Hissi reseptorların iki tipinin sxematik forması Hissi reseptorlar



Yüklə 1,18 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/3
tarix19.05.2023
ölçüsü1,18 Mb.
#116926
  1   2   3
analizator 2



Hissi reseptorların iki tipinin sxematik forması
Hissi reseptorlar
Hissi reseptorlar:
- Birincil afferent neyronların xüsusiləşmiş 
uclarıdır;
- Neyrotransmitter sekresiya edərək, birincil 
afferent neyronlara məlumat verən ayrı reseptor 
hüceyrələridir (bəziləri xüsusiləşmiş 
neyronlardır) (İPSP, EPSP).
Reseptor tipləri həssas olduqları qıcığın tipinə görə 
sinifləndirilirlər:
Mexanoreseptorlar – təzyiq, gərilmə kimi mexaniki 
qıcıqlar (toxunma, qan təzyiqi, əzələ gərimi).
Termoreseptorlar – Soyuq, isti.
Fotoreseptorlar – İşıq dalğa uzunluqları.
Xemoreseptorlar – Kimyəvi maddələr. Qoxu, dad.
Nosireseptorlar – ağrı.
xudiyevorxan@mail.ru


Qıcığın elektrik cavaba çevrilməsi hissi 
transduksiya adlanır.
Qıcıq ion kanallarını açır və ion axımında 
dəyişikliyə səbəb olur. Bu dəyişiklik yerli 
potensial olub, reseptor potensialı adlanır.
Afferent neyrondakı zarın ilk qıcıqlanabilən 
hissəsindəki depolyarizasiyanın necəliyi zarı 
hüdud dəyərə çatdıracaq qədər böyükdürsə, 
FP-ları yaranır və zar boyunca yayılır.
Reseptor potensialının amplitudu FP-larının 
tezliyinə təsir etsə də, FP-nın amplituduna 
təsir etmir.
Reseptor potensialının amplitudu:
qıcığın şiddəti, ardıcıl reseptor 
potensiallarının zamansal toplamı və 
adaptasiyadan (uyğunlaşma) asılıdır.
Reseptor potensialı
xudiyevorxan@mail.ru


Adaptasiya – reseptor həssaslığında azalma olub, afferent neyronda qıcığın davam etməsinə baxmayaraq, FP-
nın tezliyində azalmanın baş verməsidir.
xudiyevorxan@mail.ru


Birincil hissi şifrələmə
Tək bir afferent neyron, özünə aid reseptor ucları ilə birlikdə hissi 
komponenti əmələ gətirir. Əksər hallarda afferent neyronun 
periferik ucu çoxlu şaxələrə ayrılır ki, bu şaxələrin hər birində 
reseptorlar olur.
Qıcıqlandığı zaman, bəlli bir afferent neyronun aktivləşməsinə səbəb olan 
bədən sahəsinə o neyronun reseptiv sahəsi deyilir.
Hissi komponent reseptorlarına təsir edən 
qıcığın şiddəti artdıqca, afferent neyrondakı 
FP tezliyi də artır.
Əlavə reseptorların fəaliyyətə keçirilməsinə 

Yüklə 1,18 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin