1. Kichik maktabgacha Yoshdagi bolalarping psixologik hususiyatlari.
2. Rolli o'yin - maktabgacha Yoshdagi bolalarning etakchi faoiiyati.
3. Katta va o'rta maktabgacha Yoshdagi bolalarning shaxs sifatida shakllanishida kattalaming roli.
4. Bolaning psixik o'sishida o'yinning ahamiyati.
Kichik maktabgacha yoshdagi bolalarga to'g'ri tarbiya berish, ta'sir o'tkazish, ularning harakatini maqsadga muvofiq yo'naltirish orqali ularda mustaqil holda ovqatlanish, kiyinish yuvinish, o'z o'rnini yig'ishtirish ko'nikmalarini tarkib toptirishga, ayrim topshiriq va vazifalarni puxta bajarish malakasini shakllantirishga erishishimiz lozim.
Kichik maktabgacha yoshdagi bolalarga to'g'ri tarbiya berish, ta'sir o'tkazish, ularning harakatini maqsadga muvofiq yo'naltirish orqali ularda mustaqil holda ovqatlanish, kiyinish yuvinish, o'z o'rnini yig'ishtirish ko'nikmalarini tarkib toptirishga, ayrim topshiriq va vazifalarni puxta bajarish malakasini shakllantirishga erishishimiz lozim.
Bolaning uch yoshgacha o'sishida erillal yutuklari uning hulk-atvoriii, bilish jarayoniii sifat jihatidan ancha o'zgartirib yuboradi. Shunga qaramay bolaning o'sishiga kattalarning ta'siri, roli yetakchiligicha qolaveradi, lekin o'sib borishi mustaqilroq bo'lishini ta'minlaydi. Ammo makgabgacha yoshdagi mustaqillik ko'pincha bolaning amaiiy faoliyatida uncha kuchli bo'lmagan shaxsiy imkoniyati doirasida kattala-- yordamisiz harakat qilishida nisbatan oz bo'lsada tobelikdan qutulish tuyg'usida namoyon bo'ladi.
Maktabgacha yoshga qadar bolalarning psixologik xususiyatlari yuzasidan mulohaza yuritishda kimning ilmiy tadqiqoti va asari bo'lishidan kat'iy nazar unda vujudga keladigan xohish, istak hamda niyatning kondirilishi iidividni parvarishlashga tarbiyalashga qaror kiigan kattalar tomonidan amalga oshiriladi va boshqariladi.
Kichik maktab yoshidagi psixologik hususiyatlarini urgangan A. N. Golubevaning ftkricha noqulay sharoitda bolaga tarbiyaviy ta'sir ko'rsatish unda o'jarlikni paydo qiladi. SHuningdek bu Yoshdagi bolalarning ujarligi doimiy bo'lmaydi, masalan o'z tengdoshlariga nisbatan o'jarlik qilish ahyon-ahyondagina ruy beradi, ular asosan katta Yoshdagi odamlarga hususan muayyan tarbiyachiga yoki oila a'zolarining birortastga o'jarlik qiladilar.
Kichik maktab yoshi
psixologik xususiyatlari
Bolalarning o'jarligi barqaror bo'lmaganligi sababli uni oldini olish mumkin. Bola hulkida muayyan sharoiming ta'siri bilan paydo bo'lgan o'jarlik va nojo'ya qiliqlar mayjudligi, uning psixikasida jiddiy o'zgarish ro'y berganini, endi bolaga uning hozirgi usish darajasini hisobga olib, munosabatda bulish zarurligili bli iiradi.
1) kattalar bolaning jismoniy va aqliy inikoniyatlar
2) xohish va istagli mustakil holda turmushda qaror toptirishga intilishini.
3) ayrim ko'zga tashlangan qiyinchiliklarni bartaraf qilishga urinishi.
4) o'z holicha ish tutish cheklashlaridir.
Kattalarning bolaning ra'yiga, mustaqilligiga qarshi turmasdan mumkin qadar istagiga, intilishiga yordam bersalar, uning shaxsini shakllantirish jarayonidagi qiyinchilik uz-o'zidan barham topadi, nizo yoki ihtilofning oldi olinadi. O'jarlik, qaysarlik kattalarga itoatsizlikning vujudga kelishi bolaning kattalarga karamlilikdan qutulishga urinish va kichik maktabgacha Yosh davridan katta maktabgacha darvga o'tishning tashki ifodasidir.
Kattalarning bolaning ra'yiga, mustaqilligiga qarshi turmasdan mumkin qadar istagiga, intilishiga yordam bersalar, uning shaxsini shakllantirish jarayonidagi qiyinchilik uz-o'zidan barham topadi, nizo yoki ihtilofning oldi olinadi. O'jarlik, qaysarlik kattalarga itoatsizlikning vujudga kelishi bolaning kattalarga karamlilikdan qutulishga urinish va kichik maktabgacha Yosh davridan katta maktabgacha darvga o'tishning tashki ifodasidir.
Yosh davridagi bolalardan farqi ularda nisbatan hotirjam. barqarorok eis g-tuyg'ular mayjudligi, ularning affuktiv soiatiardan uyukroklik nizolarga kam berilishidk, Sunday bolalarga affektiv holat yuz berishi mumkin. lekin u vaqtinchalik bulib, yaqqoi harakat bilan emas, balki tasawur obrazlari dinamikasi bilan boglik holda sodir bo'ladi.
Yosh davridagi bolalardan farqi ularda nisbatan hotirjam. barqarorok eis g-tuyg'ular mayjudligi, ularning affuktiv soiatiardan uyukroklik nizolarga kam berilishidk, Sunday bolalarga affektiv holat yuz berishi mumkin. lekin u vaqtinchalik bulib, yaqqoi harakat bilan emas, balki tasawur obrazlari dinamikasi bilan boglik holda sodir bo'ladi.
Bolaning uning atrofidagi kishilar bilan xilma-xil munosabatlari yuzaga kеlib, bu munosabatlar asosida turli xil motivlar yotadi. Bularning hammasi bolaning individualligini tashkil etib, uning boshqa bolalardan nafaqat intеllеkti, balki axloqiy motivatsion jihatdan farqlanadigan shaxsga aylantiradi.
Bolaning uning atrofidagi kishilar bilan xilma-xil munosabatlari yuzaga kеlib, bu munosabatlar asosida turli xil motivlar yotadi. Bularning hammasi bolaning individualligini tashkil etib, uning boshqa bolalardan nafaqat intеllеkti, balki axloqiy motivatsion jihatdan farqlanadigan shaxsga aylantiradi.
Maktabgacha yoshdagi bolalar shaxsi rivojlanishining asosiy o`zgarishlari, ularning o`z shaxsiy sifatlari, layohatlari, muvaffaqiyat va muvaffaqiyatsizliklarini anglash, o`zini-o`zi anglashi kabi xislarning yuzaga kеlishi hisoblanadi,
Bola shaxsining rivojlanishida quyidagi o’zgarishlar yuz beradi.
