Mashina amallari Arifmetik-mantiqiy jo'natish o'tish kiritish chiqarish va sistema amallari

QO’QON SHAHAR PEDAGOGIKA INSTITUTI (MAXSUS SIRTQI) BO’LIMI MATEMATIKA VA INFORMATIKA YO’NALISHI 10/22-GURUH TALABASI numonjonova Dilraboxonning informatika va raqamli texnologiyalar FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI

Mavzu: Mashina amallari Arifmetik-mantiqiy jo'natish o'tish kiritish chiqarish vA Sistema amallari

Reja:

• Mashina amallari haqida tushuncha
• Arifmetik-mantiqiy, jo’natish, o’tish amallari haqida
• Kiritish chiqarish va sitema amallari

Kompyuterga turli shakldagi axborotlarni kiritish yoki chiqarish uchun xizmat qiluvchi qurilmalar ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari deb yuritiladi. Eng asosiy ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari safiga monitor va klaviatura kiradi. Kompyuterga ma’lumotlar va buyruqlarni kiritish usullaridan biri klaviaturada joylashgan klavishlardan foydalanishdir. Aniq bir klavish yoki klavishlar birikmasining bosilishi aynan mos ikkilik kodining kiritilishiga olib keladi. Buning boisi shifrlovchi deb yuritiladigan mikrosxema ma’lum bir klavish bosilishida hosil bo'ladigan signalni ikkilik kodga aylantirib beradi
Ma’lumotlami kiritish-chiqarish qurilmalari safiga axborot tashuvchi vositalar bilan bevosita bog'liq bo'lgan strimer, disk yurituvchi, optik disk qurilmasi, USB - yig'uvchilar ham kiradi. Kompyuterdagi ma’lumotlami biridan ikkinchisiga tashib o'tkazish va ma’lumotlami kompyutersiz uzoq vaqt saqlab turish uchun maxsus xotira vositalari ishlab chiqarilgan bo'lib, ulami axborot tashuvchi vositalar yoki tashqi xotiralar deb atashadi
U dastur bilan boshqariladigan arifmetik, boshqarish, xotira, kiritish va chiqarish qurilmali hisoblash mashinasi g'oyasi asoschisidir. Ch.Bebbijning bu g'oyasi hozirgi kompyuterlarning tuzilishiga asos bo'lgan. U bilan birga ishlagan ingliz matematigi Ada Avgusta Lavleys (Bayron) Bebbij mashinasi uchun birinchi dasturlarni ishlab chiqdi va ba'zi tushuncha va atamalarni kiritdi 1947-yilda Bell laboratoriyasi xodimlari amerikalik Uilyam Shokli, Jon Bardin va Uolter Bratteyn tomonidan elektron lampa ishini bajara oladigan tranzistor ishlab chiqildi. Endi bu element asosida EHMIar o'lchami, vazni va energiya sarfi minglab baravar kamaydi, tezligi o‘nlab hiarotaba ortdi. Bu kashfiyot uchun ular 1956-yilda Nobel mukofotiga sazovor bo'lishdi Odatda, asosiy plataning ajralmas qismi sifatida qateladigan doimiy xotira qurilmasi (DXQ, ¡ng. ROM - Read Only Memory - faqat o'qish uchun xotira) mikrosxema ko'rinishida tashkil etilgan bo'lib, quvvat manbaiga bog'liq bo‘lmagan holda ma’lumotlarni saqlash uchun xizmat qiladi. Doimiy xotira qurilmasida kompyuterning kiritish-chiqarish asosiy sistemasi (BIOS – Ba