Hissi reseptorların iki tipinin sxematik forması Hissi reseptorlar
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Reseptor potensialının amplitudu FP-larının tezliyinə təsir etsə də, FP-nın amplituduna təsir etmir.
- Adaptasiya
|
Hissi reseptorların iki tipinin sxematik forması Hissi reseptorlar Hissi reseptorlar: - Birincil afferent neyronların xüsusiləşmiş uclarıdır; - Neyrotransmitter sekresiya edərək, birincil afferent neyronlara məlumat verən ayrı reseptor hüceyrələridir (bəziləri xüsusiləşmiş neyronlardır) (İPSP, EPSP). Reseptor tipləri həssas olduqları qıcığın tipinə görə sinifləndirilirlər: Mexanoreseptorlar – təzyiq, gərilmə kimi mexaniki qıcıqlar (toxunma, qan təzyiqi, əzələ gərimi). Termoreseptorlar – Soyuq, isti. Fotoreseptorlar – İşıq dalğa uzunluqları. Xemoreseptorlar – Kimyəvi maddələr. Qoxu, dad. Nosireseptorlar – ağrı. xudiyevorxan@mail.ru Qıcığın elektrik cavaba çevrilməsi hissi transduksiya adlanır. Qıcıq ion kanallarını açır və ion axımında dəyişikliyə səbəb olur. Bu dəyişiklik yerli potensial olub, reseptor potensialı adlanır. Afferent neyrondakı zarın ilk qıcıqlanabilən hissəsindəki depolyarizasiyanın necəliyi zarı hüdud dəyərə çatdıracaq qədər böyükdürsə, FP-ları yaranır və zar boyunca yayılır. Reseptor potensialının amplitudu FP-larının tezliyinə təsir etsə də, FP-nın amplituduna təsir etmir. Reseptor potensialının amplitudu: qıcığın şiddəti, ardıcıl reseptor potensiallarının zamansal toplamı və adaptasiyadan (uyğunlaşma) asılıdır. Reseptor potensialı xudiyevorxan@mail.ru Adaptasiya – reseptor həssaslığında azalma olub, afferent neyronda qıcığın davam etməsinə baxmayaraq, FP- nın tezliyində azalmanın baş verməsidir. xudiyevorxan@mail.ru Birincil hissi şifrələmə Tək bir afferent neyron, özünə aid reseptor ucları ilə birlikdə hissi komponenti əmələ gətirir. Əksər hallarda afferent neyronun periferik ucu çoxlu şaxələrə ayrılır ki, bu şaxələrin hər birində reseptorlar olur. Qıcıqlandığı zaman, bəlli bir afferent neyronun aktivləşməsinə səbəb olan bədən sahəsinə o neyronun reseptiv sahəsi deyilir. Hissi komponent reseptorlarına təsir edən qıcığın şiddəti artdıqca, afferent neyrondakı FP tezliyi də artır. Əlavə reseptorların fəaliyyətə keçirilməsinə Yüklə 1,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|