Ongni shakllantirishda pedagogning
Yüklə 278,53 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Таълим ва инновацион тадқиқотлар (2022 йил № 9) ISSN 2181-1709 (P) 214 Education and innovative research 2022 y. №9 BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARIDA HUQUQIY ONGNI SHAKLLANTIRISHDA PEDAGOGNING KREATIVLIGI https://doi.org/10.53885/edinres.2022.9.09.030 Jumayeva Feruza Faxriddinovna BMTI akademik litseyi yetakchi o’qituvchisi Annotatsiya. Maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida huquqiy ongni shakllantirishda o‘qituvchini kreativ harakatlari va uning samarasi xususidagi fikrlar bayon qilingan. Kalit so‘zlar: kreativ, huquqiy ong, boshllang‘ich sinf, o‘quvchi, interaktiv usul. Jamiyatda huquqiy ong va huquqiy madaniyatni rivojlantirib borish qonun ustuvorligini ta’minlash va qonuniylikni mustahkamlashning eng muhim shartlaridan biri hisoblanadi. Yurtimizda so‘nggi yillarda milliy huquq tizimini tubdan isloh qilish, jamiyatda huquqiy madaniyatni shakllantirish borasida sezilarli ishlar amalga oshirildi. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyevning 2019 yildagi “Jamiyatda huquqiy ong va huquqiy madaniyatni yuksaltirish tizimini tubdan takomillashtirish to‘g‘risida” Farmonida “yosh avlod ongiga huquq va burch, halollik va poklik tushunchalarini hamda odob-axloq normalarini chuqur singdirib borish, Konstitutsiyaning muhim jihatlarini ularga bolaligidan boshlab oʻrgatish;” asosiy vazifa qilib belgilab berilgan bo’lib, ushbu me’yoriy hujjat huquqiy demokratik davlat hamda fuqarolik jamiyatni qurishni o’z maqsadi qilib olgan jamiyatimiz uchun huquqiy tarbiyaning asosini belgilab beruvchi asosiy tamoyil bo’lib xizmat qiladi. Darhaqiqat har qanday jamiyatda yosh avlodning ta’lim-tarbiyasi doimo dolzarb muammo sifatida e’tirof etiladi. Uning ikkinchi muhim jihati esa yoshlarning ijtimoiy-huquqiy ongini shakillantirishda huquqiy tarbiyaning rolidir. O’zbekiston Respublikasining uzluksiz ta’lim tizimining ajralmas va eng asosiy bo’g’ini boshlang’ich ta’lim ekanligini e’tiborga olgan holda aynan huquqiy tarbiyani rivojlantirishga shu bosqichda alohida ahamiyat berish maqsadga muvofiqdir. Boshlang’ich ta’limda o’quvchilar huquqiy jihatdan chuqur nazariy va amaliy bilimlar hamda malaka va ko’nikmalarga ega bo’lishi bilan birga milliy urf-odatlar va qadriyatlarni hurmat qilishi, ma’naviy, ruhiy, jismoniy jihatdan sog’lom va barkamol, fuqorolik burch va mas’uliyatini shakllangan bo’lib voyaga yetishlari kerak. O’quvchilarda huquqiy tarbiyalashda maktab miqyosida olib boriladigan, ma’naviy-ma’rifiy ishlarni olib borishda xalqning boy merosidan unumli foydalanish, uning tizimli asosini ishlab chiqish, o’z oldimizga qo’ygan maqsadimizni samarali amalga oshishishiga sababchi bo’ladi. Chunki, huquqiy tarbiya bu- tashkiliy ravishda muntazam olib boriladigan, aniq maqsadni ko’zlagan va shaxsga Образование и инновационные исследования (2022 год №9) ISSN 2181-1717 (E) 215 http://interscience.uz «guruh shaxslariga» ta’sir qila oladigan, ularda huquqiy ong, huquqiy bilim, qonunlarga rioya qilish xislatlarini vujudga keltiradigan harakatdir. Aynan o’qitish jarayonida olib boriladigan ilmiy, ma’naviy-ma’rifiy ishlar asosida boshlang’ich sinf o’quvchilarida huquqiy tushunchalarni shakllantirish bu har bir o’quvchining ichki hayoti, muhit kechinmalari, aqliy qobiliyatlari, idrokini mujassamlashtirish, Vatan ravnaqi, yurt tinchligi, xalq farovonligi yo’lida xizmat qilish, O’zbekistonda yashayotgan barcha millat va elatlarning qadriyatlari, tili, madaniyati, diniy e’tiqodi, urf-odat va an’analarni hurmat qilish, ularni asrab avaylash va rivojlantirish, ma’rifatli, bilimli, huquqiy jihatdan madaniyatli, ma’naviy axloqiy fazilatlarga ega bo’lgan shaxs bo’lib yetishishi demakdir. Fuqarolik tarbiyasi tagzaminida xalq o’tmishi, tarixini o’rganish milliy qadriyatlar mohiyatini anglashga asoslangan faoliyatga o’quvchilarni yo’naltirish ijtimoiy maqsadni amalga oshirishga qaratirilgan yo’l sanaladi. O’quvchilarni haqiqiy fuqaro etib tarbiyalash, ularda fuqarolik tuyg’usini rivojlantirish, fidoiy, vatanparvar fuqaro sifatida tarbiyalash asnosida ta’minlanadi. Yosh avlodda fuqarolik hissi va e’tiqodini tarbiyalamay turib, ularda axloqiy, xulqiy odatlar va huquqiy ko’nikmalarni shakllantirib bo’lmaydi. Shuning uchun ham fuqarolik tuyg’usini qaror toptirish murakkab jarayon hisoblanadi. Bunda dastlab o’quvchilarga fuqarolikning mohiyati va me’yoriy qoidalar mazmuniga oid ilk tushunchalar to’g’risida bilimlar beriladi. Avvalo, o’quvchiga fuqarolik odobi va madaniyati haqidagi tushunchalar beriladi, bu xildagi hatti-harakatlarga oid ibratli shaxslar faoliyatidan namunalar keltiriladi, so’ngra faoliyat uyushtiriladi. Ana shu asosida ularda fuqarolik tushunchasi shakllanadi va fuqarolik xulqiy odatlari, ko’nikmalar hosil qilinadi. Badiiy va ilmiy adabiyotlar, matbuot yangiliklari, kinofilm, spektakl g’oyalari, turli suhbatlar mazmunini tushuntirish, targ’ib etib borish orqali o’quvchilar ongiga fuqarolik tushunchalari singdiriladi. Darhaqiqat bugungi kunda ta’lim sohasida olib borilayotgan keng ko’lamli islohotlar, ta’lim mazmunini takomillashtirishga oid qabul qilingan hukumat qarorlari, ta’limni hayot bilan bog’lashni, o’qitish samaradorligini oshirishni, tez taraqqiy etib borayotgan jamiyat uchun har tomonlama rivojlangan faol fuqarolik pozitsiyasiga ega bo’lgan barkamol avlodni tarbiyalab yetishtirishni talab qiladi. Bu o’rinda ta’lim jarayoniga innovatsion pedagogik texnologiyalarning kirib kelishi va qo’llanishi davr talabi bilan bevosita bog’liqdir. Shuning uchun ham yosh avlodni rivojlangan huquqiy madaniyatli qilib tarbiyalash pedagog kadrlardan yangicha yondashuv hamda ijodkorlik, kreativlikni talab etadi. Boshlang’ich sinf o’quvchilarida huquqiy ongini shakllantirish jarayoni o’ziga xos xususiyatlarga ega. Chunki huquqiy ong jamiyatda ijtimoiy ongning boshqa shakllaridan – falsafa, siyosat, din, axloqdan farq qiladi. U jamiyatda ijtimoiy ongning maxsus shakli bo’lib hisoblanadi, chunki huquqiy ong keng tushuncha bo’lib, jamiyatda huquqiy normalarni qabul qilish, ularni turmushda qo’llash, huquq to’g’risida bilimlarning, ya’ni huquqiy madaniyat va huquqiy tarbiya to’g’risidagi Yüklə 278,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
|