Kompyuterga ma’lumotlarni kiritish- chiqarish tizimlari

11	KOMPYUTERGA MA’LUMOTLARNI KIRITISH- CHIQARISH TIZIMLARI

Reja:

1. 
   Kiritish-chiqarish tizimlarining tashkil etilishi, kiritish-chiqarishni boshqarish vositalari, kiritish-chiqarish kanallari va protsessorlari
   
2. 
   Kiritish-chiqarish modullari, portlar va ularning vazifalari
   

Kalit so’zlar: Kiritish-chiqarish modullari, kiritish-chiqarish kanallari va protsessorlarishina, standart, protokol.
1. Uzilishni qayta ishlash algoritmlari
Zamonaviy kompyuter yoki kompyuter tizimi uchta asosiy tashkil etuvchilardan iborat: - protsessor; xotira (asosiy va yordamchi xotira); ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari (klaviatura, monitor, printer, modemlar). Ma’lumotlarni kiritish-chiqarish arxitekturasi deganda - ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalarini (MKChQ), kompyuterning boshqa qurilmalari bilan qanday bog‘langanligi va ular o‘zaro qanday ma’lumotlar almashinishi tushuniladi. Kompyuterning asosiy platasida - protsessorning mikrosxemasi, asosiy xotira modullari bo‘lgan DIMMlar uchun mo‘ljallangan ulanish nuqtalari va turli xil yordamchi mikrosxemalar bilan birga - shinalar ham joylashgan bo‘ladi.
Kompyuter tizimlarida kiritish-chiqarish (input-output, I/O) qurilmalari - bu kompyuter kabi axborotni qayta ishlash tizimi va tashqi (ehtimol inson yoki boshqa ma’lumotlarni qayta ishlash tizimi) tizimlar o’rtasidagi aloqa jarayonidir. I/O modullari kompyuter tizimiga bir tomoni ulangan bo’ladi va ikkinchi tomoni bir yoki bir nechta I/O moslamalariga ulangan bo’lishi mumkin. I/O modullari odatda bir yoki bir nechta tashqi qurilmalarni boshqarishi mumkin.
Umuman olganda I/O moduli - bu CPU va I/O qurilmalari o’rtasida vositachi vazifasini bajaradi. Shuningdek, I/O tizimi CPU va tashqi qurilmalar o’rtasida kiritish-chiqarish so’rovlari boshqaradi.



Har bir ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmasi ikki qismdan tashkil topgan bo‘ladi: kontroller (nazorat qiluvchi) va MKChQning o‘zi. Har bir kontroller o‘ziga tegishli bo‘lgan MKChQni boshqarishni va uning shinaga murojaat qilish jarayonini nazorat qilib turadi. Masalan, biron-bir dastur magnitli diskdan (vinchesterdan) ma’lumotlarni o‘qib olishi kerak bo‘lsa, u disk kontrollerini bu haqida ogoxlantiradi va diskka kerakli ma’lumotni qidirib topish buyrug‘ini yuboradi. Diskning ma’lumotlar yozilgan yo‘lkasi va sektori topilgandan so‘ng, disk kontrollerga ma’lumotlarni bitlar oqimi ko‘rinishida uzata boshlaydi. Kontrollerning vazifasi - kelayotgan bitlar oqimini ma’lum bir uzunlikdagi (8, 16, 32 yoki 64 bitli) so‘zlarga aylantirib, xotiraga yozish hisoblanadi.