#Miyachasi yaxshi rivojlangan xayvonlar

#Miyachasi yaxshi rivojlangan xayvonlar:

+:Baliqlar
-:Reptiliyalar
-:Amfibiyalar
-:Chuvalchanglar
-:Askaridalar
# Bosh miyasi ixtiopsid tipda rivojlangan xayvonlar
+:Baliklar, amfibiyalar
-:Baliklar va qushlar
-:Kushlar va sutemizuvchilar
-:Reptiliyalar va qushlar
-:Sutemizuvchilar va baliqlar

# Atavizimga kirad

+: 2 tadan ortik sut bezlarinI bulishi,
-: 3-kovok
-:ppendiks
-:tishlarningbo‘lishi
-:Kurak tishlarning bulishi
#Antropologiya usullar
+:Antroposkopiya, antropometriya
-:Tasviriy
-:Solishtirma
-:Tajriba
-:Modellashtirish

# Regeneratsiyani asosiy koidalar

+:Kuyidagilarni xammasi
-:Regeneratsiya kobiliyati xayvonlarning tuzilish darajasiga teskari proporsional bo’ladi
-:Yosh organizmlarning regeneratsiya kobiliyati yukori buladi
-:Regeneratsiyadauzigaxos tukimalartiklanadi
-:Regenratsiya xujayralarning mitoz bulinish yuli bilan amalga oshadi
# Epimorfoz - bu:
+: Jaroxat yuzasi xisobiga kayta tiklanishi bilan
-:Organ va tukimaning fiziologik kattalashi
-:Shikastlangan organning kolgan kismi xisobiga tiklanishi
-: Organ ichida kuzatiladigan regeneratsiyalanishi
-:Xujayralar xosil bulishi
# Tashuvchilar orqali yuqadigan kasalliklar . . . deyilad
+:Transmissiv,
-:Parazitar
-:Bakteriyali
-:Yukumli
-:Infeksion
# Amebiazga tashxis qo‘yish uchun tekshirilad
+:Axlat
-:Teridagi yaradan surtmasi
-:Koni
-:Biopsiyasi
-:Siydigi

# Exinokokk uchun asosiy xo‘jayin:

+:It, bo‘ri, chiyabo‘ri
-:Cho‘chqa
-:Yirikshoxliqoramollar
-:Odam
-:Odamvachuchka
# Odam trixinella bilan zararlanad
+:Zararlangan, cho‘chqa go‘shti orqali
-:Kon so‘ruvchilar orqali
-:Yuvilmagan sabzavot va mevalardan
-:Sut maxsulotlaridan
-:Kon suruvchi xashoratlar orkali

#Qishloq kanasi yuqtiradigan kasallik:

+:Kaytalamaterlama,
-:Tulyaremiya
-:Toshmaliterlama
-:Ulat
-:Ulatvatulyaremiya
#Bitlar tarqatadigan qaytalama terlama kasalligi qanday yuqadi?
+:Bitning gemolimfasidan
-:Iflos qo‘llar orqali
-:Iskaptopar orqali
-:Xavo-tomchi orqali
-:Iflos kullar va xavo-tomchi orkali
# O‘lat kasalligini tarqatuvchis
+:Burga,
-:Bit
-:Chivin
-:Suvarak
-:Vofratpashshasi

#Cho‘chqa, ayiq go‘shti orqali odamga yuqadigan kasallik:

+:Trixinellezi
-:Enterobioz
-:Askaridoz
-:Opistorxoz
-:Ankilostomoz
#Drakunkulez yuqad
+:Sikloplari bor bo‘lgan suvning ichishi
-:Sut maxsulotlarida
-:Go‘sht maxsulotlarida
-:Iskaptoparlar chaqqanda
-:Teri orkali faol invaziya
# Teri leyshmanioziga tashxis qo‘yish uchun tekshirilad
+:Teridagi yaradan surtma
-:Axlati
-:Koni
-:Balg‘ami
-:Siydiki
# Xardi – Vaynberg konuni kuzatilad
+:Ideal populyatsiyalar
-:Barcha populyatsiyalarda
-:Demlarda
-:Izolyatlarda
-:Usimlik populyatsiyalarda

#Xayvonlarning filogenetik rivojlanishiga kuydagilarni kaysi biri kirmayd

+:Ximoyalovchi rang,
-:Baliklardagi suzish pufakchasi
-:Gastrula
-:Blastula
-:Provizor organlar
# Deviatsiya kursatad
+:Embrional rivojlanishing urta davrlarida organlardagi uzgarishlar,
-:Embrional rivojlanishini xar xil davrlardagi uzgarishlar
-:Embrional rivodlanishning oxirgi davrlarida yangi belgilarni xosil bulishi
-:Embrional rivojlanishdagi evolyusion uzgarishlar
-:Embrional davrdagi moslama belgilar
# Lipidlar almashinuvining buzilishi kuydagi kasalliklarga olib kelad
+:Giperlipidemiya,
-:Galaktozemiya
-:Marfansindromi
-:Mukovissidoz
-:Mukopolisaxaridoz
#Nukleotidlar almashinuvi buzilishi kuyidagi kasalliklarning ri­vojlanishiga olib keladi
+:progeriya,
-:Uroksimonanemiya
-:gemofiliya
-:Marfansindromi
-:Daunsindromi

#Lipidlar almashinuvining buzilishi kuyidagi kasalliklarga

olib keladi
+:Teya – Saksa isindromi,
-:Galaktozemiya
-:Marfan sindromi
-:mukovissidoz
-:Lesh- Nayana sinromi

#Xardi - Vaynberg konuni buyicha ideal populyatsiyalarda-

+:gomo - va geterozigotalarning mikdori avloddan avlodga saqlanadi
-:yakindan chatishadigan populyatsiyalarda gomo - va geterozigo tlarning mikdori avloddan avlodga shakidagi
-:panmiksiya - erkin chatishish kuzatilmasligi
-:ideal populyatsiyada su’niy tanlanish kuzatilmasligi
-:ideal populyatsiyalarda gomo - va geterozigotalarning mikdori avloddan avlodga uzgarish stadiyasidagi

#Spontan mutatsiyalari olib kelad

+:sabablari noanik bulgan tasodifan paydo bulgan belgilar
-:radiatsiya nurlari ta’siri tufayli
-:zaxarli moddalar ta’siri tufayli
-:bakteriyalar ta’siri tufayli
-:zamburuglar ta’siri tufayli

#Genotip va fenotip 1:2:1 nisbatda ajralishni kuydagi genetik konuniyatda kuzatiladi

+:chala dominantlik
-:tulik dominantligi
-:kodominantligi
-:komplementarligi
-:polimeriyaligi

#Xujayrada xosil bo‘lgan maxsulotlar shakllanad

+:Goldji, apparatida
-:ribosomada
-:xujayra markazida
-:eptda
-:sitoplazma matriksida

# ATF – bu:

+:nukleotid,
-:genl
-:uglevod
-:azotliasos
-:monosaxarid

# DNK reduplikatsiyasi kuzatilad

+:sintetikdavrda,
-:profazada
-:metafazada
-:presintetikdavrda
-:postsinetikdavrda

# i - RNK funksiyas

+:oqsil struktura to‘g‘risidagi informatsiyani dnk moleklasidan oqsilga yetkazadigan,
-:oqsil sintezida aminokislotalarni tashishi,
-:oqsil tuzilishidagi informatsiyani sitoplazmadan yadroga tashishi,
-:ribosoma shakllanishi,
-:yuqoridagilarni xammasi

#Mitozning telofazasida bitta xromosomada nechta xromatida bo‘ladi?

+: 1
-: 2
-: 3
-: 4
-: 5

# Jinsiy ko‘payishning jinssiz ko‘payishdan afzalligi quyidagidan iborat:

+:populyatsiyaning irsiy o‘zgaruvchanligini oshirishga
-:mutatsiyalar chastotasini ko‘paytiradi
-:avlodlar soni ko‘payadi
-:2 yashash areali kengayadi
-:individlarning xalok bo‘lishi kamayadi

#Shizogoniya bilan ko‘payadi

+:bezgak plazmodiyasi,
-:bezgak chivini
-:dizenteriya amyobasidan
-:infuzoriyadan
-:xamma sodda xayvonlardan

#Dominant belgi xisoblanadi, agarda gomozigotalar mono-, di- va poliduragay…

+:chatishtirilganda birinchi avlodda yuzaga chiqsa,
-:yangi belgi xosil bulganda
-:yashirin xolda saqlanganda
-:yuzaga chiqmaganda
-:barcha avlodlarda yuzaga chiqmaganda

# Genealogik usul yordamida aniqlash mumkin:

+:belgini irsiyligini, nasllanish tpidan, avlodlar shajaradagi ayirim shaxslarning genotipini,
-:tugiladigan bolani jinsini
-:genlarning birikishini
-:tashqi muxit va genotipni belgini yuzaga chiqish rolini
-:xromosomalar sonini va tuzilishini o‘zgarishini

# Sitogenetik usul yordamida aniqlanad

+:xromosomalarning soni va tuzilishida,
-:belgini yuzaga chikshida va tashki muxitning rolini,
-:belgini nasllanish tipini,
-:avlodlar shajaradagi ayirim shaxslarning genotipini ,
-:kaft va barmoqlarda teri naqshlar o‘rganilishini,

# Konkordantlik – bu:

+:egizaklarda belgi bo‘yicha o‘xshash
-:genning miqdoriy ko‘rsatkichi
-:belgini yuzaga chiqish darajasi
-:egizaklarning birida belgini bo‘lmasligi
-:irsiylanish koeffitsienti

# N.I.Vavilovning irsiy o‘zgaruvchanlikning gomologik qatorlar qonuni quyidagi usullarga asos bo‘ldi.

+:Modellashtirish
-:genealogik
-:biokimyoviylik
-:egizaklik
-:sitogenetik

# Jinsni aniqlash uchun qo‘llaniladigan usul:

+:jinsiy xromatinni aniqlashda, kariotipni tuzish,
-:genealogik metod
-:yobiokimyo usuli
-:egizaklar usuli
-:dermatoglifika

# Atavizimga kirad

+:2 tadan ortiq sut bezlarini bo‘lishi,
-:3-qovoq
-:appendiks
-:«aql» tishlar
-:odamda quloq suprasini xarakatga keltiruvchi muskullar

# Endomorfoz – bu:

+:organ ichidagi xujayralar xisobiga kuzatiladigan regeneratsiya,
-:organ va to‘qimaning fiziologik kattalashuviga
-:shikastlangan organning qolgan qismi xisobiga tiklanishi
-:jaroxat yuzasi xisobiga qayta tiklanishi
-:kattalashish xujayralar xisobiga emas

#Transplantatsiya – bu:

-:shikastlangan organning qolgan qismi xisobiga tiklanishi
-:jaroxat yuzasi xisobiga qayta tiklanishi
+: organ va to‘qimani ko‘chirib o‘tkazish
-:xujayralarning kattalashish xisobiga kayta tiklanishi
-:organizm genotipiga yot genetik materialni kiritishi

#Geterotransplantatsiya-bu:

-:donor va retsepient bir turga mansub bulisi
+:bir turdan boshqa turga organ yeki tukimani transplantatsiya kuchirib utkazishda
-:bir tuxumli egizaklar orasidagi transplantatsiyasi
-:bir organizmning bita joyidan ikkinchi joyiga to‘qimalarini ko‘chirib transplantatsiyasi
-:ikki tuxumli egizaklar orasidagi transplantatsiyasi

#Transplantatsiyaning muvaffaqiyatli bo‘lishi -

-:resipientning yoshiga
-:donorning yoshiga
+:organizmning immunologik reaksiyasiga bog‘liq
-:resipient va donorning yoshiga
-:resipientning fenotipiga

#Autotransplantatsiya-bu:

-:resipient va donor bir turga mansub bo‘lgan organizmlar
-:resipient va donor xar xil turga mansub transplantatsiyalar
+:bir organizmning to‘qimasini bitta joydan ikkinchi joyga ko‘chirib o‘tkazish
-:egizaklar orasidagi transplantatsiyalar
-:ikki tuxumli egizaklar orasidagi transplantatsiyalar

#Gomotransplantatsiya-bu:

+: bitta turga kiruvchi organizm organi yoki to‘qimasini boshqa organizmga ko‘chirib o‘tkazish,
-:bitta turga kiruvchi organizm to‘qimasini boshqa turga kiruvchi organizmga ko‘chirib o‘tkazish
-:bir tuxumli egizaklar orasidagi o‘tkaziladigan transplantatsiya
-:bakadanolingan organ va to‘qimalarni kurbakaga ko‘chirib o‘tkazish
-:Maymuning tukimisini odamga utkazish

#Xarakatlantiruvchi tabiiy tanlash olib keladi-

-:reaksiya normasini mustaxkamlanishiga
-:reaksiya normasini torayishiga
+: reaksiya normasini o‘zgarishiga yoki kengayishiga,
-:2 va undan ortiq xar xil reaksiya normasiga ega bo‘lish
-:barchasi noto‘g‘ri

# Stabillashtiruvchi tabiiy tanlanish olib keladi-

-:reaksiya normasini o‘zgarishiga yoki kengayishi normasi
+:tor reaksiya normasini mustaxkamlanishiga
-:2 va undan ortiq xar xil reaksiya normasi
-:mikroevolyusiyasi
-:makroevolyusiyasi

# Dizruptiv tanlanish olib keladi-

-:reaksiya normasini o‘zgarishiga yoki kengayishiga
-:reaksiya normasini mustaxkamlanishiga
+: 2 va undan ortiq xar xil reaksiya normasiga ega bulgan organizmlarning xosil bolishi
-:reaksiya normasini torayishiga
-:mikroevolyusiyaga

# Xardi-Vaynberg qonuni kuzatilad

-:xar xil populyatsiyalarda
-:demlarda
+:ideal populyatsiyalar
-:izolyatlarda
-:kichik populyatsiyalarda

# Xayvonlarning filogenetik rivojlanishiga quyidagilarni qaysi biri kirmaydi?

+:ximoyalovchi rangi,
-:baliqlardagi suzish pufakchasi
-:gastrula
-:blastula
-:zigota

#Deviatsiya ko‘rsatad

+:embrional rivojlanishning o‘rta davrlarida organlardagi o‘zgarishlar,
-:embrional rivojlanishning xar xil davrlarida o‘zgarishlar
-:embrional rivojlanishning oxirgi davrlarida yangi belgilarni xosil bo‘lishi
-:embrional rivojlanishdagi evolyusion o‘zgarishi
-:embriogenezda xar xil sinflarga mansub bo‘lgan organizmlarda organlarning joylashish joyini o‘zgarishi

# Anaboliya bu:

-:embirogenezning dastlabki davrlarida o‘zgarishlarni paydo bo‘ladi
+:embirogenezning oxirgi davrlarida o‘zgarishlarni paydo bo‘lishi
-:embirogenezning o‘rta davrlarida o‘zgarishlarni paydo bo‘ladi
-:embriogenezda xar xil sinflarga mansub bo‘lgan organizmlarda organning joylashish joyini o‘zgaradi
-:embrional rivojlanishda evolyusion o‘zgaradi

# Arxallaksisda organlar rivojlanishidagi o‘zgarishlar:

-:embrional rivojlanishning o‘rta davrlarida
+:embrional rivojlanishning dastlabki davrlarida,
-:embrional rivojlanishning oxirgi davrlarida
-:embrional rivojlanishda evolyusion bosqichning tezligini o‘zgarishi
-:embrional rivojlanishda evolyusiya natijasida boshqa organning xosil bo‘lishi

# Ch.Darvinning evolyusiya xaqidagi asosiy g‘oyalar

-:tiriklikning yaxlitligini asosladi
+:evolyusiyaning xarakatlantiruvchi kuchini aniqladi,
-:tur xakida birinchi tushuncha bergan
-:genlar dreyfiga 1-bo‘lib tushuncha bergan
-:«gradatsiya» ta’limotini yaratgan

# Filoembriogenez – bu:

-:embrional rivojlanishda avlodlar belgisini yuzaga chiqishi
-:embrional rivojlanishda adaptiv belgilarni yuzaga chiqishi
+:embrional rivojlanishda paydo bo‘lgan, voyaga yetganda saqlanadigan va avloddan-avlodga o‘tadigan o‘zgarishlar
-:geteroxronik belgilar
-;palingenezlar

# Palingenezga misollar:

+:xorda, jabra yoriqlari, nerv nayi
-:amnion va sariqlik xaltacha
-:yo‘ldosh va kindik
-:provizor organlar
-:gomologik organlar

# Senogenezga misollar:

+:provizor organlar,
-:nerv nayi
-:jabra yoriqlari
-:xorda
-:gomologik organlar

#Produsentlar – bu:

-:geterotorof organizmlari
+:noorganik moddalarni organik moddaga aylantiruvchi organizmlarda
-:o‘simliklarning parazitlari
-:o‘txo‘r xavonlari
-:etxur xayvonlari

# Ekologiya o‘rganad

+:organizmlarning o‘zaro munosabati va tashqi muxit bilan bo‘lgan munosabatlarni,
-:evolyusion omillarni rivojlanishi
-:ozuqa zanjirini xosil qilgan o‘simlik va xayvonlarining ko‘payishi
-:tirik organizmlarda energiya va modda almashinuvi
-:odam kazilma ajdodlarning filogenezi

#Limitlovchi omillar aniqlaydi

-:oziqa moddalarning konsentratsiyasi
+:organizmlarning adaptatsion imkoniyati,
-:muxit sharoitining xususiyligi
-:organizmga tashqi muxitning salbiy ta’siri
-:oziq zanjirini xosil bulishi

#Ekologik valentlik – bu organizmlarning:

-:birgalikda yashashi, ozika zanjirning xosil bulishi
+:xar xil muxit sharoitini o‘zlashtirish qobiliyati,
-:organizmlarning oddiydan murakkabga, tubandan yuqoriga rivojlanishi
-:organizmlarning o‘zaro munosabati
-:organizmlarning antogonistik va neantogonistik munosabati

# Adaptiv tur shakllanad

-:sotsial adaptatsiyada
+:tashqi muxitga moslashish jarayonida,
-:embriogenezda
-:organizmlar filogenezida
-:simbiozda

# Evritop turlar – bu:

+:katta ekologik valentlikka ega bo‘lgan turlar
-:birgalikda yashaetgan tur
-:kichik ekologik valentlikka ega bo‘lgan tur
-:aloxida yashay olmaydigan tur
-:ozuka zanjir xosil kilgan organism va tur
#Bezgak plazmodiyasi stadiyalari, chivin uchun invazion davr
-:gameta
+:Gametotsit,
-:ookineta
-:sporozoit
-:ootsista

# Bezgak plazmodiyasining to‘qima shakli odamning … organida rivojlanadi

-:buyrakda
-:boshmiya
+:jigarida,
-:oshkozon osti bezi
-:ingichka ichakda

# Jigar qurtining oraliq xo‘jayini uchun invazion davri

+:meratsidiy
-:sporotsista
-:marita
-:rediya
-:adoleskariya
#Mushuk so‘rg‘ichining asosiy xo‘jayin uchun invazion davri
-:adoleskariy
-:miratsidiy
+:metaserkariya
-:serkariy
-:rediy

# Mushuk so‘rg‘ichi chakiradigan kasallik nomlanad

+:opistorxez
-:fassiolloz
-:dikrotselioz
-:paragonimoz
-:shistozomatoz

# Exinokokk uchun asosiy xo‘jayin:

+:it, buri, chiyaburi
-:cho‘chqa va yirikshoxlimollar
-:odam va maymun
-:baliq va mollyuskalar
-:kemiruvchilar

# Odamga baliq gushtidan yuqad

+:defillobotriez
-:tenioz
-:geminolepidoz
-:teniarinxoz
-:exinokokkoz

# Qishloq kanasi tarqatad

-:taygaensefaliti
+:qaytalama terlama kasalligini,
-:tulyaremiya
-:toshma literlama kasalligini
-:leyshmanioz

# Oyoq yalang yurganda odamga yuqad

-:trixotsefalez
-:trixinellez
+:ankilostomoz,
-:askaridoz
-:drakunkulez

# Kanalar chakiradagan kasalliklar:

-:tulyaremiya
+:kichima,
-:rikketsioz
-:ensefalit
-:pqaytalama terlama

#Xo‘jayin almashtirib rivojlanadigan parazitlar:

-:egri boshli gijja
-:qil boshli gijja
+:rishta,
-:ostritsa
-:askarida

#Xo‘jayin almashtirmasdan rivojlanadigan parazitlar:

-:keng tasmasimon
-:exinokokk
+:pakanagijja,
-:jigarqurti
-:mushuk so‘rg‘ichi

#Amebiazga tashxis qo‘yish uchun tekshirilad

-:teridagiyaradansurtma
-:qon
-:biopsiya
+:axlat,
-:rentgen

# Exinokokk uchun asosiy xo‘jayin:

+:it, bo‘ri, chiyabo‘ri
-:yirik shoxli qoramol
-:cho‘chqa
-:odam
-:baliq

# Odam trixinella bilan zararlanad

+:zararlangan cho‘chqa, go‘shti yeganda
-:yuvilmagan sabzavot va mevalardan
-:sut maxsulotlaridan
-:turib qolgan suvni ichkanda
-:qon so‘ruvchilar orqali

# Aktiv invaziya yuli bilan odamga kiradigan parazit:

+:egri boshli gijja,
-:pakana gijja
-:keng tasmasimon chuvalchang
-:exinokokk
-:jigar qurti

#Qaysi xo‘jayinda parazitning voyaga yetgan davri yashasa, yoki jinsiy yo‘l

bilan ko‘paysa, o‘sha xo‘jayin . . . . xisoblanad
-:oraligi
+:asosiy
-:dastlabki
-:ikkilamchi
-:rezervuari

# Tashuvchilar orqali yuqadigan kasalliklar . . . deyilad

-:virusli
+:transmissiv
-:bakteriyali
-:zamburug‘li
-:gelmintozlari

#Chivin uchun bezgak plazmodiyaning quyidagi davri invazion xisoblanad

-:gametalar
-:sporogoniyalar
-:uzuk davri
+:gametotsit,
-: yetilgan shizont davri

# Jigar qurtining oraliq xo‘jayin uchun invazion davri xisoblanad

+:miratsidiy
-:sporotsista
-:marita
-:rediya
-:adoleskariya
#Mushuk so‘rg‘ichining asosiy xo‘jayin uchun invazion davri xisoblanad
-:adoleskariy
+:metaserkariylar
-:miratsidiy
-:serkariy
-:rediy
#Interfazaning sintetik davrida sintezlanad
+:DNK, oqsil
-:DNK
-:Oqsil
-:RNK va DNK
-:RNK
#DNK reduplikatsiyasi kuzatilad
+:Sintetik, davrda
-:Interfazaning postsintetik davrda
-:Interfazaning presintetik davrda
-:Mitozning profazasida
-:Metafazasida
#Prokariot organizmlar - bu:
+:Yadrosi shakllanmagan xujayralardan tuzilgan,
-:Xujayrabosqichiga yetmagan
-:Birxujayrali
-:Kupxujayrali
-:Viruslar
#Amitoz bulinish kuzatilad
-:Virus va tuban usimliklarda
-:Eukariotlarda
+:Prokariotlarda,
-:Bakteriofaglarda
-:Bir xujayrali organizmlarda
#Mitoz yuli bilan kupayadigan organizmlar:
-:Viruslar
-:Bakteriyalar
-:Bakteriofaglar
+:Sodda xayvonlarning barchasi
-:Prokariotlar
#Xujayrada yog sintezlanadi
+:Sillikendoplazmatik tur
-:Ribosomada
-:Donadorendoplazmatik turda
-:Mitoxondriyada
-:Mezosomalarda

# Xujayra markazining funksiyas

+:Xujayra bulinishida, ishtirok etadi
-:Fermentlar sintezida qatnashadi
-:Xujayra siklini boshkaradi
-:Modda almashinuvida ishtirok etadi
-:Oksil sintezida ishtirok etadi
#Nuklein kislota monomeri -
-:Genlar
-:Aminokislotalar
-:Nukleozidlar
-:Uglevodlar
+:Nukleotid
# i-RNK funksiyasi
+:Oksil strukturasi to‘g‘risidagi axborotni DNK molekulasidan oksil tuzilishiga o‘tkazish
-:Oksil sintezi utayotgan joyga aminokislotalarni tashiydi
-:Oksil strukturasi tugrisidagi informatsiyani sitoplazmadan yadroga o‘tkazadi
-:Ribosomalarni hosil qiladi
-:Yoglar sintezida katnashadi
#Mitozning telofazasida xromosomadagi xromatidani son
+:1
-:2
-:3
-:4
-:5
#Xujayraning yarim avtonom organoidlariga kirad
+:Mitoxondriya, plastida
-:Mitoxondriya va vakuola
-:Mitoxondriya va Goldji apparati
-:Mitoxondriya va lizosoma
-:Lizosoma va ribosoma
#Trofik kiritmalarga kirad
-:Melanin
-:Gemoglobin
+:Ozik moddaning zapasi,
-:Insulin
-:Tirozin
# Ribosoma tuzilgan:
+:Oksil, r RNK
-:Oksil va i RNK
-:Oksil va t RNK
-:Oksil va barcha turdagi RNK
-:Oksil va uglevod

# Yadrochaning funksiyas

+:Ribosoma, ribonukleinproteid zarrachalarining sintezi
-:Oksil sintezi
-:Oksil- yog- uglevodsintezi
-:Xromosomalarni xosil qilishi
-:Yog va uglevodlar sintezi
#Prokariotlarda bulad
+:Nukleoid
-:Sentriola
-:Mitoxondriya
-:Goldji apparati
-:Shakillangan yadro
#Oksil biosintezi borad
+:Interfazaning xamma boskichi
-:Sintetik davrida
-:Presintetik davrda
-:Postsintetik davrda
-:Mitozning profazasida
#Krossingover kuzatiladi
+:Meyozning, 1-profazasida
-:Meyozning 2-profazasida
-:Mitoz va meyozda
-:Amitozda
-:Meyozning 2- metafazasida
# Membrana orkali moddalarning passiv transport
+:Diffuziya, osonllashgan diffuziya, osmos
-:Osonllashgan diffuziya va fagotsitoz
-:Diffuziya va pinotsitoz
-:Osmos va gradient konsentratsiyasiga qarshi o‘tish
-:Pinotsitoz va fagotsitoz
#Membrana orkali moddalarning aktiv transport
+:Pinotsitoz, fagotsitoz va gradient konsentratsiyasiga karshi
-:Diffuziya hamda osonllashgan diffuziya va osmos
-:Diffuziya va pinotsitoz
-:Osonllashgan diffuziya va fagotsitoz
-:Diffuziya va osmos
# Dominant belgi xisoblanadi, agarda . . . .
+:Gomozigota organizmlar mono,-di-va poliduragay chatishtirganda
birinchi avlodda yuzaga chiqadigan belgida
-:Birinchi avlodda yuzaga chiqmaydigan
-:Yashirin xolda saqlanadigan
-:Geterozigota organizmlar chatishtirilganda yuzaga chiqadigan belgilar
-:Birinchi avlodda yuzaga chiksa va yashirin xolda saklanadigan
# Genealogik usul yordamida aniklash mumkin:
+: Belgini irsiyligini, dominant va retsessisligini, jinsga birikkanligida
-: Shajaradagi barcha shaxslar genotipini
-: Genlarning birikishini
-:Tashki muxit va genotipni belgini yuzaga chikish rolini
-:Krossingover sonini

# Sitogenetik usul yordamida aniklanad

+: Xromosomalarning mikroskopik tuzilishi, soni, shakli
-:Genlar faolligi
-:Egizaklarda genotip va fenotipi
-:Populyatsiyada genlar populyatsiyasi
-:Populyatsiyada egzaklar soni
# Konkordantlik - bu:
-:Belgini yuzaga chikish darajasi
-:Genning mikdoriy kursatkichi
-:Egizaklarning birida taxlil qilingan belgini bulmasligi
-: Egzaklarda belgi buyicha farki
+: Egizaklarda belgi buyicha, uxshashligi

#N.I.Vavilovning irsiy uzgaruvchanlikning gomologik katorlar

konuni kuyidagi usullarga asos buldi
+:Modellashtirish
-:Genealogik usuli
-:Biokimyo usuli
-:Egizaklar usuli
-:Dermatoglifika usuli

#Jinsni aniklash uchun kullaniladigan asosiy usul:

+:Sitogenetik
-:Genealogikmetod usuli
-:Biokimyo usuli
-:Egizaklar usuli
-:Populyatsionstatistik usuli

# Normada erkak organizmda somatik xujayralarida jinsiy X-

xromatinni mikdor
+:2-5%
-:20-40%
-:10-20%
-:50-60%
-:15-30%
# Moddalar almashinuvini buzilishi bilan boradigan irsiy
kasalliklarni aniklanadigan usul:
-:Egizaklarusul
-:Duragaylashusul
+:Biokimyoviy
-:Modellashtirishu usul
-:Dermatoglifika usul
#Dominant mutatsiyalar yuzaga chikad
+: Xam geterozigota, xam gomozigota xolatda
-Dizigota xolatda
-Fakat gomozigota xolatda
-Fakat gemirozigota xolatda
- Gomozigota retsessiv xolda
# Poliploidiyada kuzatilad
+: Diploid xromosomalar tuplamini, bir nechta gaploid tuplamga
kupayishi
- Xromosoma tuplamini 1 yoki 2 taga xromosomaga uzgarishi
-Gaploid tuplamli xromosomaning karraga kamayishi
-Xromosomalar sonining 1 yoki 2 taga kamayishi
- Genda nukleotidlar almashinishi
#Xromosoma abberatsiyalarini kelib chikish mexanizmlar
+: Xromosoma strukturasining uzgarishi,
-Krossingover
-Meyozda xromosomalarning notugri taksimlanish
-Mitozda xromosomalarning notugri taksimlanish
- Meyozda ota-ona xromosomalarning xar xil kombinatsiyaga xosil qilib ikki qutbga taqsimlanish
#Gen mutatsiyalarning kelib chikishi mexanizmlar
+: Gen tuzilishidagi uzgarishlar
-Fenotipdagi uzgarish
-Xromosomadagi uzgarish
-Genomdagi uzgarish
-Xromosomalar sonini 2 karra oshirishi

#Monogen kasalliklar

+:Alkaptonuriya
-:Edvarssindromi
-:Patausindromi
-:Daunsindromi
-:Klaynfeltri
#Fermentopatiyaga kirad
+:Fenilketonuriya,
-:Kandlidiabet
-:Talassemiya
-:Uroksimonanemiya
-:Daunsindromi
# Gemoglobinopatiyalarga kiradigan kasallik:
+:Talassemiya,
-:Galaktozemiya
-:Oligofreniya
-:Albinizm
-:Kandlidiabet

#Eritrotsitlarning shakli uzgarishi bilan boradigan gen kasallig

+:Uroksimon anemiya
-:Lesh-Nayanasindromi
-:Alkaptonuriya sindromi
-:Teya-Sakssindromi
-:Patausindromi
# Monosomiya tufayli kelib chikkan kasallik:
-:Daunsindromi
-:Patausindromi
+:Terner-Sherishevskiy sindromi,
-:Edvarssindromi
-:Lesh-Nayanasindromi

# Edvars sindrom

+:47, XU, 18+
-:46 XX 5+
-:47 XU 21+
-:45 XO
-:45 XX

# Daun sindromiga xos bulgan kariotip:

+:47, XX, 21+;
-: 45 XO
-: 46 XU
-: 47 XXXU
-: 45XX

# Klaynfelter sindromiga xos bulgan kariotip:

+:47, XXU; 47,XXXU
-:47 XXU 21+
-:46 XU 5+
-:45 XO
-:45 XX

# Jinsiy xromosomalar trisomiyasi tufayli kelib chikkan kasallik:

+:JinsiyX- xromosomaningtrisomiyasi
-:Daunsindromi
-:Patausindromi
-: «Mushukchinkirigi» sindromi
-:Edvardssindromi
#Xujayrada Barr tanachasining soni 2 ta, uning kariotipi bo‘lishi mumkin:
+: 47, XXX; 48 XXXU
-: 47, XX, 21+
-: 46, XX, 5r-
-: 47, XXU
-:45, X0
# Komplementarlik ta’sirida 2 ta digeterozigota organizmlarni chatishtirganda belgini ajralish nisbati kuyidagicha bulad
+:9:3:3:1, 9:6:1, 9:3:4, 9:7
-:9:4:3, 1:4:6:4:1, 13:3
-:9:4:3, 12:3:1, 13:3
-:15:1, 1:4:6:4:1
-:15:1,13:3

# Epistatik ta’sirida 2 ta digeterozigota organizmni chatishtirganda belgini ajralish nisbati bulad

+:9:4:3, 12:3:1, 13:3
-:9:3:4, 9:7, 15:1
-:15:1, 1:4:6:4:1
-:9:4:3, 1:4:6:4:1, 13:3
-:15:1,13:3

# Polimeriya ta’sirida 2 ta digeterozigota organizmni chatishtirganda belgini ajralish nisbati bulad

+:15:1, 1:4:6:4:1
-: 9:4:3 - 12:3:1- 13:3
-: 9:4:3 - 1:4:6:4:1- 13:3
-: 9:3:4 - 9:7- 15:1
-: 13:3 - 12:3:1
#Fenotip va genotip buyicha ajralish 1:2:1 bulsa, kanday genetik xodisa kuzatiladi?
+:Chaladominantlik, utadominantlik
-:Pleyotropiya komplementariya
-:Tulikdominantlik polimeriya
-:Epistaz chaladominant
-:Epistaz polimeriya

#Somatik xujayralarda jinsiy X-xromatin kuyidagi shaxslarda aniklanmayd

+: Erkaklar
-:Kandli diabetda
-: Patau sindromli ayollarda
-: Daun sindromli ayollarda
-:Edvars sindromli ayollarda

#Daun sindromini rivojlanishi kaysi mutatsiyalar tufayli kelib chikadi?

+: 21 juftxromosomaningtrisomiyasi,
-: 13 juftxromosomaningtrisomiyasi
-: 18 juftxromosomaningtrisomiyasi
-:Monosomiya
-: 20 juftxromasomasiningtrisomiyasi
#Geteroploidiya - bu:
+: Xromosomalarning diploid tuplamini 1,2,3 .. . va xokazoga uzgarishi
-:Xromosoma strukturasining uzgarishi
-:Genlar sonining uzgarishi
-:Genlar strukturasining uzgarishi
-: Xromosomalr sonini bir nechta genomga kupayishi
#Reaksiya normasini ifodalanadi . . . bilan:
+:Genotip, tashk imuxit
-:Fakat tashki muxit
-:Fakat genotip
-:Organizmning ichki muxiti
-:Spontan mutatsiyalar
#Xromosoma kasalliklariga tashxis kuyishda albatta kullaniladigan usul:
+:Kariotipni tuzish,
-:Biokimyo
-:Genealogik
-:Egizaklar
-:Biokimyoviy va egzaklarusuli

# Klaynfelter sindromida-. . . . bulad

+:Erkaklarkariotipida 1ta, ortikchajinsiyX-xromosoma
-:Ayollarkariotipida 1 taortikchajinsiyX-xromosoma
-:Erkaklarkariotipida 1 taortikchaautosoma
-:Ayollarkariotipida 1 taortikchaautosoma
-:Aelarda 21 juftxromasomasiningtrisomiyasi

# 2 ta kul rang otlar uzaro chatishtirilganda avlodda 12 ta kulrangli, 3 ta qora va 1 ta malla otlar xosil buldi. Bu qanday genetik xodisa?

+:Dominan tepistaz
-:Retsessiv epistazlik
-:Komplementarlik
-:Polimeriyalik

# Geterozigota ok tovuk va xuroz uzaro chatishtirilganda 13 ta ok, 3 ta rangli tovuk va xurozlar xosil buldi. qanday genetik xodisa?

+:Dominan tepistaz
-:Komplementarlik
-:Retsessiv epistazlik
-:Polimeriyalik
-:Chala dominantlik

# Xushbuy xidli kizil nuxotlar uzaro chatishtirilganda, 9 ta kizil va 7 ta ok nuxotlar xosil buldi, kanday izoxlash mumkin?

+:Komplementar
-:Dominant epistazlik
-:Retsessi vepistazlik
-:Polimeriyalik
-:Chaladominantlik

# Autosom-dominant nasllanishda kuzatilad

+: Kasal bolani ota-onasidan biri albatta kasal bulib, belgilar avloddan-avlodga utadi, ugil-kizlar bir xil chastotada kasallanadi,
-: Sog‘ ota-onalardan kasal bolalar tug‘iladi
-:Kasal ota-onalardan sog‘ bolalar tug‘iladi
-: Belgilar otadan fakat kizga o‘tadi
-: Belgi onadan fakat kiziga utadi

#Terner - Sherishevskiy sindromida:

+: Ayollar kariotipida, 1 ta jinsiy X-xromosoma bo‘lmaydi ,
-: Ayollar kariotipida 1 ta jinsiy X-xromosoma ortikcha
-: Erkaklar kariotipida 1 ta jinsiy X-xromosoma ortikcha
-: Erkaklar kariotipida 1 ta ortikcha autosoma
- :18 juft xromosoma trisomiyasi

# sindrom

+:5-juft xromosoma kalta yelkasi delesiyaga uchraydi,
-: 21-juft xromosomani 13-15 juft xromosomaga translokatsiyasi kuzatiladi
-: 21-juft xromosomani bitta xromosomaga ko‘payishi
-: Jinsiy X-xromosomani inversiyasi kuzatiladi
-:21 juft xromosoma trisomiyasi

# Xardi – Vaynberg konuni kuzatilad

+:Ideal populyatsiyalarda,
-:Barcha populyatsiyalarda.
-:Demlarda
-:Izolyatlarda
-:Usimlik populyatsiyalarda

# Lipidlar almashinuvining buzilishi kuydagi kasalliklarga olib kelad

+:Giperlipidemiya
-:Galaktozemiyada
-:Marfansindromida
-:Mukovissidozda
-:Mukopolisaxaridozda
#Nukleotidlar almashinuvi buzilishi kuyidagi kasalliklarning ri­vojlanishiga olib keladi
+:progeriya,
-:Uroksimonanemiya
-:gemofiliya
-:Marfansindromi.
-:Daunsindromi

#Lipidlar almashinuvining buzilishi kuyidagi kasalliklarga

olib keladi
-:Galaktozemiya
-:Marfan sindromi
+:Teya – Saksa isindromi,
-:mukovissidoz
-:Lesh- Nayana sinromi.

#Xardi - Vaynberg konuni buyicha ideal populyatsiyalarda-

+:gomo - va geterozigotalarning, mikdori avloddan avlodga saklanadi,
-:yakindan chatishadigan populyatsiyalarda gomo - va geterozigo tlarning mikdori avloddan avlodga saklanadi
-:panmiksiya - erkin chatishish kuzatilmaydi
-:ideal populyatsiyada su’niy tanlanish kuzatilmaydi
-:ideal populyatsiyalarda gomo - va geterozigotalarning mikdori avloddan avlodga uzgarib turadi

#Spontan mutatsiyalari olib kelad

+:sabablari noanik bulgan tasodifan paydo bulgan belgilar,
-:radiatsiya nurlari ta’siri tufayli
-:zaxarli moddalar ta’siri tufayli
-:bakteriyalar ta’siri tufayli
-:zamburuglar ta’siri tufayli

#Genotip va fenotip 1:2:1 nisbatda ajralishni kuydagi genetik konuniyatda kuzatiladi

+:chala dominant
-:tulik dominantlik
-:kodominantlik
-:komplementarlik
-:polimeriyalik

#Xujayrada xosil bo‘lgan maxsulotlar shakllanadi

+:Goldji apparatida
-:ribosomadan
-:xujayra markazidan
-:eptdan
-:sitoplazma matriksidan

# Xromosomalar soni va dnk miqdori yetilgan jinsiy xujayralarda bo‘lad

+:n,c
-:n,2c
-:2n,c
-:2n,2c
-:2n, 2c

# ATF – bu:

+:nukleotid
-:genl
-:uglevod
-:azotliasos
-:monosaxarid

# DNK reduplikatsiyasi kuzatiladi

+:sintetik davrda,
-:profazada
-:metafazada.
-:presintetikdavrda
-:postsinetikdavrda

# i - RNK funksiyas

+:oqsil struktura to‘g‘risidagi informatsiyani, dnk moleklasidan oqsilga yetkazadi
-:oqsil sintezida aminokislotalarni tashiydi
-:oqsil tuzilishidagi informatsiyani sitoplazmadan yadroga tashiydi
-:ribosoma shakllanadi
-:yuqoridagilarni xammasi

# DNK kodi aatga irnkdan komplementar bo‘lgan triplet:

+:UUA
-:AAU
-:SSA
-:GGA
-:TTA

#Mitozning telofazasida bitta xromosomada nechta xromatida bo‘ladi?

+: 1
-: 2
-: 3
-: 4
-: 5

# Sitogenetik usul yordamida aniqlanad

+:xromosomalarning soni, tuzilishi
-:belgini yuzaga chikshida va tashki muxitning rolini
-:belgini nasllanish tipi
-:avlodlar shajaradagi ayirim shaxslarning genotipini
-:kaft va barmoqlarda teri naqshlar o‘rganiladi

# Konkordantlik – bu:

+:egizaklarda belgi bo‘yicha o‘xshashligi
-:genning miqdoriy ko‘rsatkichi
-:belgini yuzaga chiqish darajasi
-:egizaklarning birida belgini bo‘lmasligi
-:irsiylanish koeffitsienti

# Jinsni aniqlash uchun qo‘llaniladigan usul:

+:jinsiy xromatinni aniqlash, kariotipni tuzish
-:genealogik metod
-:yobiokimyo usul
-:egizaklar usuli
-:dermatoglifika usul

#DNK reduplikatsiyasi interfazaning kuyidagi davrida kuzatilad

+:sintetik davr
-: presintetik davrda
-: postsintetik davrda
-: mitozning profazasida
-:amitozda

# Prokariot organizmlar:

+:xujayra shakllangan, yadroga ega bulmagan,
-:xujayra stadiyasigacha shakllangan yadroga ega bulmagan
-: bir xujayrali
-: ko‘p xujayrali
-: xujayra shakllangan yadroga ega bulgan

#Amitoz bo‘linish kuzatilad

+:prokariotlar
-:tuban o‘simliklarda
-:eukariotlarda
-: bir xujayrali organizmlarda
-:zamburug‘larda

# Mitoz yo‘li bilan ko‘payadi

+: sodda xayvonlarda
-: bakteriyalar
-:viruslar
-: prokariotlar
-: ko‘k-yashil suv o‘tlar

# Xujayrada yog‘ sintezlanadi

+:silliq endoplazmatik to‘rdan
-:donador endoplazmatik to‘rda
-:mitoxondriyada
-: ribosomada
-: goldji apparatida

#Xujayra markazining funksiyas

+:xujayra bo‘linishida ishtirok etish
-: fermentlar sintezida katnashadi
-: xujayra siklini boshqaradi
-:modda almashinuvida ishtirok etadi
-: energiya manbai

# Yetilgan jinsiy xujayradagi xromosoma va dnk son

+: n, c
-: n2c
-: 2nc
-: 2n2c
-: 2n4c

#Nuklein kislotaning monomeri –

+:nukleotidlar
-:aminokislotalar
-: nukleozidlar
-: genlar -: azotli asoslar

# i-RNK funksiyasi

+: oqsil sintezi tugrisidagi axborotni, dnkdan oqsilga utkazadi
-: oqsil sintezi o‘tayotgan joyga aminokislotalarni tashiydi
-: oqsil strukturasi to‘g‘risidagi axborotni sitoplazmadan yadroga utkazadi
-:ribosomalarni shakllantiradi
-: xujayra sitoskeletini tarkibiga kiradi

# Mitozning telofazasida xromosomadagi xromatindaning son

+: 1
-:2
-:3
-:4
-:5

# Xujayraning yarim avtonom organoidlar

+: mitoxondriya, plastida
-:goldji apparati sentriolalar
-: lizosoma va ribosomalar
-:xujayra markazi va yadro
-: mikronaychalar va mikrotanachalar
#Trofik kiritmalarga kirad
+: oziq moddalarning zaxirasi,
-: gemoglobin
-: melanin.
-: insulin
-: pepsin.

# Ribosomalarning kimeviy tarkib

-: barchasi to‘g‘ri
-: oqsil va irnk
-: oqsil va trnk
-:oqsil va barcha turdagi rnk
+: oqsil, rrnk

# Yadrochaning funksiyas

+: ribosomalar, ribonukleinproteid zarrachalarning sintezi
-: oqsil sintezi
-: yog‘ va uglevod sintezi
-:xromosomalar tarkibiga kiradi
-:nuklein kislotalarning reduplikatsiyasi

# Prokariotlarda bo‘lad

+: nukleoid
-: mitoxondriya
-: sentriola
-:goldji apparati
-: endoplazmatik tur
-: lizosoma

#Krossingover kuzatilad

+: meyozning, 1-profazasida
-: meyozning 2-profazasida
-: mitozning profazasida
-:amitozda
-: endomitozda

#Jinsiy xujayralar yetiladi kuyidagi jaraen tufayl

+:meyoz
-:mitoz
-: amitoz
-:endomitoz
-:endogoniya

#Allel genlar:

+: gomologik xromosomalarning, bir xil lokuslarida joylashgan
-: gomologik xromosomalarning xar xil lokuslarida joylashgan
-:gomologik bo‘lmagan xromosomalarda joylashgan
-: xar xil juft xromosomalarda joylashgan
-: autosomalarda joylashgan
-: jinsiy xromosomalarda joylashgan

#Egizaklar usulida keng kullaniladi - ….

+:Xolsinger formulasi,
-:Xardi-Vaynberg formulasi
-:N.I.Vavilovning uzgaruvchanlikni gomologik katorlar konuni
-:Gekkel va Myullerning biogenetik konuni
-:Bekross chatishtirish

# Daktiloskopiya- bu….

+:Barmok uchi terisidagi chiziklar tasviri
-:Kaft terisidagi nakshlar
-:Tovon terisidagi nakshlar
-:Kuzning kamalak pardasidagi nakshlar
-:Kulok suprasi terisidagi chiziklar tasviri

#Proband – bu....

+:Shu shaxsga nisbatan shajaraning tuzilishi,
-:Vrachga murojat qilgan bemor
-:Vrachga murojat qilgan sog‘lom kishi
-:Bemorning akasi yoki opasi
-:Bemorning atasi yoki onasi

#Sibslar – bu...

+:Bitta, ota-onaning bolalari
-:Probandning sog‘lom qarindoshlari
-:Probandning kasal qarindoshlari
-:Vrach tomondan shaxsan tekshirilgan bemor
-:Yaqin qarindosh bo‘lgan ota-ona

# Irsiy kasalliklarga hos emas

+:Tez boshlanishi, tez davolanishi
-:Kupincha belgilari erta namoyon buladi
-:Kullanilayotgan dori-darmonlarga rezistentlik kuzatiladi
-:Juda kup organ va sistemalarda patologik jarayonlar kuzatiladi
-:Kasallik belgilari borgan sari avj oladi

# Gen kasalliklarning kelib chiqishi kuyidagi omillarga bog‘liq:

+:Bitta yoki bir nechta genning, mutatsiyasi tufayli
-:Xromosomaning delesiyasi
-:Xromosomaning duplikatsiyasi
-:Poliploidiya
-:Aneuploidiya

#Poliploidiyayaga – bu...

+:Xromosomalarning, diploid sonini bir, necha gaploid to‘plamga ko‘paishi
-:Xromosomalarning umumiy sonini bir juvtga kamaishi
-:Xromosomalarning umumiy sonini bir juvtga ko‘payishi
-:Xromosomalarning diploid to‘plamini 1-2- 3...ga o‘zgarishi
-:Xromosomalarning gaploid to‘plamini 1-2- 3...ga o‘zgarishi

# Geteroploidiya – bu...

+:Xromosomalarning diploid to‘plamini 1, 2, 3...ga o‘zgarishi
-:Xromosomalarning diploid sonini bir necha gaploid to‘plamga ko‘paishi
-:Xromosomalarning umumiy sonini bir juvtga kamaishi
-:Xromosomalarning umumiy sonini bir juvtga ko‘payishi
-:Xromosomalarning gaploid to‘plamini 1- 2 va 3...ga o‘zgarish
#Qanday kariotipning o‘zgarishi o‘limga olib keladi
+:Autosomalar bo‘yicha monosomiya,
-:Autosomalarda bir juvt xromosomalarning bo‘lmasligi
Erkak organizmlarda X-xromosomaning bo‘lmasligi
-:Ayollarda jinsiy xromosomalar bo‘yicha monosomiya
-:Erkak organizmlarda U-xromosomaning bo‘lmasligi
# Genetik injeneriya yordamida sintezlangan oksillar
+:interferon
+:insulin
-:gemoglobin
-:fibrinogen

S :Somatik xujayralarda jinsiy X-xromatin kuydagi shaxslarda kuzatilmaydi

+:Terner-Sherishevskiy kasalligida,
+:Erkaklarda
-:Daun sindromida
-:ayollarda

S :Autosom-retsessiv xolda nasllanadigan gen kasalliklari

+:fenilketonuriya
+:albinizm
-:polidaktiliya
-:gemofiliya

# Daun kasalligini asosida kuyidagi jarayonlar yotadi

+:trisomiyada
+:geterploidiya
-:poliploidiya
-:monosomiya

# Geteroploidiya kelib chikadi, kuyidagi jarayonlar tufayli

+:autosomalarni sonini 1, 2, 3 uzgarishi
+:jinsiy xromosomalarning bir nechta songa uzgarishi
-:gen strukturasini uzgarishi
-:xromosomalarni strukturasini uzgarishi

# Reaksiya normasi kuyidagi omillar tufayli

+:genotip omillar tufayli
+:tashki muxit omillar
-:ichki muxit omillar
-:mutatsiya omillar

#Egizaklar usuli kullaniladi

+:belgini yuzaga chikishda, genotipning rolini aniklash uchun
+:belgini yuzaga chikishda tashki muxitning rolini aniklashda
-:belgini jins bilan boglangan xolda nasllanishini urganishda
-:egizaklarning mono - va dizigotaliklarini aniklaщda

# Palmaskopiya urganadi

+:kaftning tuzilishi,
+:kaftdagi teri nakshlarini
-:kaft va tovondagi teri nakshlari
-:barmoklardagi teri nakshlarini

# Monosomiyada kariotipning kurinishi

+:XO
+:UO
-:XXO
-:XXU

# Allel genlar:

+:bitta belgini yuzaga chikishini belgilaydi,
+:gomologik xromosomalarning bir xil lokuslarida joylashgan genlar,
-:nogomologik xromosomalarning xar xil lokuslarida joylashgan genlar
-:gomologik xromosomalarda joylashgan buladi

# Mendel konunlari buyicha nasllanmaydigan genetik xodisalar

+:allel emas genlarning uzaro ta’siri,
+:genlarning birikishi,
-:alle genlarining uzaro ta’siri.
-:jins bilan boglangan belgilarning nasllanishida

# Juni kulrang bulgan otlarni juni kora bulgan otlar bilan chatishtirganda ikkinchi avlodda belgilar kuyidagicha ajraladi

12 kulrangl 3 kora: 1 kizil rangli. Bu kanday genetik xo­disa?
+:allel emas, genlarning uzaro ta’siri
+:dominant, epistaz
-:retsessiv epistaz
-:umulyativ polimeriya

# Tovuklarning patini rangi allel emas genlarning faoliyati tufayli yuzaga chikdi. Agarda pati kora rangli tovuk bilan xu­rozlar chatishtirganda belgilar kuyidagicha ajraladi 13 ok: 3tasi rangli. Bu kanday genetik xodisa?

+:Mendel konunlariga binoan nasllanmaslik,
+:dominant epistaz,
-:komplementarlik
-:polimeriya

# Bitta xromosomasida joylashgan genlarni kuyidagicha ifodalash mumkin

+:bitta birikish guruxini, xosil kiladi
+:ular, birikib nasllanadi
-:allel genlar deyiladi
-:mustakil xolda nasllanadi

# Genlarning birikishi bulishi mumkin

+:chala, krossingover kuzatiladi
+:tulik, krossingoversiz
-:chala krosingoversiz
-:tulik krossingover kuzatiladi
# Uzgaruvchanlik
+:tirik organizmlarning uz belgilarini yukotish, yangi belgi­larga ega bulishidir,
+:irsiy omillarning uzgarishi tufayli kelib chikadi,
-:tirik organizmlarning uz belgilarini xossasidir
-: genotip uzgargan ammo fenotip uzgarmagan bulishi mumkin

# Sitogenetik usuli yordamida aniklanadi

+:kariotip,
+:xromosomalarning tuzilishi,
-:egzaklarning konkordantligi
-:populyatsiyaning genofondi

# Xromosoma kasalliklar kelib chikadi kuyidagi mexanizmlar tu­fayl

+:xromosomalar, sonini uzgarishi
+:genlarning, mikdori uzgarishi
-:xromosomalarning strukturasini uzgarishi
-:nuktali mutatsiyalar

#Geteroploidiyaga misollar

+:monosomiya
+:trimosomiya
-:poliploidiyalar
-:gaploid

# Xromosoma kasalliklarning uziga xos belgilariga kirad

+:mendel konunlariga buysinmaydi,
-:mendel konunlariga buysinishi
+:fakat bitta avlodda kuzatiladi,
-:bir nechta avlodlarda kuzatiladigan

# Gen kasalliklari kelib chikishi mumkin kuyidagi sabablarga kura

+:bitta genning uzgarishi tufayli
+:bir nechta genning uzgarishi tufayli
-:xromosomalarning sonini uzgarishda
-:genom mutatsiyalar

# Enzimopatiyalarga kiradi

+:Alkaptonuriya
+:Fenilketonuriya
-:Morfan sindromi
-:Polidaktiliyalar

# Uglevodlar almashinuvini buzilishi tufayli kelib chikkan ka­salliklar

+:galaktozemiyalar
+:glikogenozlar
-:podagra
-:Lesh - Nayana sindromi

# Jinsiy xromosomalarning sonini uzgarishi tufayli kelib chik­kan kasalliklar

+:Kalaynfelter sindromi
+:Shereshevskiy - Terner sindromi
-:Patau s.
-:Marfan sindromida

#Biokimyoviy usul kullaniladi, kuyidagi irsiy kasalliklarni aniklashda

+:alkaptonuriya
+:fenilketonuriya
-:Terner - Shereshevskiy sindromi
-:monosomiyalar

# Klaynfelter sindromida kuzatiladi

+:erkaklarning kariotipida bitta jinsiy xromosomalarning X-xromosomasi ortikcha,
+:erkaklarning kariotipi kuyidagicha 44 aut + XXY,
-:ayollarda bitta X-xromosoma bulmaydi
-:ayollarda jinsiy xromosomalarning soni - 3 ta

# Virusning irsiy axboroti joylashgan

+: DNKda
+: RNKda
-:oqsil
-:nukleoproteid

# Purin asoslarga kiardi

+: Guanin
+:Adenin
-: Timin
-:Sitozin

# Gametogenzning yetilish davri quyidagi jarayonlardan tashkil topgan:

+:1-meyotik bo‘linish-reduksion bo‘linish
+:ekvatsion bo‘linish – 2-chi meotik bulinish
-: mitoz – 1-chi boskichida
-: endomitoz

# DNK reduplikatsiyasi kuzatilad

+: avtosintetik interfazada
+: interfazaning sintetik davrida
-:interkinez
-:geterosintetik interfaza

# Oqsil biosintezining jarayonlari

+:transkripsiya
+:ranslyatsiya
-:transformatsiyada
-: transduksiyaga

# Autosom-retsessiv xolda nasllanadigan gen kasalliklar

+: Albinizmda
+: Fenilketonuriyada
-:Marfan sindromi
-:Gemofiliya

# Palmoskopiya o‘rganadi

+: kaftning tuzilishini
+: kaftning teri naqshlarini
-: barmoqlardagi teri naqshlar
-: kaft va tovondagi teri naqshlari

# Daun sindromida dermatoglifika quyidagicha o‘zgarad

+: ulnarda ilgak naqshlarining soni ko‘payadi,
+:kaftda faqat bitta ko‘ndalang bukuvchi burma bo‘ladi,
-:atd burchagi 81⁰ teng
-:kaftda 2 ta ko‘ndalang bukuvchi burma xosil bo‘ladi

# Klaynfelter sindromida kuzatilad

+: erkaklarning kariotipida bitta jinsiy xujayralarning X-xromosomasi ortiqcha,
+: erkaklarning kariotipi quyidagicha 44aut+XXU,
-:ayollarda bitta X-romosoma bo‘lmaydi
-:ayollarda jinsiy xromosomalarning soni 3 ta

# Biokimyoviy usul quyidagi irsiy kasalliklarni aniqlashda qo‘llanilad

+:Fenilketonuriya
+:Alkoptonuriya
-:Shereshevskiy-Terner sindromi
-: Monosomiyalar

# Geteroploidiya quyidagi o‘zgarishlar tufayli kelib chiqad

+:autosomalarning sonini
+: jinsiy xromosomalarning sonini
-: allel genlarning sonini o‘zgarishi-ko‘p allellik xodisa
-: allelmas genlarning o‘zaro ta’siri

# Oksil biosintezining jaraenlari

+:transkripsiya
+:translyatsiya
-:transduksiya
-:kon’yugatsiya

# Meyoz kanday bulinishdan iboratligini va ular kanday nomlanishini kursating?

+:I-meyoz - reduksion bulinish
+: II-meyoz - ekvatsion bulinish
-:I-meyoz - ekavsion
-:II-meyoz - reduksion bulinishda

# DNK ning genetik roli asosida kuydagi tajribalar tasdiklangan

+:transduksiya
+:konyugatsiya
+:transformatsiya
-:translyatsiya
-:transkripsiya
-:lizogeniya

# Allel emas genlarning uzaro ta’sirining shakllari

+:polimeriyalik
+:koplementarlik
+:epistazlik
-:kodominant
-:pleotropiya
-:kup allel

# Gen mutatsiyalari tufayli kelib chikkan irsiy kasalliklar

+:daltonizm,
-:gaploidiya
+:albinism,
-:geteroploidiya
-:monosomiya
+:gemofiliya,

# Xromosoma kasalliklari

+:Klaynfelter sindromi
+:Daun sindromi
+:"mushuk kichkirish" sindromi
-:gemofiliya
-:fenilketonuriya
-:Morfan sindromga

#Epistazda degeterozigotalarning uzaro chatishtirganda belgi­larni apjralishi kuydagi nisbatda kuzatiladi

+:12:3:1
+:13:3
+:9:3:4
-:9:3:3:1
-:15:1
-:6:4:1

# Jinsiy X-xromosoma bilan birikkan xolda nasldan-naslga utadigan kasalliklar

+:daltonizm kasalligi,
-:fenilketonuriya
-:galaktozemiya
+:gemofiliya kasalligi,
+:ter bezlarning bulmasligi kasalligi,
-:alkaptonuriya

# Somatik mutatsiyalarga misollar:

+:vitiligo ,terida ok rangdagi doglar,
+:chap, ung kuzning xar xil bulishi
-:oltibarmoklik
-:albinizm
+:teridagi xollar,
-:mikrotsefaliya

# Genom mutatsiya tufayli kelib chikkan irsiy kasalliklar

+:klaynfelter sindromi
+:Terner - Shereshevskiy sindromi
+:daun sindromi
-:gemofiliya
-:albinizm
-:«mushuklar kichkirish»

# Klaynfelter sindromining kariotipi

+:49 XXXUU
+:47,XXU
+:48,XXXU
-:46 XU
-:45,XO
-:46,XXO

# Duragaylash usuli

+:yangi zotlarni xosil kilishda
+:yangi navlarni yaratishda
+:yangi shtamlarni yaratishda
-:odam irsiyatini urganish
-:barchasi tugri
-:barchasi xato

# Xromosomalarning sonini uzgarishi kuyidagi jarayonlar natija­sida kuzatiladi

+:mitoz yoki meyozda xromosomalarning notugri taksimlanishi tu­fayli,
-:xromosoma aberratsiyalar tufayli
-:DNK reparatsiyasining buzilishi tufayli
+:bulinish dukini shikastlanishi tufayli,
+:kariotipda yetishmaslik yoki oritkcha xromosomalarning bulishi,
-:shizogoniya

# Mutagen omillar ta’sirida kuzatiladi

+:gen strukturasini uzgarishi
+:xromomsomalarning strukturasini uzgarishi
+:kariotipning uzgarishi
-:kombinativ uzgaruvchanlig
-:fenotipni uzgarishi, lekin genotip uzgarmaydigan
-:modifikatsion uzgaruvchanlik

# Poliploidiyaning kariotipi

+:2p+p
+:2p+2p
+:2p+3p
-:2p+-1, 2, 3
-:2p-p
-:n

# Aminokislotalar almashinuvining buzilishi tufayli kelib chik­kan kasalliklar

+:alkaptonuriya,
+:fenilketonuriya,
-:galaktozimiya
-:progeriya
+:albinism,
-:talassemiya.
# Autosomalar sonini uzgarishi tufayli kelib chikkan kasalliklar
+:Patau sindromi
+:Daun sindromi
+:Edvars sindromi
-:Lesh - Nayan
-:Marfanski
-:

# Polimeriyaga asoslangan xolda odamning kaysi belgilari nasllanadi

+:buyi
+:vazni
+:terining rangi
-:kon guruxlar
-:kobiliyat
-:xarakter

# Gen xossalari

+:genlar - irsiy omillar bolib xizmat kiladi,
+:genlar nisbatan doimiy,
+:genlar uzgarshi mumkin,
-:gen biri biri bilan almashmaydi
-:genlar uzgarmaydi
-:gen - bulinmaydigan irsiy belgi

# O‘simlik xujayrasini xayvon xujayrasidan farq

+:plastidalarni bo‘lishi
+:yirik vakuollarning bo‘lishi
+:xujayra sellyuloza bilan qoplangan bo‘lishi
-:mitoxondriya yuq
-: lizosoma yo’q
-: yadro yo‘q urniga nukleoid bor

# Krossingover kuzatiladi

+: meyozda
+: paxinemada va diplonemada
+:1 meyotik bo‘linishning profazasida
-: mitoz bosqichi
-:mitozning profazasi
-:2 profaza

S Membranali organioidlar

+: EPS
+:Mitoxondriyalar
+:Lizosoma
-: Ribosoma
-: Sentriola
-:Mikronaychalar

# Membranasiz organoidlar

+:Ribosoma
+: Sentriolalar
+:Mikronaychalar
-: Lizosoma
-: Leykoplastlar
-:Mitoxondriyalar

# Tiriklikning fundamental belgilar

+: o‘z, o‘zini boshqarish
+:o‘z, o‘z-o‘zini yangilash
+: o‘z, o‘zidan ko‘payish
-: modda va energiya almashinuvi
-: irsiyot va o‘zgaruvchanlik
-:Diskretlik va bir butunlik

# Xujayra nazariyasining yaratilishida o‘z xissasini qo‘shgan olimlar va qachon?

+:M. Shleyden, 1839
+:T. Shvann, 1839
+ R. Virxov, 1858
-:K. Linney, 1831
-:Sechenov, Botkin, Pavlov
-:Zyuss 1927

# Eukariot xujayralarning xromosomasi quyidagi moddalardan tashkil topgan

+:DNK
+:RNK
+:Oqsil
-:DNK yoki RNK
-:Yog‘lar
-:Uglevodlar va oksillar

# Nukleotidlar tarkibiga kirad

+:azotli asos,
+: uglevod – pentoza,
-: ishqorli asos
+: fosfat kislota,
-:uglevod - geksoza
-:uglevod – trioza

# Pirimidin asoslarga kirad

+:timin
+:sitozin
+:uratsil
-:guanin
-:adenin
-:pepsin

# EPTning vazifalari

+:moddalar, EPT orqali xarakatlanadi
+:uglevod, sintezida ishtirok etadi
+:yog‘larning, sintezida ishtirok etadi,
-:oqsil biosintezida qatnashadi
-:xujayrada sintez bo‘lgan moddalarning shakllantiradi
-:barchasi to‘g‘ri

# Spermatogoniyalar ontogenezning quyidagi davrlarida xosil bo‘lad

+: Embrional
+: Postembrional
+: Kupayish
-:o‘sish
-:yetilish
-:Shakllanish

#Terminator kodonlar:

+: UAA
+:UAG
+:UGA
-:UAS
-:UGU
-:UUS

# Meyozning mitozdan farqi

+:meyoz natijasida xosil bo‘lgan xujayralarda xromosomalar soni gaploid,
+:ikkita meyotik bo‘linishdan iborat,
+:1 profazasida krossingover kuzatiladi,
-:xosil bo‘lgan xujayralarida xar bitta xromosomasi bitta xromatiddan tashkil topgan
-:2 profazasida krossingover kuzatiladi
-:1-prifazadf krossingover bulmaydi

# ATF tarkibiga kirad

+:adenine,
+:riboza,
+:3 ta NRO₄ ,
-:guanin,
-: timin,
-:dezoksiriboza,

# Allel emas genlarning o‘zaro ta’sirining shakllar

+:komplementarlik,
+:epistaz,
+:polimeriya,
-:kodominantlik,
-:pleyotropiya,
-:chala dominantlik,

# Xromosoma kasalliklar

+:Daun sindromi
+:«mushuk chinqirig‘i» sindromi
+:Klaynfelter sindromi
-:gemofiliya
-:fenilketonuriya
-:kandli diabet

# Odam xromosoma kasalliklarni aniqlashda albatta quyidagi usullar qo‘llanilishi zarur:

+: sitogenetik usul
-:genealogik
-: biokimyoviy
+:jinsiy xromatini aniqlash usul
+:dermatoglifika usul
-:populyatsion statistik usul

# Shereshevskiy-Terner kasalliligiga xos belgilar

+: jinsiy X-xromatin somaktik xujayralarida aniqlanmaydi,
+:xromosomalarning umumiy soni 45,
+:jinsiy bezlar va ikkilamchi jinsiy bezlar rivojlanmaydi,
-:jinsiy x-romatin soni 1 ta,
-:maktabda o‘qimaydi,
-:xromosomalor soni 47ta,

# Gomozigota organizmlar

+:o‘zaro chatishganda belgilar ajralmaydi
+:bir xil gametalar xosil qiladi
+:allel genlari 1 ta belgini bir xil fenotipik ko‘rinishini yuzaga keltiradi
-:allel genlari 1 ta belgini xar xil fenotipik ko‘rinishini yuzaga keltirish
-: xar xil gametalar xosili
-:uzaro chachishtirilganda belgilar alohida

# Geterozigota organizmlar

+:allel genlari 1 ta belgini xar xil fenotipik ko‘rinishini yuzaga keltiradi
+:o‘zaro chatishganda belgilar ajraladi
+ xar xil gametalar xosil qiladi
-:o‘zaro chatishganda belgilar alohidalanmaslik
-:gomologik xromosomalarning bir xil lokuslarida joylashgan
-:allel genlari 1 ta belgini bir xil fenotipik ko‘rinishini yuzaga kelish

# Kombinativ o‘zgaruvchanlik quyidagi jarayonlar natijasida kelib chiqad

+:gametalarning tasodifan qo‘shilishi,
+: krossingover,
+:meyoz jarayonida xromosomalarning xar xil kombinatsiyalar xosil qilib, ikki qutbga yo‘nalishi
-:genlarning birikishi
-:geteroploidiya
-:monosomiya

# Poliploidiyaning kariotip

+:2n+n
+:2n+2n
+:2n+3n
-:2n+1,2,3
-:n
-:n+1,2,3

# Patau sindromiga xos bo‘lgan belgilar:

+:yarim letal sindrom bo‘lib, chaqaloqlar 2-3 oy yashaydi xolos
+:ichki organlarda, ko‘p nuxsonlar bo‘ladi
+:13 juft, xromosoma trisomiyaga uchraydi
-:asallik 4 yoshdan keyin rivojlanadi
-:bolalar 30 yoshgacha yashashi mumkin
-:kasallik 10 yeshdan keyin rivojlanadi

# «Mushuk chinqirig‘i» sindromiga xos belgilar:

+:5 juft xromosomaning kichik yelkasi delesiyasi,
+: ovoz paylarining anomaliyasi,
+:o‘sish va rivojlanishning orqada qolishi,
-:13 juft xromosomaning abberatsiyasi
-:5 juft xromosomaning anomaliyasi
-:fakat erakaklar kasallanadi

# Galaktozemiyaga xos belgilar:

+:galaktoza to‘qima, qonda to‘planadi
+:autosom-retsessiv, tipda nasllanadi
+:uglevodlar almashinuvi, buziladi
-:aminokislotalar almashinuvi buziladi
-:bemorning terisining rangi «bronza» rangiga kiradi
-:kollagenozlar rivojlanadi

# Klaynfelter kasalligining tashxisi quyidagi tekshirish usullariga asoslangan:

+:somatik xujayralarida kariotipni aniqlash
+:jinsiy X-xromatinning somatik hujayralarida aniqlash
+:palmoskopiya va klinik manzara aniqlash
-:jinsiy xujayralarda kariotipi
-:jinsiy X-xromatinning jinsiy xujayralari
-:bioximik tekshiruv utkazis

# Polimeriyaga asoslanagan xolda odamning qaysi belgilari nasllanadi?

+:terining rangi
+:bo‘yi
+:vazni
-:qon guruxlar
-:qobiliyatga
-:kurish utkirligida

# Albinizmga xos belgilar:

+:teri, ko‘zning kamalak pardasida pigment xosil bo‘lmaydi,
+:nasllanish tipi – autosom-retsessiv,
+:aminokislotalar almashinuvining buzilishi tufayli kelib chiqadi,
-:jins bilan bog‘langan xolda nasllanadi
-:lipidlar almashinuvining buzilishi tufayli kelib chiqadi
-:nasllanish tipi autosom-dominant

# Plastidalar kuyidagi organizmlar xujayralarida uchramaydi

+:zamburug
+:bakteriyalar
+:xayvonlar
-:tuban usimliklar
-:yuksak usimliklar
-:tuban va yuksak usimliklar

# Memrana tuzilgan

+:3 kavatdan,
+:tashki va ichki oksil kavatidan,
+:urta kismida joylashgan lipid kavatdan,
-:2 ta lipid va 1 ta oksil kavatidan.
-:1 kavatdan…
-:2 kavatdan…

# Goldji apparatining asosiy vazifalari

+:memranalarni tiklash
+:sintezlangan moddalarni tuplash
+:lizosomalarni xosil kilish
-:oksil sintezi
-:ATF
-:yeglar sintezida

# Xromosoma koidalari

+:individuallik, doimilik
+:juftlik, gomologiklik
+:uzluksiz,
-:doimilik ajralish va induviduallik
-:gomologiklik va mustakillik
-:ajralish va mustakillik

# Membranali organoidlar

+:mitoxondriyalar
+:lizosoma
+:endoplazmatik tur
-:ribosoma
-:sentriola
-:mikronaychalar

# Membranasiz organoidlar

+:ribosoma
+:mikronaychalar
+:sentriolalar
-:endoplazmatik tur
-:leykoplastlar
-:lizosama

# Xromosomalar turi aniklanadi kuyidagi belgilar asosida

+:yelkalar uzunligini nisbati,
+:xromosoma uzunligi,
-:telomeralarni joylashishi
+:sentromeralar joylashishi,
-:spiralizatsiya darajasi
-:desperalizatsiya darajasi.

# Interfazaning postsintetik davrida kuzatiladigan jarayonlar

+:Energiya tuplanadi
+:Oksil sintezi davom etadi
+:RNK sintezi davom etadi
-:Energiya sarf
-:DNK
-:DNK sintezlanadi va energiya toplanish

# Xujayraga moddalarning faol xolda kirish usullari

+:pinotsitoz
+:gradient konsentratsiyaga karshi
+:fagotsitoz
-:Diffuziya
-:Osmos
-:Osonlashgan diffuziya

S :Meyozning mitozdan farki

+:meyoz natijasida xosil bulgan xujayralarda xromosomalar soni gaploiddir,
+:ikkita meyotik bulinishdan iborat,
+:1profazasida krossingover kuzatiladi,
-:2profazasida krossingover kuzatiladi
-:xosil bulgan kiz xujayralarida xar bitta xromosoma bitta xromatidadan tashkil topgan
-:1-ta meyotik bulinishdan iborat

# Xujayra nazariyani asoslab bergan olimlar

+:Pavlov, Sechenov,Botkin
+:Shleydan.,Shvann
+:Virxov., Ber
-:Astaurov. Vernadskiy
-:Mendel Morgan
-:Chermak Korrens

# Xujayraga moddalarning nofaol usuli bilan utish yullari

-:Plazmoliz
-:Gemoliz
+:osmos
+:diffuziya
+:dializ
-:Fagotsitoz

# Xujayraga moddallarning faol usuli bilan utish yullari

+:fagotsitoz
+:pinotsitoz
+:gradient konsentratsiyaga karshi
-:Osmos
-:Diffuziya
-:Osonlashgan diffuziya

# Xujayradagi matritsali reaksiyalarga kiradi

+:reduplikatsiya
+:translyatsiya
+:transkripsiya
-:Transformatsiya
-:Transduksiya
-:Konyugatsiya

# Xujayradagi energetik almashinuvi kuyidagi boskichlardan tash­kil topgan

+:kislorodsiz
+:kislorodli
+:aerob , anaerob
-:Tayerlov
-:Yeruglik
-Korongilik

# ATF tarkibiga kiradi

+:3ta N3RO4
+:riboza
+:adenin
-:guanin
-:timin
-:dezoksiriboza

# Oksil biosintezi kuzatiladigan davrlar

+:presintetik
+:sintetik
+:postsintetik
-:geterosintetik
-:interkinez
-:parasintetik

# Oqsil biosintezida kuzatilad

+: sintetik davrida
+:presintetik davrda
+:postsintetik davrda
-:mitoz
-:meyoz
-:amitoz

# Mitotik sikl qo‘yidagilarni o‘z ichiga olad

+:Xujayraning bir bo‘linishidan keyingi bo‘linishgacha davr
+:Mitoz
+:Avtosintetik interfaza
-:Geterosintetik interfaza
-:Xujayra qarishi
-:Xujayra o‘lishi

#Xayotiy sikl bu...

+:Xujayraning paydo bo‘lishi yoki bo‘lingandan to o‘lishigacha yeki keyingi,bo‘linguncha bo‘lgan davr. G₀ davrini o‘z ichiga oladi,
+:Geterosintetik interfazani o‘z ichiga oladi,
+:Xujayraning differensiatsiyasi va ixtisoslashuvi kuzatiladi,
-:Keyingi bulinish taergarlik amalga oshadi
-:Oqsil sintezi, DNK ikki xissa ortishi
-:Tubulin sintezi, ATF yig‘ilishi kuzatiladi
# Membrana orqali moddalarning passiv transporti kuyidagi yullar bilan amlga oshad
+: diffuziya
+:osonlashgan diffuziya
+:osmos
-:pinotsitoz
-:fagotsitoz
-:gradient konsentratsiyasiga qarshi
# Membrana orqali moddalarning aktiv transport
+:pinotsitoz
+:fagotsitoz
+:gradient konsentratsiyasiga qarshi
-:Diffuziya
-:Osonlashgan diffuziya
-:Osmos
-Kuzatiladi

# Komplementarlik ta’sirida digeterozigotalilarni chatishtirganda belgilar quyidagi nisbatda ajralad

+:9:3:3:1,
+:9:7,
+:9:6:1,
+:9:4:3,
-:13:3.
-:12:3:1.
-:15:1.
-:14:6:4:1.

# RNK molekulasining tarkibida buladi

+:uratsil,
+:itozin,
+:guanin,
+:adenine,
-:timin,
-:valin,
-:treptofan,
-:leysin,

# DNK nukleotidlar tarkibida kuydagi azotli asoslar uchraydi

+:timin
+:sitozin
+:guanin
+:adenin
-:uratsil
-:treonin
-:izoleysin
-:metionin

# Xujayra nazariyasini yaratishda uz xissasini kushgan olimlar va kachon.

+:Sh.Shleyden, 1838
+:T.Shvann, 1839
+:R.Virxov1959
+:Sechenov, Botkin, Pavlov
-:K.Linney 1831
-:G. Mendel 1864
-:A.O. Kovalevskiy 1922
-:Korrens 1952

# Sitoplazmatik membranadagi oksillar kuyidagi vazifalar ba­jarad

+:membrana tarkibiga kiradi,
+:retseptorlik,
+:katalitik,
+:tashuvchi, utkazuvchi
-:oksil biosintezida ishtirok etadi
-:uglevodlar almashinuvida katnashadi
-:yeglar sintezida ishtirok etadi
-:DNK reparatsiyasida ishtirok etadi

# Sillik endoplazmatik turga xos bulgan belgilar

+:endoplazmatik, turning shaklidir
+:devorlarida, ribosomalar bulmaydi
+:yeglarni sintezida, ishtirok etadi
+:uglevodlarni ,sintezida katnashadi
-:oksillarni sintezida ishtirok etadi
-:devorida ribosomalar buladi
-:yeglarning sintezida ishtirok etadi
-:nukleotidlar sintezida katnashadi

# Goldji apparatiga xos bulgan belgilar

+:barcha eukariot xujaylarida kuzatiladi
+:membranalardan tashkil topganligidi
+:kondensatsiyaga uchratadi
+:lizosomalarni xosil bolish
-:prokariotlarda rivojlangan
-:membranasiz
-:viruslarada rivojlangan
-:kuk-yashil suvutlarda rivojlanish

# Lizosomalarning shakllari

+:sitolizosomalar, sitolisomalar
+:koldik tanachalar,
+:birlamchi,
+:ikkilamchi, fagosomalar
-:uchlamchi
-:turtlamchi
-:kiskaruvchi va kuola
-:turtlamchi yeki fagosomalar

# Konyugatsiya kuzatiladi

+:meyozda
+:paxinemada
+:I meyotik bulinishda
+:I profazada
-:II meyotik bulinish
-:mitoz
-:II profaza
-:II anafazasi

# Sitoplazmatik membrananing vazifalari

+:retseptorlik,
+:xujayra aro kontaktlarda ishtirok etadi,
+:ximoya,
+:katalitik,
-:sintetik
-:energetik
-:sintetik va ximoya
-:energetik va katalitik

# Balogatga yetgan ugil bolada urug kanalchasining devori kuyi­dagi davrilarda turgan xujayralar katlamidan tashkil topgan:

+:yetilish
+:shakllanish
+:kupayish
+:usish
-:bulinish
-:bulini shva kupayish
-:yetilish va bulinish
-:shakllanish va bulinish

# Xromosomaning tarkibiy kismlar

+:xromonema
+:polinukleotid zanjiri
-:Uglevod
+:mikrofibrilla-nukleosoma zanjiri
-:Aktin
-:Miozin
+:xromatida
-:Mielin

# RNKning funksiyalar

+:irsiy informatsiyani, DNKdan oksilga utkazadi
+:aminokislotalarni, ribosomalarga yetkazadi
+:ribosomalar tarkibiga kiradi,
+:irsiy informatsiyani uzida saklaydi,
-:xujayrani energiya bilan ta’minlaydi
-:uglevodlar sintezida ishtirok etadi
-:yoglar sintezida ishtirok etadi
-:mikrofibrillalar tarkibiga kiradi

# Spermatogenez jaraenida kuzatiladigan davrlar:

+:kupayish
+:usish
+:yetilish
+:shakllanish
-:blastula
-:rivojlanishda
-:morula
-:gastrulasi

# Krossingover kuzatilad

+:meyozda
+:I meyotik bulinishda
+:I profazada
+:paxinemada
-:II profaza
-:II meyotik bulinishi
-:mitoz
-:leptonema

# Maxsus yoki xususiy organoidlarga kiradi

-:mitoxondriya
-:plastid ham
+:miofibrillalar,
+:kiprikchalar, xivchinlar
+:neyrofibrilla,
+:tonofibrilla,
-:yadro
-:ribosoma

# Xujayrani urganish usullari

+:sitomorfologik
+:sitofiziologik
+:sitoximik
+:avtoradiografiyalik
-:tasvirlash
-:genealog
-:dermatoglifka
-:solishtirma anatomiya

# RNKning tiplari

+:tashuvchi,
+:informatsion(axborot),
+:ribosomal,
+:matritsali,
-:sitoplazmatik
-:birlamchi strukturali
-:ikkalamchi strukturali
-:uchlamchi strukturali
# Mitoz uchun xos xususiyatlar
+:4ta fazadan iborat: profaza, metafaza, anafaza, telofaza
+:Bulinish yo‘li bilan ko‘payadigan organizmlarning xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi,
+: Ko‘p xujayrali organizmlarning o‘sishi somatik xujayralarning bo‘linishi xisobiga amalga oshadi,
+:Ona va qiz xujayrada xromosomalar to‘planish diploid bo‘ladi,
+:Regeneratsiya asosan mitoz xisobiga amalga oshadi,
-:2ta meyotik bo‘linishdan iborat va xar bir bo‘linishda profaza va telofaza kuzatiladi
-:2ta bo‘lish orasida interkinez kuzatiladi
-:Qiz xujayralar xromosomalar to‘plami gaploid
-:Jinsiy ko‘payishda xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi
-:Birinchi meyotik bo‘linishining profazasi 5 ta bosqichdan iborat: leptonema zigonema paxinema diplotena diakinez

# Meyoz uchun xos xususiyatlar:

+:2ta meyotik bo‘linishdan iborat va xar bir bo‘linishda profaza, metafaza, anafaza, telofaza kuzatiladi
+:2ta bo‘lish orasida interkinez kuzatiladi,
+:Qiz xujayralar xromosomalar to‘plami gaploid,
+:Jinsiy ko‘payishda xromosomalar, sonining doimiyligini ta’minlaydi
+:Birinchi meyotik bo‘linishining profazasi 5 ta bosqichdan iborat: leptonema, zigonema, paxinema, diplotena, diakinez
-:4ta fazadan iborat: profaza metafaza va anafaza va telofaza
-:Bulinish yo‘li bilan ko‘payadigan organizmlarning xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi
-: Ko‘p xujayrali organizmlarning o‘sishi somatik xujayralarning bo‘linishi xisobiga amalga oshadi
-:Ona va qiz xujayrada xromosomalar to‘planish diploid bo‘ladi
-:Regeneratsiya asosan mitoz xisobiga amalga oshadi

#Fenilketonuriyaga hos bo‘lgan diagnostik kriteriyalari

+Aqiliy zaiflik
+Mikrotsefaliya
+Soch va terining gipopigmentatsiyasi
+Bemorlardan sichqon xidi kelishi
-Anemiya
-Raxit belgilari
-Germofraditizm
-Terining uta cho‘ziluvchanligi

#Goldji apparatiga xos belgilar:

+prokariotlarda rivojlangan,
+barcha eukariotlarda kuzatiladi,
+membranalardan tashkil topgan,
+xujayradagi sintezlangan moddalarni suvsizlantiradi, shakllantiradi, kondensatsiyaga uchratadi,
+lizosomalarni xosil qiladi,
-prokariotlarda bor
-barcha eukariotlarda kzatilmaydi
-membranasiz
-tarkibida DNK saklaydi
-oksil sintezida etirok etadi

#Ovogenezning Iprofazasida quyidagi davrlar kuzati¬lad

+leptonema
+zigonema
+axinema
+diplonema
+diktiotena
-blastula
-gastrula
-morula
-organogenez
-amitoz

#Interfazada kuzatiladigan jarayonlar:

+oqsil sintezi
+dnk sintezi
+tubulin sintezi
+rnk sintezi
+energiyaning tuplanishi
-Oksillarning parchalanishi
-Yeg va uglevodlarni parchalanishi
-Nuklein kislotalarning parchalanishi
-Xemosintez fotosintez

#Silliq endoplazmatik turning membranalarida sintezlanadigan 5 xil moddalarning korsating:

+lipoidlar
+insulin gormoni
+vitamin va uglevodlar
+yoglar
+uglevodlar
-Mineral moddalar
-ATF
-Fermentlar sintezi
-DNK
-RNK

#Mitotik siklning xar bir davrida xromosomalar to’plami va undagi DNK ni miqdori qancha bo’lishini ko’rsating?

+postsintetik davrda- 2 p 4 s
+mitoz boshida - 2 p 4 s
+mitoz oxirida - 2 p 2 s
+presintetik davrda - 2 p 2 s
+sintetik davrda - 2 p 4 s
-Mitoz boshida - 2 p 2 s
-Mitoz davrida - 2 p 4 s
-Presintetik davrda - 1 p 2 s
-Postsentitik davrda -2 p 2 s
-Postsentitik davrda -2 p 1 s

#Mitozning asosiy uchta biologik axamiyatini kursating?

+Qiz xujayraalarida genitik material teng taqsimlangan buladi,
+Qiz xujayyralarida xromosomalar o’zgarmaydi yani diploid buladi,
+Jinsiy yo’l bbilan ko’payadigan organizmlarda xromosomalar doimiyligini saqlab turadigan mexanizm,
+Ko’p xujayralli organizmlarga somatik xujayralarning bo’linishini amalga oshiradi ,,
+Ko’p xujayraali organizmlarda o’sishni taminlaydi,
-Krossingover tufayli irsiy uzgaruvchanlik kengayadi
-Mitoz natijasida xromosomalar soni kiz xujayralarida ikki baravar kamayadi
-Xromosomalar soni ona xujayra xromosomalarining soniga teng
-Irsiy axboratning kiz xujayralarga teng utishini ta’minlanadi
-Krossingover jarayonida genetik materialni rekombinatsiyasi sodir buladi

#Profaza vaqtida kuzatilladigan beshta jarayonni ko’rsating :

+Yadrochalar yuqollib ketadi,
+Yadro qobigi erib ketadi,
+Axromattin iplari paydo buladi ,
+Sentromiira ikkita sentriola ajraladi,
+Xromosomaalar spirallashib kaltalashib, yugonlashadi,
-Sentriolalar kupayadi
-Ingichka ipchalarga aylanadi
-Xromatidalar kutblarga tarkaladi
-Sitoplazmaning ikkiga ajralishi kuzatiladi
-Xromatidalarni birlashtirib turuvchi belbog uziladi.

#Mitoz jarayonida kechadigan beshta fazani kursating?

+Profaza,
+Metafaza,
+Anafaza,
+Telofaza,
+Prometafaza,
-Presintetik.
-Sintetik.
-Postsintetik.
-Interkinez.
-Interfaza.

#Politeniyada kuzatiladigan ozgarishlar va qanday xujayralarda poli¬teniya kuzatilishini belgilang?

+Polliteniyada xromosomaning nozik strukturasi-xromonemalar bir necha yuz marta ortadi,
+Xromonemallar soni oshgani bilan, xromosomalar soni oshmaydi,
+Polliteniya kushkanotlilarning sulak bezlari xujayralarida kuzatiladi,
+Politeniyada xromosomani birllamchi ipini reproduksiyasidan tashka¬ri,mitotik siklni boshka fazalari kuzatilmaydi,
+Xromosomalar juda kata (gigant) ulchamga ega bulib koladi,
-Politeniya barchaorganizmlarda kuzatiladi.
-Politeniyada mitotik siklni xamma fazalari kuzatiladi.
-Politeniyada xromosomalar soni oshadi.
-Politeniya jadal ishlovchi xujayralarda kuzatiladi.
-Politeniya fakat mitoz jarayonida amalga oshadi.

#Genetikaning tekshirish usulini ko’rsating:

+popullyatsion-statistik
+ontogenettik
+duragayllash
+sitogeneetik
+biokimyoviiy usul
-Sitologik
-Morfologik
-Tarixiy
-Tasviriy
-Somatik xujayralar genetik usuli

#Izolesital tipdagi tuxumlar quyidagi organizmlarga xo #

+embrionall tarakkiyoti kiska vakt davomida utayotganlarga
+embriogenez ona kornida rivojllanadigan larga
+llansetnik uchun
+yulldoshli sutemizuvchilarga
+odamm uchun
-Tuxum kuyadigan sutemizuvchilarga
-Xaltali sutemizuvchilarga
-Kushlarga
-Baliklarga
-Embrional tarakkiyoti uzok vakt davomida utayotganlarga

#Prokariotlar tuzilishining o‘ziga xosligini ko‘rsating:

+shaklangann yadroga ega emas
+xromosoma (genofor) xalqqasimon shaklga ega
+mitoxondriyalar va plastidalar vasifasini bajaruvchi mezosomalar bor
+organoidlardan faqat ribosomalar bor
+xromosamasi faqat DNK molekuladan iborat, gistonli oqsillari yo‘q
-Yadrosi shakllangan va yadro qobig‘i karioplazma yadrocha va xromatindan iborat
-Xujayra organoidlari yaxshi rivojlangan
-Xromosomalari tayoqchasimon shaklda
-Hamma prokariotlar faqat bir xujfyradan tuzilgan
-Mitoz bo‘linishi kuzatiladi

#Eukariotlar tuzilishining o‘ziga xos xususiyatlar

+yadrosi shakllangann va yadro qobig‘i, karioplazma, yadrocha va xromatindan iborat
+hujayra organoidlari yaxshi rivojlangann
+xromosomalari tayoqchasimonn shaklda
+hamma prokariotlar faqat bir xujfyradan tuzilgan
+mitoz bo‘linishi kuzatiladi
-Shaklangan yadroga ega emas
-Xromosoma (genofor) xalqasimon shaklga ega
-Mitoxondriyalar va plastidalar vasifasini bajaruvchi mezosomalar bor
-Organoidlardan faqat ribosomalar bor
-Xromosamasi faqat DNK molekuladan iborat gistonli oqsillari yo‘q

#Viruslarga xos xususiyatlar:

+xujayraviy shaklga ega emas
+genettik materiali DNK yeki RNKdan iborat
+nukleinn kislotalar oqsil qobiq, ya’ni kapsid bilan o‘ralgan
+tiriklik xossalarinnifaqat xujayra ichida namoen qiladi
+kattaligi 0.1 mkmdan 0.35 mkmgacha
-Xujayraviy shaklga ega
-Parazit va saprofitlari bor
-Faqat DNK bo‘ladi
-Ribosomalardan boshqa organoidlar rivojlangan
-Kattaligi 0.5 mkmdan 10 mkmgacha

#Bakteriyalarga xos xususiyatlar:

+xujayraviy shaklga ega
+parazit va saprofitlari bor
+faqqat DNK bo‘ladi
+ribosomalardan boshqqa organoidlar rivojlangan
+kattaligi 0.5 mkmdan 10 mkmgacha
-Xujayraviy shaklga ega emas
-Genetik materiali DNK yeki RNKdan iborat
-Nuklein kislotalar oqsil qobiq ya’ni kapsid bilan o‘ralgan
-Tiriklik xossalarinifaqat xujayra ichida namoen qiladi
-Kattaligi 0.1 mkmdan 0.35 mkmgacha

#O‘simlik xujayrasining xayvon xujayrasidan farq

+shakli geometrik: to‘rtt burchak , 5-6 qirrali, doimiy
+qobig‘i sellyulozadon iboratt, qalin
+plasttidalari bor
+hujayra shirasi bilan to‘lgan, yirik vakuolalari bor
+kraxmal ko‘rinishidai zahira oziq moddalari bor
-Shakli ovalsimon yulduzsimon
-Shakli doimiy emas
-Hujayra qobig‘i yupqa
-Oziq moddaning xazm bo‘lishi lizosomalarda kechadi
-Oziq moddalar glikogen ko‘rinishida sozlanadi

#Xayvon xujayrasi uchun tegishl

+shakltti ovalsimon, yulduzsimon
+shakli doimiy emas
+xujayra qobig‘i yupqa
+oziq moddaning xazm bo‘lishi lizosomalarda kechadi
+oziq moddalar glikogen ko‘rinishida sozlanadi
-Shakli geometrik: to‘rt burchak 5-6 qirrali doimiy
-Qobig‘i sellyulozadon iborat qalin
-Plastidalari bor
-Xujayra shirasi bilan to‘lgan, yirik vakuolalari bor
-Kraxmal ko‘rinishidai zahira oziq moddalari bor

#Biologik oksidlanish uchun xo #

+kislorod keerak
+eneergiya ajraladi
+feermentlar ishtirok etadi
+eneergiya – 55% i ATF xosil bo‘lishiga sarflanadi
+atf zaxiraga o‘tadi
-Xamma energiya issiqlik ko‘rinishida tarqaladi
-Energiya yutiladi
-Kislorod kerak emas
-Fermentlar ishtirok etmaydi
-Energiya 20%i ATF xosil bo‘lishiga sarflanadi

#Mitoxondriyalar uchun xos xususiyatlar:

+Yarim avtonom organoidlar,
+DNK, RNK, oqsil va fermentlari bor. Oqsil sintezi amalga oshadi
+2 qavatli memranaga ega,
+Ichki membranasi kristalarni xosil qiladi,
+Kristalar ichida matriks bo‘ladi,
-Ichki boshlig‘i stroma deyiladi
-Tilakoidlar membranasi xosil qilgan bo‘rtmalari mavjud
-Tilakoidlar membranasi xlorofil donachalariga ega
-1 qavat membranali
-Faqat o‘simlik xujayrasida bo‘ladi

#Plastidalarga xos xususiyatlar:

+Yarim avtonom organoidlar,
+DNK, RNK, oqsil va fermentlari bor. Oqsil sintezlaydi
+2 qavatli memranaga ega,
+Ichki boshllig‘i stroma deyiladi,
+Stromada, tillakoidlari bor
-Ichki membrana kristalarni xosil qiladi
-Ichki membrana matriksini xosil qiladi
-1 membranali
-Xujayra bo‘linishida ishtirok etadi
-Sitoskeletni xosil qiladi

#DNK tuzilishining o‘ziga xos xususiyatlar

+Getteropolimer, monomeri nukleotid
+Nukleotidlar fosfodiefir bog‘lar bilan bog‘langan,
+Nukleotid azot asosi, pentoza va fosfat kislotadan iborat
+Azot asoslar guanin, adenin, sitozin, timin
+Molekulasi, 2ta ipli
-Azot asoslar adenin guanin sitozin uratsil
-Pentozaning nomi riboza
-Molekulasi 1ta ipli
-Yadrocha va sitoplazmada bo‘ladi
-Miqdori o‘zgarib turadi

#RNK uchun xos

+Azot asoslar adenin, guanin, sitozin, uratsil
+Pentozaning nomi riboza,
+Molekulasi 1ta ipli,
+Yadrocha va sitoplazmada bo‘ladi,
+Miqdori o‘zgarib turadi,
-Geteropolimer monomeri nukleotid
-Nukleotidlar fosfodiefir bog‘lar bilan bog‘langan
-Nukleotid azot asosi pentoza va fosfat kislotadan iborat
-Azot asoslar guanin adenin sitozin timin
-Molekulasi 2ta ipli

#Mitoz uchun xos xususiyatlar

+4ta fazadan iborat: profaza, metafaza, anafaza, telofaza
+Bulinish yo‘li bilan ko‘payadigan organizmlarning xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi,
+Ko‘p xujayrali organizmlarning o‘sishi somatik xujayralarning bo‘linishi xisobiga amalga oshadi,
+Ona va qiz xujayrada xromosomalar to‘planish diploid bo‘ladi,
+Regeneratsiya asosan, mitoz xisobiga amalga oshadi
-2ta meyotik bo‘linishdan iborat va xar bir bo‘linishda profaza metafaza anafaza telofaza kuzatiladi
-2ta bo‘lish orasida interkinez kuzatiladi
-Qiz xujayralar xromosomalar to‘plami gaploid
-Jinsiy ko‘payishda xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi
-Birinchi meyotik bo‘linishining profazasi 5 ta bosqichdan iborat: leptonema zigonema paxinema diplotena diakinez

#Meyoz uchun xos xususiyatlar:

+2ta meyotik bo‘linishdan iborat va xar bir bo‘linishda profaza, metafaza, anafaza, telofaza kuzatiladi
+2ta bo‘lish orasida interkinez kuzatiladi,
+Qiz xujayralar xromosomalar to‘plami gaploid,
+Jinsiy ko‘payishda xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi,
+Birinchi meyotik bo‘linishining profazasi 5 ta bosqichdan iborat: leptonema, zigonema, paxinema, diplotena, diakinez
-4ta fazadan iborat: profaza metafaza anafaza telofaza
-Bulinish yo‘li bilan ko‘payadigan organizmlarning xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi
-Ko‘p xujayrali organizmlarning o‘sishi somatik xujayralarning bo‘linishi xisobiga amalga oshadi
-Ona va qiz xujayrada xromosomalar to‘planish diploid bo‘ladi
-Regeneratsiya asosan mitoz xisobiga amalga oshadi

#Spermatogenezga xo #

+to’rt bosqichdan iboratt
+spermatogoniyalar spermatozoidlarning xosil bo‘lishidagi dastlabki xujjayralar
+spermatogenez bosqichlar ko‘payish, o‘sish, yetillish, shaklanish
+spermatogoniylardan xromosomalar to‘plami diplloid
+xromosoma tuplami (n) va DNK mikdori (s) sperrmatogoniyalarda – 2n4s
-Uch bosqichdan iborat
-Besh brsqichdan iborat
-Tuxum xujayraning bo‘linishidagi dastlabki xujayra spermatogoniy
-Xromosoma tuplami (n) va DNK mikdori (s) spermatogoniyalarda – 1n1s
-Xromosoma tuplami (n) va DNK mikdori (s) spermatogoniyalarda – 1n2s

#Xozirgi zamon gen ta’limotiga kura:

+gen tushunchasini fanga kiritgan olim – V.Iogannsen (1909)
+s.benzer ta’limotiga ko'ra gen mayda qismlardan: sisttron, muton, rekondan iborat
+xar bir gen xromosomaning ma’lum bir joyini – lokussni egallaydi
+xar bir gen ma’lum bir irsiy belgining rivojlanishiini ifodalaydi
+genlar allel xolatda joylashgan bo'lladi
-Gen tushunchasini fanga kiritgan olim –T.G.Morgan (1902-1911)
-Gen – DNK molekulasining bulinmas kismi bulib, uzgarmagan xolda nasldan naslga utadi
-Genlarning uzgarishi albatta ulimga olib keladi
-Genlarning soni xromosomalarning gaploid soniga teng
-Genlarning soni xromosomalarning diploid soniga teng

#Genlarning birikish xodisasi kaysi olim tomondan isbotlangan va uning xossalar

+T.G.Morgan tomonidan isbotlanngan,
+Bitta xromosomada joylashgan genlar birikib nasllanadi,
+Genlar birikish guruxining soni xromossomalarning gaploid soniga teng,
+Genlar xromosomada bitta chizik xosil qilib joylashadi,
+Meyoz jaraenida gomologik xromossomalar gomologik kismlari bilpn almashinish mumkin, natijada chala birikish ruy beradi
-G.Mendel tomonidan isbotlangan
-Gomologik xromosomalarda joylashgan genlar birikib nasllanadi
-Genlar birikish guruxining soni xromosomalarning diploid soniga teng
-Genlar fakat jinsiy xromosomalrda joylashgan buladi
-Jinsiy xromosomalarda joylashgan genlar nasllanadi

#Erkagining jinsiy xromosomalari - XU bulgan xayvonlar:

+odamm
-Ayrim baliklar
-Kuyalar
-Kushlar
-Kapalaklar
-Ilonlar
+drozofila pashshasi
+sut emizzuchilar
+mayymun
+ko'r shapalaklar

#X-xromosomaga birikkan retsessiv genning mutatsiyasi tufayli kelib chikkan kasalliklar:

+dyushenn mushak disstrofiyasi
+tey-Sakss sindromi
+ter bezlarrinig rivojlanmasligi
+dalttonizm
+gemoffiliya
-Albinizm
-Tirozinoz
-Alkaptonuriya
-Talassemiya
-Eritrotsitoz

#Autosomalrga birikkan retsessiv genning mutatsiyasi tufayli kelib chikkan kasalliklar:

+mukovissedoz
+tirozzinoz
+alkaptonurriya
+talassemiiya
+eritrotsittoz
-Dyushenn mushak distrofiyasi
-Tey-Saks sindromi
-Ter bezlarinig rivojlanmasligi
-Marfan sindromi
-Uroksimon anemiya

#Gen kasalliklarining nasllanish tiplar

+autosom-dominnant
+autosom-retsessiiv
+x-xromosomaga birikkan dominnant
+x-xromosomaga birikkan retsessiiv
+u-xromosomaga biriikkan
-Polimer nasllanish
-Komplementar nasllanish
-Pleyotrop nasllanish
-Epistatik nasllanish
-Kodominantlik nasllanish

Odam kariotipiga xos bulgan belgilar:

+Somatik xujayralardagi xromosomalarning dipploid tuplami bo'lib, juft va guruxlarga ajratilgan xolati,
+Kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanad , xromosomalar sonni bilan
+Kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanad, xromosomalar shakkli va uzunligi bilan
+Kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanad xromosomalar ikkilamchi belbog'g' va yuldoshining bor – yukligi bilan,
+Kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanad xromosomalarning eu- va geterroxromatin kismlari bilan somatik xujayralardagi xromosomalarning gaploid tuplami bulib, juft va guruxlarga ajratilgan xolati
-Barcha morfologik belgilari kursatilgan gaploid tuplam xromosomalarning grafik chizigi
-Odam xromosomalar tuplami 7 ta guruxga bulinadi 7- chi guruxga jinsiy xromosomalar kiradi qolgan 6-ta guruxga barcha autosomalar
-Odam kariotipida autosomalar ichida akrotsentrik xromosomalar bulmaydi fakat U- xromosoma akrotsentrik tipda tuzilgan
-Odam kariotipida yo'ldoshli xromosomalar soni bir juft

#Odam kariotipidagi 7 ta xromosomalar guruxini kursating:

+1-chi gurux-1-3juft, 2-chii gurux 4-5juft xromosomalar
+3-chi gurux, 6-12 jufft xromosomalar va jinsiy X-xromosoma,
+4-chi gurux 13-15 jufft, 5-chi gurux 16-18juft xromosomalar,
+6-chi gurux,19-20 jufft xromosomalar
+7-chi gurux, 21-22 jufft xromosomalar va U-jinsiy xromosoma
-1-chi gurux-1-5juft xromosomalar 2-chi gurux 6-10 juft xromosomalar va jinsiy X-xromosoma
-3-chi gurux 11-12juft xromosomalar va U-jinsiy xromosoma
-4-chi gurux 13-15 juft va 16-18juft xromosomalar
-5-chi gurux 19 juft xromosomalar 6-chi gurux 20-21 juft xromosomalar
-7-chi gurux -22 juft va jinsiy X-xromosoma

#7 ta xromosamalar guruxlarining uziga xoslig

+1-gurux eng yirik xromosomalar, 1va 3chi jufti – metassentrik, 2-chi jufti-submetasentrik
+2-gurux submetassenrik xromosomalar,
+3-gurux o'rta kattalikdagi xromosomalar bo'lib, 6,7,8, va 11-chi juft xromosomalar submetassentrik, 9,10,12- juftlari submetasentrik bilan akrotsentrik urtasida turadi
+4-gurux o'rta kattalikdagi yo'ldoshli xromossomalar, 5-chi gurux kichik xromosomalar bilib, 16, 17-chi juftlari submetasentrik, 18-chi jufti akrotsentrikka yakinrok
+6-gurux kichik metassentrik 7-chi gurux eng kichik xromosomalar bulib va 21-22juflari yuldoshli U-jinsiy xromosoma - yuldoshsiz
-1-chi gurux eng yirik metasentrik xromosomalar
-2-chi gurux o'rta kattalikdagi akrotsentrik xromosomalar 3-chi gurux yirik metasentrik xromosomalar
-4-chi gurux va 5-chi guruxlar kichik metasentrik xromosomalar
-6-chi gurux o'rta kattalikdagi akrotsentrik xromosomalar
-7-chi gurux o'rta kattalikdagi xromosomalar bo'lib 21-22 juflari yo'ldoshsiz Y-jinsiy xromosoma – yo'ldoshli

#Jinsiy xromatin – bu….

+interfaza davridagi xujjayra yadrosida uchraydigan, lekin yadrodan xam to'qroq bo'yaladigan tanachadir
+jinsiy xromatin bo'lishi mumkin jinssiy X-xromatin va jinsiy Y- xromatin
-Jinsiy X-xromatin barcha shaxslarning jinsiy xujayralarida aniklanadi
-Ayollarning somatik xujayralarida 2-ta jinsiy X-xromatin aniklanadi, erkaklarda esa fakat bitta
-Erkaklarning somatik xujayralarida xam jinsiy X-xromatin, xam jinsiy Y-xromatin aniklanadi
-Jinsiy X-xromatin aniklanishi albatta kerak buladi autosomalarning sonini uzgarishi tufayli kelib chikkan xromosoma kasalliklarga tashxis kuyishda
+jinsiy X-xromatinning xosil bulishi X – xromossomalarning birini interfaza davrida kechrok despirallashishi tufaylidir
+amaliyotda kuprok jinsiy X-xromatin aniqllanadi, uning tabiatini angliyalik olima Layon tushuntirishga xarakat kildi
+soglom ayollarda jinsiy X-xromatin 100ta somatik xujjayralaridan 78-80%da aniklanadi, erkaklarda esa fakat 8-12%da
-Jinsiy xromatin aniklanishi zarur barcha gen kasalliklarga tashxis kuyishda

#Jinsiy X-xromatinning soni bo'lad

+44autosoma+XXta bitta, 44autosoma+XXXta – ikkita
+44autosoma+Xyta,- bo'lmaydi
+44autosoma+X0 ta,- bo'lmaydi
+44autosoma+XXYta, – bitta
+44autosoma+XYYta, – bo'lmaydi
-45 autosoma+XXta bo'lmaydi
-45 autosoma+X0ta bitta bo'ladi
-45 autosoma+XYta – bitta
-45 autosoma+XXYta – ikkita
-44 autosoma+X0ta- bitta bo’ladi

#10 ta barmoqdagi chiziqlar son

+Erkakklarda – 130-150,
-Erkaklarda –110-135
-Ayollarda –130-150
-X0 – kariotipda - 78
-XXXY- kariotipda –1 43
-X-xromosomalar soni kancha kupaysa va shuncha chiziklar soni xam kupayadi
+Ayollarda – 110-135,
+X0 – kariotipda - 178,
+XXXY- kariiotipda – 43,
+X-xromossomalar soni qancha ko'paysa, shuncha chiziklar soni kamayadi,

#Tibbiy-genetika maslaxatxonaga murojat qilish kerak bo'lgan shaxslar:

+oilasida irssiy kasallik bilan tug'ilgan bola bo'lsa
+qarindosh - urugida irssiy kasallik bilan tugilgan bola bo'lsa
+er-xotin qarindosh bo'llishsa
+ayolning anamnezzida spontan abortlar yoki bola ulik tugilgan bulsa
+ota-onaning biri mutagennlar ta’sirida bo'lgan bo'lsa
-Er-xotin xar xil kon guruxlarga ega bulishsa
-Er-xotinning nerv sisitemasi xar xil tipga, biri – sangvinik, ikkinchisi – xolerik tipda bulsa
-Ayol kishi eriga nisbatan kattarok yoshda bulsa
-Erkak kishi xotiniga nisbatan kattarok yoshda bulsa
-1Chi va 4chi kon guruxga ega bulgan oilada 2ta 3chi kon guruxga ega bulgan bola tugilsa

#Plasenta (yuldosh) embrionda, ya’ni xomiada kuyidagi vazifalarni bajarad

+uumumiy rivojlanishini ta’minllaydi
+ozuqa moddalar bilan ta’minllaydi
+kislorod bilan ta’minllaydi
+moddalar almashinuvida xosil bo'lgan metabollitlarni chiqarib yuborishda xizmat kiladi
+maxsus xujjayra bareri bo'lib xizmat kiladi
-Dastlabki kon xosil kilish organ
-Uzida fermentlar tutib, sariklik moddani ( ozuka zaxirasi) parchalaydi
-Dastlabki jinsiy xujayralarni xosil kiladi
-Sut emizuvchilar, kushlar va reptiliyalarga xos
-Fakat kuruklikda yashaydigan umurtkalilarga xos

#X-xromosomaga birikkan retsessiv genning nasllanishiga xos bulgan konuniyatlar:

-Kasal bolaning albatta yoki otasi, yoki onasi kasal buladi
-Ota uz belgisini (kasalligini) fakat ugillariga utkazadi
-Asosan ayollar kasallanadi
+asossan erkaklar kasallanadi
+ota kasal genini qizlariga o'tkazadi, ammo ular fenotippik soglom bo'ladi
+kasal otaning qizlari kasallikning « tashuvvchilari» bo'lib xizmat qiladi
+«tashuvchi» ayollarda kasal ugil tug'iilish extimoli 50%
+«tashuvchi» ayollarning qizlari soglom yoki fenotippik soglom bo'ladi
-Erkak va ayollarda uchrash chastotasi bir xil mikdorda
-Kasal ona uz belgisini fakat kizlariga utkazadi

#Irsiy kasalliklarga xos bo’lgan belgilar:

+ko’pincha bellgilari erta namoyon bo'ladi
+fakat shu kasallikga xos bo'llgan ayrim belgilar ko'zga tashlanadi
-Kasal ota-onadan fakat kasal bolalar tugiladi
-Soglom ota-onadan fakat soglom bolalar tugiladi
-Agarda ota-onasi soglom bulsa, xech kachon bolasi kasal bulib tugilmaydi
-Belgilari kech namoyon buladi, 40 yoshdan keyin
-Barcha bemorlar akliy zaif buladi
+ko’llanilayotgan dori-darmonlarga rezisstentlik kuzatiladi
+juda ko’p organ va sistemalarda patollogik jarayonlar kuzatiladi
+kasallik belgilari borgan sari avjj oladi

#Fenotik va genotik buyicha ajralish 1:2:1 bulsa, qanday genetik xodisa kuzatiladi?

+Chala dominantlik, o'ta dominantlik
-pleyotropiya komplementarlik
-Tuliq dominantlik polimeriya
-Epistaz chala dominantlik
-Epistaz polimeriya

#Somatik xujayralarda jinsiy X-xromatin quyidagi shaxslarda aniqlanmaydi

+Erkaklarda,
-qandli diabetda
-Patau sindromli ayollarda
-Daun sindromli ayollarda
-Edvars sindromli ayollarda

#Daun sindromini rivojlanishi qaysi mutatsiyalar tufayli kelib chiqadi?

+21 juft xromosomaning trisomiyasi,
-13 juft xromosomaning trisomiyasi
-18 juft xromosomaning trisomiyasi
-Monosomiya
-20 juft xromasomasining trisomiyasi

# 2 ta qul rang otlar uzaro chatishtirilganda avlodda 12 ta qulrangli, 3 ta qora va 1 ta malla otlar xosil buldi. Bu qanday genetiq xodisa?

+Dominant epistaz,
-Retsessiv epistaz
-qomplementarliq
-Polimeriya
-pleytropiya

#Geterozigota oq tovuq va xuroz uzaro chatishtirilganda 13 ta oq, 3 ta rangli tovuq va xurozlar xosil buldi. qanday genetiq xodisa?

+Dominan tepistaz,
-qomplementarliq
-Retsessiv epistaz
-Polimeriya
-Chala dominantliq

# Xushbuy xidli qizil nuxotlar uzaro chatishtirilganda, 9 ta qizil va 7 ta oq nuxotlar xosil buldi, qanday izoxlash mumqin?

+qomplementarliq,
-Dominantepistaz
-Retsessivepistaz
-Polimeriya
-Chaladominantliq

#Autosom-dominant nasllanishda kuzatiladi

+kasal bolani ota-onasidan biri albatta kasal bulib, belgilar avloddan-avlodga utadi, ugil-qizlar bir xil chastotada kasallanadi,
-Sog‘ ota-onalardan kasal bolalar tug‘iladi
-kasal ota-onalardan sog‘ bolalar tug‘iladi
-Belgilar otadan faqat qizga o‘tadi
-Belgi onadan faqat qiziga uta

#Terner - Sherishevskiy sindromida

+Ayollar kariotipida, 1 ta jinsiy X-xromosoma bo‘lmaydi
-Ayollar kariotipida 1 ta jinsiy X-xromosoma ortiqcha
-erkaklar kariotipida 1 ta jinsiy X-xromosoma ortiqcha
-erkaklar kariotipida 1 ta ortiqcha autosoma
-18 juft xromosoma trisomiyasi

# sindromi

+5-juft xromosoma qalta, yelqasi delesiyaga uchraydi
-21-juft xromosomani 13-15 juft xromosomaga transloqatsiyasi kuzatiladi
-21-juft xromosomani bitta xromosomaga qo‘payishi
-Jinsiy X-xromosomani inversiyasi kuzatiladi
-21 juft xromosoma trisomiyasi

#Tishlari kurak, qoziq, kichik va katta oziq tishlarga differensiyalashgan buladi

+Sutemizuvchilarda,
-Baliqlarda
-Amfibiyalarda
-Reptiliyalarda
-qushlarda

#Birlamchi buyrak rivojlangan

+Baliqlar
-Ilonda
-qushlarda
-Timsoxda
-Soddaorganizmlarda

# Tashqi quloq suprasi rivojlangan

+Sutemizuvchilar
-Baliqlarda
-Amfibiyada
-Reptiliyda
-qushlarada

#qushlarning yuragi

+4 kamera
-3 - qamerali
-2-qamerali
-1 – qamerali
-Birnechaqamerali

#Dastlabki miya qobigi rivojlangan

+Sudralibyuruvchilar
-Sutemizuvchilarda
-Baliqlarda
-Minogada
-qushlarda

#Barcha umurtqalilarda quyidagi arteriya yoylari reduksiyaga uchraydi

+ 5 juft uchraydi
-2 juft, 5 juft
- 3 juft, 4 juft
- 4 juft, 5 juft
- 6 juft, 1 juft

#Oliy nerv faoliyatining oliy markazi urta miyada joylashgan umurtqalilar

+Baliqlar, amfibiyalar
-Reptiliya va amfibiyalar
-Reptiliyavaqushlar
-qushlar va sutemizuvchilar
-Reptiliya, sutemizuvchilar

#3 kamerali yurak rivojlanadi

+qurbaqa
-Timsoxda
-Aqulada
-Sazanda
-kaptarda

#Yurakda faqat venozli qon buladi

+Baliqlar
-Amfibiyalarda
-Reptiliyalarda
-qushlarda
-Odamda

#Qaysi xayvonlarda yuragi 3 кamerali?

+Amfibiyalar
-qushlarda
-Baliqlarda
-Tugarak oqizlilarda
-Tasmasimon chuvalchalarda

#Uyqu arteriyasi qaysi juft arteriya ravoqidan xosil buladi?

+Uchinchi,
-Birinchi.
-Ikkinchi
-Turtinchi
-Beshinchi.

# Qaysi arteriya ravog‘i qushlarda saqlangan?

+Ung,
-Chapvaung
-Chap
-Arteriyaravogisaqlanmagan
-Ungvachapravoglarsaqlanmagan

#Sudralib yuruvchilarning qaysi qon tomiridan aralash qon oqadi?

+Chap aortara vog‘i
-Ung aortara vog‘idan
-Uyqu arteriyasidan
-Upqa arteriyasidan
-Upqa venasidan

#Buyraq oldi - PRONEFROS qaysi xayvonlarda butun umr davomida saqlanib, uz funksiyasini bajaradi?

+Tugaraqog‘izli
-qushlarda
-Baliqlarda
-Reptiliyalarda
-Timsoxlarda

#Dizigota egizaklar donor va resipient bulishi qanday transplantatsiya turiga kiradi

+Gomotransplantatsiyalar
-Autotransplantatsiya
-Geterotransplantatsiya
-Eqsplantatsiya
-Allotransplantatsiya

# Umurtqalilarning qaysi sinf vakillarida ko'krak qafasi rivojlanmagan

-qushlarda
-Sutemizuvchilarda
+Amfibiyalar
-Reptiliyalarda
-Odamda

# Qushlarda ikki marta gaz almashinish jarayoni quyidagi a’zolar tomonidan amalga oshadi

+Bronxlar, xavo xaltachalari
-Alveolalar
-Bronxiolalar
-Teri va o‘pqa
-Teri va bronxiolalarda

#Miyachasi yaxshi rivojlangan xayvonlar

-Reptiliyalar
-Amfibiyalar
-Chuvalchanglar
-Askaridalar
+Baliq

#Bosh miyasi ixtiopsid tipda rivojlangan xayvonlar

+Baliqlar, amfibiyalar
-Baliqlar va qushlar
-qushlar va sutemizuvchilar
-Reptiliyalar va qushlar
-Sutemizuvchilar va baliqlar

# Atavizimga kiradi

+2 tadan,ortiq sut bezlarinI bulishi
-3chi-qovoq
-ppendiqs
-aql tishlarning bo‘lishi
-kurak tishlarning bulishi

#Antropologiya usullari

+Antroposkopiya, antropometriya
-Tasviriy
-Solishtirma
-Tajriba
-Modellashtirish

#Regeneratsiyani asosiy qoidalari

+quyidagilarni xammasi,
-Regeneratsiya qobiliyati xayvonlarning tuzilish darajasiga teskari
proporsional
-Yosh organizmlarning regeneratsiya qobiliyati yuqori buladi
-Regeneratsiyada uziga xos tuqimalar tiklanadi
-Regenratsiya xujayralarning mitoz bulinish yuli bilan amalga oshadi

# Epimorfoz - bu

+Jaroxat yuzasi xisobiga qayta, tiklanishi
-Organ va tuqimaning fiziologik kattalashuvi
-Shiqastlangan organning qolgan qismi xisobiga tiklanishi
-Organ ichida kuzatiladigan regeneratsiya
-Xujayralar xosil bulishi

#Tashuvchilar orqali yuqadigan kasalliklar . . . deyiladi

+Transmissiv
-Parazitlar
-bakteriyallar
-Yuqumlilar
-Infeqsionlar

# exinokokk uchun asosiy xo‘jayin

+It, bo‘ri, chiyabo‘ri
-Cho‘chqa
-Yiriqshoxli qoramollar
-Odam
-Odam va chuchqa

#Qishloq qanasi yuqtiradigan kasallik

+qaytalama, terlama
-Tulyaremiya
-Toshmali terlama
-Ulat
-Ulat va tulyaremiya

#Bitlar tarqatadigan qaytalama terlama kasalligi qanday yuqadi?

+Bitning, gemolimfasi orqali
-Iflos qo‘llar orqali
-Isqaptopar chaqqanda
-Xavo-tomchi orqali
-Iflos qullar va xavo-tomchi orqali

#O‘lat kasalligini tarqatuvchisi

+burga
-Bitlar
-Chivinlar
-Suvaraqlar
-Vofrat pashshalar

#Cho‘chqa, ayiq go‘shti orqali odamga yuqadigan kasalliq

+Trixinellezi
-Enterobioz
-Asqaridoz
-Opistorxoz
-Anqilostomoz

#Draqunqulez yuqadi

+sikloplari bor bo‘lgan suvning ichishi,
-Sut maxsulotlaridan
-Go‘sht maxsulotlaridan
-Isqaptoparlar chaqqanda
-Teri orqali faol invaziya

#Teri leyshmanioziga tashxis qo‘yish uchun tekshiriladi

+Teridagi yaradan surtma,
-Axlat
-qon
-Balg‘am
-Siydik

#Xardi – Vaynberg qonuni kuzatiladi

+Ideal populyatsiyalar
-Barcha populyatsiyalarda
-Demlarda
-Izolyatlarda
-Usimlik populyatsiyalarda

#Xayvonlarning filogenetiq rivojlanishiga quydagilarni qaysi biri qirmaydi

+Ximoyalovchi rang,
-Baliqlardagi suzish pufaqchasi
-Gastrula
-Blastula
-Provizor organlar

# Deviatsiya kursatadi

+Embrional rivojlanishing, urta davrlarida organlardagi uzgarishlar
-Embrional rivojlanishini xar xil davrlardagi uzgarishlar
-Embrional rivodlanishning oxirgi davrlarida yangi belgilarni xosil bulishi
-Embrional rivojlanishdagi evolyusion uzgarishlar
-Embrional davrdagi moslama belgilar

# Lipidlar almashinuvining buzilishi quydagi kasalliklarga olib keladi

+Giperlipidemiya.,
-Galaktozemiya.
-Marfan sindromi..
-Mukovissidoz
-Mukopolisaxaridoz..

#Nuqleotidlar almashinuvi buzilishi quyidagi kasalliklarning rivojlanishiga olib keladi

+progeriya
-Uroqsimon anemiyada
-gemofiliyada
-Marfan sindromida
-Daun sindromida

#Lipidlar almashinuvining buzilishi quyidagi kasalliklarga

olib keladi
+Teya – Saksa, sindromi
-Galaqtozemiya
-Marfan sindromi
-mukovissidoz
-Lesh- Nayana sinromi

#Xardi - Vaynberg qonuni buyicha ideal populyatsiyalarda-

+gomo , geterozigotalarning miqdori avloddan avlodga saqlanadi
-yaqindan chatishadigan populyatsiyalarda gomo - va geterozigo tlarning miqdori avloddan avlodga saqlanadi
-panmiqsiya - erqin chatishish quzatilmaydi
-ideal populyatsiyada su’niy tanlanish quzatilmaydi
-ideal populyatsiyalarda gomo - va geterozigotalarning miqdori avloddan avlodga uzgarib turadi

#Spontan mutatsiyalari olib keladi

+sabablari noaniq bulgan, tasodifan paydo bulgan belgilar
-radiatsiya nurlari ta’siri tufayli
-zaxarli moddalar ta’siri tufayli
-bakteriyalar ta’siri tufayli
-zamburuglar ta’siri tufayli

#Genotip va fenotip 1:2:1 nisbatda ajralishni quydagi genetiq qonuniyatda kuzatiladi

+chala dominant
-tuliq dominantlik
-qodominantlik
-qomplementarlik
-polimeriyalik

#Xujayrada xosil bo‘lgan maxsulotlar shakllanadi

+Goldji, apparatida
-ribosomada
-xujayra marqazida
-Eptda
-sitoplazma matriqsida

# ATF – bu

+nukleotid
-genlar
-uglevodlar
-azotli asoslar
-monosaxaridlar

#DNK reduplikatsiyasi kuzatiladi

+Sintetik davr
-profazada
-metafazada
-presintetik davrda
-postsinetik davrda

# i - RNK funksiyasi

+oqsil struqtura to‘g‘risidagi informatsiyani DNK molekulasidan, oqsilga yetkazadi
-oqsil sintezida aminokislotalarni tashiydi
-oqsil tuzilishidagi informatsiyani sitoplazmadan yadroga tashiydi
-ribosoma shakllanadi
-yuqoridagilarni xammasi

# Jinsiy ko‘payishning jinssiz ko‘payishdan afzalligi quyidagidan iborat

+populyatsiyaning irsiy, o‘zgaruvchanligini oshiradi
-mutatsiyalar chastotasini ko‘paytiradi
-avlodlar soni ko‘payadi
-2 yashash areali kengayadi
-individlarning xalok bo‘lishi kamayadi

#Shizogoniya bilan ko‘payadi

+bezgak, plazmodiyasi
-bezgak chivini
-dizenteriya amyobasi
-infuzoriya
-xamma sodda xayvonlar

#Dominant belgi xisoblanadi, agarda gomozigotalar mono-, di- va poliduragay…

+chatishtirilganda birinchi avlodda yuzaga chiqadigan
-yangi belgi xosil bulsa
-yashirin xolda saqlansa
-yuzaga chiqmasa
-barcha avlodlarda yuzaga chiqmasa

# Genealogik usul yordamida aniqlash mumqin

+belgini irsiyligini, nasllanish tipini, avlodlar shajaradagi ayirim shaxslarning genotipini
-tugiladigan bolani jinsini
-genlarning biriqishini
-tashqi muxit va genotipni belgini yuzaga chiqish rolini
-xromosomalar sonini va tuzilishini o‘zgarishini

# Sitogenetik usul yordamida aniqlanadi

+xromosomalarning soni, tuzilishi
-belgini yuzaga chiqshida va tashqi muxitning rolini
-belgini nasllanish tipi
-avlodlar shajaradagi ayirim shaxslarning genotipini
-kaft va barmoqlarda teri naqshlar o‘rganiladi

#Evritop turlar – bu

+katta ekologik valentlikka ega bo‘lgan turlar
-birgalikda yashayotgan tur
-kichik eqologik valentlikka ega bo‘lgan tur
-aloxida yashay olmaydigan tur
-ozuqa zanjir xosil qilgan organizm va tur

#Ribosomalarning qimeviy tarqibi

- oqsil va iRNK
- oqsil va tRNK
-oqsil va barcha turdagi RNK
+ oqsil, rRNK
- barchasi to‘g‘ri

#Yadrochaning funksiyasi

+ ribosomalar , ribonukleinproteid zarrachalarning sintezi
- oqsil sintezi
- yog‘ va uglevod sintezi
-xromosomalar tarqibiga qiradi
-nuklein kislotalarning reduplikatsiyasi

#Prokariotlarda bo‘ladi

+ nuqleoid,
- mitoxondriya
- sentriola
-goldji apparati
- endoplazmatik tur
- lizosoma

#Krossingover kuzatiladi

+ meyozning, 1-profazasida
- meyozning 2-profazasida
- mitozning profazasida
-amitozda
- endomitozda

#Allel genlar

+ gomologik xromosomalarning, bir xil loquslarida joylashgan
- gomologik xromosomalarning xar xil loquslarida joylashgan
- gomologik bo‘lmagan xromosomalarda joylashgan
- xar xil juft xromosomalarda joylashgan
- autosomalarda joylashgan
- jinsiy xromosomalarda joylashgan

#Qarilikning sabablari

+barchasi to‘g‘ri,
- intoksiqatsiya jarayonlarini quchayishi
- oqsil molequlalarining yangilanish xususiyatlarini buzilishi
- irsiy apparatning o‘zgarishi
- markaziy nerv sistemasidagi toliqishlar
- tashqi muxit sharoitlariga bog‘liq

#Gastrulyatsiya tiplari

+barchasi to‘g‘ri
-invaginatsiya
-immigratsiya
-epiboliya
-delyaminatsiya

#Somatik xujayrada mitoz bulinishdan oldin 18 ta xromosoma bulsa, mitozdan keyin nechta bulib qoladi

+18
-10 juft
-18 juft
-27 juft
-36 juft

#Stabillashtiruvchi tanlanishda kuzatiladi

+Tor reaksiya normasi mustaxkam
-Reasiya normasi qengayadi
-Reaqsiya normasi uzgaradi
-qeng reaqsiya normasi xosil buladi
-Iqqita va undan xam ortiq reaqsiya normasiga ega bulgan shakllar paydo buladi

#A.A.Bogomols va I.I.Shmalgauzen tabiiy xolda odamning xaeti 120-150 yil davom etish xulosasi qaysi malumotlarga asoslangan

+J.Byuffon qoeffitsienti- xayotning davom etishi usish, davridan 5-7 marta ortiq buladi
-Yiriq xayvonlar uzoq umr quradi
-Ovqatlanish parxeziga bogliq
-Sotsial omillari bilan boglangan
-Sun’iy tanlanishga bogliq

#Evolyusion omillariga kirmaydi

+Maskirovka
-Genlar dreyfi
-Populyatsiya tulqini
-Tabiiy tanlashi
-Aloxidalanishi

#Elementar evolyusion material bulib xisoblanadi

+Mutatsiyalar
-Genlar dreyfi
-Populyatsiya tulqinlari
-Tabiiy tanlashi
-Aloxidalanishi

#Elementar evolyusion strukturaga qiradi

+Populyatsiya
-Mutatsiyalari
-Genlar dreyfi
-Tabiiy tanlashi
-Aloxidalanishi

#Palingenezlar – bu…..

+Embriogenezda kuzatiladigan ajdodlarning belgilari,
-Embriogenezda kuzatiladigan moslama organlarning rivojlanishi
-Embriogenezda yangi belgilarning paydo bulishi, voyaga yetganda saqlanishi va nasldan naslga utishi
-Embriogenezda progressiv belgilarning paydo bulishi tufayli organizmlarning yangi adaptiv zonaga utishidir
-Embriogenezda kuzatiladigan regessiv belgilar

#Senogenezlar – bu…..

+Embriogenezda kuzatiladigan moslama (provizor) organlarning rivojlanishi,
-Embriogenezda kuzatiladigan ajdodlarning belgilari
-Embriogenezda yangi belgilarning paydo bulishi, voyaga yetganda saqlanishi va nasldan naslga utishi
-Embriogenezda progressiv belgilarning paydo bulishi tufayli organizmlarning yangi adaptiv zonaga utishidir
-Embriogenezda kuzatiladigan regessiv belgilar

#Parazitning invazion xolati deb…….. ga aytiladi

+Taraqqiyotning bosqichidan biri bulib, xujayin tanasiga tushganda rivojlanishi
-Uz xujayiniga utish qobiliyati
-Parazitliq xayoti
-Tashqi muxitda uz xayotchanligini yuqotmasliq
-Anabioz xolati

#Transplantatsiya qilinayotgan klinikalarda jinsiy xromatin aniqlanadi …..

+quchirib utqazilgan transplantant, donor yoqi resipientning tuqima eqanligi,
-Donorning genetiq jinsi
-Resipientning genetiq jinsi
-Transplantantning genetiq jinsi
-Barchasi tugri

#Egizaqlar usulida qeng qullaniladi - ….

+Xolsinger formulasi,
-Xardi-Vaynberg formulasi
-N.I.Vavilovning uzgaruvchanliqni gomologiq qatorlar qonuni
-Geqkel va Myullerning biogenetiq qonuni
-Beqross chatishtirish

#Daqtiloskopiya- bu….

+Barmoq uchi terisidagi chiziqlar tasviri,
-kaft terisidagi naqshlar
-Tovon terisidagi naqshlar
-quzning qamalaq pardasidagi naqshlar
-quloq suprasi terisidagi chiziqlar tasviri

#Pleyotropiya - bu .....

+Bitta genning bir nechta belgini ifodalashi,
-Bitta belgini bir nechta gennlar bilar ifodalashi
-Ikkita alleldan ko‘proq genlarning bo‘lishi
-Genning yuzga chiqish chastotasi
-DNK molequlasidan irsiy informatsiyaning RNKga qo‘chirilishi

#Allel genlar

+bitta belgini yuzaga chiqishini, belgilaydi,
+gomologiq xromosomalarning bir xil loquslarida joylashgan genlar,
-nogomologiq xromosomalarning xar xil loquslarida joylashgan genlar
-gomologiq xromosomalarda joylashgan buladi

#Mendel qonunlari buyicha nasllanmaydigan genetiq xodisalar

+allel emas genlarning, uzaro ta’siri
+genlarning biriqishi,
-alle genlarining uzaro ta’siri
-jins bilan boglangan belgilarning nasllanishida

#Juni qulrang bulgan otlarni juni qora bulgan otlar bilan chatishtirganda iqqinchi avlodda belgilar quyidagicha ajraladi 12 qulrangli 3 qora 1 qizil rangli. Bu qanday genetiq xo¬disa?

+allel emas genlarning uzaro ta’siri,
+dominant epistaz,
-retsessiv epistaz
-umulyativ polimeriya

#Tovuqlarning patini rangi allel emas genlarning faoliyati tufayli yuzaga chiqdi. Agarda pati qora rangli tovuq bilan xu¬rozlar chatishtirganda belgilar quyidagicha ajraladi 13 oq 3tasi rangli. Bu qanday genetiq xodisa?

+Mendel qonunlariga binoan nasllanmasliq,
+dominant epistaz,
-qomplementarliq
-polimeriya

#Geteroploidiya kelib chiqadi quyidagi uzgarishlar tufayli

+jinsiy xromomsomalarning sonini uzgarishi
+autosomalarning sonini uzgarishi
-allel genlarning sonini uzgarishi - qup alleliq kasalliq
-allel emas genlarning uzaro ta’sir

#Geteroploidiyaga misollar

+monosomiya
+trimosomiya
-poliploidiyalar
-gaploidiya ham

#Xromosoma kasalliqlarning uziga xos belgilariga kiradi

+mendel qonunlariga buysinmaydi
+faqat bitta avlodda kuzatiladi
-mendel qonunlariga buysinish
-bir nechta avlodlarda kuzatiladigan

#Gen kasalliqlari kelib chiqishi mumqin quyidagi sabablarga kura

+bitta genning uzgarishi tufayli
+bir nechta genning uzgarishi tufayli
-xromosomalarning sonini uzgarish
-genom mutatsiyalar

#Enzimopatiyalarga kiradi

+Alqaptonuriya
+Fenilqetonuriya
-Morfan sindromi
-Polidaktiliyalar

#Uglevodlar almashinuvini buzilishi tufayli kelib chiqqan kassalliklar

+galaqtozemiya,
+gliqogenozlar,
-podagra
-Lesh - Nayana sindromi

#Jinsiy xromosomalarning sonini uzgarishi tufayli kelib chiq¬qan kasalliqlar

+qalaynfelter sindromi,
+Shereshevsqiy - Terner sindromi,
-Patau sindromi
-Marfan sindromi

#Bioqimyoviy usul qullaniladi, quyidagi irsiy kasalliqlarni aniqlashda

+alkaptonuriya
+fenilketonuriya
-Terner - Shereshevsqiy sindromi
-monosomiyalar

#Klaynfelter sindromida kuzatiladi

+erkaklarning kariotipida bitta jinsiy xromosomalarning, X-xromosomasi ortiqcha
+erkaklarning kariotipi quyidagicha, 44 aut + XXY
-ayollarda bitta X-xromosoma bulmaydi
-ayollarda jinsiy xromosomalarning soni - 3 ta

#Xromosomaning euxromatin qismi

+ asosli bo‘yoqlar bilan yaxshi bo‘yalmaydi,
+ spirallashmagan qismi,
- asosli bo‘yoqlar bilan yaxshi bo‘yaladi
-kislotali bo‘yoqlar bilan yaxshi bo‘yalmaydi

#Telolesital tuxumlarga xos bo‘lgan belgilar

+sariqliq donachalari ko‘p,
+sariqliq donachalari xujayrani bir qutbiga yig‘ilgan,
-sariqliq donachalari qam
-sariqliq donachalari sitoplazmada teqis tarqalgan

#Virusning irsiy axboroti joylashgan

+ DNKda
+ RNKda
-oqsil
-nukleoproteid

#Gametogenzning yetilish davri quyidagi jarayonlardan tashqil topgan

+1-meyotiq, bo‘linish-reduksion bo‘linish
+eqvatsion bo‘linish – 2,-chi meotiq bulinishda
-mitoz – 1-chi bosqichida
-endomitoz

#DNK reduplikatsiyasi kuzatiladi

+avto,Sintetik interfazada
+interfazaning, Sintetik davrida
-interqinezda
-geteroSintetik interfazada

#Spermatogenezning yetilish davrida xosil bo‘ladigan xujayralar

+ 2 ,tartibli spermatotsitlar
+spermatidalar,
-spermatogoniyalar
- 1-tartibli spermatotsitlar

#Daun sindromida dermatoglifiqa quyidagicha o‘zgaradi

+ulnarda ilgak, naqshlarining soni qo‘payadi
+kaftda faqat, bitta qo‘ndalang buquvchi burma bo‘ladi
-atd burchagi 810 teng
-kaftda 2 ta qo‘ndalang buquvchi burma xosil bo‘ladi

#Klaynfelter sindromida Kuzatiladi

+erkaklarning kariotipida bitta jinsiy, xujayralarning X-xromosomasi ortiqcha
+erkaklarning kariotipi, quyidagicha 44aut+XXU
-ayollarda bitta X-romosoma bo‘lmaydi
-ayollarda jinsiy xromosomalarning soni 3 ta

#Bioqimyoviy usul quyidagi irsiy kasalliqlarni aniqlashda qo‘llaniladi

+Fenilqetonuriya
+Alkoptonuriya
-Shereshevsqiy-Terner sindromi
-Monosomiyalar

#Geteroploidiya quyidagi o‘zgarishlar tufayli kelib chiqadi

+autosomalarning sonini
+jinsiy xromosomalarning sonini
-allel genlarning sonini o‘zgarishi-qo‘p allelliq xodisa
-allelmas genlarning o‘zaro ta’sir

#X-xromosomaga birikkan retsessiv gen gemofiliya kasalligining rivojlanishiga olib keladi. Ota kasal, ona esa sog‘lom, lekin onaning otasi xam gemofiliya bilan kasallangan. Bu oilada sog‘lom bolaning tug‘ilish extimolini toping va ota-onalarning genotiplarini aniqlang.

+ XAXa - XaU, 50% o‘g‘il va qizlari kasal
+XAXA – XaU, o‘g‘illari kasal va qizlari sog‘
-o‘g‘illari sog‘ qizlari tashuvchilarXaXa – XAU
- XaXa – XaU barcha bolalar kasal

#Gerdon tajribalaridan chiqqan xulosalar

+somatik xujayralar organizm uchun xos bo‘lgan, to‘liq xromosomalar to‘plamiga ega
+xar 1 ta somatik xujayrdan, butun organizm xosil bo‘lishi mumkin
-embrionning xar bir qismi boshqa tana qismlarining rivojlanishiga ta’sir etadi
-faqat spermatozoidlarning yadrosini qo‘shilishidan butun organizm xosil bo‘lishi mumkin

#Biologik soat

+xayvonlarning vaqt davomida, orientirovka qilish xususiyati
+O‘simliklarning vaqt davomida, orientirovka qilish xususiyati
-sezuv organlar yordamida o‘rab turgan atrof-muxitni ta’sirini qabul qilish xususiyati
-tur va sonning ko‘payib ketishining ta’minlovchi tashqi muxit omillari

#Qushlarda 2 tomonlama nafas olish jarayoni quyidagi a’zolar tomonidan amalga oshadi…

+bronxlar
+xavo xaltachalar
-o‘pka xaltachasi
-alveolalarda

#Geterodont tishlar xos bo‘lgan xayvonlar

+maymunlar
+juft va toq tuyoqlilar
-qush
-amfibiya

#Bosh miya ixtiopsid tipda rivojlangan

+amfibiyalarda
+baliqlarda
-reptiliyalar
-qush

#Rudimentlar-bu

+ evolyusiya jarayonida o‘z axamiyatini yo‘qotgan a’zolar bo‘lib, qoldiq shaklida saqlangan
+ odamlarda dumg‘aza, aqlli tishlarning bo‘lishi
- ajdodlarda quzatilgan ayrim belgilarning individlarda quzatilishi
- dumli bolaning tug‘ilishi

#Sodda xayvonlar tipi sporalilar sinfiga mansub bo‘lgan xayvonlar

+toksoplazmalar
+ bezgak plazmodiylar
- balantidiy
-trixomonada

#endoplazmatik turning vazifalari

+moddalar endoplazmatik tur, orqali xaraqatlanadi
+oqsil, uglevod, yeglarni sintezida ishtiroq etadi
-oqsil biosintezida qatnaщshadi
-xujayrada sintez bulgan moddalarni shakllantiradi

#Donador endoplazmatik tur qatnashadi

+oqsillarning sintezida
+xujayrada sintezlangan moddalarni transportida
-uglerod va yoglarni sintezi
-nuklein kislotalar

#Virusning irsiy axboroti joylashagan

+DNK da
+RNK da
-oqsil
-nuqleoproteid

#Xujayraviy shaklga ega organizmlarni aniqlang

+Prokariotlar
+Eukariotlar
-virus
-bakteriofag

#Gametogenezning yetilish davri quyidagi jarayonlardan tashkil topgan

+I meyotik bulinish-reduksion bulinish
+ekvatsion bulinish
-mitoz
-endomitozda

#Xromosomaning euxromatin qismi

+spirallashmagan qismi,
+asosli buyoqlar bilan yaxshi buyalmaydi,
-asosli buyoqlar bilan yaxshi buyaladi
-kislotali buyoqlar bilan yaxshi buyalmaydi

#DNK reduplikatsiyasi kuzatiladi

+avtosintetik interfazada
+geterosintetik interfazada
-interkinez
-interfazaning sintetik davr

#Sentrolesital tipda tuzilgan tuxum xujayralar quyidagi xayvonlarga xos

+bugimoyoqlilarga
+xashoratlarga
-chuvalchang
-umurtqalilar

#Keskin telolesital tuxum xujayralar quyidagi xayvonlarga xos

+sudralib yuruvchilar
+qushlar
-baliq
-suvda va quruqlikda yashovchilarda

# Urta miyondagi telolesital tuxum xujayralar quyidagi xayvon¬larga xos

+baliqlar,
+suvda, quruqliqda yashovchilar
-sudralib yuruvchilar
-qushlar

#Faqat elektron mikroskop ostida kurinadigan organoidlar

+ribosomalar
+endoplazmatik turlar
-mitoxondriya
-Goldji apparati

#Izolesital tuxumlarga xos bulgan belgilar

+sariqliq donachalari kam,
+sariqliq donachalari sitoplazmada tekis tarqalgan,
-sariqliq donachalari xujayraning bir qutbiga yigilgan
-sariqliq donalari xujayraning ikkala qutbiga tarqalgan

#Telolesital tuxumlarga xos bulgan belgilar

+sariqliq donachalari xujayraning bir qutbiga yigilgan,
+sariqliq donachalari kup,
-sariqliq donachalari kam
-sariqliq donachalari marqazda joylashgan yadro atrofiga yigilgan

#Spermatogenez jarayonida xosil bulgan xujayralarida qaysilarida xrosomalar tuplami 2 p ga teng

+spermatogoniyalar
+I tartibli spermatotsitlar
-II tartibli spermatotsit
-spermatida

#Xrosomaning geteroxromatin qismi

+asosli buyoqlar bilan yaxshi buyaladi,
+spirallashgan qismi,
-spirallashmagan qismi
-DNK miqdori 2-xissa oshgan qismi

#Jinsiy xujayralarning rivojlanishida bulinishning quyidagi shakllari kuzatiladi

+meyoz
+mitoz
-endomitozlar
-amitozda

#Ovogenez jarayonda xosil bulgan xujayralarda qaysilarida xrosomalar tuplami 2p ga teng buladi

+ovogoniyalar
+I tartibli ovotsitlar
-II tartibli ovotsit
-yunaltiruvchi tanacha

#Xujayralari shakllanmagan yadroga ega bulgan organizmlar

+kuk-yashil, suv utlar
+bakteriyalar,
-sodda xayvonlar
-zambruglar

#Spermatogenezning yetilish davrida xosil buladigan xujayralar

+II tartibli spermatotsitlar,
+spermatidlar,
-spermatogoniyalar
-I tartibli spermatotsitlar

#quyidagi xujayralarni xrosomalar tuplami 2p, DNK miqdori 4 S ega

+I tartibli, spermatotsitlar
+Itartibli, ovotsitlar
-spermatogoniyalar va ovogoniyalar
-II lamchi tartibli spermatotsit va ovotsitlar

#Geterosintetik interfazada quyidagi jaratonlar kuzatiladi

+xujayra qariydi,uladi
+xujayra uz, vazifasini bajaradi
-xujayra bulinishga tayorlanadi
-DNK miqdori ikki xissa ortadi

#Quyidagi o‘zgarishlar tufayli geteroploidiya kelib chiqadi

+autosomalar sonini uzgarishi
+jinsiy xromosomalarning sonini uzgarishi
-allel genlar soni
-allel emas genlarning o‘zaro ta’sir

#Meyoz qanday bulinishdan iboratligini va ular qanday nomlanishini kursating?

+I-meyoz – reduksion, bulinish
+II-meyoz – ekvatsion, bulinish
-I-meyoz - ekvasion bulinish
-II-meyoz - reduksion bulinish

#Bezgak kasalligi yuqadi

+bezgak parazitlar bilan, zararlangan bezgak chivini sulagidan
+bemorning qonining quyganda,
-ifloslangan meva sabzavotlar orqali
-se-se pashshasining chaqishidan

#Tripanosomalarning quyidagi turlari ma’lum

+Afriqa uyqu kasalligini, chaqiruvchisi
+Shagas kasalligini, qo‘zgatuvchisi
-Borovskiy kasalligini chaqiruvchisi
-kala- azar kasalligini qo‘zgatuvchisi

#Ichki yoki visseral leyshmaniozning tabiiy manbai bulib xizmat qiladi

+daydi, itlar
+bo‘ri , chiyabo‘rilar
-kalamushlar
-kemiruvchilar

#Bezgak chivining boshchasida oddiy chivindan farqli ravishda quyidagi belgilar mavjud

+pastqi jag paypaslagichlari urgochilarida, xartumiga teng
+erkaklarida pastqi jag paypaslagichlarining oxirgi qismi, kengaygan bo‘ladi
-pastqi jag paypaslagichlari urgochilarida xartumining 1/3qismini egallaydi
-erkaklarining mo‘ylablari urgochilariga nisbatan sertuk bo‘ladi

#qaysi chuvalchanglarda finnasi sistitserk tipida tuzilgan

+cho‘chqa, solityori
+qoramol solityori,
-pakana gijja
-serbar lentasimon chuvalchang

#Gipertrofiya – bu……

+Regeneratsiyaning bir turi bulib, xujayralar kupayishi natijasida a’zoning xajmi yoqi uning qismini ortishi
+Misol buyraklardan bittasi olib tashlansa, ikkinchi buyrak kattalashadi
-Misollar qaltekesak va tritonlarning dumlarini qayta tiklanishi
-Bir nechta aloxida ajratilgan somatik xujayralardan butun organizmning xosil bulishi

#A.I. Seversev buyicha evolyusiyaning asosiy ikkita yunalishi buladi

+Biologik progress
+Biologik regress
-Biologik adaptatsiya
-Sotsial adaptatsiya ham

#Morfofiziologik progress – bu…….

+Organizm tuzilish darajasining yuksalishi,
+Moddalar almashinuvini jaddallashishi,
-Tashqi muxit sharotiga uta moslashish
-Yashash arealning kengayishi

#Parazitning asosiy xujayini xisoblanadi, agarda ……

+Parazitning xujayin tanasida voyaga yetgan davri yashasa
+Parazitning xujayin tanasida jinsiy yul bilan kupaysa
-Parazitning xujayin tanasida lichinka davri
-Parazitning xujayin tanasida jinssiz yul bilan kupayishi

#Onkologiyada jinsiy xromatin aniqlanadi …..

+Xosil bulgan usmalarning genetik jinsi,
+Agar usma xujayralarda jinsiy X-xromatin topilsa, bunday usmalar gormonlar ta’siriga beruluvchan buladi
-Agar usma xujayralarda jinsiy X-xromatin topilmasa bu usma uncha xavfli emas
-Usmaning genetik jinsi erkak bulsa bu usma uncha xavfli emas

#Belgilarning nasldan-naslga utish qonuniyatlari

+1 chi, avlodda belgilarning bir xilligi
+2 chi, avlodda belgilarning ajralishi
+belgilarning mustaqil taqsimlanishi
-gametalar, soflik qonuni
-jins bilan boglangan belgilarning nasllanishi
-belgining birikib nasllanishi

#Allel genlarning uzaro ta’sirining shakllari

+tuliq, dominantlik
+kodominantlik,
+chala, dominantlik
-pleyotropiya
-polimeriya
-kup allelik

#Xujayra markazi mavjud

+Xayvon xujayrasida
+Tuban usimliklar xujayrasida
+Xayvon va tuban O‘simliklar xujayrasida
-Ba’zi zamburug‘lar
-Ba’zi suvo‘t
-Sodda xayvonlar xujayrasi

#Xujayra markazi qo‘ydagilarda uchramaydi

+Ba’zi zamburug‘larda
+Ba’zi suvo‘tlarda
+Sodda xayvonlar xujayrasida
-Xayvon xujayrasi ham
-Tuban usimliklar xujayrasi
-Xayvon va tuban o‘simliklar xujayralari

#Xromosoma kasalliklari

+klaynfelter sindromi
+Daun sindromi
+"mushuk qichqirish" sindromi
-gemofiliyalar
-fenilketonuriya
-Morfan sindromda

#Somatik mutatsiyalarga misollar

+vitiligo /terida oq rangdagi doglar/
+teridagi xollar
+chap va ung kuzning xar xil bulishi
-oltibarmoqlik
-albinizm
-mikrotsefaliya

#Genom mutatsiya tufayli kelib chiqqan irsiy kasalliklar

+klaynfelter sindromi
+Terner - Shereshevsqiy sindromi
+daun sindromi
-gemofiliya
-albinizm
-«mushuklar qichqirish»

#Egizaklarning tugilishi - qanday belgi bulib xisoblanadi?

+retsessiv,
+jins bilan biriqqan,
+tuxum xujayra orqali qizlarga, utadi
-ugillarga otadan utadi
-dominant
-ugillarga onadan utadi

#klaynfelter sindromining kariotipi

+49, XXXUU
+47,XXU
+48,XXXU
-46. XU
-45.XO
-46.XXO

#Gomozigota organizmlar

+allel genlari bitta belgini bir xil fenotipik, qurishini yuzaga keltiradi
+uzaro chatishganda belgilari, ajralmaydi
+bir xil gametalar xosil qiladi,
-allel genlari bitta belgini xar xil fenotipi kurinishini yuzaga keltiradi
-xar xil gametalar xosil qiladi
-Uzaro chatishtirilganda belgilar ajraladi

#Geterozigota organizmlar

+uzaro chatishganda belgilar ajraladi,
+xar xil gametalar xosil qiladi,
+allel genlari bitta belgini xar xil, fenotipik kurinishini yuzaga keltiradi,
-uzaro chatishganda belgilar ajralmaydi
-gomologik xromosomalarning bir xil lokuslarida joylashgan allel genlari bitta belgini bir -xil fenotipiq qurinishini yuzaga keltiradi
-bir xil gametalar xosil qiladi

#Jinsning shakllanishi kuzatiladi

+otalanish davrida
+jinsiy bezlarini rivojlanishida
+jinsiy xujayralarining xosil bulishida
-genotipik aniqlanish
-bolani maktabga chiqishidan boshlab
-qaysi kasbni tanlashi

#krossingoverning miqdorini bilish mumkin

+genlarning orasidagi masofasidan
+qrossover gametalarning miqdoridan
+qrossover individlarning miqdoridan
-qrossover bulmagan individlarning miqdori
-krossingoverga uchramagan gametalarni
-EXM yordamidagi

#krossingoverning miqdori qullaniladi

+genlar orasidagi masofani aniqlashda,
+genlarning ketma qet joylashishini aniqlashda,
+xromosomalarning genetik kartalarini tuzishda,
-organizmning xromosomalar sonini aniqlashda
-egzaqlarning mono- va dizogatlikligini aniqlanadi
-populyatsiyaning genofondini aniqlashda

#Xromosomalarning sonini uzgarishi quyidagi jarayonlar natijasida kuzatiladi

+mitoz yoqi meyozda xromosomalarning notugri taqsimlanishi tufayli,
+bulinish dukini shikastlanishi tufayli,
+kariotipda yetishmaslik yoki oritqcha xromosomalarning bulishi,
-xromosoma aberratsiyalar tufayli
-DNK reparatsiyasining buzilishi tufayli
-shizogoniya

#Mutagen omillar ta’sirida kuzatiladi

+gen strukturasini uzgarishi,
+xromomsomalarning strukturasini uzgarishi,
+kariotipning uzgarishi,
-kombinativ uzgaruvchanligi xosil bulishi
-fenotipni uzgarishi, lekin genotip uzgarmaydi
-modifikatsion uzgaruvchanliq

#Autosomalar sonini uzgarishi tufayli kelib chiqqan kasalliklar

+Patau sindromi
+Daun sindromi
+Edvars sindromi
-Lesh - Nayan
-Marfan
-Shershevs – Terner

#Polimeriyaga asoslangan xolda odamning qaysi belgilari nasllanadi

+buyi
+vazni
+terining rangi
-qon gurux
-qobiliyat
-xarakter

#Gen xossalari

+genlar - irsiy omillar bolib xizmat qiladi,
+genlar nisbatan doimiy,
+genlar uzgarshi mumkin,
-gen biri biri bilan almashmaydi
-genlar uzgarmaydi
-gen - bulinmaydigan irsiy belgi

#O‘simlik xujayrasini xayvon xujayrasidan farqi

+plastidalarni bo‘lishi,
+yirik vaquollarning bo‘lishi,
+xujayra sellyuloza bilan koplangan,
-mitoxondriya bo‘lmaydi
- lizosoma bo‘ladi
- yadro yo‘q, urniga nukleoid buladi

#krossingover kuzatiladi

+ meyozda
+ paxinemada va diplonemada
+ 1 meyotik bo‘linishning profazasida
- mitoz
- mitozning profazasi
- 2 profaza

#Membranasiz organoidlar

+Ribosomalar
+Sentriolalar
+Mikronaychalar
-Lizosoma
-Leykoplast
-Mitoxondriya

#Tiriklikning fundamental belgilar

+ o‘z-o‘zini boshqarish
+ o‘z-o‘z-o‘zini yangilash
+ o‘z-o‘zidan qo‘payish
- modda va energiya almashinuvi
- irsiyot va o‘zgaruvchan
-Disqretliq va bir butunlik

#Shereshevskiy-Terner kasalliligiga xos belgilar

+jinsiy X-xromatin somatik xujayralarida, aniqlanmaydi
+xromosomalarning umumiy soni 45,
+jinsiy bezlar va iqqilamchi, jinsiy bezlar rivojlanmaydi
-jinsiy xromatin soni 1 ta
-maktabda o‘qimaydi
-xromosomalar soni 47ta

#Gomozigota organizmlar

+o‘zaro chatishganda belgilar ajralmaydi,
+bir xil gametalar xosil qiladi,
+allel genlari 1 ta belgini bir xil fenotipik qo‘rinishini,yuzaga keltiradi
-allel genlari 1 ta belgini xar xil fenotipik qo‘rinishini yuzaga keltiradi
-xar xil gametalar xosil qiladi
-uzaro chachishtirilganda belgilar ajraladi

#Geterozigota organizmlar

+allel genlari 1 ta belgini xar xil fenotipik, ko‘rinishini yuzaga keltiradi
+o‘zaro chatishganda belgilar ajraladi,
+ xar xil gametalar xosil qiladi,
-o‘zaro chatishganda belgilar ajralmaydi
-gomologik xromosomalarning bir xil lokuslarida joylashgan
-allel genlari 1 ta belgini bir xil fenotipik ko‘rinishini yuzaga keltiradi

#kombinativ o‘zgaruvchanlik quyidagi jarayonlar natijasida kelib chiqadi

+gametalarning tasodifan, qo‘shilishi
+krossingover,
+meyoz jarayonida xromosomalarning xar xil kombinatsiyalar xosil qilib, ikki qutbga yo‘nalishi
-genlarning birikishi
-geteroploidiya
-monosomiya

#Patau sindromiga xos bo‘lgan belgilar

+yarim letal sindrom bo‘lib, chaqaloqlar 2-3 oy yashaydi xolos
+ichki organlarda ko‘p, nuqsonlar bo‘ladi
+13 juft, xromosoma trisomiyaga uchraydi
-kasallik 4 yoshdan keyin rivojlanadi
-bolalar 30 yoshgacha yashashi mumkin
-kasallik 10 yeshdan qeyin rivojlanadi

#«Mushuq chinqirig‘i» sindromiga xos belgilar

+5 juft xromosomaning kichik yelkasi delesiyasi,
+ ovoz paylarining anomaliyasi,
+o‘sish va rivojlanishning orqada qolishi,
-13 juft xromosomaning abberatsiyasi
-5 juft xromosomaning anomaliyasi
-faqat erakaklar kasallanadi

#Galaktozemiyaga xos belgilar

+galaktoza to‘qima va qonda to‘planadi
+autosom-retsessiv tipda nasllanadi
+uglevodlar almashinuvi buziladi
-aminokislotalar almashinuvda
-bemorning terisining rangi «bronza» rang
-kollagenozlar rivojida

#Klaynfelter kasalligining tashxisi quyidagi tekshirish usullariga asoslangan

+somatik xujayralarida kariotipni, aniqlash
+jinsiy X-xromatinning somatik hujayralarida aniqlash,
+palmoskopiya va klinik manzara,
-jinsiy xujayralarda kariotipni aniqlash
-jinsiy X-xromatinning jinsiy xujayralarida aniqlash
-bioximik tekshiruv utqazish

#Entodermadan rivojlanadi

+jigar,
+xazm, nafas olish yo‘llarini koplab turgan epiteliy to‘qima
+oshqozon osti bezi,
-qon
-terini ustki qismni koplab turgan epiteliy
-limfa

#Maydalanish jarayonida kuzatiladi

+zigota mitoz yo‘li bilan bo‘linadi
+blastomerlar xosil bo‘ladi
+bo‘linish egatchalari xosil bo‘ladi
-zigota amitoz yo‘li bilan
-gastrula xosilida
-zigota mitoz va meyoz yuli orqali

#Reparativ regeneratsiya

+qirqib olingan tana qismining yoki organning tiklanishi
+jaroxatlangan organ va to‘qimaning qaytadan tiklanishi
+singan suyakning bitishi, tiklanishi
- qon yaratuvchi to‘qimadan qon xujayralarining xosilda
-sut tishlarining doimiy tishlar bilan almashinishiga
- qon xujayralarining nobud bolishi bilan bog’liq

#Yuragi 4 kamerali xayvonlar

+timsox
+sichqon
+kaptar
-baqa
-chivin
-baliq

#Yuragidan faqat venoz qon oqadigan xayvonlar

+baliqlar,
+to‘garak og‘izlilar,
+lansetnik,
-dumli amfibiya
-dumsiz amfibiyalar
- qushlar

#Bosh miya zauropsid tipda rivojlangan

+reptiliyalarda
+qushlarda
+baliqlarda
-amfibiya
-sut emizuvchilar
-sudralib yuruvchilar ham

#Atavizmga kiradi

+2 tadan ortiq sut bezlarining bo‘lishi
+dum bilan tug‘ilishi
+tananing jun bilan koplanishi
-3-qovoq
-Appendiks
-dum umurtqalar

#Evolyusion embriologiyaning asoschilari

+Myuller A,F.
+Kovalevskiy A,O.
+Gekkel S,E.
-Mechnikov I.I.
-Pavlov I.P.
-Spirin A.S.

#A. N. Seversov bo‘yicha filoembriogenening tiplari

+Arxallaksis
+Anaboliya
+Deviatsiya
- Morfolaksis
-Degeniratsiya
-Epiboliya

# Idioadaptatsiya-bu

+ma’lum muxit sharoitga moslanish tufayli xosil bo‘lgan o‘zgarishlar,
+biologik progressga olib keladigan evolyusion jarayon,
+morfofiziologik progressga olib kelmaydi,
-morfofiziologik progressga olib keladigan evolyusion jarayon
-modda almashinish tezligi oshadi
-arealning torayishiga olib keladi

#Atavizm –bu

+ ajdodlarda kuzatilgan ayrim belgilarning individlarda kuzatilishi,
+ dumli bolaning tug‘ilishi,
+odam tanasining jun bilan toplanishi (Sher bashara odam),
-evolyusiya jarayonida o‘z axamiyatini yo‘qotgan a’zolar bo‘lib va qoldiq shaklida saqlangan
-odamlarda dumg‘azasi
-aqlli tishlarning bo‘lishi

#Balantidiyaga xos belgilar

+ sodda xayvonlar tipi, kipriklilar sinfiga mansub ,
+yo‘g‘on ichakda parzitlik qiladi,
+axlatda yiring va qon bo‘lishiga olib keladi,
-ingichqa ichakda parzitlik qiladi
-erkin yashovchi xayvon-saprofit
-soda xayvonlar tipi xivchinlilar sinfiga mansub

#Yassi chuvalchanglarga xos belgilar

+3 ta embrional pardadan rivojlanadi,
+xazm tizimi yaxshi rivojlanmagan,
+germafrodit,
-qon aylanish sistema evolyusiyasida 1-marta paydo bo‘ladi
-nerv tizimi bo‘ylab ketgan 4-5 juft nerv ustunlaridan tashkil topgan
-tana bo‘ylab orqa va qorin nerv ustunidan iborat

#Albinizmga xos belgilar

+teri va qo‘zning qamalaq pardasida pigment xosil bo‘lmaydi,
+nasllanish tipi – autosom-retsessiv,
+aminokislotalar almashinuvining buzilishi tufayli kelib chiqadi,
-jins bilan bog‘langan xolda nasllanadi
-lipidlar almashinuvining buzilishi tufayli kelib chiqadi
-nasllanish tipi autosom-dominant

#Tabiiy manbali kasalliklar rivojlanishi uchun quyidagi organizmlar bo‘lishi shart

+qo‘zg‘atuvchi
+rezervuar xo‘jayi
+tarqatuvchi
-asosiy xo‘jayinlar
- oraliq xo‘jayinda
-kasal odam

#Ixtiopsid tipda tuzilgan bosh miya quyidagilarga xos

+ amfibiyalar
+ to‘garak og‘izlilar
-reptiliy
-qush
+ baliqlar
-sut emizuvchi

#J.B.Lamark ta’limotining asosiy tomonlari

+ turlar o‘zgaradi
+tashqi muxit omillari ta’siridan xosil bo‘lgan o‘zgarishlar barchasi xam foydali va nasldan-naslga o‘tadi
+evolyusion oldidan muraqqabga, quyidan yuqoriga qarab rivojlanadi
-turlar doimiy, o‘zgarmaydi
-turlar tashqi muxit omillari ta’sirida o‘zgaradi
-tashqi muxit omillari turlari ta’sir qilmaydi

#Plastidalar quyidagi organizmlar xujayralarida uchramaydi

+zamburuglarda
+bakteriyalarda
+xayvonlarda
-tuban usimlik
-yuksak usimliklar
-tuban va yuksak usimlik

#Memrana tuzilgan

+3 qavatdan
+tashqi va ichki oqsil qavatidan
+urta qismida joylashgan lipid qavatdan
-2 ta lipid va 1 ta oqsil qavat
-1 qavat
-2 qavatli

#Goldji apparatining asosiy vazifalari

+memranalarni tiklash,
+sintezlangan moddalarni tuplash,
+lizosomalarni xosil qilish,
-oqsil sintezi
-ATF sintezi
-yeglar sintezi

#Xromosoma qoidalari

+individuallik va doimilik
+juftlik va gomologiqlik
+uzluksizlik
-doimiylik ajralish va induvidual
-gomologik va mustaqil
-ajralish va mustaqilligi

#Borovskiy kasalligini chaqiradigan parazit xayvon

+sodda, xayvonlar tipiga mansub
+teri xujayrasida, parazitliq qiladi
+tabiiy manbai bo‘lib qum, qalamushlari xisoblanadi
-chuvalchanglar tipiga mansub
- jigar va taloqda parazitliq qiladi
-tabiiy manbai - daydi itlar

#Teri leyshmanioz kasalligini chaqiruvchisiga xos bo‘lgan belgilar

+sodda xayvonlar tipi, xivchinlilar sinfiga mansub
+2 xil shaklda uchraydi, xivchinli va xivchinsiz
+parazitning tashuvchisi isqabtoparlar,
-sodda xayvonlar tipi va sporalilar sinfiga mansub
-kasallik tashuvchisi se-se pashshasi
-kasallik tashuvchisi triatom qandalalar

#Sista xosil qiluvchi sodda xayvonlar

+toksoplazmiya
+balantidiya
+lyambliya
-trixomonada
-leyshmaniyalar
-tripanosom

#Balantidiyaga xos bo‘lgan belgilar

+sodda xayvonlar tipi, kipriklilar sinfiga mansub
+yo‘gon ichakda, parazitlik kiladi
+axlatda qon, yiring bo‘lishi
-ingichqa ichaqda parazitliq qiladi
-erkin yashovchi xayvon – saprofit
-xarakatchan organoidi xivchin

#Chuvalchanglar 3 tipga bo‘linadi

+yassi tipi
+yumaloq tipi
+xalqali tipi
-kiprikli
-lentasimon
-so‘rgichlilar

#Yassi chuvalchanglarga xos bo‘lgan belgilar

+3 ta, embrional pardadan rivojlanadi
+xazm tizimi yaxshi, rivojlanmagan
+nerv tizimi tana bo‘ylab ketgan 4, 5 juft nerv ustunlaridan tashqil topgan
-evolyusiyada 1- marta qon aylanish tizimi paydo bo‘ladi
-ayrim jinsli xayvonlar
-tanasida birlamchi bo‘shliq bo‘ladi

#Yassi chuvalchanglar tipi quyidagi sinflarga bo‘lingan

+kiprikli chuvalchanglar
+lentasimon chuvalchanglar
+so‘rgichlilar
-kam tukli chuvalchang
-xalqali chuvalchangi
-ko‘p tukli chuvalchangda ham

#Oraliq xo‘jainni 2 ta bo‘lgan parazitlar

+mushuq so‘rgichi paraziti
+upqa so‘rgichi paraziti
+serbar lentasimon chuvolchang paraziti
-jigar qurtlar
-qon so‘rgichi ham
-shistozoma

#qaysi lentasimon chuvalchanglarning boshida (skoleks) so‘rgichlaridan tashqari ilmoqlari xam bo‘ladi.......

+cho‘chqa tizmasida
+pakana gijjada
+exinokokkda
-qoramol solityori
-serbar lentasimon chuvalchang
-egri boshli gijjalar

#kuzgi pashshaga xos bulgan belgilar

+erkak, urgochilari qon so‘radi
+imago ko‘pi bilan, 20 kun yashaydi
+kuydirgi, sepsis, tulyaremiya kasalligini nospesifik ravishda tashiydi
-faqat urgochilari qon so‘radi
-lichinkalari chuvalchangsimon bo‘lib va tirik to‘qimalar bilan oziqlanadi
-oshqozon ichak kasalliklarini mexanik ravishda tarqatadi

#Prokariotlarga kiruvchi organizmlarnini kursating?

+kuk-yashil suv utlari
+sianobakteriyalari
+bakteriyalari
- bakteriofag
- virus
- bir xujayrali suvo’t

#Mitoxondriyalar soni kam va kup bulgan xujayralarning kursating.

+Limfotsitlarda-kam
+ Jigar xujayralarida-kup
+ Mushaq xujayralarida-kup
-Limfotsitlarda
-Jigar xujayralari
-Mushaq xujayralarida umuman bulmaydi

#Xloroplastlarning mitoxondriyalardan farq qiluvchi belgilarini kursating?

+ Ichki membranasi kristalar xosil, qilmaydi
+ Xloroplastlarni ichki qismida, tilakoidlar joylashgan
+Organik moddalarni sintezlay oladi,
-Ichki membranasida kristalari mavjud
-Devori ikki tashqi va ichqi membranalardan iborat
-ATF sintezlay oladi
-Uz ribosomalari buladi

#Miofibrillalar, neyrofibrillalar va tonofibrillalar mavjud bulgan 3 xil xujayralarni kursating?

+ Mushaklar xujayralari
+ Nerv xujayralarida-neyrofibrillalari
+ Epiteliy xujayralari-tonofibrillalari
- Biriktiruvchi tuqima xujayralarida-miofibrilla
-Musqul xujayralarida-neyrofibrill
- Yurak muskul xujayralarida-tonofibrillaga

#Plazmolemma uchun xos bulgan vazifalar kursating?

+ xujayrani atrof muxitdan ajratib turish
+uzidan suv, ionlarni xamda kerakli moddalarni utqazish
+tashqi tasirotlarni qabul qilish
-boshqa xujayralar bilan munosabati
-xujayrada antogonistik jarayonlarni bir vaqtda kechishini ta’minlashda
-sintez va katalizda ishtiroki

#Postsintetik davrda kuzatiladigan jarayonlarni qursating?

+Energiya tuplanadi
+ RNKni sintezi davom etadi
+Ayrim oqsillar sintezi davom etadi
-DNK sintezi kuchayish
-DNK sintezi davomida
-Xromosoma soni ikki barobar oshishi

#Sintetik /S/ davrda kuzatiladigan uchta eng asosiy jarayonning kursating?

+ Oqsil sintezi.
+ RNK sintezi.
+DNK sintezi.
-Xromosoma strukturasining shakllanishi
-Yadrocha
-Tubulin oqsili sintezi tugallanib qoladi

#Xujayra bulingandan keyin xosil bulgan yosh xujayralarda, keyingi bulinishga kirishishi uchun, qanday muxim jarayonlar sodir bulishi kerak ?

+Xajmini kattalashishi,
+Oqsil va nuklein kislotalar sintezi bilan bogliq bulgan yadroning tarkibiy komponentlarini ikkilanishi,
+Sitoplazmaning tarkibiy komponentlarini tiklanishi.ATF energiyasini tuplanishi,
-Xujayraning doimiy va doimiy bulmagan qomponentlarining struq¬turaviy uzgarishi
-Darxol keyingi bulinishga kirishadi
-Xromosomalar sonining qupayishi.

#qanday xujayralar amitoz usulida bulinishini va bunday bulinishda kuzatiladigan uzgarishlarni belgilang?

+Periferik qon xujayralari pay boylamlari xujayralari,
+Xromosomalarning teng taqsimlanishi kuzatilmasligi mumkin,
+Axromatin iplarini xosil qilmagan xolda, xujayra yadrosi ikki qismga bulinadi,
-Amitoz uruglangan tuxum xujayralarida va normal rivojlanayotgan embrion xujayralarida kuzatiladi.
- Xromosomalar yaxshi aniqlanadi va ularning teng taqsimlanishi kuzatiladi.
- Sitokinez sodir bulmaydi va bu xolat, qup yadroli xujayralarning xosil bulishiga olib keladi.

#Meyozning qaysi davrlarida konyugatsiya, bivalentlik va krossingover sodir bulishini kursating?

+konyugatsiya,-Zigonemada
+Bivalentlik, - Paxinemada boshida
+ krossingover,-Paxinema oxirida
-konyugatsiya…-Leptonema oxirida
-Bivalentlik.-Leptonemada
- krossingover-Diakinizda

#I-meyoz bulinishining profazasida kuzatiladigan 5 ta bosqichni va ularning qanday ketma-qetlikda kelishini, xamda shu bosqichlarda kuzatiladigan jarayonlarni kursating

+Leptonema, Zigonema, Diplonema, Paxinema, Diaqinez
+Gomologik, xromosomalar, gomologik qismlari bilan almashadilar
+Xromosomalar spirallashib, yugonlashadi
- Leptonema. Zigonema. Paxinema. Diplonema. Diaqinez.
-Xromosomalar despirallashib ingichqalashadi
-Gomologik bulmagan uchastqalar uchastqalari bilan almashadilar

#Xujayra bulinishida quyidagi fazalarining qaysilarida qarama-qarshi qutblarga yaxlit

xromosomalarning va qaysi fazalarida xromatidalarning tarqalishi tugri qursatilgan?
+ Meyozning Anafaza-I da, yaxlit xromosomalar
+ Meyozning Anafaza-II da, xromatidalar
+ Mitozning Anafazasida, xromatidalar
-Meyozning Anafaza-I da xromatidalar
- Meyozning Anafaza-II da yaxlit xromosomalar
-Mitozning Anafazasida yaxlit xromosomalar

#Meyozning asosiy uchta biologik axamiyatini kursating?

+Jinsiy yul bilan keladigan organizmlar xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi,
+Nogomologik xromosomalarning yangi kombinatsiyalarini xosil qiladi,
+krossingover jarayonida genetik materialni rekombinatsiyasi sodir buladi,
-Turlarning xilma-xilligini ta’minlaydi
-Xromosomalarning yangi kombinatsiyalarini xosil qilmaydi
-Belgilarning doimiyligini ta’minlaydi

#I-meyozning profazasida xromosomalarda kuzatiladigan 3 ta asosiy uzgarishni kursating

+Gomologik xromosomalar juftlashadi (konyugatsiya kuzatiladi),
+Xromosomalar spirallashish xisobiga yugonlashadi,
+krossingover xodisasi bulib, bunda gomologik xromosomalar ma’lum qismlar bilan almashinadi,
-Xromosomalar despirallashib, ingichkalashadi
-Xromatidalar qutblarga tortiladi
-Xromosomalar ekvator buylab joylashadi

#Irsiyatning 3 ta asosiy qonunini kursating?

+Belgilarning genlar bilan ifodalanishi,
+Genlarning allel xolatda bulishi,
+Genlarning nisbiy doimiyligi,
-Belgilarning keyingi avlodlarda namoyon bulishi
-Genlarning uzgaruvchanligi
-Gen lokuslarining uzgaruvchanligi

#Irsiylanishning 3 ta asosiy qonunini kursating?

+Birinchi avlodda belgilarning bir xilligi,
+Belgilarning ajralishi,
+Belgilarning nasllanishi,
-Belgilarning tuliq namoen bulishi
-Ikkinchi avlodda belgilarning bir xilligi
-Birinchi avlodda belgilarning yuzaga kelishi

#Mendel qullagan genetik usullarning uziga xos xususiyatlaridan 3 tasini kursating

+Ota-ona organizmlar toza navli bulishi kerak,
+Ota-ona organizmlarda bir-biridan farq qiluvchi (1-3ta) belgilar bulishi kerak,
+Xar bir belgining irsiylanishini aniq kuzatilishi kerak matematik statistik usuli yordamida,
-Ota-ona organizmlar bir xil belgili bulishi kerak
-Ber necha bilgini kombinatsiyalarini kuzatish lozim xar bita bilgini emas
-Belgilarning ifodalovchi genlar bitta xromosomaga joylashish kerak

#Dermatoglifika tibbiy genetika usuli bulib, quyidagi bulimlardan iborat

+palmoskopiya – kaft terisidagi naqshlar urganadi
+daktiloskopiya – barmoq uchi terisidagi naqshlar urganadi
+plantoskopiya – tovon teri naqshlari urganadi
-palmoskopiya – barmoq uchi terisidagi naqshlar
-daktiloskopiya – tovon terisi
-plantoskopiya – barmoq uchi terisidagi naqshlarni ham

#Teri naqshlarning 3 xili ma’lum. Ularning tasvirini quyidagi juft xromosomalardagi joylashgan genlar boshqarib turadi

+yoysimon, Ye guruxiga kiruvchi xromosomalarda
+ilmoqsimon, 21chi juft xromosomalarda
+aylanasimon, 13chi va 15chi juft xromosomalarda
-yoysimon 21chi juft xromosomalarda
-ilmoqsimon 13chi va 15chi juft xromosomalarda
-aylanasimon Ye guruxiga qiruvchi xromosomalarda

#Guruxlar evolyusiyasining qoidalari

+evolyusiya orqaga qaytmaydi,
+evolyusiya progressiv yunalishda davom etadi,
+rivojlanish maxsuslashmagan ajdoddan boshlanadi,
evolyusiyaning xaraqatlantiruvchi kuchlari – tashqi muxit
progressiv yunalish xayvonlarning «ichki intilish» tufayli amalga oshadi
evolyusiya regressiv yunalishda xam borishi mumkin

#Odam ajdodlari

+arxantroplar
+paleoantroplar
+neoantroplar
-gorilla
-shimpanze
-gibbon

#I-Meyozning fazalarida kuzatiladigan xolatlarni kursating

+ Profaza-I da - xromosoma konyugatsiyalanib, krossingover sodir boldi,
+ Metafaza-I da – xromosomalar boglamlar xosil qilib ekvator buylab joylashadi,
+Anafaza-I da qutblarga butun xromosomalar tortiladi,
-Metafaza-I da - konyugatsiya, krossingover ruy beradi
-Anafaza-I da qutblarga xromatidalar tortiladi
-Telofaza-I da xromosomalar ekvator buylab joylashadi

#Gametogenez davrlarida xromosomalar sonini (n) va DNK miqdorini (c) uzgarishini aniqlang ?

+kupayish davri 2n 2c,
+Usish davri 2n 4c,
+Yetilish davri (I meyoz bulinishdan keyin) n 2c,
-usish davri2n 4c
-Yetilish davri n 2c
-shakllanish davri n c

#Odam kariotipida qanday xromosomalar buladi

+22 juft autosomalar
+2ta jinsiy xromosomalar
+ayollarda 2ta – X-xromosomalar
-erkaklarda xromosomalar soni gaploid
-ayollarda jinsiy xromosomalar - XU
-ayollarda jinsiy xromosomalar – X0

#Telolesital tipdagi tuxumlar quyidagi xayvonlarga xos

+embrional taraqqiyoti uzoq vaqt davomida utayotganlarga
+qushlarga
+sudralib yuruvchilarga
-xasharot
-kanalar
-urgimchak

#Guruxlar evolyusiyasining shakllari

+filetik,
+divergent,
+konvergent,
-yarimkonservativ
-dispersion
-mutatsion

#Biosfera komponentlari

+tirik moddalar
+biologik moddalar
+kosmik moddalar
-stratosferadan
-ionosfera
-gidrosfera qavat

#Biosfera evolyusiyasining etaplari

+primitiv tirik organizmlarning paydo bulishi,
+kup xujayrali organizmlarning rivojlanishi,
+odamning paydo bulishi,
-sodda xayvonlarning paydo bulishi
-umurtqasizlarning rivojlanishi
-umurtqalilarning paydo bulishi

#Avlodlar shajarasini tuzib aniqlash mumkin

+belgining nasllanish tipini,
+shajaradagi ayrim individlarning genotiplarini,
+probandning genotipini,
-genning eqspressivligini
-mutatsiyalarning konsentratsiyasini
-geterozigotalarning miqdorini

#Prokariotlarga kiruvchi organizmlarnini kursating?

+kuk-yashil suv utlari
+sianobakteriyalari
+bakteriyalari
- bakteriofag
- virus
-bir xujayrali suvo’t

#Meyozning biologik axamiyati

+Jinsiy qo‘payishda xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi,
+Qiz xujayralarda kombinativ o‘zgaruvchanlik amalga oshadi,
+kombinativ o‘zgaruvchanlik krossingover va xromosomalarning anafazada tasodifiy taqsimlanishidan kelib chiqadi,
-Bo‘linish yo‘li bilan ko‘payadigan organizmlar xromosomalarning doimiyligini ta’minlaydi
-ko‘p xujayrali organizmlarning o‘sishini ta’minlaydi
-Meyoz yo‘li bilan voyaga yetgan jinsiy xujayralar ko‘payadi

# AutoSintetik interfaza uchun xos

+3 bosqichdan iborat G1, S, G2
+keyingi bulinish uchun tayorgarlik, amalga oshadi
+Oqsil sintezi, DNK ikki xissa ortishi, tubulin sintezi, ATF yig‘ilishi kuzatiladi
-Xujayralarning differensiatsiyasi kuzatiladi
-Xujayraning ixtisoslashuvi kuzatiladi
-Xujayra qariydi

#Xayotiy sikl bu...

+Xujayraning paydo bo‘lishi yoki bo‘lingandan to o‘lishigacha yoki, keyingi bo‘linguncha bo‘lgan davr, G0 davrini o‘z ichiga oladi
+GeteroSintetik interfazani, o‘z ichiga oladi
+Xujayraning differensiatsiyasi, ixtisoslashuvi kuzatiladi
-keyingi bulinish taergarlik amalga oshadi
-Oqsil sintezi va DNK ikki xissa ortishi
-Tubulin sintezi va ATF yig‘ilishi kuzatiladi

#Regeneratsiya shakllari

+Fiziologik – organizmning normal xayot davomida yuqotgan qismlarini qayta tiklanishi,
+Reparativ – qirqib olingan tana qismlarining qayta tiqlanishi,
+Patologik – yuqotilgan tuqimalar urniga boshqa xil tuqimalarning xosil bulishi,
-Fiziologik – qirqib olingan tana qismlarining qayta tiqlanishi
-Reparativ – organizmning normal xayot davomida yuqotgan qismlarini qayta tiklanishi
-Patologik - yuqotilgan tuqimalar urniga yana shunday xil tuqimalarning xosil bulishi

#Somatik embriogenez – bu……

+Bir nechta aloxida ajratilgan somatik xujayralardan, butun organizmning xosil bulishi
+Tushuncha rus olimi B.P.Tokin tomonidan, taklif etilgan
+Misollar gidra, planariyalarning kichik, bulakchadan qayta tiklanishi
-Organning xajmini xujayralarning bulinishi tufayli kattalishidir
-Tushuncha V.P.Solopaev tomondan taklif etilgan
-qon yaratuvchi a’zolarda periferik qon xujayralarning xosil bulishi

#Reparativ regeneratsiya tushunchasi va unga misollar

+qirqib olingan tana qismlarining qayta tiklanishi,
+Singan suyakning bitishi,
+quygan teri tuqimasini chandiq bilan bitishi,
-qon yaratuvchi a’zolarda periferik qon xujayralarning xosil bulishi
-Sut tishlarini doimiy tishlari bilan almashinishi
-Bir nechta aloxida ajratilgan somatik xujayralardan butun organizmning xosil bulishi

#Epimorfoz – bu ….

+Reparativ regeneratsiyasining shaklidir,
+Yuqolgan a’zoning jaroxat yuzasidan tiqlanishi,
+Misollar qalteqesaq va tritonlarning dumlarini qayta tiqlanishi,
-Ichki a’zolarda kuzatiladigan tiqlanish bulib va a’zoning shakli emas xajmi tiqlanadi
-Misol sut emizuvchilarda bir qismi qirqilgan jigarning qayta tiqlanishi
-Bir nechta aloxida ajratilgan somatiq xujayralardan butun organizmning xosil bulishi

#Endomorfoz - bu……

+Reparativ regeneratsiyasining shaklidir,
+Ichki a’zolarda kuzatiladigan tiqlanish bulib, a’zoning shakli emas, xajmi tiqlanadi
+Misol sut emizuvchilarda bir qismi, qirqilgan jigarning qayta tiqlanishi
-Yuqolgan a’zoning jaroxat yuzasidan tiqlanishi
-Misollar qalteqesaq va tritonlarning dumlarini qayta tiqlanishi
-Bir nechta aloxida ajratilgan somatiq xujayralardan butun organizmning xosil bulishi

#Transplantologiya fanining rivojlanishiga uz xissasini qushgan olimlar

+Chex olimi, M.Gashek
+Angliyalik, zoolog P.Medavar
+Rus olim, R.V.Petrov
-Rus olim I.I.Mechniqov
-Fransuzlar G.Temin i D.Baltimor
-Rus olimlar A.O.Kovalevskiy i v.O.Kovalevskiy

#Ch.Darvin ta’limotining asosiy goyalari

+Evolyusiyaning xaraqatlantiruvchi, kuchlarini kursatib berdi
+Uy xavonlarni tabiiy tanlanish yuli bilan kelib, chiqishini isbotlab berdi
+Evolyusiyaning, divergent yunalishini kursatib beradi
-Sistematiqada «gradatsiya» prinsipini yaratadi
-Tur tugrisida birinchi buli va tushuncha beradi
-Xar bir turni iqqita lotin nomi bilan atashni taqlif etadi

#Filembriogenez ta’limotining asoschisi va uning moxiyati

+Rus olimi A.N.Seversev tomonidan asoslangan,
+Ta’rifi Embriogenezda paydo bulgan, voyaga yetganda saqlangan va nasldan naslga utadigan uzgarishlar
+quyidagi shakllari mavjud arxallaqsis, anaboliya, deviatsiya
-E.Geqkel i F.Myuller tomonidan asoslangan
-Ta’rifi Ontogenez- filogenezning qisqachacha taqroridir
-quyidagi shakllari mavjud palingenez senogenez qatagenez

#kup xujayrali organizmlarning kelib chiqishi tugrisidagi gipotezalar

+Gastreya nazariyasi, (Geqkel)
+Fagotsitella nazariyasi, (I.I.Mechniqov)
+Simbiotik nazariya,
-Epigenetik nazariya
-Preformizm nazariyasi
-Metafizik nazariya

#Leyshmaniyalarning xichinsiz shakli yashaydi

+odamda,
+qemiruvchilarda,
+buri, chiyaburi, daydi itlarda
-tarqatuvchisida
-isqabtoparda
-sun’iy usulda ustirilganda

#Gametagamiyaning kopulyatsiyali shaklini quyidagi xillari mavjud

+Izogamiya – xosil bulgan jinsiy xujayra, katta-kichikligi va shakliga kura bir-biridan farqlanmaydi
+Geterogamiya (anizogamiya) - bir qator suv utlari va xivchinlilarga xos bulib, mayda xaraqatchan miqrogameta va yiriqroq, xaraqatsiz maqrogametalar xosil buladi
+Oogamiya – kopulyatsiya bilan tugaydigan shakli bulib, xar xil tuzilishga va katta- kichikligiga ega bulgan jinsiy xujayralar bir-biri bilan qushiladi
-Partenogenez – yangi avlod uruglanmagan tuxum xujayrasidan rivojlanadi
-Ginogenez – tuxum xujayra spermatozoidning yadrosi bilan qushilmaydi ammo rivojlanishi uchun -tuxum xujayra bulgan muxitda spermatozoid albatta bulishi kerak
-Androgenez –yangi avlod spermatozoidning yadrosi va xuxum xujayraning sitoplazmasi xisobiga rivojlanadi

#kopulyatsiyasiz gametogamiyaning uch xili mavjud

+Partenogenez – yangi avlod uruglanmagan tuxum xujayrasidan rivojlanadi,
+Ginogenez – tuxum xujayra spermatozoidning yadrosi bilan qushilmaydi, ammo rivojlanishi uchun tuxum xujayra bulgan muxitda spermatozoid albatta bulishi kerak
+Androgenez –yangi avlod spermatozoidning yadrosi, xuxum xujayraning sitoplazmasi xisobiga rivojlanadi
-Izogamiya – xosil bulgan jinsiy xujayra katta-kichikligi va shakliga qura bir-biridan farqlanmaydi
-Geterogamiya (anizogamiya) - bir qator suv utlari va xivchinlilarga xos bulib, mayda xaraqatchan miqrogameta va yiriqroq xaraqatsiz maqrogametalar xosil buladi
-Oogamiya – kopulyatsiya bilan tugaydigan shakli bulib xar xil tuzilishga va katta- kichikligiga ega bulgan jinsiy xujayralar bir-biri bilan qushiladi

# Gregor Mendel quyidagi genetik qonunlar va qonuniyatlarning asoschisi

+Belgilarning nasldan naslga utish qonuniyatlari,
+Irsiyotning qonunlari,
+Gametalar «soflik» qonuni,
-Irsiy uzgaruvchanliqning gomologik qatorlar qonuni
-Irsiyotning xromosoma nazariyasi
-Biogenetik qonuni

#Pleyotropiya xodisasiga xos bulgan belgilar

+Bitta genning ikki va undan ortiq belgining rivojlanishiga kursatadigan ta’siri,
+Pleyotropiya birinchi marta G.Mendel tomonidan aniqlangan,
+Tabiatda qeng tarqalgan albinizm, Marfan sindromi,
-Bir nechta gen bitta belgini ifodalaydi
-Misollar odam terisining rangini, buyi uzunligining ifodalaydigan genlar
-Pleyotropiya birinchi marta T.G.Morgan tomonidan aniqlangan

#Genlarning ekspressivligi va penetratligi tugrisidagi tushunchalar

+Genning ekspressivligi – fenotipda yuzaga chiqadigan belgining xar xil darajada namoyon bulishi,
+Genning penetrantligi - gen yuzaga chiqargan fenotipik belgining son jixatidan ifodalanishi,
+Atamalarni 1927 yilda rus olimi N.V.Timofeev-Resovsqiy fanga qiritgan,
-Genning eqspressivligi bitta genning iqqi va undan ortiq belgining rivojlanishiga qursatadigan ta’siri
-Genning penetrantligi bir nechta belgini bitta gen bilan ifodalanishi
-Atamalarni 1975 yilda rus olimi V.I.Vernadskiy fanga kiritgan

#Genlar orasidagi masofa aniqlanadi

+krossingoverning miqdoridan
+qrossover gametalarning miqdoridan
+qrossover gametalarning qushilishi tufayli xosil bulgan individlarning miqdoridan
-qrossover bulmagan gametalarning
-qrossover bulmagan gametalarning qushilishi tufayli xosil bulgan individlarning miqdor
-Xosil bulgan individlarning son

#Urgochining jinsiy xromosomalari - X0 bulgan xayvonlar

+kaltaqesaklar
+Ayrim baliqlar
+kuyalar
-qush
-kapalak
-Ilon

#Patau sindromiga xos bulgan dermatoglifik kursatkichlar

+Atd – burchagi, 108
+kaftda turt barmoqli kundalang, egiluvchan burmalari bor
+Barmoqla uchida yoysimon chiziqlar kup buladi, (normada-6%)
-Atd – burchagi 40o
-Barmoqlar uchida ilmoqsimon chiziqlar kup buladi (normada-62%)
-kaftda bitta qundalang bukuvchi burma buladi

#Daun sindromiga xos bulgan dermatoglifik kursatqichlar

+Atd – burchagi, 81-90
+Barmoqlar uchida ilmoqsimon chiziqlar kup buladi, (normada-62%)
+kaftda bitta kundalang bukuvchi burma buladi,
-Atd – burchagi 108
-kaftda turt barmoqli kundalang egiluvchan burmalari bor
-Barmoqla uchida yoysimon chiziqlar kup buladi (normada-6%)

#Terner - Sherishevskiy sindromiga xos bulgan dermatoglifik kursatkichlar

+Atd – burchagi, 66o
+Barmoqlar uchida ilmoqsimon, aylanasimon chiziqlar qup buladi
+Umumiy chiziqlar soni, - 178
-Umumiy chiziqlar soni - 48
-Barmoqlar uchida yoysimon chiziqlar qup buladi (normada-6%)
-Atd – burchagi 108

#Xardi –Vaynberg qonuniga oid bulgan ma’lumotlar

+Populyatsiyaning genofondini urganishda qullaniladigan, tibbiy-genetiqa usuli
+qonunga binoan ideal populyatsiyalarda gomo-, geterozigotalarning miqdori avloddan avlodga uzgarmaydi, chunqi genlar chastotasi uzgarmaydi
+Populyatsiyada dominant, retsessiv genlar chastotasi xar xil bulganda xam ushbu qonun buyicha nasllanish kuzatiladi,
-kasallikning yuzaga chiqishida genotip va fenotipning roli aniqlanadi
-Evolyusiyada faqat filogenezning ontogenezga qursatgan ta’siri emas, balqi ontogenezning filogenezga qursatgan ta’siri urganiladi
-kichik populyatsiyalarda kam uchraydigan gen xam tez tarqalib qetishi mumqin

#Egizaklar usuli yordamida Xolsinger formulasidan foydalaniladi. Agarda H qursatgichisi …

+1,0 ga teng bulsa, belgini yuzaga chiqishi genotipga bogliq
+0,5dan qam bulsa, belgini yuzaga chiqishi tashqi muxitga bogliq
+0,6-0,7ga teng bulsa, belgini yuzaga chiqishi xam tashqi muxitga, xam genotipga bogliq, ya’ni irsiyotga moyilliq kuzatiladi
-0.5ga teng bulsa, belgini yuzaga chiqishi genotipga bogliq
-0.6-0.7ga teng bulsa va belgini yuzaga chiqishi tashqi muxitga bogliq
-1.0 teng bulsa va belgini yuzaga chiqishi xam tashqi muxitga va xam genotipga bogliq ya’ni irsiyotga moyilliq kuzatiladi

#Autobriding, inbriding. insestlar atamalariga tushunchalar bering

+Autbriding – qarindosh, bulmagan individlar urtasidagi nikox,
+Inbriding – qarindosh bulgan, individlar urtasidagi nikox
+Insestlar – aka-singil, ota-bola urtasidagi nikox,
-Insestlar – qarindosh bulmagan individlar urtasidagi nikox
-Autbriding – qarindosh bulgan individlar urtasidagi nikox
-Inbriding – aka-singil, ota-bola urtasidagi nikox

#Postembrional rivojlanishning yuvenil davriga xos bulgan belgilar

+Usish,
+Tana qismlarining, nisbatini uzgarishi
+Organ va sistemalar asta-seqin uz funksiyasini bajarishga tayerlanishi, differensiyalanishi
-Yangi organlarning paydo bulishi
-Organ va tuqimalar uziga yangi funksiyalarning olishi
-Yuvenil davridagi organlarning asta-seqin surilishi yuqolishi

#Irsiy kasallikning autosom-dominant bulib nasllanishiga xos bulgan belgilar

+erkak, ayollarda uchrash chastotasi bir xil miqdorda
+Xar bir avlodda kasallik kuzatiladi,
+kasal bolaning albatta yoki otasi, yoki onasi kasal buladi
-Ota xech qachon uz belgisini (kasalligini) ugliga utkazmaydi
-kasal bolani ota-onasi fenotipik soglom
-Asosan erkaklar kasallanadi

#Mukovissidozning diagnostik kriteriyalari

+Surunkali rezidiv pnevmoniyalar,
+Oshqozon osti bezining funksiyasini buzilishi,
+Axlati shakllanmagan, xazm bo‘lmagan ozuqa moddalar buladi
-kifoskolioz bo‘yi past
-Terining uta cho‘ziluvchanligi
-Soch va terining gipopigmentatsiyasi

#Gidroidlar sinfiga qiruvchi zaxarli kovaqichlilar

+Yolgon qorall – Millipora alcicornis,
+ “Butsimon” meduza, – Gonicnemus vertens
+ “Portugaliya qemachasi”,- Physalia physalis
-Tukli sianeya – Cyanea capillata
-Aureliya meduzasi – Aurelia aurita
-Dengiz qovoq arisi – Chironex fleckeri

# klaynfelter sindromiga xos belgilar

+erkak jinsiy xromosomalarning bitta, X - xromosomasi oshiqcha bulishi
+kariotipi XXU, XXUU, XXXU
+ayollarga xos belgilar soqol va moylovlar usmagan, qad - qomat ayollarnikiga uxshagan va xakozo
+bepusht
-mikrotsefaliya yoki gidromefaliya
-barmoqlari uzun –« urgimchak» barmoqlar
-miopatiya
-ichki organlarda nuqsonlar bulishi

#Irsiyotning xromosoma nazariyasini asosiy tadqiqotlari

+genlar xromosomada joylashgan,
+meyoz jarayonida allel genlar gomologik, qismlar bilan almashinish mumkin
+bitta xromosomada joylashgan genlar bitta biriikish, guruxini xosil qiladi
+genlar xromosomada bitta chiziq xosil qilib joylashadi,
-bitta xromosomada joylashgan genlar mustaqil taqsimlanadi
-birinchi avlodda belgilarning bir xilligi
-belgilarning ajralishi
-belgilar mustaqil xolda nasllanadi

#Ovogenezning spermatogenezdan farqi

+ rivojlanish davrlari – 3 ta,
+qo‘payish davri ontogenezning faqat embrional davrida kuzatiladi,
+ o‘sish davrida faqat bitta jinsiy xujayra xosil bo‘ladi,
+bitta birlamchi ovotsitdan faqat bitta tuxum xujayra yetiladi,
-ko‘payish davri ontogenezning xam embrional, xam postembrional davrlarida kuzatiladi
-o‘sish davrining bir vaqtda bir nechta dastlabki jinsiy xujayralar o‘tadi
-o`sish davrida 2 jinsiy xujayra xosil buladi
-shakllanish darida bitta ovotidadan bita tuxum xujayra xosil buladi

#Lyambliyaga xos bo‘lgan belgilar

+sodda xayvon tipi, xivchinlilar sinfiga mansub
+xivchinlarning soni, 3-4 juft
+yadrosi ikkita,
+aksostil bo‘ladi,
-xivchinlarning soni 1 ta
-sodda xayvonlar tipii, sporalilar sinfiga mansub
-yadrosi 3-ta
-xivchini yuq

#Dizenteriya amyoba quyidagi shakllarda uchraydi

+sista,
+kichik vegetativ, shakli
+to‘qima shakli,
+gametofag,
-yolg‘on sista
-tuplam sista
-sporozoit
-finna

#Sitogenetik usul yordamida aniqlanadi

+kariotip,
+xromosomalarning, tuzilishi
+xromosomalarning, shakli
+xromosomalarning katta,-kichikligi
-genlarning tuzilishi
-kaftdagi chiziqlar
-tovondagi naqshlar
-barmoqdagi naqshlar

#K.Linney evolyusion ta’limotning rivojlanishiga qo‘shgan xissasi

+1-bulib, tirik organizmlarning ma’lum bir sistemaga solgan
+ binar nomenklaturani, taklif etgan
+to‘rt pog‘onali klassifiqatsiyani qo‘lladi,
+8000 tur, 1200 avlodlarni tasvirlab berdi
-«gradatsiya» ta’limotini yaratdi
-5000 ta va 15000 ta avlodlarni tavsiflab berdi
- besh pog‘onali klassifikatsiyani qo‘lladi
-olti pog‘onali klassifikatsiyani qo‘lladi

#SitoplazmatiK membranadagi oqsillar quyidagi vazifalar bajaradi

+membrana tarqibiga, kiradi
+retseptorlik,
+katalitik,
+tashuvchi, utkazuvchi
-oqsil biosintezida ishtiroq etadi
-uglevodlar almashinuvida qatnashadi
-yeglar sintezida ishtirok etadi
-DNK reparatsiyasida ishtirok etadi

#Silliq endoplazmatik turga xos bulgan belgilar

+endoplazmatik, turning shaklidir
+devorlarida ribosomalar, bulmaydi
+yoglarni sintezida ishtirok, etadi
+uglevodlarni sintezida, qatnashadi
-oqsillarni sintezida ishtirok etadi
-devorida ribosomalar buladi
-yeglarning sintezida ishtirok etadi
-nuqleotidlar sintezida qatnashadi

#Goldji apparatiga xos bulgan belgilar

+barcha Eukariot xujaylarida kuzatiladi
+membranalardan tashkil topdi
+qondensatsiyaga uchratadi
+lizosomalarni xosil qiladi
-Prokariotlarda rivojlanish
-membranasiz
-viruslarada
-kuk-yashil suvutlarda rivojlangan

#Toksoplazma uchun xos belgilar

+toqsoplazmoz kasalligini chiqaruvchisi,
+sporalilar sinfiga mansub sodda xayvon,
+shakli - yarim oy,
+xujayra ichi paraziti,
-xivchinlilar sinfiga mansub sodda xayvon
-shakli duksimon
-qon xujayralarida parazitlik qiladi
-odam - asosiy xo‘jayin

#Tropik bezgak parazitining o‘ziga xos belgilari

+kasallikning residivlari(qaytalanishi), quzatilmaydi
+zararlangan eritrotsitlarning shakli, katta- qichikligi, rangi o‘zgarmaydi
+paraeritrotsitar shizogoniya, quzatilmaydi
+eritrotsitar shizogoniya, davom etadi 48 soat
-kasallikning residivlari (qaytalanishi) kuzatiladi
-sporogoniya kuzatilmaydi
-gametogoniya kuzatilmaydi
-eritrotsitlar soni ko‘payadi

#Bezgak kasalliklariga xos bo‘lgan belgilar

+qonda parazitlar aniqlanadi,
+xar 48-72, soatda xuruj tutadi
+bezgak xurujida xarorat 39-40, gacha qo‘tariladi
+jigar, taloq kattalashadi
-axlatda parazitlar topiladi
-bemor tana xarorati qechqurunga borib ko‘tariladi
-kasallikning tashuvchilari se-se pashshasi
-chaqiruvchilar orqa miya suyuqligida aniqlanadi

#Tripanosomaga xos bulgan belgilar

+xivchinlilar sinfiga mansub,
+sodda xayvon,
+tanasi duksimon, shaklga ega
+odam, xayvonlar paraziti
-chuvalchanglar guruxiga mansub
-uzunligi 0.5-1 smgacha boradi
- tanasi - bosh bo‘yin strobiladan tashqil topgan
-faqat odamlarda parazitliq qiladi

#Leyshmaniyalarga xos bulgan belgilar

+odam va xayvon parazitlari,
+xujayra ichida parazitlik qiladi,
+tashuvchida – iskabtoparda xivchinli shakli uchraydi,
+teri va retikulo-endotelial organlarda parazitlik qiladi,
-sporalilar sinfiga mansub
- faqat odamlarda parazitlik qiladi
-faqat qum kalamushlari va daydi itlarda yashaydi
-tashuvchisi - se-se pashshasi

# Dezinteriya amyobasiga xos bo‘lgan belgilar

+amebiz kasalligi, chaqiruvchisi
+yuvilmagan sabzavotlar va mevalar, iflos qo‘llar orqali yuqadi
+patogen shakli, - to‘qima shakli
+sistada 4 ta, yadro bo‘ladi
-sistada 8 ta yadro bo‘ladi
-patogen shakli - kichik vegetativ shakli
-patogen shakli - gematofag
-sistasida 1 ta yadro bo‘ladi

#qaysi parazitlarning chaqiradigan kasalliklari qo‘y, mol, cho‘chqa, baliq go‘shti orqali odamga yuqadi

+qoramol, solityori
+cho‘chqa, solityori
+trixinella,
+serbar lentasimon chuvalchang,
-jigar qurti
-mushuq so‘rgichi
-qon so‘rgichi
-o‘pqa so‘rgichi

#qon bilan oziqlanadigan chuvalchanglar

+shistozomalar
+filyariyalar
+qil boshli gijjalar
+egri boshli gijjalar
-askarida
-ostritsa
-trixinellasi
-o‘pqa so‘rgichi

#Xalqali chuvalchanglarga xos bulgan belgilar

+tanasi ayrim, metamerlardan tashkil topgan
+qon aylanish, tizimi rivojlangan
+parapodiyalari, (oyoq usimtalari) rivojlangan
+ikkilamchi tana bo‘shligiga ega,
-xazm tizimi reduksiyaga uchragan
-ayirish organlari - protonefridiyalar
-nerv sistemasi - yon nerv ustunlari
-tana bo‘shligi - prototsel

#Bo‘gimoyoqlilar tipiga xos bo‘lgan belgilar

+oyoqlari yaxshi rivojlangan, tanasi 3 qismdan tashqil topgan bosh, ko‘krak, qorin
+markaziy qon aylanish organi,- yurak rivojlangan
+qoni rangsiz yoki zangori,
+tashqi skeleti mavjud,- xitin koplagichi
-qoni qizil
-ayrish organlari - metanefridiyalar
-germafroditlar
- nerv sistema diffuz shaklda

# Argas kanalarga xos bo‘lgan belgilar

+yopiq biotoplarda, xayot kechiradi
+qon so‘rish jarayoni 30 min, - 2 soatgacha davom etadi
+nimfa davrini 3-5 marta, o‘tadi
+kanalarga orqa tomondan qaraganda boshchasi qo‘rinmaydi,
-xitinli qalqoni tanasini 1/3 qismini koplaydi
-tananing orqa tomonidan boshchasi qo‘rinadi
-nimfa davri faqat 1 ta bo‘ladi
-ochiq biotoplarda yashaydi

# Xashorotlarning asosiy belgilari

+tanasi aniq 3 bo‘limdan iborat bosh, ko‘krak, qorin
+3 juft oyoqlari ko‘krak qismida joylashgan,
+metamorfoz bilan rivojlanadi,
+og‘iz apparati kemiruvchi, kemiruvchi –so‘ruvchi, yalovchi, yalab so‘ruvchi, sanchib - so‘ruvchi
-yaxshi rivojlangan oyoqlari tanasining barcha qismlarida joylashgan
-nafas olish organlari - o‘pqa
-qoni qizil - gemoglobin tufayli
-kupchiligi germafroditlar

#Prokariot xujayralarining Eukariotlardan farqlanuvchi 4 ta asosiy belgisi qaysi?

+ yadro qobigi bulmaydi, - genetik material sitoplazmada erkin yotadi,
+xromosomasi xalqasimon,
+organoidlaridan faqat ribosoma buladi,
+xromosomasi oqsillar bilan birikmagan, - "yalangoch"
-yadro qobigi buladi
-mitoz yuli bilan kupayadi
-barcha organoidlari rivojlangan
#Viruslarga xos bulgan belgi va xususiyatlarni belgilang?
+uta mayda mavjudotlar bulib, xar qanday filtrdan uta oladi
+tarkibida DNK, RNK molekulalarini buladi
+ularda oqsil gilofga uralgan bir, molekula nuklein kislota mavjud
+ustidan oqsil, - kapsid deb nomlanadigan parda, bilan uralgan buladi
-tuzilishini yoruglik mikroskopda qurish mumkin
-irsiy modda bulib faqat RNK xizmat qiladi
-irsiy modda bulib faqat DNK xizmat qiladi
-bir xujayrali organizmlar bulib xisoblanadi

#Mikronaychalar xujayrada yuz beradigan quyidagi jarayonlarda qatnashadi

+mitoz, meyozda xromosomalarni ajralishida
+organoidlar siljishida,
+xujayra qobigini shakllantirishda,
+xujayra ichida moddalarni xaraqatlanishida,
-lizosomalarni shakllantirishda
- xujayra seqresiyasida
-yadro qobigini shakllantirishda
-ATF sintezida

#Mitoxondriya organoidlari uchun xos bulgan belgilarni aniqlang.

+ Devori ikki tashqi, ichki membranadan iborat
+ Ichki membrana kristalarga ega,
+ Ichi gamogen modda,-matriqs bilan tulib turadi
+ Uz oqsillarini sintezlay oladi,
-Asosiy funksiyasi oqsillarni sintezlash
-Tashqi membranasi kristalarga ega
-xujayra faoliyati uchun zarur lizosomalar xosil qiladi
-Yadrochada shakllanib,sitoplazmaga chiqadi

#Lizosomalarni funksiyalarini aniqlang?

+Murakkab moddalarni parchalash,
+Mikroorganizmlarni, viruslarni parchalash,
+ Nobud bulgan xujayra qismlarini, xazm qilish
+ Embrion, lichinkalarni vaqtincha organlarini yuqotish
-Tubulin oqsilini sintezlash
-Uglevodlar va lipidlarni sintezlash
-Moddalar almashinuvida faol ishtirok etish
- Antigen va antitelolarni xosil qilish

#Xromosomalar uchun xos bulgan qoidalarni belgilang?

+Xromosomalar sonining doimiylik qoidasi ,
+Xromosomalarning juftliq qoidasi,
+ Xromosomalarinng individuallik qoidasi,
+Xromosomalarinng uzluqsizliq(neprerivnosti)qoidasi,
-Xromosomalarning gomologiqlik qoidasi.
-Xromosomalarinng chidamlilik qoidasi.
-Xromosomalarinng bir xillilik qoidasi.
-Xromosomalarinng nogomologiklik qoidasi .

#Mitoxondriya matriksida nimalar bulishini belgilang?

+ DNK, tRNK
+Oqsillar biosintezini ta’minlovchi, fermentlar sistemasi
+Ribosomalar,
+Transkripsiya, translyatsiya jarayonida ishtirok etuvchi fermentlar sistemasi
- DNK iRNK
-Polisaxaridlar va lipidlar sintezini ta’minlovchi fermentlar sistemasi
-Mikronaychalar
-Fotosintez jarayonini ta’minlovchi fermentlar sistemasi

#Mitozning telofazasida kuzatiladigan jarayonlarni kursating.

+Xromatidala qutblarga yetib boradi.,
+Yadrocha tiklanadi.,
+Shundan sung xromatidalar xromosomalar despirallashadi.,
+Yadro qobigi paydo buladi.,
-Xromasomalar qutblarga tarqaladi.
-Xromosomalar spirallashadi.
-Yadrocha yuqoladi.
-Xromosomalar yugonlashadi.

#GeteroSintetik interfazada qanday jarayonlar sodir bulishini belgi¬lang

+xujayra usadi,
+xujayrada bioSintetik jarayonlar a’zo yoqi organizm uchun modda¬lar ishlab chiqarishiga qaratilgan buladi,
+xujayrada taxassuslashish jarayonlari ruy beradi,
+xujayra uziga xos faoliyatni bajarishga loyiq bulgan xujayraga aylanadi,
-xujayrada bulinishga tayyorgarliq quchayadi
-uzini qupaytirish(mitoz)gagina qaratilgan jarayon bilan band bu¬ladi
-asosan DNK sintezi ruy beradi
-xujayra usishdan tuxtaydi

#Xujayra bulinishining turli fazalarida xromosoma qanday xolat va qurinishda bulishini belgilang

+Interfazada,-despirallashgan
+Profazada,-spirallasha boshlagan
+Metafazada-ekvator chiziq buylab joylashgan,
+Anafazada-qutblarga tarqalgan,
-Telofazada spirallashish boshlanadi
-Interfazada-spirallashgan
-Profazada-juda ingichkalashgan
-Metafazada-ingichqa,ipsimon kuzga tashlanmaydigan xolatda

#Endomitoz uchun xaraqterli bulgan belgilarni kursating?

+Endomitozda xromosomalar reproduksiyasidan keyin, xujayralarning bulinishi kuzatilmaydi.,
+Endomitozda xromosomalar sonini ayrim xollarda diploid tuplamga nisbatan un baravar oshishi kuzatiladi.,
+Endomitoz poliploid xujayralarning yuzaga kelishiga olib keladi.,
+Endomitoz jadal ishlovchi xujayralarda kuzatiladi.,
-Endomitoz nerv xujayralarda kuzatiladi.
-Xromosomalar aniqlanmaydi va ularning teng taqsimlanishi kuzatilmaydi.
-Endomitozda yadrosiz xujayralar yuzaga keladi.
-Xromosomalar juda katta(gigant) ulchamga ega buladi.

# Prokariot xujayralarining Eukariotlardan farqlanuvchi 4 ta asosiy belgisi qaysi?

+yadro qobigi bulmaydi, - genetik material sitoplazmada erkin yotadi
+xromosomasi xalqasimon,
+organoidlaridan faqat, ribosoma buladi
+xromosomasi oqsillar bilan birikmagan, - "yalangoch"
-yadro qobigi buladi
-mitoz yuli bilan kupayadi
-barcha organoidlari rivojlangan

#Viruslarga xos bulgan belgi va xususiyatlarni belgilang?

+uta mayda mavjudotlar bulib, xar qanday filtrdan uta oladi
+tarqibida DNK, RNK molequlalarini buladi
+ularda oqsil gilofga uralgan bir molequla, nuklein kislota mavjud
+ustidan oqsil, - qapsid deb nomlanadigan parda bilan uralgan buladi
-tuzilishini yorugliq miqroskopda qurish mumqin
-irsiy modda bulib faqat RNK xizmat qiladi
-irsiy modda bulib faqat DNK xizmat qiladi
-bir xujayrali organizmlar bulib xisoblanadi

#Ayrim xromosomalarning tashqi qurinishi 4 ta qismdan tashqil topgan

+ikkita yelqa,
+birlamchi belbog-sentromera,
+ikkilamchi belbog,
+yuldosh,
-romonema
-xromomera
-xromatida
-uchlamchi belbog

#Mitoxondriyalarning vazifalari

+Ularda oqsillanish fosforillanish amalga oshadi,
+ATF sintezi,
+Steroid gormonlarni sintezlaydi,
+Lipidlarni sintezlaydi,
-Xujayra bo‘linishida ishtiroq etadi
-Sitoskeletni xosil qiladi
-Ularda anorganiq moddalarning sintezlanish amalga oshadi
-Uglevodlar sintezlaydi

#krossingover bu...

+Xromosomalar gomologiq qisimlarining almashinuvi
+1-meyotik bo‘linishdan, amalga oshadi
+Paxinemada roy beradi, leqin sitologiq jixatdan diplonemada aniqlanadi
+Qiz xujayralarning, qombinativ o‘zgaruvchanligini ta’minlaydi
-Xromosomalarning nogomologik qismlarining almashinuvi
-Jinsiy xujayralarning qo‘shilishi
-Mitozda kuzatiladi
-Amitozda kuzatiladi

#Ovogenezga xos

+3 bosqichga bo‘linadi,
+Ovogoniyning rivojlanishida dastlabki, xujayralarnning xromosoma to‘plami diploid,
+Rivojlanish bosqichlari ovogoniyalar, 1-tartibli ovotsitlar, 2-tartibli ovotsitlar, ovotida yeki yetuk jinsiy xujayra
+Xromosoma tuplami (n), DNK miqdori (s), ovogoniyalarda – 2n4s
-Bo‘linish bosqichi embrional va postembrional davrlarda kuzatiladi
-1 tartibli 1 ta ovotsitdan 4ta ovotidagacha bo‘ladi
-Yetilgan tuxum xujayralarning umumiy miqdori qo‘p
-shakllanish davrida tuxum xujayra xosil buladi
-Spermatozoidlar somatiq xujaralardan yiriq

#Fiziologik regeneratsiya tushunchasi va unga misollar

+Organizmning normal xayot davomida, yuqotgan qismlarini qayta tiklanishi
+Ichak epiteliyning qayta tiklanishi,
+qon yaratuvchi a’zolarda periferik ,qon xujayralarning xosil bulishi
+Sut tishlarini doimiy tishlari bilan almashinishi,
-Bir nechta aloxida ajratilgan somatik xujayralardan butun organizmning xosil bulishi
-qirqib olingan tana qismlarining qayta tiklanishi
-Singan suyakning bitishi
-quygan teri tuqimasini chandiq bilan bitishi

#Uch kunlik bezgak parazitiga xos bulgan belgilar

+Xujayinlarini almashtirib rivojlanadi,
+Asosiy xujayin – bezgak chivini, oraliq xujayin – odam
+Odam tanasida quyidagi rivojlanish stadiyalari kuzatiladi tuqima shizogoniya, eritrotsitar shizogoniya, paraeritrotsitar shizogoniya, gametogoniya
+Eritrotsitar shizogoniyaning davrlari uzuq davri, amebosimon shizont, yetilgan shizont, merrulyatsiya
-Gametogoniyaning stadiyallari maqrogametotsit miqrogametotsit
-Odam tanasida quyidagi rivojlanish davrlari kuzatiladi ootsista ooqineta sporozoitlar yetilgan maqro- va miqrogametalar
-Odam tanasida quyidagi rivojlanish davrlari kuzatiladi tuqima shizogoniya eritrotsitar shizogoniya gametogoniya
-Pereferiq qonda faqat uzuq davri va maqro- miqrogametotsitni aniqlash mumqin

#Irsiy kasallikning autosom-retsessiv bulib nasllanishiga xos bulgan belgilar

+erkak, ayollarda uchrash chastotasi bir xil miqdorda
+kasal bolani ota-onasi fenotipik soglom,
+Xar bir avlodda kasallik quzatilmaydi,
+Ota-ona qupincha yaqin qarindosh buladi,
-kasal bolaning albatta yoqi otasi, yoqi onasi kasal buladi
-Ota xech qachon uz belgisini (kasalligini) ugliga utqazmaydi
-Asosan erkaklar kasallanadi
-Asosan ayollar kasallanadi

# X-xromosomaga biriqqan dominant genning nasllanishiga xos bulgan qonuniyatlar

+Ota xech qachon uz genini (belgisini) ugliga utqazmaydi,
+Ota kasal genini faqat qizlariga utqazadi,
+kasalliq xar bir avlodda quzatilishi mumqin,
+Agar ona kasal bulsa, kasal bolani tugilish extimoli 50% tashqil etadi, ugil yoqi qiz qat’iy nazar
-erkak va ayollarda uchrash chastotasi bir xil miqdorda
-kasal bolani ota-onasi fenotipiq soglom
-Xar bir avlodda kasalliq quzatilmaydi
-Ota-ona qupincha yaqin qarindosh buladi

#Odamda leyshmaniyalarning quyidagi turlari parazitlik qiladi

+teri leyshmaniozi, chaqiruvchisi
+visseral leyshmaniozi chaqiruvchisi,
+Ashxabad yarasini, chaqiruvchisi
+penda yarasini chaqiruvchisi,
+kala, - azar kasalligi qo‘zgatuvchisi
-3 kunlik leyshmaniya paraziti
-4 kunlik leyshmaniya paraziti
-tropik leyshmaniya chaqiruvchisi
-shistozomatoz kasalligini chaqiruvchisi
-paragonimoz kasalligining chaqiruvchisi

#Lyambliyalarga xos bo‘lgan belgilar

+sodda xayvonlar tipi, xivchinlilar sinfiga mansub
+Xivchinlilarining soni, 3-4 juft
+aksostili bo‘ladi,
+yadrosi bir juft,
+xivchinlarining soni 1 ta,
-chiganoqli shaqillari bor
-ko‘ndalangiga bo‘linadi
-sistalar xosil qilishi aniqlanmagan
-sporalilar sinfiga mansub
-bitta katta bitta kichik yadrolari mavjud

#Iksod kanalariga xos bo‘lgan belgilar

+ochiq joylarda – yaylov, taygada yashaydi
+kananing orqa tomonidan qaraganda, boshchasi qo‘rinadi
+qon so‘rish muddati bir necha kungacha davom etadi,
+nimfa davri faqat 1 ta utadi,
+urgochilarda xitinli qalqoni tanasining, 1/3 qismini koplaydi
-xitinli qalqoni erkak va urgochilarda butun tanasini koplaydi
-erkaklarida xitinli qalqoni tanasini 1/3 qismini koplaydi
-qon so‘rish jarayoni30 min- 2 soatgacha davom etadi
-nimfa davri 3-5 marta o‘tadi
-kanalarga orqa tomondan qaraganda boshchasi qo‘rinmaydi

#Bezgak chiviniga xos bo‘lgan belgilar

+qo‘nib turganda qorin qismini ko‘tarib turadi,
+lichinkasida nafas olish teshikchalari, qorin qismining oxirgi segmentida joylashgan
+qanotlarida, 4ta qora doglari bor
+oyoqlari tanasiga nisbatan 2 baravar uzun,
+gumbagida nafas olish nayi voronkasimon,
-oyoqlari tanasiga nisbatan 1.5 baravar uzun
-gumbagida nafas olish nayi silindrsimon
-tuxumida xavo kamerasi bo‘lmaydi shuning uchun qayiqcha shaklida qo‘yadi
-tuxumlarini zax joylardagi substratlarga qo‘yadi
-urgochisida ogiz paypaslagichlari xartumiga teng

#Iskabtoparlar o‘ziga xos belgilarga ega

+mo‘ylablari uzun,
+ogiz apparati sanchib so‘ruvchi,
+leyshmanioz kasalligini chaqiruvchisini xususiy tashuvchisi,
+to‘la metomorfoz bilan rivojlanadi,
+lichinqalari chirindi organiq moddalar bilan oziqlanadi,
-lichinqalari qon bilan oziqlanadi
-kalta mo‘ylablar oilasiga mansub
-qaytalama terlama kasalligining tarqatuvchisi
-chala metomorfoz bilan rivojlanadi
-vuxererioz kasalligining tarqatuvchisi

#Tibbiyotda axamiyatga ega bo‘lgan xayvonlar

+odamda kasallik, qo‘zgatuvchilar
+kasallikning tarqatuvchilari,
+odam parazitlarining asosiy, oraliq xo‘jayinlari
+zaxarli xayvonlar,
+odam parazitlarining tabiiy manbalari
-kasal xonalarda kup tarqalgan xayvonlar
-tajribalar utqaziladigan xayvonlar
-insonga foyda keltiradigan xayvonlar
-usimliklarin changlatadigan xayvonlar
-xushmanzara xayvonlar

#Mitozning asosiy uchta biologik axamiyatini kursating?

+qiz xujayralarida, genitik material teng taqsimlangan buladi
+qiz xujayralarida, xromosomalar uzgarmaydi yani diploid buladi
+Jinsiy yul bilan kupayadigan organizmlarda, xromosomalar doimiyligini saqlab turadigan mexanizm
+qup xujayrali organizmlarga somatik xujayralarning bulinishini amalga oshiradi,
+qup xujayrali organizmlarda usishni taminlaydi,
-krossingover tufayli irsiy uzgaruvchanlik kengayadi
-Mitoz natijasida xromosomalar soni qiz xujayralarida ikki baravar kamayadi
-Xromosomalar soni ona xujayra xromosomalarining soniga teng
-Irsiy axboratning qiz xujayralarga teng utishini ta’minlanadi
- krossingover jarayonida genetik materialni rekombinatsiyasi sodir buladi

#Politeniyada kuzatiladigan uzgarishlar va qanday xujayralarda politeniya kuzatilishini belgilang?

+Politeniyada xromosomaning nozik strukturasi,-xromonemalar bir necha yuz marta ortadi
+Xromonemalar soni oshgani bilan, xromosomalar soni oshmaydi.
+Politeniya qushqanotlilarning sulak, bezlari xujayralarida kuzatiladi.
+Politeniyada xromosomani birlamchi ipini reproduksiyasidan tashqari,mitotik siklni boshqa fazalari kuzatilmaydi.
+Xromosomalar juda katta (gigant) ulchamga ega bulib qoladi,
-Politeniya barcha organizmlarda kuzatiladi.
-Politeniyada mitotik siklni xamma fazalari kuzatiladi.
-Politeniyada xromosomalar soni oshadi.
-Politeniya jadal ishlovchi xujayralarda kuzatiladi.
-Politeniya faqat mitoz jarayonida amalga oshadi

#Prokariotlar tuzilishining o‘ziga xosligini ko‘rsating

+shaklangan yadroga ega emas,
+Xromosoma (genofor), xalqasimon shaklga ega
+Mitoxondriyalar, plastidalar vasifasini bajaruvchi mezosomalar bor,
+Organoidlardan faqat ribosomalar bor,
+Xromosamasi faqat DNK molekuladan iborat, gistonli oqsillari yo‘q
-Yadrosi shakllangan va yadro qobig‘i karioplazma yadrocha va xromatindan iborat
-Xujayra organoidlari yaxshi rivojlangan
-Xromosomalari tayoqchasimon shaklda
-Hamma Prokariotlar faqat bir juft hujayradan tuzilgan
-Mitoz bo‘linishi kuzatiladi

#Eukariotlar tuzilishining o‘ziga xos xususiyatlari

+Yadrosi shakllangan va yadro qobig‘i, qarioplazma, yadrocha va xromatindan iborat
+Xujayra organoidlari, yaxshi rivojlangan
+Xromosomalari tayoqchasimon shaklda,
+Hamma Prokariotlar faqat bir xujayradan tuzilgan,
+Mitoz bo‘linishi kuzatiladi,
-shaklangan yadroga ega emas
-Xromosoma (genofor) xalqasimon shaklga ega
-Mitoxondriyalar va plastidalar vasifasini bajaruvchi mezosomalar bor
-Organoidlardan faqat ribosomalar bor
-Xromosamasi faqat DNK molequladan iborat gistonli oqsillari yo‘q

#Viruslarga xos xususiyatlar

+Xujayraviy, shaklga ega emas
+Genetik materiali DNK, RNKdan iborat
+nuklein kislotalar oqsil qobiq, ya’ni qapsid bilan o‘ralgan
+Tiriqliq xossalarinifaqat xujayra ichida namoen qiladi,
+kattaligi 0,1 mqmdan 0,35 mqmgacha,
-Xujayraviy shaklga ega
-Parazit va saprofitlari bor
-Faqat DNK bo‘ladi
-Ribosomalardan boshqa organoidlar rivojlangan
-kattaligi 0.5 mqmdan 10 mqmgacha

#O‘simlik xujayrasining xayvon xujayrasidan farqi

+shakli geometrik to‘rt burchak , 5-6 qirrali, doimiy
+Qobig‘i sellyulozadon iborat, qalin
+Plastidalari bor,
+Xujayra shirasi bilan to‘lgan, yiriq vakuolalari bor
+kraxmal ko‘rinishidai zahira, oziq moddalari bor
-shakli ovalsimon yulduzsimon
-shakli doimiy emas
-Xujayra qobig‘i yupqa
-Oziq moddaning xazm bo‘lishi lizosomalarda kechadi
-Oziq moddalar gliqogen qo‘rinishida sozlanadi

#Xayvon xujayrasi uchun tegishli

+shakli ovalsimon, yulduzsimon
+shakli doimiy emas,
+Xujayra qobig‘i yupqa,
+Oziq moddaning xazm bo‘lishi lizosomalarda qechadi,
+Oziq moddalar glikogen ko‘rinishida sozlanadi,
-shakli geometrik to‘rt burchak 5-6 qirrali doimiy
-Qobig‘i sellyulozadan iborat qalin
-Plastidalari bor
-Xujayra shirasi bilan to‘lgan yiriq vakuolalari bor
-kraxmal ko‘rinishidagi zahira oziq moddalari bor

#Biologik oksidlanish uchun xos

+kislorod kerak,
+Energiya ajraladi,
+Fermentlar ishtirok etadi,
+Energiya – 55% I, ATF xosil bo‘lishiga sarflanadi
+ATF zaxiraga o‘tadi,
-Xamma energiya issiqlik qo‘rinishida tarqaladi
-Energiya yutiladi
-kislorod kerak emas
-Fermentlar ishtiroq etmaydi
-Energiya 20%i ATF xosil bo‘lishiga sarflanadi

#Mitoxondriyalar uchun xos xususiyatlar

+Yarim avtonom organoidlar,
+DNK, RNK, oqsil va fermentlari bor. Oqsil sintezi amalga oshadi
+2 qavatli memranaga ega,
+Ichki membranasi kristalarni xosil qiladi,
+kristalar ichida matriks bo‘ladi-Ichki boshlig‘i stroma deyiladi,
-Tilakoidlar membranasi xosil qilgan bo‘rtmalari mavjud
-Tilakoidlar membranasi xlorofil donachalariga ega
-1 qavat membranali
-Faqat O‘simlik xujayrasida bo‘ladi

#Plastidalarga xos xususiyatlar

+Yarim avtonom organoidlar,
+DNK, RNK, oqsil va fermentlari bor, Oqsil sintezlaydi
+2 qavatli memranaga ega,
+Ichqi boshlig‘i stroma deyiladi,
+Stromada tilakoidlari bor,
-Ichki membrana kristalarni xosil qiladi
-Ichki membrana matriksini xosil qiladi
-1 membranali
-Xujayra bo‘linishida ishtirok etadi
-Sitoskeletni xosil qiladi

#DNK tuzilishining o‘ziga xos xususiyatlari

+Geteropolimer, monomeri nuqleotid
+Nukleotidlar fosfodiefir bog‘lar bilan bog‘langan ,
+Nukleotid azot asosi, pentoza va fosfat kislotadan iborat
+Azot asoslari guanin, adenin, sitozin, timin
+Molekulasi 2ta ipli,
-Azot asoslari adenin, guanin, sitozin, uratsil
-Pentozaning nomi riboza
-Molekulasi 1ta ipli
-Yadrocha va sitoplazmada bo‘ladi
-Miqdori o‘zgarib turadi

#Mitoz uchun xos xususiyatlari

+4ta fazadan iborat profaza, metafaza, anafaza, telofaza
+Bulinish yo‘li bilan qo‘payadigan, organizmlarning xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi
+ ko‘p xujayrali organizmlarning o‘sishi somatiq, xujayralarning bo‘linishi xisobiga amalga oshadi,
+Ona, qiz xujayrada xromosomalar to‘planish diploid bo‘ladi,
+Regeneratsiya asosan mitoz xisobiga amalga oshadi,
-2ta meyotiq bo‘linishdan iborat va xar bir bo‘linishda profaza metafaza anafaza telofaza kuzatiladi
-2ta bo‘lish orasida interqinez kuzatiladi
-Qiz xujayralar xromosomalar to‘plami gaploid
-Jinsiy qo‘payishda xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi
-Birinchi meyotiq bo‘linishining profazasi 5 ta bosqichdan iborat leptonem zigonema paxinema diplotena diaqinez

#Meyoz uchun xos xususiyatlar

+2ta meyotiq bo‘linishdan iborat va xar bir bo‘linishda profaza, metafaza, anafaza, telofaza kuzatiladi
+2ta bo‘lish orasida interkinez kuzatiladi,
+Qiz xujayralar xromosomalar to‘plami gaploid,
+Jinsiy ko‘payishda xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi,
+Birinchi meyotik bo‘linishining profazasi 5 ta bosqichdan iborat leptonema, zigonema, paxinema, diplotena, diaqinez
-4ta fazadan iborat profaza metafaza anafaza telofaza
-Bulinish yo‘li bilan qo‘payadigan organizmlarning xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi
- ko‘p xujayrali organizmlarning o‘sishi somatik xujayralarning bo‘linishi xisobiga amalga oshadi
-Ona va qiz xujayrada xromosomalar to‘planish diploid bo‘ladi
-Regeneratsiya asosan mitoz xisobiga amalga oshadi

#Tropik bezgak paraziti uchun xos bulgan belgilar

+Xujayinlarini almashtirib rivojlanadi,
+Asosiy xujayini – bezgak chivini, oraliq xujayini – odam,
+Odam tanasida eritrotsitar shizogoniyaning quyidagi rivojlanish stadiyalari kuzatiladi
tuqima shizogoniya, eritrotsitar shizogoniya, gametogoniya
+periferik qonda qurish mumkin faqat uzuq stadiyani, makrogametotsit va mikrogametotsit stadiyalarni
+parazit yashayotgan eritrotsitlarni rangi, katta-kichikligi va shakli uzgarmaydi
-gipoxromiya anizotsitoz poykilotsitoz kuzatiladi
-paraeritrotsitar shizogoniya xam kuzatiladi
-periferiq qonda eritrotsitar shizogoniyani barcha stadiyalarini quzatish mumqin
-bezgaq kasalligi qaytalanishi mumqin
-xujayinlarini almashtirmaydi

#Odam askaridasi uchun xos bulgan belgilar

+Yumaloq chuvalchaglar tipiga mansub,
+Ayrim jinsli,
+Jinsiy dimorfizmga ega erkagining razmeri –15-2 0 sm, urgochisiniqi- 25-40sm
+xujayinlarini almashtirmasdan rivojlanadi
+odamning ingichqa ichagida, parazitlik qiladi
-odamning ingichqa ichagining pastqi qismida, yugon ichagining yuqori qismida parazitlik qiladi
-erqagining razmeri –0.2- 0.5 sm, urgochisiniqi- 1 sm gacha
-lichinqasi migratsiya qilmaydi
-kupincha autoreinvaziya kuzatiladi
-tuxumlari invaziya qobiliyatiga ega bulishi uchun quyidagi sharoitlar kerak xarorat-35-360 4-6 soat vaqt

#Ostritsa uchun xos bulgan belgilar

+yumaloq chuvalchaglar tipiga mansub, ayrim jinsli
+erkagining razmeri –0,2- 0,5 sm, urgochisiniqi- 1 sm, gacha
+odamning ingichqa ichagining pastqi qismida, yugon ichagining yuqori qismida parazitliq qiladi
+kupincha autoreinvaziya kuzatiladi,
+tuxumlari invaziya qobiliyatiga ega bulishi uchun quyidagi sharoitlar kerak, xarorat-35-360, 4-6 soat vaqt va qislorodli muxit
-tuxumlari invaziya qobiliyatiga ega bulishi uchun quyidagi sharoitlar kerak xarorat-20-250 2- 3xafta vaqt va albatta qislorodli muxit
-lichinqasi migratsiya qiladi
-odamning ingichqa ichagida parazitlik qiladi
-lichnkalari faol invaziya xususiyatiga ega
-xujayinlarini almashtirib rivojlanadi

#Bezgak chiviniga xos bulgan belgilar

+qush qanotlilar turkumining vaqili,
+Odam, xayvonlarning vaqticha paraziti
+Bezgak kasalligi chaqiruvchisining asosiy xujayini,
+Tuliq metamorfoz bilan rivojlanadi,
+Tuxumlarini toza, qislorodga boy bulgan suv xavzalarga quyadi,
-Tuxumlarini xar xil suv xavzalarga xatto yomgirdan keyin qolgan kulmak suvlarga quyadi
-Tuxumlarini bir biriga yopishtirib «qayiqcha» shaklida quyadi
-Chuvalchagsimon lichinqalarida nafas olish sifoni buladi
-Gumbaqlarida nafas olish naychasi silindr shaklida
-qanotlarida 4ta qora doglari bulmaydi

#Oddiy chivinning voyaga yetgan davrida xam xarakterli belgilari mavjud

+Urgochisida pastqi jag paypaslagichlarining uzunligi, xartumining uchdan bir qismini tashqil etadi
+erkaklarida pastqi jag paypaslagichlarining uchi qengaygan buladi,
+Xasharot qunganda qorin qismini qutarmaydi,
+Oyoqlarining uzunligi tanasiga nisbatan 1,5 marta uzun buladi,
+qanotlarida qora doglar bulmaydi,
-qanotlarida qora doglar buladi
-Urgochisida pastqi jag paypaslagichlarining uzunligi xartumiga teng
-erkaklarida pastqi jag paypaslagichlarining uchi qengaymagan buladi
-Xasharot qunganda qorin qismini qutaradi
-Oyoqlarining uzunligi tanasiga nisbatan 2 marta uzun buladi

#Bezgak chivinning voyaga yetgan davrida xam xarakterli belgilari mavjud

+qanotlarida qora doglar buladi,
+Urgochisida pastqi jag, paypaslagichlarining uzunligi xartumiga teng
+erkaklarida pastqi jag paypaslagichlarining uchi qengaymagan buladi,
+Xasharot qunganda qorin qismini qutaradi,
+Oyoqlarining uzunligi tanasiga nisbatan 2 marta, uzun buladi
-Urgochisida pastqi jag paypaslagichlarining uzunligi xartumining uchdan bir qismini tashqil etadi
-erkaklarida pastqi jag paypaslagichlarining uchi qengaygan buladi
-Xasharot qunganda qorin qismini qutarmaydi
-Oyoqlarining uzunligi tanasiga nisbatan 1,5 marta uzun buladi
-qanotlarida qora doglar bulmaydi

#Qarilik nazariyalar va ularning tarafdorlari

+Genetik nazariya – irsiy apparatining buzilishi,
+I.I.Mechnikov nazariyasi – intoqsiqatsiya jarayonining quchayishi, organizm uz-uzini azot qoldiqlari bilan zaxarlanishi,
+I.P.Pavlov buyicha – marqaziy nerv sistemaning toliqishi, boshqarish mexanizmlarining buzilishidir,
+M.Rubner nazariyasi – tana yuzasi qancha qeng bulsa, shuncha yashash muddati qamayadi,
+A.A.Bogomols nazariyasi – tuqimalar aro munosabatlarning buzilishi, ayniqsa biriqtiruvchi tuqimaning,
-V.M.Dilman nazariyasi – genetiq apparatining buzilishi
-N.P.Bochkov nazariyasi – xar bir xujayraning yashash muddati(limiti) buladi
-M.K.Petrova nazariyasi – sotsial omillarining ta’siri tufayli yashash muddat qisqaradi
-I.I.Mechnikov nazariyasi – gomeostazning buzilishi tufaylidir

#Balantidiyalarga xos bulgan belgilar

+Sodda xayvonlar tipiga, kiprikli infuzoriyalar sinfiga mansub,
+Iqqita yadrosi buladi somatiq va generativ,
+Sitostoma, sitofarinks,xazm vakuola, sitoprakti buladi
+Trixotsistalari rivojlangan,
+Jinsiy va jinssiz yul bilan kupayadi,
-Sodda xayvonlar tipiga, yolgon oyoqlilar sinfiga mansub
-kup yadroli
-Erqin yashovchi
-Sporalar yordamida qupayadi
-12barmoq ichakda parazitlik qiladi

#Xozirgi zamon gen ta’limotiga kura

+Gen tushunchasini fanga qiritgan olim, – V.Iogansen (1909)
+S.Benzer ta’limotiga kura gen mayda qismlardan sistron, muton, reqondan iborat
+Xar bir gen xromosomaning ma’lum bir joyini – lokusni egallaydi,
+Xar bir gen ma’lum bir irsiy belgining, rivojlanishini ifodalaydi,
+Genlar allel xolatda joylashgan buladi,
-Gen tushunchasini fanga kiritgan olim –T.G.Morgan (1902-1911)
-Gen – DNK molekulasining bulinmas qismi bulib, uzgarmagan xolda nasldan naslga utadi
-Genlarning uzgarishi albatta ulimga olib keladi
-Genlarning soni xromosomalarning gaploid soniga teng
-Genlarning soni xromosomalarning diploid soniga teng

#Genlarning birikish xodisasi qaysi olim tomondan isbotlangan va uning xossalari

+T.G.Morgan tomonidan isbotlangan,
+Bitta xromosomada joylashgan genlar birikib nasllanadi,
+Genlar birikish guruxining soni, xromosomalarning gaploid soniga teng
+Genlar xromosomada bitta chiziq xosil qilib joylashadi,
+Meyoz jaraenida gomologiq, xromosomalar gomologik qismlari bilpn almashinish mumqin, natijada chala birikish ruy beradi,
-G.Mendel tomonidan isbotlangan
-Gomologik xromosomalarda joylashgan genlar birikib nasllanadi
-Genlar birikish guruxining soni xromosomalarning diploid soniga teng
-Genlar faqat jinsiy xromosomalrda joylashgan buladi
-Jinsiy xromosomalarda joylashgan genlar nasllanadi

#Odam kariotipiga xos bulgan belgilar

+Somatik xujayralardagi xromosomalarning diploid tuplami bulib, juft va guruxlarga ajratilgan xolati,
+kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanadi, xromosomalar soni bilan
+kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanadi, xromosomalar shakli va uzunligi bilan
+kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanadi xromosomalar ikkilamchi belbog, yuldoshining bor – yuqligi bilan,
+kariotip quyidagi belgilari bilan farqlanadi xromosomalarning eu-, geteroxromatin qismlari bilan,
-Somatik xujayralardagi xromosomalarning gaploid tuplami bulib juft va guruxlarga ajratilgan xolati
-Barcha morfologik belgilari kursatilgan gaploid tuplam xromosomalarning grafiq chizigi
-Odam xromosomalar tuplami 7 ta guruxga bulinadi 7- chi guruxga jinsiy xromosomalar kiradi qolgan 6-ta guruxga barcha autosomalar
-Odam kariotipida autosomalar ichida akrotsentrik xromosomalar bulmaydi faqat U- xromosoma akrotsentrik tipda tuzilgan
-Odam kariotipida yuldoshli xromosomalar soni bir juft

#Odam kariotipidagi 7-ta xromosomalar guruxini kursating

+1-chi gurux,-1-3juft, 2-chi gurux 4-5juft xromosomalar,
+3-chi gurux, 6-12 juft xromosomalar va jinsiy X-xromosoma,
+4-chi gurux , 13-15 juft, 5-chi gurux, 16-18juft xromosomalar,
+6-chi gurux, 19-20 juft xromosomalar,
+7-chi gurux, 21-22 juft xromosomalar va U-jinsiy xromosoma,
-1-chi gurux-1-5juft xromosomalar 2-chi gurux 6-10 juft xromosomalar va jinsiy X-xromosoma
-3-chi gurux 11-12juft xromosomalar va U-jinsiy xromosoma
-4-chi gurux 13-15 juft va 16-18juft xromosomalar
-5-chi gurux 19 juft xromosomalar, 6-chi gurux 20-21 juft xromosomalar
-7-chi gurux -22 juft va jinsiy X-xromosoma

#7ta xromosamalar guruxlarining uziga xosligi

+1-chi gurux eng yirik xromosomalar, 1, 3chi jufti – metasentrik, 2-chi jufti-submetasentrik
+2-chi gurux submetasenriq xromosomalar,
+3-chi gurux urta kattaliqdagi xromosomalar bulib, 6,7,8, va 11-chi juft xromosomalar submetasentrik, 9,10,12-chi juftlari submetasentrik bilan akrotsentriq urtasida turadi
+4-chi gurux urta kattalikdagi yuldoshli xromosomalar, 5-chi gurux kichik xromosomalar
bulib, 16, 17-chi juftlari submetasentrik, 18-chi jufti akrotsentrikka yaqinroq
+6-chi gurux kichik metasentrik, 7-chi gurux eng kichik xromosomalar bulib, 21-22juflari yuldoshli, U-jinsiy xromosoma - yuldoshsiz
-1-chi gurux eng yirik metasentrik xromosomalar
-2-chi gurux urta kattalikdagi akrotsentrik xromosomalar 3-chi gurux yirik metasentrik xromosomalar
-4-chi gurux va 5-chi guruxlar kichik metasentrik xromosomalar
-6-chi gurux urta kattalikdagi akrotsentriq xromosomalar
-7-chi gurux urta kattalikdagi xromosomalar bulib 21-22juflari yuldoshsiz U-jinsiy xromosoma – yuldoshli

#Jinsiy xromatin – bu….

+Interfaza davridagi xujayra yadrosida uchraydigan, lekin yadrodan xam tuqroq buyaladigan tanachadir,
+Jinsiy xromatin bulishi mumkin jinsiy X-xromatin, jinsiy U- xromatin
+Jinsiy X-xromatinning xosil bulishi X – xromosomalarning, birini interfaza davrida kechroq despirallashishi tufaylidir,
+Amaliyotda kuproq jinsiy X-xromatin aniqlanadi, uning tabiatini angliyaliq olima Layon tushuntirishga xarakat qildi,
+Soglom ayollarda jinsiy X-xromatin, 100ta somatiq xujayralaridan, 78-80%da aniqlanadi, erkaklarda esa faqat 8-12%da,
-Jinsiy X-xromatin barcha shaxslarning jinsiy xujayralarida aniqlanadi
-Ayollarning somatiq xujayralarida 2-ta jinsiy X-xromatin aniqlanadi erkaklarda esa faqat bitta
-Erkaklarning somatik xujayralarida xam jinsiy X-xromatin xam jinsiy U-xromatin aniqlanadi
-Jinsiy X-xromatin aniqlanishi albatta kerak buladi autosomalarning sonini uzgarishi tufayli kelib chiqqan xromosoma kasalliklarga tashxis quyishda
-Jinsiy xromatin aniqlanishi zarur barcha gen kasalliklarga tashxis quyishda

#Tibbiy-genetiqa maslaxatxonaga murojat qilish kerak bulgan shaxslar

+Oilasida irsiy kasallik bilan, tugilgan bola bulsa
+qarindosh - urugida irsiy kasalliq bilan tugilgan bola bulsa,
+Er-xotin qarindosh bulishsa,
+Ayolning anamnezida spontan abortlar yoqi bola uliq tugilgan bulsa,
+Ota-onaning biri mutagenlar ta’sirida bulgan bulsa,
-Er-xotin xar xil qon guruxlarga ega bulishsa
-Er-xotinning nerv sisitemasi xar xil tipga, biri – sangviniq, iqqinchisi – xoleriq tipda bulsa
-Ayol qishi eriga nisbatan kattaroq yoshda bulsa
-Erkak qishi xotiniga nisbatan kattaroq yoshda bulsa
-1chi va 4chi qon guruxga ega bulgan oilada 2ta 3chi qon guruxga ega bulgan bola tugilsa

#Plasenta (yuldosh) embrionda, ya’ni xomiada quyidagi vazifalarni bajaradi

+Uumumiy rivojlanishini ta’minlaydi
+Ozuqa moddalar bilan ta’minlaydi
+kislorod bilan ta’minlaydi
+Moddalar almashinuvida xosil bulgan metabolitlarni chiqarib yuborishda xizmat qiladi
+Maxsus xujayra bareri bulib xizmat qiladi
-Dastlabqi qon xosil qilish organ
-Uzida fermentlar tutib, sariqliq moddani ( ozuqa zaxirasi)
-Dastlabqi jinsiy xujayralarni xosili
-Sut emizuvchilar, qushlar va reptiliyalarga xos
-Faqat quruqliqda yashaydigan umurtqalilarga xos

# X-xromosomaga birikkan retsessiv genning nasllanishiga xos bulgan qonuniyatlar

+Asosan erkaklar kasallanadi,
+Ota kasal genini qizlariga utqazadi, ammo ular fenotipiq soglom buladi
+kasal otaning qizlari kasallikning « tashuvchilari», bulib xizmat qiladi
+«Tashuvchi» ayollarda kasal ugil tugilish extimoli 50%,
+«Tashuvchi» ayollarning qizlari soglom yoqi fenotipiq soglom buladi,
-kasal bolaning albatta yoqi otasi yoqi onasi kasal buladi
-Ota uz belgisini (kasalligini) faqat ugillariga utkazadi
-Asosan ayollar kasallanadi
-Erkak va ayollarda uchrash chastotasi bir xil miqdorda
-kasal ona uz belgisini faqat qizlariga utkazadi

#Irsiy kasalliklarga xos bulgan belgilar

+kupincha belgilari, erta namoyon buladi
+qullanilayotgan, dori-darmonlarga rezistentlik kuzatiladi
+Juda kup organ, sistemalarda patologik jarayonlar kuzatiladi
+kasallik belgilari borgan sari avj oladi,
+Faqat shu kasallikga xos bulgan ayrim belgilar kuzga tashlanadi,
-kasal ota-onadan faqat kasal bolalar tugiladi
-Soglom ota-onadan faqat soglom bolalar tugiladi
-Agarda ota-onasi soglom bulsa xech qachon bolasi kasal bulib tugilmaydi
-Belgilari kech namoyon buladi 40 yoshdan keyin
-Barcha bemorlar aqliy zaif buladi

#Xaqiqiy meduzalar yoki ssifoidlar sinfiga kiruvchi zaxarli kovakichlilar

+sianeya meduzasi – Cyanea
+tukli sianeya – Cyanea capillata
+aureliya meduzasi – Aurelia aurita
+ildizogiz meduzalar – Rhizostoma
+dengiz qovoq arisi – Chironex flecqeri
-Yolgon korall – Millipora alcicornis
-“Butsimon” meduza – Gonicnemus vertens
-“Portugaliya kemachasi”- Physalia physalis
-Oddiy aktiniya- Fctinia eguina
-Dengiz xrizantemasi – Animonia sulcata