Óndiris qárejetlerin esapqa alıw ushın belgilengen schetlar sisteması

---

Materiallar, miynet hám ústeme qárejetlerdi esapqa alıw 
Óndiris qárejetlerin esapqa alıw ushın belgilengen schetlar sisteması. 
Óndiris protsessiniń quramalıǵı, kárxananıń xojalıq xızmetinde onıń áhmiyeti , qárejetlerdiń hár 
túrliligi pútkil bir topar óndiris qárejetleri schetlarınan paydalanıwdı talap etiledi: 2010 «Tiykarǵı óndiris» 
2310 «Járdemshi óndiris» 2320 «Basqa óndirisler» 2510 «Ulıwma óndiris» 2610 «Óndiristegi brak» 3110 
«Aldınan tólenetuǵın arenda haqı» 3120 «Aldınan tólenetuǵın xızmet haqı» 3190 «Basqa avans 
qárejetleri» 8910 «Kelesi qárejetler hám tólemler rezervi». 
Óndiris qárejetlerin elementleri hám kalkulyasiya statyaları boyınsha esap júrgiziwdi támiyinlew 
ushın tiykarǵı óndiristiń barlıq qárejetleri. 2010 «Tiykarǵı óndiris» schetında tayarlanıp atırǵan ónim 
túrleri boyınsha toparanadı.Bul bekitiliwi boyınsha xojalıq potsesslerin anıqlaydı, balansqa qaraǵanda 
aktiv bolıp esaplanadı. 
Járdemshi óndiris ónimleri yamasa xızmetleri ózine túser bahanı anıqlaw ushın tiyisli qárejetler 
2310 yamasa 2320 schetlarda toparlanadı. Bul schetldar bekitiliwi, ekonomikalıq mazmun hám balansqa 
qaraǵanda 2010 schetına uqsaydı.
Tólew waqtınan qatan názer aldınan tólenedime (arenda haqı abonent haqı h.t.b.) yamasa keyinen 
tólenedime (artıqsha jumsalan summalardıń tóleniwi h.t.b.) kárxana qárejetleri jumsalǵanı ónimniń ózine 
túser bahasına ótkiziliwi kerek. Qaysı kalkulyasiya dáwirine ótkiziw imkanyatı bolmaǵan qárejetler, 
sonday-aq mausimiy tarawlardıń ayırım qárejetleri ónim, jumıslar xızmetler ózine túser bahasına smeta 
qárejetlerine ótkeziledi. Kárxana hám shólkemler paydalanıladı. 
-ónim óndiriw boyınsha sanaat hám awıl xojalıq kárxanaları:
-qurlıs mantajj, geologiya-qıdırıw hám proekt-qıdırıw jumısların orınlaw boyınsha pudrat 
geologiya hám proekt qıdırıw shólkemleri
-xızmetleri kórsetw boyınsha ilim izertlew kárxanaları . 
-ilimiy izertlew hám konstruktorlıqjumısların orınlaw boyınsha ilim izertlew kárxanaları. 
-óz ónimlerin shıǵarıw boyınsha ulıwma awqatlanıw kárxanaları. 
-avtomobil jolların remontlaŷ boyınsha jol xojalıqları. 
2010 «Tiykarǵı óndiris» schetıń debetinde ónim óndiriw jumıslar orınlanıw hám xızmetler 
kórsetiw menen tıǵız baylanıslı bolǵan tuwrı qárejetler sonday-aq járdemshi óndiris qárejetleri, brakdan 
quralǵan joǵaltıwlar hám tiyskarǵı ódiristi basqarıw hám xızmet kórsetiw menen baylanıslı bolǵan keri 
qárejetler,aks etiledi. 
2010 «Tiykarǵı óndiris» schetı debetlengende tómendegi schetlar kreditleniw múmkin:
0211-0299 cchetlar ónim - óndiriwde qatnasqan tiyqarǵı qurallardıń góneriw (eskeriw) 
summasına: 
0510-0590 schetları materiallıq emes aktivlerdiń góneriw summasına:
1010-1090 schetları sarplanǵan material qunı summasına: 
1210, 1310 schetları sarplanǵan arzan hám tez góneretuǵın buyumlar qunına; 

---

1610 schetı materiallar qunındaǵı aǵımlar esabınan shıǵarılǵanda. 2110-schettı ózinde óndirilgen 
yarım tayar ónim sarıplansa: 
2310 - schetı járdemshi sexlar qárejetleri esabınan shıǵarılǵanda. 
2510 - schetı ulıwma óndiris qárejetleri esabınan shıǵarılǵanda. 
2610 - schetı braktan kórilgen zıyanlar esabınan shıǵarılǵanda.
3110 - 3190 - schetları kelesti dáwir qárejetleri esabınan shıǵarılǵanda. 6710 - schetı 
jumısshılarǵa esaplanǵan jumıs haqı summasına . 
6520 - schetı sotsial qamsız hám taminatqa esaplanǵan summaǵa. 
4630 - schetı material qunınıń qıtshılıǵı (sonnan tábiyiǵıy kemeyiw) tiykarǵı óndiris qárejetlerine 
ótkizilse. 
2010 «Tiykkarǵı óndiris» schetınıń kreditinde óndirilgen tayar ónim orınlanǵan jumıs hám 
xızmetlerdiń haqıqıy ózine túser baha summası kórsetiledi. Bul waqıtda 2010 «Tiykkarǵı óndiris» 
schetıkreditlenip tómendegi schetlar debetlenedi: 
2810 «Tayar ónim « skladqa tapsırılǵan tayar ónimniń haqıqıy ózine túser baha summasına: 
9110 «Satılǵan ónimlerdiń ózine túser bahası» 9130 «Satılǵan jumıs hám xızmetlerdiń ózine túser 
bahası « schetları - satılǵan ónim summasına: 
1010 - 1050 cchetları óndiristen qaytarıp skladqa tapsırılǵan materiallar qunına: 
1110 «óstiriwdegi haywanlar» haywanlardan alınǵan násilin kirimge alınıwı, hám bwrdaqiga 
baǵılıp atırǵan haywanlardı ósiriw qárejetlerin esaptanshıǵarılıwı; 
2110 «Ózinde óndirilgen yarım tayar ónimler» schetı ózine óndirilgen yarım tayar ónimlerdi 
skladqa qabılanıwı. 
2610 «Óndiristegi brak» schetı - dúzetip bolmaytuǵın braktı esaptan shıǵarılıwı; 
9439 «Basqa operatsion qárejetler» schetı biykar qılınǵan byurtpalar qárejetlerin esaptan 
shıǵarıwı. 
2010 «Tiykarǵı óndiris»schetında aydıń sońına qalǵan qaldıq tawsılmaǵan óndiris ózine túser 
bahanı kórsetedi. «Ulıwma óndiris qárejetleri» esabı. Óndiristi basqarıw hám onǵa xızmet kórsetiw 
qárejetleri ayrıqsha esapqa alınadı. Olar ónim ózine túser bahasına ayrıqsha kalkulyasiya statyası bolıp 
qosıladı.Ulıwma óndiris qárejetleri nomenklaturası boyınsha qárejetler smetası dúziledi. Buxgalteriya 
esabı járdeminde bul smetalardıń orınlanıwı qadaǵalanadı. Bunday qárejetlerdi esapqa alıw ushın 2510 
«Ulıwma óndiris qárejetleri» jiyiwshi bólistiriwshi schetınan paydalanıladı. Bul schet aktiv bolıp 
ekonomikalıq mazmun boyınsha xojalıq protsessleri jaǵdayın anıqlaydı. Bul schetta tómendegi qárejetler 
kórsetiliwi (aks) múmkin: mashina áspap úskenelerdi asıraw; óndiris baǵdarlarındaǵı tiykarǵı qurallardı 
tolıq tiklewge ajıratılǵan amartizatsiya; remontlaw kárejetleri; hám óndiriste paydalanatuǵın basqa 
arendaǵa alınǵan qurallarushın tólengen arenda haqı; óndiriske xızmetkórsetiwde bánd bolǵan 
jumısshılardıń miynet haqı.
Kárxanalarda ulıwma óndiris qárejetleriniń esabı qárejetler tuwrısındaǵı Nızamǵa baylanıslı 
qárejet elementleri boyınsha schetlar ashıp júrgiziliwi múmkin. 2510 «Ulıwma óndiris qárejetleri» schetı 
debetlengende tómendegi schetlar kreditlenedi; 

---

0220-0260, 1090, 0290, 0299- schetlar tiykarǵı qurallar boyınsha eskiriw (góneriw) 
esaplanǵanda; 
2310-2320 schetları járdemshi óndirisler xızmetlerin esapdan shıǵarılıwı;
6010 schetı-tovarjiberiwshilerdiń kórsetgen xızmetleri (energi, suw, gaz, baylanıs h.t.b.) ushın 
schetların aksetleniwi; 
6710- schetı esaplanǵanis haqı summaǵa; 
6520 - schetı sotsial qamsız esaplanǵan summaǵa.
2510- “Ulıwma óndiris qárejetleri” schetınıń debetinde jıynalǵan qárejetler summasına esabat 
dáwiri keyninde ayrıqsha esap schetları arasında bólistiriw tiyisli normativ hújjetleri menen tártipke 
salınadı. Bul waqıtda 2510 Ulıwma óndiris qárejetleri schetı kreditlenip , tómendegi schetlar debetlenedi. 
2010-2110- schetları tiykaǵı óndiriste óndirilgen ónim hám yarım tayar ónimlerge ulıwma óndiris 
qárejetleriniń bir bólegi ótkizilgende 2310 sche jumıs hám xızmetler ózine túser bahaǵa ulıwma óndiris 
qárejetleriniń bir bólegi ótkizilgende. 
2610-schetı ulıwma óndiris qárejetleriniń bir bólegi brak ónimlerin dúzetiwge ótkizilgende. 
3110-3190 schetları ulıwma óndiris qárejetleriniń bir bólegin kelesi dáwir qárejetleri schetınıń 
analitik esabı kárxananıń hár bir bólekleri hám qárejet statyaları boyınsha júrgiziledi.