Referat tema : Jınayat jumısın qozǵatıwdıń anıqlıǵı Tapsırdı : N. Keńesbaeva Qabılladı : B. Qlisheva Nókis-2022

BERDAQ ATINDAǴI QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK UNIVERSITETI YURIDIKA FAKULTETI

YURISPRUDENCIYA BAǴDARI

Sırtqı tálim

3-kurs studenti Násiyba Keńesbaeyvaniń

“ Jináyat protsessuallıq huquq ” páninen

REFERAT

Tema : Jınayat jumısın qozǵatıwdıń anıqlıǵı

Tapsırdı : N.Keńesbaeva

Qabılladı : B.Qlisheva

Nókis-2022

Joba :

1. 
   Ayıplaw juwmaǵı menen jınayat jumısın pıtırıw
   
2. 
   Sudlawgʻa tiyislilik túsinigi jáne onıń áhmiyeti
   
3. 
   Jınayat jumısları birlestirilgende olardıń sudlawgʻa tiyisliligi
   

1.1 Ayıplaw juwmaǵı menen jınayat jumısın pıtırıw

Ayıplaw juwmaǵı menen jınayat jumısın pıtırıw dáslepki tergewdi pıtırıwdıń eń kóp ushraytuǵın túri esaplanadı.

Joqarıda belgilengen protsessual háreketler ámelge asırılǵanınan keyin, ayıplaw juwmaǵı dúziledi. Ayıplaw juwmaǵı - dáslepki tergew nátiyjelerin ózinde sáwlelendirilgen, ayplanip atirgʻan shaxstıń háreketlerin tiyisli tártipte jınayat nızamshılıǵın qaysı statyası menen kvalifikatsiyalanip atirgʻanligʻin hám sol ayıplaw áyne qaysı dálil hám tastıyıqlar menen tastıyıqlanǵanlıǵın, ayıplanıwshın minez-qulqların jeńillestiriwshi, salmaqlastiriwshi jaǵdayları nelerden ibarat ekenligin, ulıwma dáliller analizin ózinde sáwlelendirgen júdá zárúrli protsessual hújjet esaplanadı.

Ayıplaw juwmaǵı - áyne sud talqılawında kóriliwi kerek bolǵan jınayat jumısınıń ayıplaw sheńberin belgileytuǵın protsessual hújjet bolıp tabıladı. Sol sebepli ol tiyisli talaplarǵa juwap beriwi kerek: ob'ektiv bolıwı (tek ǵana tekserilgen hám anıqlanǵan dálillerge tiykarlanǵan bolıwı ), anıq belgilengen (Guman tiykarında túrli túsinikti bermewi kerek), yuridikalıq tiykarlanǵan (tiyisli tártipte jınayat hám jınayat protsessual nızamchiligi talaplarına tayanǵan bolıwı ) sonıń menen birge, stilistik hám grammatik talaplarǵa tolıq juwap beriwi kerek. Ózbekstan Respublikası JPKning 379 -statyasında ayıplaw juwmaǵı aldına qoyılǵan nızamlı talaplar ámeldegi bolıp, oǵan kóre, ayıplanıwshı jáne onıń qorǵawshısı jınayat jumısındaǵı barlıq materiallar menen tanıstırilganlaridan keyin tergewshide jumıstı sudqa jiberiw ushın jetkilikli tiykarlar bar ekenligi tuwrısındaǵı pikiri ózgermegen bolsa, ayıplaw juwmaǵı dúzedi.

Ayıplaw juwmaǵı xarakteristika -tiykarlantirish hám juwmaq bólimlerinen ibarat boladı. Xarakteristika bóleginde dáslepki tergewde anıqlanǵan jaǵdaylar : jábirleniwshi, sonıń menen birge ayıplanıwshı tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar ;

Ayıplanıwshınıń aybın tastıyıqlaytuǵın dáliller; ayıplanıwshınıń ózin qorǵaw ushın alıp kelgen sıltawları hám olardı tekseriw nátiyjeleri bayanlainadi.

Juwmaq bóleginde ayıplanıwshınıń shaxsı tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar keltiriledi hám de daǵaza etilgen ayıplawdıń mazmunı Jınayat kodeksiniń sol jınayattı názerde tutqan statyası yamasa elementların da kórsetken halda bayanlainadi.

Eger, ayıplanıwshı tárepinen bir neshe jınayatlar ámelge asırılǵan bolsa, ol jaǵdayda hár bir ámelge asırılǵan jınayat ushın bólek sol kórsetilgen talaplar atqarılıwı kerek (ámelge asırılǵan jınayattıń waqıtı, jayı, júz qılıw sebepleri, jınayattıń motivı, jınayat nátiyjesinde jetkizilgen zıyanlı áqibeti, mazmunı, sol ámelge asırılǵan jınayattı kvalifikatsiyasi). Egerde, jınayat bir neshe shaxslar tárepinen ámelge asırılǵan bolsa, ayıplaw juwmaǵın xarakteristika - tiykarlantiriwshi bólegi aldına qoyilgʻan talaplar hár bir jınayat júz etken shaxs - ayıplanıwshıgʻa salıstırǵanda bólek qollanıw etip, kórsetiliwi kerek. Xarakteristika - tiykarlantiriwshi bóleginde ámelge asırılǵan jınayatda hár bir jınayat júz qılıw qatnasıwshısınıń ornı, atqarǵan jumısı, aybınıń dárejesi, aybın tastıyıqlaytuǵın maǵlıwmatlar, oǵan qóyılıp atırǵan ayıplawǵa salıstırǵanda kórgizbesin kórsetip beriliwi kerek.

Ayıplaw juwmaǵında tek ǵana jınayat jumısı boyınsha ayıplanıwshı jol menende jumısqa tartıw sheshiminde kórsetilgen jınayatlardıń ózi kórsetiliwi kerek.

Ayıplaw juwmaǵınıń juwmaq bólegi xarakteristika -tiykarlantiriw bólegi menen tıǵız baylanıslı bolıwı hám logikalıq jaqtan odan kelip shıqqan bolıwı, juwmaq bólegi xarakteristika -tiykarlantiriw bólegi mazmunına tolıq muwapıq keliwi talap etiledi. Ayıplanıwshı bir neshe jınayattı júz qılıwda ayiplanip atirgʻan bolsa, ol jaǵdayda hár bir ámelge asırǵan jınayatı ushın bólek yuridikalıq baha beriliwi kerek. Gruppa shaxslar tárepinen ámelge asırılǵan Jınayat jumısı boyınsha hár bir ayıplanıwshınıń shaxsın xarakteristikalaytuǵın jaǵdaylar, ayıplaw forması hám JKning tiyisli statyası bólek kórsetip beriliwi shárt.

Ayıplaw juwmaǵında bayanlaytugʻin jaǵdaylardı tastıyıqlaytuǵın jumıs betleri kórsetiliwi kerek. Ayıplaw juwmaǵı qaerde hám qashan dúzilgenligi kórsetilib, tergewshi tárepinen imzalanadi.

Eger tergew bir neshe tergewshi tárepinen ámelge asırılǵan bolsa, ol jaǵdayda ayıplaw juwmaǵı tergew toparı basshısı tárepinen imzalanadi. Ayıplanıwshı jınayat jumısı júrgizilgen tildi bilmese, ayıplaw juwmaǵınıń nusqası onıń tiline jazba túrde awdarma etip tapsırıladı.

Ayıplaw juwmaǵı duzib bolingʻannan keyin, tergewshi ayıplaw juwmaǵına qosımshalardı sheshiwi kerek. Ózbekstan Respublikası JPKning 380- statyası talabına kóre, qosımshada tergewshiniń pikrine qaraǵanda sud jıynalısına shaqırılıwı kerek bolǵan adamlardıń dizimi, sonıń menen birge qollanılǵan qawipsizlik ilajları, gúman etiletuǵın hám ayıplanıwshı qansha waqıt tutqınǵa alıp saqlanganlıgı, dálil bolatuǵın buyımlar, puqaralıq dawanı támiyinlew ilajları, sud shıǵınları tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar kórsetiledi.

Eger dáslepki tergew tárepinen dawıslı jazıw, video jaziw yamasa basqa texnikadan paydalanılǵan bolsa, ayıplaw juwmaǵı sońında beriletugʻin maǵlıwmatlarda sol texnikalardan qashan hám qayda qollanılǵanlıǵı hám sol texnikalıq qurallar nátiyjelerin ózinde sáwlelendirgen audio, videoyozuv materialları hám vido jaziw lentalari qayda saqlanıp atırǵanlıǵı haqqında kórsetip qóyıladı. Tap sonday, jınayat jumısı boyınsha dálil bolatuǵın buyımlar retinde jumısqa biriktirilgen predmet hám buyımlardı qayda saqlanıp atırǵanlıǵı haqqında kórsetip qóyıladı.

Sud jıynalısına shaqırılıwı kerek bolǵan adamlardıń diziminde tergewshi olardıń turǵan jayı hám de kórsetiwlerii yamasa juwmaqları jumıstıń qaysı betinde berilgenligin kórsetedi.

Tergewshi sud jıynalısına shaqırılıwshılar dizimine jumıs boyınsha haqıyqattı anıqlawǵa járdem beretuǵın gúwalardı dizimge kiritedi. Gúwalar dizimin sonday tártipte beriw kerek, sud tergewin ótkeriwde, dáliller analizin sud tárepinen ótkeriliwinde málim bir Izbe-izlilikde dawam etiw kerek. Sudqa shaqırılıwshılar dizimine zárúr bolǵan jaǵdaylarda qánigeler, dilmashlar, ekspertler, jas óspirimler jumısları boyınsha bolsa, álbette, jas óspirim adamlardıń nızamlı wákilleri hám pedagoglar, vrachlar hám tárbiyashilar kiritiliwi talap etiledi.

Jábirleniwshiler, gúwalar hám protsestin basqa qatnasıwshıları qawipsizligin támiyinlew maqsetinde, sud jıynalısına shaqırılıwı kerek bolǵan shaxslar diziminde olardıń laqapları kórsetiliwi múmkin. Qawipsizligi támiyinleniwine mútáj bolǵan shaxslar haqqındaǵı maǵlıwmatlar olar qatnasıwında ótkerilgen tergew háreketleri protokolınıń kirisiw bólimleri menen birge moljellengen halda sudqa usınıs etiledi. Olar menen tek ayıplaw juwmaǵın tastıyıqlaytuǵın prokuror hám jumıstı kórip shıǵıwshı sud'ya tanısıwları múmkin.

Ayıplaw juwmaǵı imzalangannan keyin, jınayat jumısı tezlik penen prokurorga jiberiledi. (JPK 381-statyası ). Bul haqqında ayıplanıwshıga salıstırǵanda qawipsizlik sharası retinde qamaw qollanılǵan bolsa, ol jaǵdayda ayıplanıwshı saqlanıp atırǵan tergew bólek ójiresi administraciyasına jazba túrde xabar berinadi.