QDPI Pedagogika fakulteti
Surdo-tarjimon yònalishi 01/23guruhi talabasi
Rahmonova Nargizaning
"Odam anatomiyasi" fanidan tayyorlagan
MUSTAQIL TA'LIMI
BOSH MIYA NERVLARINING TUZULISHI REJA: 1.Bosh miyaning tuzilishi 2. Bosh miyaning taraqqiyoti 3. Bosh miyaning vazifalari
Miya
Og’irligi 1300 - 1400 g
Taxminan 100 milliard nervlardan tuzilgan
“universal hayot strukturasi unda mujassam”
Odam va hayvonlar nerv sistemasining markaziy bo’gini.
Bosh miya (encephalon) uni o‘ragan pardalari bilan birga kallaning miya qismi ichida joylashgan. Uning ustki yon yuzasi kalla qopqog‘i ichki yuzasiga mos ravishda gumbaz hosil qiladi. Pastki yuzasi kallaning ichki asosidagi chuqurchalarga mos murakkab relefga ega. Bosh miya uch yirik qismdan: katta miya yarimsharlari, miyacha va miya so‘g‘onidan iborat.
Miyaning rivojlanishi
mushuk shimpanze inson
Bog’lovchi qism
Sezgi qismi
Harakat qismi
Harakat qismi-nerv hujayralari to’plami muskullar, paylar ,bo’gimlar, suyaklarning retseptorlaridan impuls qabul qilib odam tanasinig barcha qismlarining harakatini boshqaradi.
Sezish qismi-odam tanasining barcha sezgi a’zolarining oliy markazi hisoblanadi. Bu markazlar barcha sezgi a’zolaridan impuls qabul qiladi
Assotsiativ zonalarning nerv hujayralari tananing to’qima va a’zolari bilan nerv yollari orqali bog’lanmagan ular miya po’stlog’ining turli qismidagi nerv hujayralarini bog’laydi
Bosh miya yarim sharlari
peshana
chakka
ensa
tepa
Bosh miya yarim sharlari 2 qismdan iborat 1 kulrang moddadan tashkil topgan tashqi qism 2 oq moddadan tashkil topgan ichki qavat
Bosh miya po`stlog`ining mikroskopik tuzilishi I-eng ustki qavat, nerv hujayralarining kalta o`simtalaridan tashkil topgan; II- donodor hujayralar; III-piramidasimon hujayralar; IV - yulduzsimon hujayralar; V - piramidasimon yirik hujaylar; VI-duksimon hujayralar
birinchi, ya'ni miya po'stlog'ining eng ustki qavati nerv hujayralarining kalta o'simtalaridan tashkil topgan; -2- qavatida donasimon nerv hujayralari joylashgan; - 3- qavatda piramidasimon hujayralar bo'ladi; - 4- qavat yulduzsimon tuzilgan nerv hujayralaridan iborat; - 5-qavatni yirik piramidasimon hujayralar tashkil qiIadi; - eng pastki, ya'ni 6- qavatda duksimon nerv hujayralari joylashgan.
Bosh miyaning tashqi ko’rinishi 1-uzunchoq miya 2-miyacha 3-boshmiya yarim sharlarining ko’rinishi
Miya yarim sharlari
Frontal Lobes- peshana
Gapirish muskullarning harakati va qaror qabul qilish
Ijro qiluvchi qism
Parietal Lobes-tepa
Sezgilarni o’z ichiga oladi
Occipital Lobes-ensa
Occipital Lobes-ensa
Miyaning ko’rish qismi, qaysiki kelayotgan axborotni qabul qiladi
Temporal Lobes-chakka
Eshitishni ta’minlab beradi,
1 Hid bilish 2 yozuv o’ng qo’l 3 siypalash 4 eshitish 5 gapirish 6 hisoblash 7 o’qish 8 ko’rish 9 siypalash chap qo’l 10ohang intonatsiya 11 o’zi turgan joyni aniqlash 12 shakllarni aniqlash
Bosh miya yarim sharlari po’stlog’ida oliy nerv markazlarining joylashuvi
Miya
Miya asosi
Avtomatik ya-shash funksiyasi uchun javobgar
Medulla-uzunchoq miya
Yurak urishi va nafas olishni boshqaradi
Miyachaning tashqi ko’rinishi 1chivalchangsimon qismi 2yarim shari
