Odob,axlok,odatlar yurish turish koidalari yigindisi tugrisidagi fan
Yüklə 157 Kb.
|
|
375
Etika bu
2 1
odob ,axlok,odatlar yurish - turish koidalari yigindisi tugrisidagi fan amaliy xayetga juda yakinligi uchun fan deb xisoblab bulmaydi insonlar urtasidagi munosabatlar tugrisidagi fan guzal axlok tugrisidagi fan Axlokni kelib chikishi
2 1 2 insoniyatning paydo bulishi bilan boglik stixiyali tarzda sodir buldi fan ta’sirida insonda mavxum tafakkur shakllana boshlanganda vujudga keladi Axlok jamiyatda belgilab beradigan asosiy narsa 4 2 1 3 kishining jamiyatda tutgan urnini, boshka odamlar bilan muomala madaniyati kishining estetik ,odob,xarakat normalari axlok xech narsani belgilab bermaydi axlok insonni uluglaydi Axlokning kelib chikishi kanday omillarga boglik? 4 2 1 4 insonning nutki ongi kelib chikishi va rivojlanishi bilan boglik insoniyatning vujudga kelishi bilan uz - uzidan kelib chikkan insonlar uylab topgan Daotsizmga kura shaxsning ikki karama - karshi xususiyati 4 2 1 5 bilimdonlik aklsizlik erkinlik yetuklik oliyjanoblik, joxillik ezgulik kabixlik Urug kabila axlokining eng salbiy xususiyatlarini kursating 5 2 1 6 mexnatga kobiliyatsiz keksalar uldirilgan bu davrda axlok stixiyali bulgan oila nikox munosabatlari juda sodda axlokiy tamoyillarga asoslangan materializm bilan idealizm urtasida kurash ketgan ishlab chikarish vositalari umumiy bulgan Arastuning etikadagi xizmatlari
2 1 7 axlokiy karashlarni bir tizimga soldi axlokiyya normalarni yaratdi
axlok nazariyasini yaratdi Arastu axlokka
2 1 8 siyesat bilan boglik fan sifatidagi nazariy fan deb karaydi amaliy xarakterga ega fan deb xisoblaydi nazariy fan deb karaydi falsafa bilan boglik fan deb xisoblaydi Markaziy Osiye xalklari axlokiy karashlari manbalarini kursating 5 2 1 9 barchasi tugri xalk ogzaki ijodidan didaktik karashlar ilgor mutafakkirlarning axlokiy ta’limoti islom axloki tasavvuf axloki Musulmon madaniyati
2 1 10 arablar va islomni kabul kilgan xalklar madaniyatlari sintezi din bilan boglik madaniyat baynalminal madaniyat milliy madaniyat Farobiy fikricha axlokiy yetuklikka 4 2 1 11 akl ,bilim orkali bilim orkali uz - uzidan inson irodasi bilan erishiladi Beruniy fikricha insondagi eng maktovga sazovor xislatlar 4 2 1 12 rostguylik adolat tarbiyalilik yaxshi xulklik odob va tarbiya Beruniy ta’limotida 4 2 1 13 rostguylik ,adolat mardlik,odob tarbiyalilik jasurlik bir xil narslar sifatida karaladi Beruniy axlokning 4 2 1 14 Barchasi tugri ijtimoiy xodisalar kishilarning moddiy extiyeji manfaatlar bilan boglik xolda olib karaydi Ibn Sino fikricha etika 4 2 1 15 kishining baxtli bulishi uchun sharoit ta’minlabberadi yaxshilikni yemonlikdan ajratadi tulaligicha falsafaga boglikdir siyesatga boglikdir Ibn Sino fikricha axlok kategoriyasi mazmuniga kiritadi 5 2 1 16 Barchasi tugri yaxshilik va yemonlik akllilik
lazzat donolik
Umar Xayyem ruboyilarida 4 2 1 17 kuchma
ijtimoiy mazmunda falsafiy
sof shaklda kullangan IKant fikricha inson uz xatti xarakatini 4 2 1 18 kategorik imperativ,ollox irodasiga oila manfaatlariga jamiyat manfaatlariga muxit talablariga buysundirishi kerak Gegelь fikricha axlok 4 2 1 19 ob’yektiv ruxning uzini uzi namoyen kilish momenti shaxs erkinligining namoyen bulishi dialektik xarakterga ega falsafadan mustakil Gegelь fikricha axlok kategoriyalari 5 2 1 20 Barchasi tugri inson xayeti ijtimoiy - oilaviy xukukiy iktisodiy Axlokning tarkibiy kismini kursating 4 2 1 21 barchasi tugri axlokiy ong axlokiy amaliyet axlokiy munosabatlar Axlokiy ongning tarkibiy kismini kursating 4 2 1 22 barchasi tьugri karashlar goyalar nazariyalar fan amaliyet axlokiy ong yaxlit ta’limot Siyesat tasnifi nimaga asoslanib amalga oshiriladi? 4 2 1 23 jamiyatda kishilar shugullanadigan faoliyat shakllariga karab jamiyatda boshkariladigan soxalarga muvofik jamiyatda guruxlar extiyejlariga boglik ravishda stixiyali ravishda Axlok bilan xukuk alokadorligida eng muxim jixat 4 2 1 24 axlok xukuka asoslanib axoli orasida kuprok ta’sir kuchiga ega xukuk axlokka asoslanadi axlok va xukuk mustakil xukuk kuprok ta’sir kuchiga ega Axlokning asosiy tamoyillarini kursating 4 2 1 25 insonparvarlik vatanparvarlik milliylik sinfiylik goyaviylik, ezgulik kadr -kimmat,ishonch Yunoncha 4 2 1 26 xis kilish tushunuvchi aklga muvofiklik guzallik
2 1 27 X1X asrning urtalari Baumgarten X1X asrning boshi f.Bekon X asrning urtalari Al-Xorazmiy X asrning oxiri Zamaxshariy XYasrning urtalari Navoiy Aflotun buyicha guzallikning ikki jixatini kursating
2 1 28 kelib chikmaydi, yukolmaydi kelib chikadi ,yukolmaydi kelib chikadi, yukoladi kelib chikmaydi, yukoladi Sukrotning guzallikka ta’rifi 4 2 1 29 kuvonchli kutilmaganlik, uygunlik kurgan narsasidan konikishlik normani bashorat kilishning anglanmagan burttirilishi maksadga muvofiklik Shark uygonish san’atining tavsifi 4 2 1 30 simvolizm ,diniy cheklanishlar shaxsning kaxramonlik konsepsiyasi individning uygun ichki olami dinga yakinlik Yangi davr san’atining tavsif 4 2 1 31 madaniyatlarning bir-biriga singishi uygunlik simvolizm realistik yendoshuv San’atning umumiy funksiyasi 4 2 1 32 bilish ,tarbiyaviy, gedonistik, badiiy tuldiruvchilik estetik Badiiy didning tarkibiy kismi 4 2 1 33 fikrlash kobiliyati ,estetik kadriyatlar xakida fikrlash bilimlar yigindisi malaka,kunikma tugri fikr yuritishi Guzallikni kabullashning yuli 4 2 1 34 idrok va xissiy kabullash yuli bilan xis tuygu orkali xisoblash yuli bilan mavxum - mantikiy tafakkur orkali Mantik atamasining ikki xil ma’nosi 4 2 1 35 Tafakkur konunlari shakllari va usullarini urganadigan fan Tushunchalar alokasi va boglanishini ifodalaydi
Fikr chinligi isboti Mavxum tafakkurning uch asosiy shakli
2 1 36 Tushuncha Xukm Xulosa Sezgi, idrok xis kilish Tasavvur Isbot Raddiya Sezgi, isbot, xulosa Tafakkurning xissiy bilimidan fark kiladigan asosiy xususiyati 4 2 1 37 xissiy idrok kilinmaydigan tomonlarni bilishga imkon beradi Ratsionni umumiyrok aks ettiradi Narsalarning umumiy boglanishi xatolarini tuzatadi Bilimga yakkalik beradi Formallashgan til oldiga kuyiladigan talab 5 2 1 38 Barchasi tugri Asosiy belgilar anik ifoda kilingan bulishi kerak Ta’riflashning barcha koidasi kursatilgan bulishi kerak Formulalarni tuzishning barcha koidalari kursatilgan bulishi kerak Xulosa chikarishning barcha koidalari kursatilgan bulishi kerak 4 2 1 39 Pifagor Demokrat Sukrot Aristotel Beruniy,Bekon ForobiyJurjoniy Sharkda 5 2 1 40 Forobiy
Xorazmiy Beruniy
Ibn Sino Al-Buxoriy Falsafa atamasi va uni ifodalovchi bilimlar kaysi mamlakatda kachon vujudga keldi ?
2 1 41 barchasi tugri er avv VII- III asrda Yunonistonda er avv VIII- III asrda Xitoydada eravv VII -III asrda Bobilda er avv IV- III asrda Misrda Falsafa nima ?
2 1 42 borlik va inson xakidagi eng umumiy konunlarni urganadigan fan vokelikni anglash ilmiy bilimlar tizimi dunekarash shakllarini urganish afsonaviy fikrlash Falsafiy ta’limotlar utmishda nimaga xizmat kilgan ?
2 1 43 kishilarning moddiy olamni bilishiga va yuksakrok boskichga kutarishga insoniyat ilgor tajribalarini uzida mujassamlashtirgan insoniyat madaniyatini yuksakrok boskichga kutarishga moddiy boyliklarni kupaytirishga
2 1 44 monizm dualizm, materializm idealizm plyuralizm, realizm, pozetivizm agnostitsizm pragmatizm pozivitizm intuitizm Falsafada milliylik nima xisobiga rivojlanib boradi ? 4 2 1 45 milliy manfaatlarni kondirish ijodiy boyitish umuminsoniylikni rad kilish shovinizmni rivojlantirish Uzbek falsafasini rivojlantirishda kaysi jixatlar muxim ? 5 2 1 46 barchasi tugri boy kadimiy me’rosimizni urganish xalkimizning uz milliy an’analariga sodikligi mamlakatimizning buyuk kelajagiga ishonchi muammoli vaziyatni xal kilish Dunekarash tushunchasi bu
2 1 47 uzlikni anglab olamni umumiy tarzda tasavvur kilish borlikni tugri izoxlash vatanparvarlik, insonparvarlik milliy gurur Dunekarashning kaysi shaklida borlikka bulgan ongli insoniy munosabat aks ettirilgan 4 2 1 48 falsafiy tarixiy afsonaviy dunekarash diniy Dunekarashning madaniy tarixi turi 4 2 1 49 afsonaviy diniyfilsafiy ilmiy, aksiologik teologik mifologik gnosiologik, monistik Diniy dunekarashning asosiy tamoyillari 4 2 1 50 imon-e’tikod xatti-xarakatda e’tikod emotsional-ruxiy xolat ma’naviy barkamollik Teologiyaning falsafiy talkini 4 2 1 51 diniy dunekarashni diniy e’tikod tushunchalarini urganadi diniy dunekarashni shakllantirish regulyativ faoliyatini borlik xakidagi nazariyalarni urganish Insonning olam odam va borlikka munosabatini ifodalovchi bilimlar 4 2 1 52 falsafiy dunekarashda tarixiy dunekarashda diniy dunekarashda afsonaviy dunekarashda urganiladi Falsafiy dunekarashning asosiy tomonini kursating 5 2 1 53 barchasi tugri tarixiylik goyaviylik universallik maksadiylik ilmiylik amaliyetning birligi mantikiylik ob’yektivlik Falsafaning 3 tarkibiy kismi
2 1 54 ontologiya aksiologiya gnoseologiya praksiologiya metodologiya dialektika metofizika eklektika, relyativizm metofizika, epistemiologiya Falsafaning asosiy vazifasi nimadan iborat ? 5 2 1 55 barchasi tugri diniy va duneviy bilimlarni urgatish olamni falsafiy talkin etishga urgatish umuminsoniy maksadlarni ruyebga chikarish insonparvarlik goyalarini targib kilish Falsafaning ijtimoiy fanlar tizimidagi urni va axamiyati
2 1 56 dunekarashni shakllantirish evristik prakseologik aksiologik uslubiy
Falsafa ijtimoiy xayetda 5 2 1 57 barchasi tugri insonning moxiyatini yashashdan kuzlangan maksadini oliy kadriyat ekanini ijtimoiy ong shakllarini urgatadi Evristika nima ?
2 1 58 yangilik kiritish kashf etish bilish xakidagi ta’limot afsonaviy ta’limot diniy ta’limot Falsafiy metodologiyaning asosiy shakli 4 2 1 59 dialektik dogmatizm relyativizm refleksiv ob’yektivlik pragmatizm sababiyat,sub’yektivizm, Falsafiy tafakkurni yangilashning asosiy vazifasi va muammolari 4 2 1 60 ma’naviy va falsafiy asoratlarni bartaraf etish ma’naviy merosni kayta tiklash ma’naviy barkamol avlodni tarbiyalash falsafiy dunekarashni yangilash Mustakillik davrida falsafiy dunekarash yangilashning asosi nimalardan iborat ? 4 2 1 61 yangi mazmunli istiklol dunyokarashini shakllantirish mustakillikni mustaxkamlash samarali ta’lim-tarbiya goyaviy yetuklikni ta’minlash Mustakillik yillarida falsafani yangilash uchun zarur bulgan asoslarning 4 2 1 62 moddiy-iktisodiy, falsafiy ijtimoiy-siyesiy tarbiyaviy, pedogogik, ijtimoiy-siyesiy ma’naviy, tarbiyaviy, ijtimoiy-siyosiy ijtimoiy-siyosiy.,pedagogik Falsafiy dunekarash uzgarishining muxim jixatlari nimalarda namoyen bulgan ? 5 2 1 63 yangicha tafakkurni shakllantirishda ma’naviy muxitning tiklanishida tarakkiyet boskichlarida zamonaviy omillarni rivojlantirishda siyesatga moslashish Falsafiy dunekarashni yangilashning asosiy yunalishlari
2 1 64 barchasi tugri kelajagi buyuk davlat barpo etish mustakillik va tinchlikni ta’minlash falsafiy ongning yangilanishi ijtimoiy barkarorlikni ta’minlash Shark uygonish davri kachon bulgan ?
2 1 65 IX- XII asrlar XIV -XVI asrlar XVII- XIX asrlar XII- XIV asrlar Golen (Jolinus 2-3 asrlar) tibbiyetning kaysi soxasi buyicha kuprok ijod etgan ? 4 2 1 66 anatomiya fiziologiya patalogiya jarroxlik psixologiya, parapsixologiya, pulьsodiagnostika, biologiya, psixologiya fiziologiya parapsixologiya, anatomiya, psixologiya Golenning falsafiy karashlari nimalarga asoslangan ? 4 2 1 67 duneviy akl mavjud ,olam 4 elementdan iborat absolyut goya mavjud olamning asosi suvdan iborat olam sababiy boglanishdan iborat Pifagor falsafiy ilmiy merosi nimaga asoslangan ? 4 2 1 68 sonlarni iloxiylashtirgan sababiyat konunini yaratgan matematik va geografik bilimlarni tartibga solgan borlikning turli shakllarini ifodalab bergan Platon (Aflotun) ning falsafiy fikrlarini ajrating 4 2 1 69 koinot asosida "duneviy rux yetadi dialektikaga asos soladi duneviy aklni insonning akliy kudratini e’tirof etadi olam sezgilarimiz maxsuli deb biladi Aristotelьni (Arastu) sharkda kim deb atashardi ? 4 2 1 70 birinchi muallim Kadimgi dunening eng buyuk mutafakkiri buyuk fizik olim materializmning asoschisi Aristotelь kalamiga mansub asarlarni ajrating 4 2 1 71 Imom Buxoriyning asarini ajrating 4 2 1 72 Jurjoniyga xos bulgan fikrlarni ajrating 5 2 1 73 barchasi tugri tabiatda xech bir narsa sababsiz bulmaydi butun borlik bir-biriga konuniy ravishda boglangan xarakat va uzgarishlar fakat makon va zamonda ruy beradi olam konuniy bogliklik va alokadorlikda Ulugbekning dunekarashiga oid fikrlarini ajrating
2 1 74 Barchasi tugri olloxning kudratiga ishongan ilmiy muammoni yechish inson tomonidan amalga oshiriladi kuzatish va tajriba usulining urni katta xakikatga akl orkali erishiladi A Navoiyning falsafiy karashlariga oid fikrlarni ajrating
2 1 75 Barchasi tugri moddiy olam doimiy xarakatda va uzgarishda moddiy olamni bilish mumkin bilimning manbai real vokelikdir insonda sezgilarning urnini aloxida e’tirof etadi inson akli narsalarning moxiyatini ochib beradi M Bedilning asarlarini ajrating
2 1 76 <"Kulliyet" asarlar tuplami> Axmad Donishning nuktai nazarini kursating 5 2 1 77 rux sof mukaddas undan mavjud vokelikka borlikka nur sochilib turadi inson olamni bilishga kodir emas olam abadiy emas inson narsalarning moxiyatini ochishga kodir emas olam madaniyat bilan boglik A Temur xukmronligi davrida ijtimoiy fikrlarning rivojiga oid xususiyatlarni ajrating
2 1 78 Barchasi tugri ijtimoiy-siyesiy xayetda islomning roli kuchaydi madaniyat yangi boskichga kutarildi ijtimoiy-siyesiy axlokiy karashlar rivojlandi ilm fan uchun sharoit yaratildi Forobiy zaruriy vujud - vujudi vojib deganda nimani nazarda tutadi ?
2 1 79 mavjud narsalarning boshlangichi olloxni inson aklini borlikning turli-tuman shaklini olamni tashkil etuvchi turt unsurni Forobiyni sharkda kanday ataganlar ? 5 2 1 80 barchasi tugri komusiy olim ikkinchi muallim olimlar boshligi shayxur-rais Ibn Sino 2 1 81 inson organizmi bilan muxit tabiat boglikligini soglom xayot tarzi jamiyatni boshkarib turuvchi konunlarni kime, mineralogiya Islom falsafasiga oid xak mazxablarini ajrating 4 2 1 82 xanafiya xanboliya shafi’iya malikiya vaxxobiya shia al-shoshya islomiya xanbaliya, vaxxobiya, akromiya molikiya, yassaviya, shofiiya Tasavufiy-falsafiy asarlarda kanday masalalar kuriladi? 5 2 1 83 Diniy falsafiy ilmlar, allox-inson munosabati falsafa xamda kalom ilmlari maxlukotning yaratilishi va moxiyati tarakkiyet va rivojlanishning muammolari tabiiy bilimlar Tasavvufning ta’rifi
2 1 84 xakikat bilimini egallab olloxga siginmok ibodat zikr tafakkur riyezat orkali nafsni nazorat ostiga olish shariatni tulik uzlashtirish xadislarni keng yeyish Tasavvufda aks ettirilgan kamolotga yetishish boskichlarini belgilang 4 2 1 85 shariat tarikat ma’rifat xakikat futuvvat kadriyat islomiya kadariya shariat, futuvvat,kalom ilmi xakikat, futuvat, ma’rifat Ibn Sinoning ta’biricha tibbiyetning vazifasi nimalardan iborat? 5 2 1 86 Barchasi tugri inson sogligini saklash kasallik kelitirib chikargan sabablarni aniklash nazariya va amaliyetni uygunlashtirish kasallik tarkatuvchi "mayda xayvonlarni yukotish Ibn Sinoning fikricha falsafaning vazifasi nimadan iborat ?
2 1 87 Barchasi tugri barcha mavjud narsalarni xar tomonlama urganish narsalarning tartibi uzaro munosabatini urganish insonning tabiat bilan uygunligini urganish bilish jarayenining urganish Ibn Sino borlikni xar tomonlama tekshirishda kaysi prinsipni asos kilib olgan ?
2 1 88 zaruriyat sababiyat tasodifiyat umumiylik yalpi umumiylik imkoniyat, alokadorlik Ibn Sino bilish jarayenini kanday talkin etadi ?
2 1 89 Barchasi tugri inson bilimlari real ob’yektiv narsalarni bilish orkali paydo buladi bilim sezgilar yerdamida xissiy bilim va tushunchalar yerdamida kelib chikadi akl xar kanday bilimning mezoni akliy xulosalar chikarish orkali Forobiy koinotning tuzilishini kanday tushuntirgan ?
2 1 90 Barchasi tugri yerni koinotning markazi deb xisoblagan barcha jismlarning moddiy asosi turt element olam sababiy boglangan narsalar xarakatidan iborat xamma narsaning asosida vujudi vojib yetadi Forobiy xarakatni kanday izoxlaydi ?
2 1 91 xarakatni mexanik urin almashtirish deb tushunadi xarakat tashki ta’sir okibatida yuz beradi xarakat tarakkiyetning manbai xarakat olamning asosidir Forobiy shaklni kanday tushungan ? 5 2 1 92 Barchasi tugri shakl-kiyefa tuzilish va boshka mikdoriy aniklovchilarning yaxshi kurinishidir shakl va materiya- narsalar paydo bulishining ikki zaruriy sababidir shakl bulmasa materiya xam yashamaydi shakl abadiydir Forobiy tibbiyetning vazifasini kanday izoxlaydi ?
2 1 93 Barchasi tugri tibbiyetning ob’yekti - inson tanasi va uning a’zolaridir vujudni soglom xolda saklash inson tanasining xolatini biluvchi fan Yüklə 157 Kb. Dostları ilə paylaş:
|