İxtisas- elektrik ve Elektronika muhendisliyi Qrup-222a5 Fənn-Elektrik dövrələri nəzəriyyəsi

İxtisas- Elektrik ve Elektronika muhendisliyi Qrup-222a5 Fənn-Elektrik dövrələri nəzəriyyəsi

Müəllim- Musayeva Sevinc Tələbə: Şıxməmmədov Həmid Mövzu: Üçfazalı elektrik dövrəsinin iş rejimi və gücü.

Şək.11.1-də statorunda üç dolağı olan dəyişən cərəyan generatorunun sxematik quruluşu verilmişdir. Sadəlik üçün hər dolaq yalnız iki məftildən ibarət göstərilmişdir ki, onlar da statorun bir-birinə diametral əks olan yuvalarında yerləşdirilmişdir. Bu məftillər statorun arxa hissəsində birbirləri ilə birləşmişdir (birləşmələr qırıq xətlə göstərilmişdir). Statorun qabaq hissəsində onlar A, X , B, Y, C, Z sıxacları ilə qurtarır və xarici dövrəyə qoşulmaq üçün bu uclardan istifadə edilir.

• Şək.11.1-də statorunda üç dolağı olan dəyişən cərəyan generatorunun sxematik quruluşu verilmişdir. Sadəlik üçün hər dolaq yalnız iki məftildən ibarət göstərilmişdir ki, onlar da statorun bir-birinə diametral əks olan yuvalarında yerləşdirilmişdir. Bu məftillər statorun arxa hissəsində birbirləri ilə birləşmişdir (birləşmələr qırıq xətlə göstərilmişdir). Statorun qabaq hissəsində onlar A, X , B, Y, C, Z sıxacları ilə qurtarır və xarici dövrəyə qoşulmaq üçün bu uclardan istifadə edilir.

Rotorun qütblər oxu statorun dolaqlarını kəsərkən dolaqlarda induksiyalanan e.h.q. maksimum olur. Müxtəlif dolaqlar üçün bu, müxtəlif zaman fasilələrində baş verir. Buna görə də induksiyalanan e.h.q.lər fazaca üst-üstə düşmür. 13 Dolaqlarında eyni tezlikli, lakin bir-birinə nəzərən fazaca sürüşmüş e.h.q.-lər induksiyalanan generatorlara çoxfazalı generatorlar (mənbələr) deyilir. Çoxfazalı enerji mənbələri daxil olan elektrik dövrələrinin vəhdətinə elektrik dövrələrinin çoxfazalı sistemi deyilir. Fazaların sayına görə çoxfazalı enerji mənbələri və dövrə sistemləri bir, iki, üç, dörd və nəhayət m-fazalı olur. Özünün daha yüksək iqtisadi göstəricilərinə və texniki kamillik səviyyəsinə görə elektroenergetikada əsasən üçfazalı dövrələr tətbiq edilir. Generatorlardan tutmuş mühərrikə qədər üçfazalı dövrələrin bütün əsas elementləri Mixail Osipoviç Dolivo-Dobrovolski tərəfindən ixtira edilmişdir. Faza dolaqlarının uclarına «başlanğıc» və «son» adları verilir. Üçfazalı generatorlarda «başlanğıcları» A, B, C, «sonları» isə X ,Y ,Z hərfləri ilə qeyd edək. Şək. 11.2,a və bdə üçfazalı e.h.q.-nin vektor diaqramı və dalğa diaqramı verilmişdir.

• Rotorun qütblər oxu statorun dolaqlarını kəsərkən dolaqlarda induksiyalanan e.h.q. maksimum olur. Müxtəlif dolaqlar üçün bu, müxtəlif zaman fasilələrində baş verir. Buna görə də induksiyalanan e.h.q.lər fazaca üst-üstə düşmür. 13 Dolaqlarında eyni tezlikli, lakin bir-birinə nəzərən fazaca sürüşmüş e.h.q.-lər induksiyalanan generatorlara çoxfazalı generatorlar (mənbələr) deyilir. Çoxfazalı enerji mənbələri daxil olan elektrik dövrələrinin vəhdətinə elektrik dövrələrinin çoxfazalı sistemi deyilir. Fazaların sayına görə çoxfazalı enerji mənbələri və dövrə sistemləri bir, iki, üç, dörd və nəhayət m-fazalı olur. Özünün daha yüksək iqtisadi göstəricilərinə və texniki kamillik səviyyəsinə görə elektroenergetikada əsasən üçfazalı dövrələr tətbiq edilir. Generatorlardan tutmuş mühərrikə qədər üçfazalı dövrələrin bütün əsas elementləri Mixail Osipoviç Dolivo-Dobrovolski tərəfindən ixtira edilmişdir. Faza dolaqlarının uclarına «başlanğıc» və «son» adları verilir. Üçfazalı generatorlarda «başlanğıcları» A, B, C, «sonları» isə X ,Y ,Z hərfləri ilə qeyd edək. Şək. 11.2,a və bdə üçfazalı e.h.q.-nin vektor diaqramı və dalğa diaqramı verilmişdir.