Reja: Kirish. I-bob. Psixolog olimlar tomonidan rolli-syujetli o’yinlarni o’rganilishi, shakllanishi va maktabgacha yoshdagi bolalar xotirasini psixologik xususiyatlari

Mavzu: Rolli-syujetli o’yinlar maktabgacha yoshdagi bolalarning ixtiyoriy xotirasini shakllantirish omili sifatida.
Reja:
Kirish.
I-Bob. Psixolog olimlar tomonidan rolli-syujetli o’yinlarni o’rganilishi, shakllanishi va maktabgacha yoshdagi bolalar xotirasini psixologik xususiyatlari.
1.1. Rolli-syujetli o’yinlar maktabgacha yoshdagi bolalarning shakllantirishni psixologik olimlar tomonidan o’rganilganligi.
1.2. Maktabgacha yoshdagi bolalarda bola xotirasini rivojlantirishda o’yin faoliyatini axamiyati.
Bob bo’yicha xulosa.
II-Bob. Maktabgacha yoshdagi bolalarning rolli-syujetli o’yin asosida xotirasini rivojlanishini eksperemental o’rganish.
2.1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning xotirasini psixologik aniqlash.
2.2. Maktabgacha yoshdagi bolalarning xotirasini rolli-syujetli o’yinlar orqali rivojlantirish.
Bob bo’yicha xulosa
Umumiy xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar.
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi: Jamiyatning ma’naviy takomili unda amalga oshiriladigan ta’lim - tarbiya ishlarining mazmuni, shakl va mohiyatiga bog’liqdir. SHu boisdan ham ta’limdagi yangilanishni, respublikamizda amalga oshirilayotgan bosqichma - bosqich ta’lim tizimini pedagogik talqin qilish, bu jarayonni samaradorli kechishini ta’minlash zaruriyati yuzaga keladi. Hozirgi yoshlarning har jihatdan mukammal barkamol, keng dunyoqarashga, ijodiy tafakkurga, intellektual salohiyatga ega bo’lgan shaxslar qilib tarbiyalashimiz zarur. Vatanimiz kelajagi bo’lgan yoshlarimizning bilimdonligi, ma’naviy kamoloti, g’oyaviy yetukligi davrimizning dolzarb vazifalaridandir.
O’zbek xalqi ta’lim-tarbiyaga oid boy merosga ega bo’lib, avlodlarga insonparvarlik, kamtarlik, mehnatsevarlik, do’stlik birodarlik, mehr-oqibat kabi umuminsoniy fazilatlarni tarbiyalab kelgan. Ma’lumki, bolalarning asosiy vaqti o’yin bilan o’tadi. O’yin - maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama rivojlanishining muhim vositasi, ularning asosiy faoliyati bo’lib hisoblanadi. O’yin jarayonida bola shaxsi faoliyat sub’ekti sifatida shakllana boshlaydi. O’yin o’zoq davrlardan beri mashhur olimlar, pedagog-psixologlar, faylasuflar, sotsiologlar, etnograflar va madaniyat arboblari diqqatini o’ziga qaratib kelgan.
Maktabgacha ta’lim bola shaxsini sog‘lom va etuk, shu bilan birga maktabga tayyorlagan holda shakllantirish maqsadini ko‘zlaydi. O‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunning 11-moddasida: “Maktabgacha ta'lim bola shaxsini sog`lom va yetuk, maktabda o`qishga tayyorlangan tarzda shakllantirish maqsadini ko`zlaydi. Bu ta'lim olti-etti yoshgacha oilada, bolalar bog`chasida va mulk shaklidan qat'i nazar boshqa ta'lim muassasalarida olib boriladi”,²- deb ta’kidlangan. Darhaqiqat, ta’lim-tarbiya qanchalik erta boshlansa, uning samarasi shunchalik erta namoyon bo‘ladi va insonning butun hayot tarziga ijobiy ta’sir qiladi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarning eng asosiy va yetakchi faoliyatlaridan biri o‘yindir. etakchi faoliyat deb bolaning ayni shu yoshida tez – tez ko‘zga tashlanib turadigan xatti – harakatiga aytamiz.
Etakchi faoliyat shunday faoliyatki, bu faoliyat tufayli bolaning psixik jihatdan o‘sishida jiddiy o‘zgarishlar yuz beradi. Boshqacha qilib aytganda, mana shunday asosiy faoliyat jarayonida bolaning barcha psixik prosesslari anchagina o‘sadi. O‘yin bola hayotida mana shunday asosiy faoliyatlardan biridir. O‘yin shu qadar universial, shu qadar ko‘p qirrali va qudratli faoliyatdirki, barcha yoshdagi bolalarni o‘yindan boshqa kamolga yetkazishni tasavvur etish qiyin.
O‘yin faqat tashqi muhitdagi narsa va hodisalarni bilish vositasi bo’libgina qolmay balki, qudratli tarbiya vositasi hamdir. Ijodiy va syujetli rolli o‘yinlarda maktabgacha yoshdagi bolalarni barcha psixologik xususiyatlari shakllanadi. Mana shu nuqtai nazardan o‘yin maktabgacha ta’lim muassasasidagi ta’lim-tarbiya ishlarini yo’lga qo’yishda markaziy o’rinda turadi.
O‘yin jarayonida maktabgacha yoshdagi bolaning barcha psixik jarayonlari tarkib topishida imkon bo’ladi. CHunki o‘yin faoliyati bolalarni diqqat va xotirasi, nutqi, hayoli, hissiyoti, mehnatga oid malakalari va qobiliyatlari namoyon bo’ladi.
Bularning hammasi bolalarning aqliy rivojlanishlariga va maktabda o‘qishlarining muvoffaqiyatli kechishi imkoni beradi, bu esa mavzuning dalzarb ekanligini belgilaydi.