Kan Almada Gelişen Senkopların Retrospektif İncelenmesi

  

 

Kan Almada Gelişen Senkopların Retrospektif İncelenmesi 

 

 

21–23 Ekim 2010 tarihinde Çeşmede yapılan 1.Temel Hemşirelik Bakımı Kongresinde poster olarak 

sunulmuştur. 

 

 

 

GİRİŞ 

Hastaların önemli bir kısmı labaratuvara başvurmakta ve doktor tarafından istenen testlerin yapılması için kan 

örneği  vermektedirler.  Bu  girişim  hastalar  açısından  oldukça  travmatik  olup  hastaları  endişelendirmektedir 

(1).  Özgül  bir  fobi  olan  Hematofobi  klinikte  kan  alma  bölümlerinde  bayılma/  fenalık  hissi  olarak  karşımıza 

çıkmaktadır.  Bu fobide hasta kan görünce rahatsızlık duyma dışında tıbbi işlemlerde bayılacak gibi olma, kalp 

hızında değişme, bulantı ve bayılma gibi tepkiler gösterir (2). 

Kan görme fobisinin 9 yaşlarında başladığı ve genetik olabileceği düşünülmektedir. Bazı kaynaklar kadınlarda, 

bazıları da erkeklerde daha çok görüldüğünü bildirmiştir (3). 

Kan  alma  işlemi  bazı  kişiler  için  oldukça  travmatik  olup,  işlem  sırasında  senkopa  kadar  ulaşan  tablolarla 

karşımıza  çıkmaktadır.  Kan  alma  sırasında  oluşan  senkopların  nedenlerine  yönelik  önlemler  alındığında 

senkopların  azalabileceği  kanısındayız.  Bu  nedenle  bu  araştırma,  kan  alma  kliniğimize  gelen  senkop 

olgularının  belirlenmesi  ve  nedenlerinin  araştırılması  amacı  ile  planlandı.  Araştırma  sonucunda  önlenebilir 

nedenlere yönelik önlemler alınması amaçlandı. 

 

GEREÇ VE YÖNTEM 

 

Araştırmanın tipi 

Araştırma retrospektif, tanımlayıcı bir alan araştırmasıdır. 

 

Araştırmanın yeri, evreni ve örneklemi 

Araştırma özel bir hastanede Haziran 2009- Haziran 2010 tarihleri arasında kan alma bölümüne başvuran ve 

senkop  geçiren  hastalar  üzerinde gerçekleştirildi.  Bu  tarihler  arasında  kan  alma  bölümünde  toplam  48429 

hastadan  kan  alındı.  Kan  alma  sırasında  165  hastada  senkop  gelişti.  Araştırma  senkop  geçiren  hastalar 

içinden basit rastgele yöntemiyle seçilen 100 hasta üzerinde gerçekleştirildi 

 

Veri toplama aracı ve yöntemi 

Araştırmanın yapıldığı kurumda kan alma bölümünde senkop geçiren hastalar kurum kuralları gereğince 2009 

Haziran  ayı  itibarı  ile  kayıt  altına  alındı.  Alınmış  olan  bu  kayıtlar  geriye  dönük  incelemesi  yapılarak 

değerlendirildi.  Kayıtlardan  hastanın  yaşı,  cinsiyeti,  ağrı  skoru,  geçmiş  deneyimleri,  bayılma/fenalık  hissinin 

hangi aşamada gerçekleştiği ve aile hikayesini sorgulayan toplam 7 bulgu elde edildi. 

 

 

 

BULGULAR 

Araştırmada 100 katılımcı yer aldı. Katılımcıların yaş ortalaması 34.6±1.3, %63' ü kadındır. 

Tablo 1: Senkop geçiren hastaların öyküsü 

Evet 

Hayır 

Özellik 

n 

% 

n 

% 

Daha önce hiç kan aldırma durumları 

98 

98 

2 

2 

Daha önce kan aldırırken senkop geçirme 

durumu 

69 

69 

31 

31 

Aile öyküsünde kan aldırırken senkop 

geçirme hikayesi olma durumu 

30 

30 

70 

70 

 

Senkop  geçiren  100  hastanın;  98'inin  daha  önce  kan  aldırdığı,  69'  u  daha  önceki  deneyimlerinde  senkop 

geçirdiği, 70'inin ise aile öyküsünde senkop olduğu belirlendi. 

Senkopların  57'  si  kan  alma  işlemi  sonrasında,  42'  si kan  alma  esnasında,  1'  inin  ise  kan  alma  öncesinde 

gerçekleştiği gözlendi. 

Tablo2: Hastaların Kan Alma Esnasındaki Ağrı Skoru 

Ağrı değerlendirmesi 

n 

% 

Ağrı yok (0 puan) 

66 

66 

Hafif ağrı(1-4 puan) 

30 

30 

Orta şidettli ağrı(5-6 puan) 

2 

2 

Şidettli ağrı(7-10 puan) 

2 

2 

Toplam  

100 

100 

 

Hastaların ağrı skorları sorgulandığında 66' sının ağrısını olmadığı, 30' unun ise hafif ağrı ifade ettiği 

belirlendi. 

 

SONUÇ VE ÖNERİLER 

Çalışmanın  sonucunda,  önlenebilir  senkopların  azaltılabilmesi  için  senkop  olgularının  özgeçmişinin 

sorgulanması  ve  özgeçmişinde  (aile  ve  bireysel)  senkop  hikayesi  bulunanlara  önlemlerin  alınmasının 

gerekliliği söylenebilir.  Özgeçmiş/soygeçmiş hikayesinde senkop  olan hastalardan yatırılarak kan alınmasının 

senkop olgularını azaltacağı düşünülmektedir. 

 

KAYNAKLAR 

 

1. . Bozdemir A.E.: Labaratuvar testleri için venöz kan örneği alımı, 

http://www.doktorumonline.net/mid/articles/id/39/p/1/labaratuvartestleri , Erişim tarihi 

20.08.2010. 

2. Charles, B. (2008).: Özgül fobi çalışmalarında yeni eğilimler, Current Opinion in Psychiatry, Cilt 4, Sayı 2, 

http://www.turkiyeklinikleri.com/abstract_tr.php?id=54059

.  

3. Dirican A.:  Fobiler tedavi edilebilir, 

http://www.donusumkonagi.net/makale.asp?id=4116&baslik=fobiler_tedavi_edilebilir

, Erişim tarihi 

20.08.2010.