Hissi reseptorların iki tipinin sxematik forması Hissi reseptorlar
Spesifik olmayan yuxarı qalxan yollar
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Somatik hisslər: ➢ Toxunma və təzyiq. Dəridəki reseptorlar müxtəlif sürətdə uyum göstərir. ➢ Qamət və hərəkət.
|
Spesifik olmayan yuxarı qalxan yollar ümumi məlumatlar
daşıyır. Yuxarı qalxan neyron müxtəlif qıcıqlar tərəfindən (təzyiq, isti, soyuq) aktivləşdirilən bir çox afferent neyrondan gələn qıcıqlara cavab verə bilir. Bu neyronlar polimodal neyronlar adlanır. xudiyevorxan@mail.ru Somatik reseptorlar dəri, skelet əzələsi, sümük və vətərlərdən gələn məlumatı daşıyırlar. Bu məlumatlar somatosensorial korteksə gedir. Somatosensor korteks parietal və frontal payları bir-birindən ayıran mərkəzi sulkusun arxasında yerləşir. Gözlərdən gələn spesifik yuxarı qalxan yollar oksipital payda yerləşən, primer kortikal alıcı sahə olan görmə korteksinə bağlanır. Qulaqdan gələn spesifik yuxarı qalxan yollar temporal payda yerləşən eşitmə korteksinə gedir. Dad tumurcuqlarından qalxan yollar, üzdən gələn məlumatın analiz edildiyi somatosensor korteksə bitişik olan dad korteksinə gedir. Qoxu yolları limbik sistem və frontal payla temporal payın alt hissəsindəki qoxu korteksinə gedir. Kortikal assosiasiya sahələri hissi sahələrin bölümü deyil, amma gələn məlumatın daha aydınlaşdırılmasında rol oynayır. Birincil hissi sahələrin kənarlarında qalan sahələr məlumatı daha qarışıq yollarda analiz edir. Beyinin oyanıqlıq, diqqət, yaddaş və dil qabiliyyəti ilə əlaqədar bacarıqlar bu sahələrdə analiz edilir. xudiyevorxan@mail.ru Somatik hisslər: ➢ Toxunma və təzyiq. Dəridəki reseptorlar müxtəlif sürətdə uyum göstərir. ➢ Qamət və hərəkət. Buradakı əsas reseptorlar əzələ iyciyi gərim reseptorlar və Holci vətər orqanıdır. Görmə və vestibulyar orqanlar da bu hisslərin bütövləşdirilməsində iştirak edir. ➢ Temperatur. Termoreseptorlar sərbəst neyron sonlanmalarından kökən alır. Həqiqi temperatur reseptorları akson terminallarının plazma zarlarında yerləşən keçici-reseptor potensialı (TRP) proteini adlanan ion kanallarıdır. Xüsusi hissi sistemlər Bu proteinlərin bəziləri kimyəvi liqandlarla açıla bilir. Bəzi afferent neyronlarda aşırı temperatur ilə qıcıqlanan, ağrılı qıcıqlara cavab verən proteinlər də vardır (çoxreseptorlu neyronlar). xudiyevorxan@mail.ru Document Outline
Yüklə 1,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|