Ashel madaniyati – quyi pa-leolit davri madaniyati. Shu davrga oid tosh choʻqmor, bir yoki ikki tomoni uchi-rilib, oʻtkir qilingan turli shakddagi chaqmoq toshlardan iborat qurollar dast-lab Fransiyaning Amen shahri yak,inidagi Sent-Ashelda topilgan va bu madaniyat shu joy nomi bilan atalgan. Ash.m. davri odamlari ibtidoiy jamiyat tu-zumining quyi bosqichida gʻorlarda, daryo boʻylaridagi pana yerlarda toʻdalashib yashab, ovchilik bilan hayot kechirgan. Olovdan foydalangan. Ash.m. Gʻarbiy vaSharqiy Yevropada, Kavkaz, Old Osiyo, Afrikada tarqalgan. Oʻrta OsiyodaAsh.-m.ga oid qarorgohlar Janubiy Qozogʻistonda (Qoratov), Toshkent viloyati (Koʻlbuloq), Fargʻona vodiysida (Selungur) va boshqa joylarda uchraydi. TOSH VA BRONZA ASRLARI Ilk tosh asri, Ashel davri (1 mln. - 120-100 ming yil avval) Ilk (quyi) paleolit Ashel davriga oid topilmalar: Seling‘ur g‘ori (Farg‘ona vodiysi) Ko‘lbuloq (Toshkent) Muste davri (120-100 - 40 ming yil avval) O‘rta paleolit Muste davriga oid topilmalar: Teshiktosh odami (Surxondaryo) Omonqo‘ton g‘ori (Samarqand) Obirahmat g‘ori (Toshkent) Qalacha va So‘x makonlari (Farg‘ona vodiysi) Uchtut makoni (Buxoro) Bo‘zsuv makoni (Toshkent) (mil. avval 40-12 ming yilliklar) So‘nggi paleolit Samarqand makoni Uchtut ustaxonasi (Navoiy) Ohangaron ustaxonasi Oqtosh g‘ori (Toshkent) (mil. avval 12-7 - ming yilliklar) Mezolit davri Machay g‘ori (Surxondaryo) Obishir g‘ori (Farg‘ona vodiysi) (mil. avval 6-4 ming yilliklar) Neolit davri Kaltaminor madaniyati: Uzunko‘l, Taypoqko‘l makonlari (Farg‘ona vodiysi) Jonbosqal'a makoni (Qoraqalpog‘iston) Katta va Kichik tuzkon (Buxoro) (mil. avval 3-2-ming yillik) Eneolit va bronza davri Eneolit va Bronza davri yodgorliklari: Zamonbobo madaniyati (Buxoro) Suvyorgan madaniyati (Qoraqalpog‘iston) Chust madaniyati (Namangan) Amirobod madaniyati (Xorazm) Sopollitepa madaniyati (Surxondaryo) Kuchuktepa madaniyati (Surxondaryo) Muntazam sug‘orib dehqonchilik qilishning vujudga kelishi (Farg‘ona vodiysi, Amudaryo bo‘ylari, Zarafshon vodiysi). Uzunligi 1 km. gacha bo‘lgan kanallar va undan tarmoqlangan ariqlarning qurilishi (Amudaryo etaklari).