Təhsil pilləsi: bakalavr Təhsil forması: Əyani Kurs

---

Azerbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi
Azərbaycan Dövlət PedaqojiUniversiteti 
Fakültə:
Tarix və coğrafiya 
İxtisas:
Tarix və coğrafiya müəllimliyi
Təhsil pilləsi:
bakalavr 
Təhsil forması:
Əyani 
Kurs:
II 
Qrup:
TCM2102B 
Fənn: 
Təhsildə İkt 
Müəllim:
Dos.Qurban Əliyev
Tələbə:
Cəfərova Nigar 
Mövzu:
İnformasiya anlayışı və onun ölçü vahidləri , 
əməliyyat sistemləri və əməliyyat siteminin təsnifatı, lokal 
kompüter şəbəkələri
Bakı2022 

---

informasiya anlayışı və onun ölçü vahidləri
 
Artıq 20 ildən çoxdur ki, "Informatika" bir elm sahəsi kim formalaşmışdr. 
İnformasiya termini mənşəcə latın sözü olub, izahetmə, şərhetmə, 
məlumatvermə mənalarını daşıyan «informatio» sözündən yaranmışdır. 
İnformatika termini informasiya və avtomatika sözlərindən 
yaranmışdırİnformatikada informasiya ilkin və təyin olunmamış anlayış kimi 
qəbul olunur. Gündəlik həyatda informasiya anlayışı geniş istifadə olunur. 
İnformasiya anlayışı İnformatikanın ilkin anlayışlarındandır. Yəqin orta 
məktəbdən bilirsiniz ki, Həndəsədə nöqtəyə və düz xəttə tərif verilmir. Onlar 
Həndəsənin ilkin anlayışlarıdır. İnformasiya da ilkin anlayışlardan olduğuna 
görə ona tərif verilmir. Bəs ümumiyyətlə informasiya dedikdə nə başa düşürük? 
İnformasiya dedikdə hər hansı məlumat, xəbər, biliklər toplusu başa düşülür. 
Başqa sözlə, informasiya real həyatın inkişafıdır. İnformasiya adətən, verilənlər 
faktlardan ibarət olur ki, onlar da müəyyən konteksdə informasiyaya çevrilir və 
insanlara aydın olur.Qədim insanlar informasiyanı qayalarda rəsm şəkilində 
saxlayırdılar. İndiki dövrdə şəkillər parçalarda, musiqi maqnit lentlərində, 
verilənlər kompüterin yaddaşında, DNT kodları canlı hüceyrədə və insan 
beyninin yaddaşında saxlanılır. Kompüterlər verilənlərin mahiyyətini anlamadan 
onları emal edir. Hazırda “İnformatika” informasiya proseslərinin 
(informasiyanın toplanması, ötürülməsi, saxlanması və emalı) kompüter 
texnikası vasitələri ilə avtomatlaşdırılmasından bəhs edən elm sahəsi kimi 
formalaşmışdır. 
Təbiətdə və cəmiyyətdə bizi əhatə edən obyektlər, hadisələr, onların xassələri, 
qarşılıqlı münasibətləri haqqında məlumatlar yığımı olub, onlara dair bilikləri 
çoxaltmaq məqsədi daşıyır. Məlumat-informasiyanın təsvir olunma formasıdır. 
İnformasiya kompyuterlərdə daha çoxdur. İnformasiya ifadə olunma 
formasından asılı olmayaraq insanlar, canlılar, cansızlar, faktlar, hadisələr, 
proseslər və s. Haqqında olan məlumat və biliklərdir. Biliklər isə müəyyən 
faktlar və onlar arasındakı asılılıqlar şəklində ifadə olunur. İnformasiyanı 
yaratmaq, ötürmək, saxlamaq, emal etmək mümkündür. 
İnformasiya təbiətdə siqnallar şəklində ötürülür və iki tipə ayrılır: analoq və 
rəqəmli. İnsanlar öz hissiyyat üzvlərinə görə analoq, kompyuterlər isə rəqəmli 
informasiyaların köməyilə fəaliyyət göstərir. Müxtəlif intensivliyə malik olan 
siqnallar müxtəlif informasiyaları daşıyır. Bu tipli informasiyanı analoq 
informasiya adlandırırlar. Analoq informasiya kəsilməzdir — biz təbiətdə heç 
bir vaxt iki eyni rəngli yarpaq və ya iki eyni formalı iki bulud görə bilmərik.
Rəqəmli informasiya diskretdir, belə ki, səs, rəng və formaların sonsuz 
müxtəlifliyinin təsviri üçün ədədlərin müəyyən və sonlu sayından istifadə edilir.

---

Analoq informasiyanın rəqəmli şəkildə təsviri analoq-rəqəmli çevrilmə adlanır. 
Bu çevrilmədə istifadə edilən ədədlər nə qədər müxtəlif olarsa, rəqəmli 
informasiyanın diskretliyi, yəni onun dəqiqliyi də bir o qədər çox olar, başqa 
sözlə, rəqəmli informasiya analoqa bir o qədər yaxın olar.
Başqa sözlə, analoq informasiya deyildiyi kimi təsvir edilir və insanın duyğu 
üzvləri ilə qəbul edilir. Rəqəmli informasiya isə kompyuterin emal etdiyi 
informasiyadır və kodlarla ifadə olunur.