Prof. Dr. Selçuk BÖLÜkbaþI
Yüklə 33,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- YAÞLA OLUÞAN DEÐÝÞÝKLÝKLER
- DEÐÝÞÝKLÝKLERÝN ETKÝLERÝ
- YAÞLILARDA EVDE DÜÞMELER SONUCU OLUÞAN OSTEOPOROTÝK KIRIKLAR
- OSTEOARTROZUN BELÝRTÝLERÝ
- OSTEOARTROZUN EN SIK GÖRÜLDÜÐÜ YERLER
- OSTEOARTROZUN NEDENLERÝ
|
1 Prof. Dr. Selçuk BÖLÜKBAÞI Y aþlanma ile birlikte deri ve saçlarda görülen deðiþiklikler gibi vücut duruþunda ve yürüyüþünde de deðiþiklikler meydana gelir. Kas-iskelet sistemi vücudun destek ve temelidir. Vücut; kemik, kas ve eklemlerin beyin tarafýndan saðlanan koordinasyonu ile hareket eder.
Yaþlanma ile birlikte > Kemiklerde kalsiyum ve diðer minerallerin kaybýyla beraber kemik kütlesinde azalma olur (Osteoporoz) (Bkz. "Kemik Saðlýðý" Bölümü) > Omurgada omurlar arasýndaki diskler zamanla su kaybeder ve incelir, boy kýsalýr. > Omurlar osteoporoza baðlý olarak incelir, çöker ve çökme kýrýklarý oluþur. Buna baðlý olarak sýrtta kamburluk geliþir. > Kol ve bacaklardaki uzun kemikler yaþla daha kýrýlgan hale gelir. > Eklemler sertleþir ve esnekliklerini kaybeder. > Kalça ve diz gibi yük taþýyan eklemlerde dejeneratif deðiþiklikler (osteoartroz, kireçlenme) geliþebilir. > Kaslarda belirgin zayýflama olur. DEÐÝÞÝKLÝKLERÝN ETKÝLERÝ > Kemikler daha kýrýlgan hale gelir ve kolaylýkla kýrýlýrlar (osteoporoz). 9
3 2 > Boy kýsalýr. > Hareketler yavaþlar ve kýsýtlanýr. > Yürüyüþ yavaþlar ve adýmlar kýsalýr. > Yürüyüþ þekli deðiþir ve kiþi daha çabuk yorulmaya baþlar. > Eklemler deforme olur (osteoartroz) YAÞLILARDA EVDE DÜÞMELER SONUCU OLUÞAN OSTEOPOROTÝK KIRIKLAR Altmýþbeþ yaþ ve yukarýsýnda olanlarýn 1/3'ünden fazlasý her yýl evde düþmeler sonucu travmaya uðramaktadýr. Osteoporotik kýrýklarýn ¾'ü evde düþmeler sonucu oluþur. Oluþan bu kýrýklar sýrasýyla en fazla omurga, kalça, el bilek, ön kol, ayak bileði ve kolda görülür. Özellikle böyle bir travmadan sonra bir hastanenin acil servisine veya bir ortopedi uzmanýna baþvurulmalýdýr. EVDE DÜÞME RÝSKLERÝ I- Yaþlýya baðlý faktörler ! Vücut zayýflýðýna baðlý kuvvetsizlik ! Yürüme ve denge problemleri ! Alýnan 4 ve üzerinde ilaç veya psikoaktif ilaçlar Yukardaki risk faktörleri nasýl düzeltilebilir ? 1. Düzenli fiziksel aktivite yapýlmalýdýr. 2. Alýnan ilaçlar yeniden düzenlenerek özellikle uyku ilaçlarý ve sakinleþtiriciler azaltýlmalýdýr. II. Eve ait riskler ve önlemleri ! Banyodaki tüm kaygan zeminler kaymaz hale getirilmelidir. ! Banyo ve tuvaletlere tutunup kalkma kollarý yapýlmalýdýr. ! Merdivenlerin her iki tarafýna tutunma korkuluklarý yapýlmalýdýr. ! Evdeki ýþýklandýrmalar artýrýlmalýdýr. (Bkz. "Ev Güvenliði" Bölümü) OSTEOARTROZ ! Eklemlerde aðrý, katýlýk ve hareket kýsýtlýlýðýna neden olan bir hastalýktýr. ! Halk arasýnda "kireçlenme" olarak bilinen bu durum; aslýnda eklemi oluþturan kemikler arasýndaki kýkýrdaðýn mat, pürtüklü ve sarýmsý bir hal almasý, yani dejenerasyonudur.
! Eklemde aðrý ve katýlýk hissi ! Hareket sýrasýnda eklemden ses gelmesi ! Eklemin geniþlemesi ! Þiþlik (Bazý durumlarda) ! Þikayetlerin istirahatle azalýp, eklem kullanýlýnca artmasý 3 2 > Boy kýsalýr. > Hareketler yavaþlar ve kýsýtlanýr. > Yürüyüþ yavaþlar ve adýmlar kýsalýr. > Yürüyüþ þekli deðiþir ve kiþi daha çabuk yorulmaya baþlar. > Eklemler deforme olur (osteoartroz) YAÞLILARDA EVDE DÜÞMELER SONUCU OLUÞAN OSTEOPOROTÝK KIRIKLAR Altmýþbeþ yaþ ve yukarýsýnda olanlarýn 1/3'ünden fazlasý her yýl evde düþmeler sonucu travmaya uðramaktadýr. Osteoporotik kýrýklarýn ¾'ü evde düþmeler sonucu oluþur. Oluþan bu kýrýklar sýrasýyla en fazla omurga, kalça, el bilek, ön kol, ayak bileði ve kolda görülür. Özellikle böyle bir travmadan sonra bir hastanenin acil servisine veya bir ortopedi uzmanýna baþvurulmalýdýr. EVDE DÜÞME RÝSKLERÝ I- Yaþlýya baðlý faktörler ! Vücut zayýflýðýna baðlý kuvvetsizlik ! Yürüme ve denge problemleri ! Alýnan 4 ve üzerinde ilaç veya psikoaktif ilaçlar Yukardaki risk faktörleri nasýl düzeltilebilir ? 1. Düzenli fiziksel aktivite yapýlmalýdýr. 2. Alýnan ilaçlar yeniden düzenlenerek özellikle uyku ilaçlarý ve sakinleþtiriciler azaltýlmalýdýr. II. Eve ait riskler ve önlemleri ! Banyodaki tüm kaygan zeminler kaymaz hale getirilmelidir. ! Banyo ve tuvaletlere tutunup kalkma kollarý yapýlmalýdýr. ! Merdivenlerin her iki tarafýna tutunma korkuluklarý yapýlmalýdýr. ! Evdeki ýþýklandýrmalar artýrýlmalýdýr. (Bkz. "Ev Güvenliði" Bölümü) OSTEOARTROZ ! Eklemlerde aðrý, katýlýk ve hareket kýsýtlýlýðýna neden olan bir hastalýktýr. ! Halk arasýnda "kireçlenme" olarak bilinen bu durum; aslýnda eklemi oluþturan kemikler arasýndaki kýkýrdaðýn mat, pürtüklü ve sarýmsý bir hal almasý, yani dejenerasyonudur.
! Eklemde aðrý ve katýlýk hissi ! Hareket sýrasýnda eklemden ses gelmesi ! Eklemin geniþlemesi ! Þiþlik (Bazý durumlarda) ! Þikayetlerin istirahatle azalýp, eklem kullanýlýnca artmasý OSTEOARTROZUN EN SIK GÖRÜLDÜÐÜ YERLER: ! BOYUN - Omurga kemikleri arasýndaki eklemler tahrib olur. Aðrý; baþa, omuza yayýlabilir. ! BEL - Omurlar arasýndaki eklemler, diskler zedelenir. Aðrý; bel, sýrt ve bacaðý etkileyebilir. ! KALÇA - Kalça ekleminin osteoartrozunda aðrý kasýða, dize yayýlabilir. ! DÝZ - Diz eklem kýkýrdaðýndaki osteoartroz eklemde deformite yapar, dize baðlanan adaleler zayýf ise yürüme zorlaþýr. Merdiven inip çýkma aðrýlýdýr. ! EL PARMAKLARI - Parmaklarda özellikle uç eklemler geniþler. Baþparmak kökündeki eklem tutulmuþsa cisimleri kavramada zorluk yaþanýr. ! AYAK PARMAKLARI - Ayak baþ parmaðýnda tutulma olursa yürüme aðrýlý hale gelir. OSTEOARTROZUN NEDENLERÝ: ! Kalýtsal faktörler ! Eklemlerin zorlanmasý ! Ekleme komþu kemikte kýrýk ! Ýltihabi eklem hastalýklarý sonrasýnda ! Bazý ameliyatlar sonrasýnda ! Eklem baðlarýnda kopma gibi nedenler osteoartroza zemin hazýrlar. 5 4 TEDAVÝ: ! Hekimin önerisi ile aðýzdan veya eklem içine enjekte edilen ilaçlar kullanýlýr. ! Fizik Tedavi uygulamalarýndan yararlanýlýr. ! Ekleme baðlanan adalelerin güçlendirilmesi için uygun egzersizler yapýlmalýdýr. ! Eklemleri korumaya yönelik önlemler alýnmalýdýr (Bkz: "Artritli Eklemlerin Korunmasý" Bölümü) ! Ekleme yönelik cerrahi uygulamalar gerekebilir. OSTEOARTROZUN EN SIK GÖRÜLDÜÐÜ YERLER: ! BOYUN - Omurga kemikleri arasýndaki eklemler tahrib olur. Aðrý; baþa, omuza yayýlabilir. ! BEL - Omurlar arasýndaki eklemler, diskler zedelenir. Aðrý; bel, sýrt ve bacaðý etkileyebilir. ! KALÇA - Kalça ekleminin osteoartrozunda aðrý kasýða, dize yayýlabilir. ! DÝZ - Diz eklem kýkýrdaðýndaki osteoartroz eklemde deformite yapar, dize baðlanan adaleler zayýf ise yürüme zorlaþýr. Merdiven inip çýkma aðrýlýdýr. ! EL PARMAKLARI - Parmaklarda özellikle uç eklemler geniþler. Baþparmak kökündeki eklem tutulmuþsa cisimleri kavramada zorluk yaþanýr. ! AYAK PARMAKLARI - Ayak baþ parmaðýnda tutulma olursa yürüme aðrýlý hale gelir. OSTEOARTROZUN NEDENLERÝ: ! Kalýtsal faktörler ! Eklemlerin zorlanmasý ! Ekleme komþu kemikte kýrýk ! Ýltihabi eklem hastalýklarý sonrasýnda ! Bazý ameliyatlar sonrasýnda ! Eklem baðlarýnda kopma gibi nedenler osteoartroza zemin hazýrlar. 5 4 TEDAVÝ: ! Hekimin önerisi ile aðýzdan veya eklem içine enjekte edilen ilaçlar kullanýlýr. ! Fizik Tedavi uygulamalarýndan yararlanýlýr. ! Ekleme baðlanan adalelerin güçlendirilmesi için uygun egzersizler yapýlmalýdýr. ! Eklemleri korumaya yönelik önlemler alýnmalýdýr (Bkz: "Artritli Eklemlerin Korunmasý" Bölümü) !
Document Outline
Yüklə 33,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|