19.12.2015 – Topçubaşov Məhkəmə Müsabiqəsi – Emin Kərimov, LLM
ŞİFAHİ ARQUMENTASİYA (ÇƏKİŞMƏ)
MƏHKƏMƏ ÇIXIŞLARI
İlk növbədə müsabiqənin qaydalarına riayyət olunmalıdır. Qaydaların III-cü bölməsinin “A” bəndində şifahi çıxışlara dair vaxt tələbləri göstərilibdir.
Hər komandanın ümumi 35 dəqiqə vaxtı var.
Komandanın hər bir üzvü 20 dəqiqədən çox çıxış etməməlidir
Vaxtınızın çəkişmə zamanı bölgüsünü düzgün aparın
Ümumi vaxtdan 5 dəqiqəni sonra təkziblər üçün saxlamaq olar. Bu haqda çıxışa başlamazdan öncə məhkəməni məlumatlandırmaq lazımdır.
İstifadə etdiyiniz məhkəmə işləri haqqında məlumatı briflərinizdə dəqiq qeyd edin. Şifahı çıxış zamanı brifdə göstərilməyən məhkəmə işinə və ya hüquqi nəşrə istinad mümkündür, lakin məhkəmə tərəfindən çox da müsbət qarşılanmır. Tərəflər çəkişməni vicdanlı aparmalıdır.
Brifdə göstərilməyən məhkəmə işinə və ya nəşrə istinad olunduqda, həmin istinad dəqiq sitat kimi göstərilməlidir. Başqa yazılı izahlar və təfsirlər əlavə olunmamalıdır.
Mövzunu əhatəli bilməlisiniz (know the topic). Mübahisələndirən məsələ ilə bağlı faktları, halları və əlaqə qanunları bilmək lazımdır. Hazırıqlı olun! Özünüzdən əmin olun!
Brifin “üzündən” oxumayın. Şıfahi çıxışlarınızda brief-də yazdıqlarınızı sözbəsöz təkrarlamayıb. Şifahi çəkişmə müzakirə (diskussiya) formatında qurulmalıdır, tərəflərin monoloqları kimi deyil!
Çıxışınızı “giriş”, “əsas hissə” və “yekun” hissələrə bolməyə çalışın. “Girişdə” özünüzü təqdim edin, hansı tərəfi təmsil etdiyiniz qeyd edin. Qısaca işlər bağlı öz pozisiyanızı qeyd edin. Sonra isə “əsas hissəyə keçin”
Məşq edin. Hazırlaşın. Təxmini çıxışınızı öz kolleqalarınızla məşq edin. Təyin etdiyiniz vaxt içinə sığıdığına əmin olun, gərəksiz əlavələri və uzun cümlələli qısaltmağa çalışın.
Çıxışınızın “yol xəritəsini” özünüz üçün müəyyən edin. Yani arqumentasiyanı necə quracağınızı, hansı məsələlərə toxunacağınızı, hansı hallara xüsusi olaraq məhkəmənin diqqətini çəkəcəksiniz, mümkün suallara necə cavab verəcəksiniz.
Çıxışlarınızı, ifadələriniz aydin və səlis tələffüz edin. Gərəksiz yerə hüquq terminologiya ilə çıxışınızı yükləməyin. Latın ifadələrdən istifadə zəruri deyil.
Məhkəmənin suallarına cavab verin. Verilən suallara “bəli” və ya “xeyr” cavablarında əmin deyilsinizsə, əlavə qeydinizlə cavab verin – “bəli, möhtərəm hakim, ancaq...., xeyr möhtərəm hakim, lakin....” (yes, but....no but...)
Suallara hazır olun. Proses zamanı hakimlər dəfələrlə “sözünüzü kəsib” sual verə bilərlər. Əsla bunu mənfi qarşılamayıb. Hakimlər sual verirsə bu deməkdir ki, əlavə məlumatlara və izahlara ehtiyac var və məhkəmə məhz həmin məsələnin aydınlatmağını istəyir. Özünüzə tənqidi yanaşın, verilə biləcək potensial suallara hazır olun. Suallar heçdə sizin gözlədiyiniz birisi olmaya bilər.
Əsas (güclü) arqumentlərin ilk nəvbədə təqdim edilməsi daha məqsədəuyğundur.
Oponetiniziz çıxışı zamanı özünüzdə qeydlər aparın. Oponentin dediklərinə öz potensial kontr-arqumentlərinizi hazırlamağa çalışın.
Təkzib zamanı qarşı tərəfin bütün dediklərinə kont-arqument gətirmək əsas məqsədiniz olmaladır. Vaxt azlığını nəzərə alaraq önəmli məsələlərə kontr-arqument və ya cavab verilməsi daha məqsədəuyğundur.
Məhkəmədən nəyi istədiyinizi sonda aydın ifadə edin.
A thorough, well-written motion that clearly and accurately points out why the law as applied to the facts is on your side will carry the day. Judges will rarely decide a motion based on how well-spoken an attorney is. Even if they don't read the motion beforehand, after oral argument their law clerk will
[Don’t go on all responses to opponents sayings. Did opponent has asid something wrong about the records, facts, law? Can you stand & say “your honor, the counsel is wrong about records.... it’s this and that.| Did counsel answered courts questions in manner that put you into line of attack? You should say..the cousel confused the court bay saying that way...]
