Antik davr davlatlari va madaniyati

---

Antik davr davlatlari 
va madaniyati

---

REJA: 

1.
 
Antik davrda qullar mehnatidan keng 
foydalanilgan. 

2. 
Antik davr O’rta Osiyo xalqlari moddiy va 
ma’naviy madaniyati 

3. O’rta Osiyo qadimgi (antik) dunyosining 
o’ziga xos xususiyatlari. 

4, Yirik sun’iy sug’orish inshoatlarini barpo 
etilishi. 

---

Antik davrda qullar mehnatidan keng 
foydalanilgan. 
Mil. avv. III asrning o’rtalarida mustaqil davlat 
sifatida tashkil topgan Parfiya davlati hozirgi 
Turkmaniston va Eronning bir qismini o’z 
ichiga olgan. Bu davlatning birinchi hukmdori 
Arshak bo’lib, u mil. avv. 247 yili taxtga 
o’tiradi. Mil. avv. 235 yildan boshlab, Parfiya 
podsholari o’z erlari hududlarini kengaytirib 
bordilar. Milodiy III asrning birinchi choragida 
sosoniylar arshakiylar hukmronligini tugatib, 
Parfiyada hokimiyatni qo’lga oldilar. Antik 
davr Parfiyaning qishloq xo’jaligida qullar 
mehnatidan keng foydalanilgan. Mil. avv. III 
asr o’rtalaridan boshlab Parfiya davlati hozirgi 
O’zbekiston hududlarida joylashgan qadimgi 
viloyatlar 
– Xorazm, Baqtriya, So’g`diyona 
bilan siyosiy, madaniy va iqtisodiy 
munosabatlarni ayniqsa rivojlantirdi. 

---


Undan tashqari, parfiyaliklar besh asr davomida Hindiston, 
O’rta Osiyo va Xitoyning Qarb mamlakatlari bilan qilgan savdo 
aloqalarida vositachilik qildilar. Parfiyaliklarning yozuvi oromiy 
(Niso hujjatlari) yozuvi bo’lib, zardo’shtiylik diniga e’tiqod 
qilishgan. 

Qadimgi Farg`ona turli davr manbalarida Dovon, Boxan, 
Polona, Parkana kabi nomlar bilan eslatib o’tiladi. 
Ma’lumotlarga qaraganda Ershi (Marhamat) shahri Dovonning 
poytaxti edi. Antik davr Dovon aholisi dehqonchilik, uzumchilik, 
yilqichilik bilan shug`ullanishgan. Dovonning «samoviy otlari» 
o’lkadan tashqarida ham ma’lum va mashhur bo’lgan. 

---

Antik davr O’rta Osiyo xalqlari moddiy va ma’naviy 
madaniyatida jiddiy o’zgarishlar sodir bo’lishi. 

Mil. avv. IV-II asrlar oromiy yozuvi 
asosida Xorazm, Parfiya va So’g`d 
yozuvlari paydo bo’ldi. Kushon 
davriga kelib yana bir yozuv-Kushon 
(Baqtriya) yozuvi shakllanadi. O’rta 
Osiyo va Afg`oniston hududidagi 
arxeologik tadqiqiotlar antik davr 
madaniyatining gullab yashnaganidan 
dalolat beradi. Ayritom va Ko’hna 
Termizda Budda ibodatxonalari 
ochilgan. Fayoztepa, Quva, 
Xolchayon, Dalvarzin kabi ko’hna 
shaharlarda ham saroylar, 
ibodatxonalar ochilib, ular yuksak 
madaniyatga ega ekanligi kuzatilgan.

---