Mavzu: Tarmoqlanuvchi jarayon haqida tushuncha

1-maruza

Mavzu: Tarmoqlanuvchi jarayon haqida tushuncha
Tarmoqlanuvchi jarayonni hisoblash yo’li ma’lum bir shartni bajarilishi yoki bajarilmasligiga qarab tanlanadi. Tarmoqlanuvchi jarayonlarni hisoblash uchun shartli operatordan foydalaniladi. Shartli operatori ikki xil ko’rinishda bo’ladi:

• 
  to’liq shartli operator;
  
• 
  chala shartli operator.
  

Chala shartli operatorda shart rost xolatda operatorning 2 qismi ishga tushadi, agar shart yolg’on bo’lsa, operator turgan qatordan so’ngi qator ishlatiladi.
if () {;}
To’liq shartli operatorda shart rost xolatda operatorning 2 qismi ishga tushadi, agar shart yolg’on bo’lsa, 2 qismi ishga tushadi.
if () {;} else {;}

O’tish operatori va undan foydalanish

Odatda, dastur o’z ishini yozilgan operatorlar ketma-ketligi bo’yicha amalga oshiradi. Operatorlarning tabiiy bajarilish ketma-ketligini buzish uchun, shartsiz o’tish operatoridan foydalanish mumkin. Dasturning biror operatoridan boshqarishni boshqa operatorga uzatish uchun, boshqarilish uzatiladigan operator oldiga tamg’a (metka) qo’yilishi kerak. Boshqarishni shartsiz uzatish operatori quyidagi formada yoziladi :
goto ;
bu yerda goto - … ga o’tmoq. Bu operator yordamida boshqarish ko’rsatilgan metkali operatorga uzatiladi. Bu metkalar lotin xarfi bilan boshlangan va o’zgaruvchi sifatida e’lon qilinmagan bo’lishi kerak.

Variant tanlash operatori haqida tushuncha

Ayrim algoritmlarning hisoblash jarayonlari o’zlarining ko’p tarmoqliligi bilan ajralib turadi. Umuman olganda, tarmoqli jarayonlarni hisoblash uchun shartli operatordan foydalanish yetarlidir. Lekin, tarmoqlar soni ko’p bo’lsa, shartli operatordan foylanish algoritmning ko’rinishini qo’pollashtirib yuboradi. Bu hollarda shartli operatorning umumlashmasi bo’lgan variant tanlash operatoridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Variant tanlash operatori ko’rinishi quyidagicha:
switch()
{
case : break;
. . . . . . . .
case : break;
default: break;
}
Variant tanlash operatorini bajarilish paytida, oldin selektorning qiymati hisoblanadi, shundan so’ng selektorning qiymatiga mos metka bilan jixozlangan operator bajariladi va shu bilan variant tanlash operatori o’z ishini yakunlaydi.
Amaliy qism:
Tarmoqlanuvchi jarayonlar yuqorida aytib o’tganimizdek ikki turda bo’ladi. Bularga misol sifatida bir nechta dasturlarni ko’rib chiqamiz.
1 – misol: Ikki sondan kattasini topuvchi dastur yarating.
1 – usul: CHala shartli operatordan foydalanib dastur yaratamiz.
#include
using namespace std;
int main()
{
float x,y,max;
cout<<"Birinchi sonni kiriting: ";
cin>>x;
cout<<"Ikkinchi sonni kiriting: ";
cin>>y;
max = x;
if(y>max){max = y;}
cout<<"Kattasi: "<
return 0;
}
2 – usul: To’liq shartli operatordan foydalanib dastur yaratamiz.
#include
using namespace std;
int main()
{
float x,y,max;
cout<<"Birinchi sonni kiriting: ";
cin>>x;
cout<<"Ikkinchi sonni kiriting: ";
cin>>y;
if(x>y){max = x;}else{max = y;}
cout<<"Kattasi: "<
return 0;
}
Natija:

2 – misol: ni hisoblang.
#include
#include
using namespace std;
int main()
{
float x,y;
cout<<"x sonini kiriting: ";
cin>>x;
if(x>10){y = sin(x)+5;}else{y = cos(x)-2;}
cout.precision(6);
cout<<"y = "<
return 0;
}
3 – misol: Klaviatura yordamida kiritilgan sonni 5ga bo’lib, qoldiqni o’qib beruvchi dastur yarating.
#include
#include
using namespace std;
int main()
{
int a,b;
cout<<"Sonni kiriting: ";
cin>>a;
b=a%5;
switch (b)
{
case 1: cout <<"qoldiq bir"; break;
case 2: cout <<"qoldiq ikki"; break;
case 3: cout <<"qoldiq uch"; break;
case 4: cout <<"qoldiq to'rt"; break;
default: cout <<"qoldiq yo'q"; break;
}
cout<
return 0;
}

Natija:


Topshiriqlar:
Tarmoqlanuvchi jarayonlarni dasturlash uchun topshiriqlar
1. Berilgan haqiqiy m, n va c sonlari uchun quyidagi shartni tekshrib Y ning qiymatini toping.

2. Berilgan haqiqiy b, c, d va x sonlari uchun quyidagi shartni tekshirib Y ning qiymatini toping.

3. Berilgan haqiqiy a, b va x sonlari uchun quyidagi shartni tekshrib Y ning qiymatini toping.

4. Berilgan haqiqiy a, b va c sonlari uchun quyidagi shartni tekshrib Y ning qiymatini toping.

5. Berilgan haqiqiy m, n va d sonlari uchun quyidagi shartni tekshrib Y ning qiymatini toping.