“P-blok elementlarining biologik ahamiyati” Tayyorladi: Safarova E'zozxon

“P-blok elementlarining biologik ahamiyati”

“P-blok elementlarining biologik ahamiyati”

Tayyorladi: Safarova E'zozxon

Tirik organizmlarda hozirgacha 40 ga yaqin elementlarning birikmalari topilgan. Ulardan eng muhimlari C, H, N, O, P va S bo`lib, ular organizm to`qimalari tarkibida asosiy o`rinni egallaydi. Bulardan tashqari, kam miqdorda uchraydigan CI, F, I, Na, K, Ca, Mg, Fe va juda kam uchraydigan Cu, Mn, Zn, Mo va Co kabi elementlarning har birini ham organizm uchun o`ziga xos ahamiyati aniqlangan. Bu elementlar organizmda organik birikmalar, qisman mineral tuzlar tarkibiga kirgan holda uchraydi.

Uglerod - organizmdagi barcha organik birikmalarning asosidir. U organizmga ozuqa mahsulotlari bilan tushadi, shuningdek, ichimlik suvi bilan karbonatlar va bikarbonatlar ko‘rinishida o ‘tadi. 90%i organizmdan nafas chiqarish orqali chiqib ketadi. U asosiy makrobiogen elementlardan biridir. Organizmdagi miqdori 20,2% ni tashkil etadi. Uning 52%i oqsillar tarkibida boiadi, 37%i D N K va RNK, fermentlar, gormonlar, vitaminlar tarkibida boiadi. 0 ‘pkaga uzoq vaqt ko‘mir changi kirsa, antrakoz kasalligi kelib chiqadi.

A z o t - makrobiogen elementlardan biri. Hujayraning asosiy tarkibi b o'lg a n protoplazma va yadro oqsil moddalaridan tuzilgan. Oqsil azotsiz mavjud bo'lmaydi, oqsilsiz hayot yo ‘q. Oqsilning birlamchi tuzilishini aminokislotalar tashkil etadi. Oqsil tarkibiga o ‘rtacha 15-17% azot kiradi. Azot, shuningdek, fermentlar, ko‘pgina gormonlar, vitaminlar tarkibida boiadi. Tirik organizmda doimo hujayralaring buzilishi va qayta tiklanishi boradi. Azot odam organizmining 3% ini tashkil etadi. Odam organizmi azotni havodan emas, balki tarkibida azot bo'lgan birikmalardan oladi. Uzoq vaqt oqsilsiz ovqatlar iste’mol qilish o'limga olib keladi. A q liy mehnat bilan shug'ullanadigan katta yoshdagi odamlar organizmining azotga bo'lgan ehtiyoji 100 g, jismoniy mehnatda esa 130-150 g. Barcha antibiotiklar tabiiy moddalar bo'lib, mikroorganizmlarni o'ldiradi yoki o‘sishini to‘xtatadi. Bu moddalar tarkibida ham azot bo'ladi. K o ‘pgina dorivor preparatlar: aminokislotalar, vitaminlar, gormonlar tarkibida azot hayot faoliyatiga zarur ko‘rinishda bo'ladi.