Laboratoriya mashg’uloti: Mavzu: Barg ogizchalarining harakatini mikroskopda kuzatish. Daraxtlar novdasida suv almashuvini aniqlash. Yorug’lik ta’sirida kraxmal hosil bo’lishini aniqlash. Barg pigmentlari va ularning xususiyatlari
Yüklə 104,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kerakli jihozlar
- Nazorat uchun savollar
|
Laboratoriya mashg’uloti: Mavzu: Barg ogizchalarining harakatini mikroskopda kuzatish. Daraxtlar novdasida suv almashuvini aniqlash. Yorug’lik ta’sirida kraxmal hosil bo’lishini aniqlash. Barg pigmentlari va ularning xususiyatlari Umumiy ma’lumot: O’simliklar barg og’izcha (ustisa) lari orqali suv bug’latish transpirasiyadeyiladi. Bundan tashkari, bar epedermisi hujayralaridan ham suv bug’lanadi. Barg plastinkasi kutin modda bilan qoplanganligi uchun bu qavat orqali sodir bo’ladigan bug’lanishi kutikulyar transpirasiyasi deyiladi. Ko’pchilik o’simliklarda barg og’izchalari ikkita loviyasimon hujayradan tashkil topgan bo’lsa, g’alladoshlarda boshqacharoq tuzilgan. Kerakli jihozlar : Mikroskop, ustara, buyum va qoplag’ich oynalar, filtr qog’oz, o’simliklar bargi, gliserinning 5 % eritmasi, paxta, shisha tayoqcha, suvli stakan. Darsning maqsadi: Barg og’izchalarini ochilish va yopilishini gliserin eritmasi yordamida mikroskopda kuzatish. Ishning bajarilishi: Geran, tradeskansiya yoki boshqa biror bir o’simlik yorug’ va nam joyda saqlanadi. SHu o’simlikdan barg olib, bargning epidermis ya’ni ustki po’sti ustara yoki lezviya bilan avaylab shilib olinadi, olingan epidermis buyum oynasiga tomizilgan 5 % gliserin eritmasiga qo’yiladi va ustidan qoplag’ich oyna bilan yopiladi (oradan 15- 20 minut o’tgach). Tayyorlangan preparat mikroskopning 8 x li yoki 40 x li ob’yektivlari orqali tekshiriladi. Gliserin eritmasining konsentrasiyasi hujayra shirasining konsentrasiyasiga nisbatan yuqoriroq bo’lganligi uchun, hujayra shirasi tarkibidagi suvni gliserin o’ziga tortib oladi. Natijada hujayrada plazmoliz hodisasi ro’y beradi, shu vaqtda barg og’izchalari yopiladi. Oradan 15 minut vaqt o’tgach gliserin sitoplazmadan o’tib hujayra shirasida to’planadi. Hujayra shirasining konsentrasiyasi ko’tariladi va tashqi eritmadagi suvni o’ziga tortib oladi. Natijada barg og’izchasi hujayralariga suv kirib deplazmoliz hodisasi ro’y beradi, chunki gliserin barqaror plazmoliz hosil qilmaydi, shu sababli barg og’izchalari qaytadan ochiladi. Agar qoplag’ich oynaga bir tomchi suv tomizilib, gliserin filtr qog’oz bilan shimdirib olinsa, barg og’izchalari kengroq ochiladi, chunki suv qo’yilishi natijasida tashqi gliserinning konsentrasiyasi hujayra shirasining konsentrasiyasiga nisbatan pasayib qoladi. O‘simliklar to’qimasidagi amilaza –diastaza fermentinig kraxmalga ta’sirini o’rganish. Umumiy ma’lumot: Amilaza fermenti kraxmalni shakargacha parchalaydi. Amilaza fermenti unayotgan donlarning tarkibida va odam so’lagida bo’ladi. Shuning uchun ferment shirasini unayotgan don maysalaridan yoki so’lakdan tayyorlash mumkin. Buning uchun og’izni bir-ikki ho’plam suv bilan yaxshilab chayqaymiz. So’ng bir ho’plam suvni 2-3 daqiqa davomida og’izda ushlab turiladi va bo’sh stakanga solinadi. Tajriba uchun yodning 1% li va kraxmalning 0,5% li eritmasi tayyorlanadi. Kerakli jihozlar: Probirka, suv, yod, don maysasi, olma, non, guruch, shakar va kartoshka bo’laklari. Ishning borishi: 1. Ikkita quruq probirka oling. 2. Birinchi probirkaga 1-2ml suv va 1-2ml kraxmal eritmasi quyiladi va yaxshilab aralashtiriladi. Uning ustiga 1 tomchi yod tomiziladi. Ko’k rang hosil bo’ladi. 3. Ikkinchi probirkaga 1-2ml amilaza shirasidan va 1-2ml kraxmal eritmasidan quyamiz va 5 daqiqa o’tgandan keyin 1 tomchi yod tomiziladi. Bunda probirkada ko’k rang emas, balki qizg’ish yoki sariq rang paydo bo’ladi. Bu kraxmalni ferment ta’sirida parchalanganidan darak beradi. Nazorat uchun savollar : 1. Transpirasiya nima? 2. Transpirasiya prosessining boshqarishda barg og’izchalarining harakati qanday sodir bo’ladi? 3. Barg og’izchalarining harakati qanday sodir bo’ladi? Foydalanilgan adabiyotlar. 1.Mustaqimov G.D. O’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiyasi asoslaridan amaliy mashg’ulotlar. T. 1990. 2.Sulaymonov A.S. Tretyakov K.G. O’simliklar fiziologiyasidan amaliy mashgulotlar. T.1976. 3. Burigin V. A. va boshq. Botanika va o’simliklar fiziologiyasi asoslari. T. 1972. 4.Gavrelinko V. F. va boshq. Bolshoy praktikum po fiziologii rasteniy. M. 1975. 5.Genkel P.A. Fiziologiya rasteniy. M. 1975. 6.Alimbekov M. U, Inogomomva M. T, Umarov X. T. O’simliklar fiziologiyasidan yozgi amaliy mashgulotlar. T. 1977 Yüklə 104,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|