5-mavzu: Dunyoning konfetsional manzarasi
Rеja:
1.
Konfessiya
tushunchasi
2.
Dunyoning konfetsional manzarasi
3.
O’zbekistonda faoliyat ko’rsatayotgan diniy konfessiya
va tashkilotlar
Tayanch tushunchalar:
Din, Konfessiya, Sekta, Diniy tashkilot, O‘zbekistondagi diniy konfessiyalar,
Diniy tashkilot, Mormonlar, Krishnani anglash jamiyati, Iegovo shohidlari,
Bahoiylik, Bobiylik.
Konfessiya tushunchasi
Mavzuni yoritishda talaba quyidagilarga e’tibor qaratadi. "Konfessiya" so‘zi
(lotincha – "confessio") o‘zbek tiliga aynan tarjima qilinganda “e’tiqod qilish”,
degan ma’noni anglatadi. Umuman olganda, diniy konfessiya deganda muayyan
diniy ta’limot doirasida shakllangan va o‘ziga xos xususiyatlarga ega e’tiqod va
ushbu e’tiqodga ergashuvchilar jamoasi tushuniladi. Bir din doirasida yuzaga
kelgan bo‘lsa-da, aqidalar borasida farqlanadigan jamoalar ham diniy konfessiyalar
jumlasiga kiradi.
Shuni inobatga olgan holda, mutaxassislar hozirgi kunda dunyoda taxminan
1000 dan ortiq diniy konfessiyalar mavjud, deb hisoblaydi.
Shuni alohida ta’kidlab o‘tish lozimki, islom dinida bunday holat
kuzatilmaydi. Hech qaysi mamlakatda hanafiy mazhabi alohida, boshqa mazhablar
alohida konfessiya sifatida ro‘yxatdan o‘tmaydi. Masalan, O‘zbekistonda ham bir
necha shia jamoalari bo‘lishiga qaramay, ular o‘zlarini alohida diniy konfessiya
hisoblamaydilar.
Din jamiyat hayotining tarkibiy qismi sifatida kishilarning ijtimoiylashuviga,
ularning turmush tarzini tashkil etish va tartibga solishga xizmat qiluvchi me’yoriy
omillardan biri bo‘lib kelgan. Dinning bunday roli uning tarixan shakllangan
o‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi. CHunki, din, birinchidan, umuminsoniy
axloq me’yorlarini o‘ziga singdirib olib, ularni hamma uchun majburiy xulq-atvor
qoidalariga aylantirgan; ikkinchidan, odamlarning bahamjihat yashashiga
ko‘maklashgan; uchinchidan, odamlarda ishonch hissini mustahkamlagan hamda
hayot sinovlari, muammo va qiyinchiliklarni engib o‘tishlarida kuch bag‘ishlagan;
to‘rtinchidan, umuminsoniy va ma’naviy qadriyatlarni saqlab qolish hamda
avloddan-avlodga etkazishga yordam bergan va shu yo‘l bilan madaniyat rivojiga
katta ta’sir ko‘rsatgan.