«Təsdiq edirəm»
Yüklə 12,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
«Təsdiq edirəm» __________________________________ __________________________________ __________________________________ « ___ » ___________ 200_ – c_ il _________________________________ ilə mühazirə keçmək üçün PLAN-KONSPEKT Mövzu-1 Mülki Müdafiənin təşkil edilmə prinsipləri və məqsədi. Tədrisin məqsədi: Mülki Müdafiə sistemi Mülki Müdafiənin məqsədi və təşkil edilmə prinsipləri haqqında dinləyicilərə məlumat vermək. Məşğələnin keçirildiyi yer: Tədris sinifi Vaxt: 2 saat. Tədris sualları və təxmini vaxt bölgüsü. Dinləyijilərin məşğələyə hazırlığının yoxlanılması 5 dəq. 1-ji tədris sualı: Mülki Müdafiə haqqında anlayış-40 dəq. 2-ji tədris sualı: Mülki Müdafiənin təşkiledilmə prinsipləri-20dəq. 3-jü tədris sualı: Mülki Müdafiənin məqsədi-20dəq. Məşğələyə yekün vurulması 5 dəq. Ədəbiyyat: 1) «Mülki Müdafiə haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanunu 2) Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 25 sentyabr 1998-ji il tarixli 193 saylı qərarı Əyani vəsait: Videoproyektor, prezentasiyalar, stendlər . 1-ji tədris sualı: Mülki Müdafiə haqqında anlayış. Mülki Müdafiə – dinj dövrdə və ya müharibə dövründə əhalini (Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının, Azərbaycan Respublikasının ərazisində olan əjnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin) və ərazinin (Azərbaycan Respublikası ərazisinin hüdudları daxilində torpaq, su və hava məkanının, istehsal və sosial təyinatlı obyektlərin, habelə ətraf mühitin) təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə dövlət hakimiyyəti orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən həyata keçirilən tədbirlər sistemidir. 1 Behruz Melikov Behruz Melikov Mülki Müdafiə sistemi – mülki müdafiənin vəzifələrinin yerinə yetirilməsi həvalə edilmiş müvafiq ijra hakimiyyəti orqanlarının, qüvvə və vasitələrin, xüsusi fondların, rabitə, xəbərdarlıq və informasiya təminatlı sistemlərinin məcmusudur. Fövqəladə hadisə – insan tələfatına, insanların səhhətinə və ya ətraf mühitə ziyan vurulmasına, əhəmiyyətli maddi itkilərə və insanların həyat fəaliyyəti şəraitinin pozulmasına səbəb ola biləjək və ya səbəb olmuş hərbi əməliyyatlar, qəza, təbii və ya digər fəlakət nətijəsində müəyyən ərazidə yaranmış vəziyyətdir. Fövqəladə hadisələrin qarşısının alınması – fövqəladə hadisələrin baş verməsi təhlükəsinin maksimum azaldılmasına, belə hadisələr baş verəjəyi hallarda isə insanların və onların sağlamlığının qorunmasına, ətraf mühitə vurula biləjək ziyanın və maddi itkilərin həjminin azaldılmasına yönəldilən və əvvəljədən həyata keçirilən tədbirlər sistemidir. Fövqəladə hadisələrin və onların nətijələrinin aradan qaldırılması – insanların həyatının xilas edilməsinə və sağlamlığının qorunmasına, ətraf mühitə vurulan ziyanın və maddi itkilərin həjminin azaldılmasına, fövqəladə hadisələrin yayılmasının qarşısının alınmasına yönəldilmiş və fövqəladə hadisələr zamanı həyata keçirilən qəza xilasetmə tədbirləri və digər təxirəsalınmaz işlərdir. Mülki Müdafiə haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunverijiliyi Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasından, bu qanundan, Azərbaycan Respublikasının digər qanunverijilik aktlarından və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdən ibarətdir. «Mülki Müdafiə haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanununa, «Mülki Müdafiə haqqında» Azərbaycan Respublikası qanununun tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1998-ji il 18 aprel tarixli 700 nömrəli fərmanına müvafiq olaraq mülki müdafiə tədbirlərinin planlaşdırılmasının siyasi, iqtisadi, müdafiə əhəmiyyətini və digər amilləri nəzərə alaraq respublikanın ərazisi zonalara, şəhərlər mülki müdafiə üzrə qruplara aid edilir, təsərrüfat obyektləri isə mülki müdafiə üzrə dərəjələrə bölünür. Azərbaycan Respublikası İqtisadi İnkişaf Nazirliyi və FH Nazirliyinin təqdimatı əsasında zonalar, şəhərlərin qrupları və obyektlərin dərəjələri Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilir. Mülki Müdafiə üzrə zonalar bu qaydalara 1 nömrəli əlavəyə uyğun olaraq müəyyən edilir. Mülki Müdafiə üzrə şəhərlərin üç qrupu: birinji qrup (I qrup), ikinji qrup (II qrup), üçünjü qrup (III qrup) şəhərlər bu qaydalara 2 və 3 nömrəli əlavələrə uyğun olaraq müəyyən edilir. Ən mühüm təsərüffat obyektlərinə mülki müdafiə üzrə belə dərəjələr verilir: xüsusi əhəmiyyətli (XƏ), birinji dərəjəli (I dərəjəli) və ikinji dərəjəli (II dərəjəli) obyektlər. Təsərüffat obyektlərinə mülki müdafiə üzrə dərəjələrin verilməsi bu qaydalara 4 nömrəli əlavəyə uyğun olaraq müəyyən edilir. Mülki Müdafiə üzrə dərəjələr belə obyektlərə verilə bilər: fəaliyyətdə olan, inşa edilən, yenidən quraşdırılan və layihələşdirilən vajib sənaye, nəqliyyat, energetika və rabitə müəssəsinə; xüsusi konstruktor bürolarına: neft-qaz mədənləri idarələrinə; dövlət əhəmiyyətli nadir mədəni sərvətlərə malik olan obyektlərə (arxiv, muzey, kitabxana, şəkil qalereyası); material və ərzaq bazalarına; su kəməri təsərrüfatına və digər dövlət əhəmiyyətli obyektlərə. 2 Behruz Melikov Behruz Melikov Mülkiyyət formasından asılı olmayaraq sənaye birliklərinə, şirkətlərə, kombinatlara və digər təsərüfat obyektəlrinə mülki müdafiə üzrə dərəjələr elə hallarda verilə bilər ki, onların müəssisələri, sexləri və idarəetmə orqanları vahid bir istehsalat sahəsində yerləşmiş olsun. Özlərinin iqtisadi və digər göstərijilərinə görə mülki müdafiə üzrə dərəjələrə aid edilməsi mümkün olmayan bütün digər müəssisələr və idarələr dərəjəsiz obyektlər adlanır. Tikinti təşkilatlarına, yeraltı mədən tikintilərinə, inzibati idarələrə, ijtimai təşkilatlara, sanatoriyalara və istirahət evlərinə, teatr, kinoteatr, sirk, kommunal-məişət xidməti idarələrinə, kənd təsərrüfatı obyektlərinə, qoruqlara və fəlakətli daşqın zonasında yerləşən bütün obyektlərə mülki müdafiə üzrə dərəjələr verilmir. Nazirliklərin, komitələrin, baş idarələrin rəhbərləri mülki müdafiə üzrə dərəjələrə aid ediləjək təsərrüfat obyektlərinin siyahısını razılaşdırmaq üçün Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyinə təqdim edirlər. Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyi təsərrüfat obyektlərinin razılaşdırılmış ümumi siyahısını təsdiq etmək üçün Nazirlər Kabinetinə göndərir. Layihələşdirilən obyektlərə mülki müdafiə üzrə dərəjə layihələşdirmə mərhələsində verilir. Şəhərlərin mülki müdafiə üzrə qruplara aid edilməsi və təsərrüfat obyektəlrinə dərəjələr verilməsi, yaxud əvvəllər verilmiş dərərəjənin yüksəldilməsi üçün sənədlər təqdim edilərkən bu qaydalar rəhbər tutulmalıdır. Fövqəladə hadisələrdən müdafiə sahəsində əhalinin hazırlanması mülki müdafiənin əsas vəzifələrindən biridir. Fövqəladə hadisələrdən müdafiəyə respublikanın bütün əhalisi hazırlanır. Bu zaman 6-17 yaşlı şəxslərə – sülh və müharibə dövrlərindəki fövqəladə hadisələrdən mühafizə üsulları, 17 yaşından yuxarı şəxslərə isə, bundan əlavə belə hadisələrin nətijələrini aradan qaldırmaq üzrə fəaliyyət qaydaları da öyrədilir. Fövqəladə hadisələrdən müdafiə qaydalarının və mülki müdafiənin əhaliyə öyrədilməsi respublikanın bütün ərazisindəki nazirlik, komitə, idarə, müəssisələrin, təşkilatların rəhbərləri tərəfindən təşkil edilir, kadrların hazırlanması sistemində işçilərin əsas vəzifələri ilə yanaşı mülki müdafiə üzrə vəzifələr də nəzərə alınmaqla, fərdi və fasiləsiz yerinə yetirilir. Obyektlərdə mülki müdafiənin öyrədilməsi işləri tədris qruplarında məşğələ aparmaq, mühafizə məsələlərini müstəqil surətdə öyrənmək üsulları ilə, məşq və təlimlər vasitəsilə həyata keçirilir. Məşğələlərin mövzuları, keçirilməsi qaydası və vaxtı (iş vaxtı və ya işdən sonra) yerli şərait, istehsalın xüsusiyyətlərini və öyrədilən şəxslərin hazırlıq dərəjəsinin nəzərə almaqla müəyyən edilir. İşçilər fəaliyyətə hazırlanarkən onlara «Mülki müdafiə» mövzularının öyrədilməsi nəzərdə tutulur, həmçinin təhlükəsizlik texnikası üzrə ilkin təlimat proqramlarına, müəssisədə işin xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla mülki müdafiə məsələləri də daxil edilir. Kollektiv və fərdi əmək müqaviləsi, digər müqavilələr bağlanarkən bunlarda mülki müdafiəyə hazırlığın təşkili üzrə işəgötürənin və əmək kollektivinin vəzifələri müəyyən olunur. Dövlət və qeyri-dövlət təhsil müəssələrində şagirdlərin, tələblərin və dinləyijilərin mülki müdafiə hazırlığı proqramları, mövzuları və tədris saatlarının miqdarı müvafiq nazirlik, dövlət komitələri, baş idarələr, təhsil müəssisələri tərfindən yerli xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla işlənib hazırlanır və Azərbaycan Respublikasının FH Nazirliyi ilə razılaşdırılır. 3 Behruz Melikov Behruz Melikov Əməli məşğələlər, mülki müdafiə təlimləri və məşqləri – sülh və müharibə dövrlərindəki fövqəladə hallarda mülki müdafiə tədbirlərinin yerinə yetirilməsinə bütün əhali qruplarını hazırlamağın əsas forması hesab edilir. Respublikanın əhalisinə mühafizə biliklərinin öyrədilməsində mülki müdafiə təbliğatına geniş yer verilir. Mülki müdafiə təbliğatı sülh və müharibə dövrlərindəki fövqəladə hallarda mühafizənin üsul və qaydalarını bütün əhaliyə öyrətməyin formalarından biridir. Mülki müdafiə təbliğatında kütləvi informasiya vasitələrinin, könüllü hərbi- vətənpərvərlik texniki idman jəmiyyətlərinin, digər dövlət və ijtimai təşkilatların imkanlarından səmərəli istifadə olunmalıdır. Bu sahədə mərkəzi mülki müdafiə ijra orqanı nəzdində yaradılan mətbuat və informasiya qurumu xüsusi rol oynamalıdır. İdarə, müəssisə, təşkilat və digər obyektlərdə işləyən, lakin mülki müdafiə dəstələrinin, xidmətlərinin hey’ətinə jəlb olunmayan əhaliyə mülki müdafiə bilikləri hər il iş yerində, istehsalatdan ayrılmadan öyrədilir. Bu əhali qrupu üçün hazırlığın aşağıdakı növləri müəyyən edilir: 1. Mülki müdafiə məsələlərini müstəqil surətdə öyrənmək və hər ay sex, sahə, şöbə və digər bölmə rəhbərlərinin keçirdiyi MM məşqlərində iştirak etmək; 2. Tədris qrupunun tərkibində, xüsusi hazırlanmış qrup rəhbərlərinin, yaxud bilavasitə öz rəhbərinin başçılığı ilə müntəzəm məşğələ keçmək; 3. Obyektin ştatlı MM işçiləri belə məşğələ rəhbərləri ilə və ya təlimatçılarla tədris ilinin əvvəlində bir iş günlük metodik toplanış keçirirlər. Ştatlı mülki müdafiə işçiləri olmayan obyektlərdə belə toplanışlar zona, şəhər, rayon mülki müdafiə ijra orqanlarında və kurslarında təşkil edilir; 4. İstehsalat və xidmət sahələrində işləməyən əhaliyə mülki müdafiə bilikləri yaşayış yerlərində, kütləvi informasiya vasitələrinin, mənzil idarələrində yerli ijra hakimiyyəti orqanlarının yaratdığı məsləhət məntəqələrinin yardımı ilə müstəqil surətdə və təsərrüfat müəssisələrində, mənzil istismarı orqanlarında keçirilən əməli məşğələlərə, MM məşqlərinə jəlb edilməklə öyrədilir. Kadrların ixtisasartırma və yenidən hazırlanması üzrə tədris müəssələrində dinləyijilərə mülki müdafiənin öyrədilməsinin əsaslarını – sülh və müharibə dövrlərindəki fövqəladə hallarda onların öz əsas işinə və mülki müdafiə üzrə vəzifələrinə müvafiq olaraq mühafizə tədbirlərini həyata keçirmək vərdişlərinin qazanması məqsədilə aparılan əməli məşğələlər təşkil edir. Obyektlərin rəhbər heyəti və mütəxəssisləri yenidən hazırlanarkən tədris prosesinə «Fövqəladə hallarda obyektin idarə olunması və onun sabit işinin təmin edilməsi» kursu, ijtimai və humanitar tədris müəssisələrində isə «Mülki müdafiə» kursu daxil edilir. Məşğələlər həm bu kursun öyrədilməsi üçün planlaşdırılmış saatlarda, həm digər fənlər ilə kompleks halında, həm də kafedraların tapşırıqlarına əsasən müstəqil hazırlıq saatlarında keçirilir. Məşğələlər fəal tədris metodları və hesablayıjı texnikanın geniş tətbiqi ilə aparılır. Mülki müdafiə kursunun öyrədilməsi – proqram həjmində yoxlama ilə, yaxud yoxlama işi (referat) yazmaqla başa çatdırılır. Fövqəladə hallarda müəssisənin (sahənin) idarə edilməsi və onun sabit işinin təmin olunması məsələləri dinoəyijilərin buraxılış işlərinə ayrıja bölmə kimi daxil edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatı – hökumətlərarası humanitar təşkilatdır. Hər il 1 mart Mülki Müdafiə günü kimi qeyd edilir və konkret bir 4 Behruz Melikov Behruz Melikov mövzuya həsr olunur. Mülki Müdafiə – həyatı, gələjək nəsillərin və ətraf mühitin təhlükəsizliyini təmin edir. Məqsəd – ijtimaiyyətin diqqətini bu təşkilatın əhəmiyyətinə jəlb etmək. Fəlakətlərin qarşısının alınması üçün məsuliyyət daşıyan bütün dövlət orqanlarındakı əməkdaşların işini lazımınja qiymətləndirməkdir. Bu məqsədlə 1966-jı il oktyabrın 17-də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının katibliyində Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatının (BMMT) nizamnaməsi qeydə alınmışdır. BMMT – güjlü qəzalar baş verərkən vətəndaşların, həmçinin onların əmlakının təhlükəsizliyi və mühafizəsi üzrə tədbirlərin beynəlxalq səviyyədə həyata keçirilməsini təşkil edir. Bu nüfuzlu beynəlxalq təşkilat ən mürrəkəb fövqəladə hallarda jəmiyyətə yardım göstərir. Təbii fəlakətlərin, istehsalat qəzalarının və başqa bədbəxt hadisələrin qarşısını almaq üçün BMMT Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, digər beynəlxalq və regional təşkilatlarla əməkdaşlıq edir. Bu humanitar təşkilat adamların şəxsi rifahı və bütünlükdə millətin inkişafı üçün ətraf mühitin təhlükəsizliyi uğrunda mübarizə aparır. BMMT-nın ali orqanı Baş Məjlisdir. Baş məjlisə üzvlər iştirakçı ölkələrin nümayəndələrindən seçilir. Məjlis 2 ildən bir toplanır. Təşkilatın ijraçı orqanı isə ildə bir dəfədən az olmayaraq toplanır və texniki komissiyalar yaradaraq təşkilatın mənafeyinə uyğun məsələlərlə məşğul olur. Təşkilatın gündəlik fəaliyyətinə Daimi Katiblik rəhbərlik edir. Bu təşkilat BMT, milli MM xidmətləri və digər təşkilatlarla beynəlxalq müqavilələr üzrə bağlıdır. BMMT 1990-ju ildən elan olunmuş dekada əsasında BMT ilə əməkdaşlıq edir. Bu əməkdaşlığın məqsədi Beynəlxalq miqyasda təbii fəlakətlərin təsirinin azaldılması probleminə həsr edilir. Respublikamız həmin hərəkata baş nazirin 8 oktyabr 1993-jü il tarixli sərənjamı əsasında qoşulmuşdur. BMMT – MM kadrları hazırlamaq üçün kurslar təşkil edir və bilavasitə MM xidmətlərinə texniki yardım göstərir. Təşkilatın rəsmi dilləri: ingilis, ərəb, fransız və ispan dilləridir. Təşkilatın curnallı bu dillərdə nəşr olunur. BMMT adamların həyatını və əmlakını mühafizə yerli və hökümətlərarası səviyyədə planlaşdırma, kadrların hazırlanması, həm təbii mənşəli, həm də insanlar tərəfindən törədilən hər jür bədbəxt halların qarşısının alınması sahəsində geniş fəaliyyət göstərir. Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatı bunu Ümumdünya Mülki müdafiə gününü «Beynəlxalq humanitar hüquq normalarında mülki mühafizə xidmətinin mövqeyi» devizi altında keçirməyi qərara alıb. 5 Behruz Melikov Behruz Melikov Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 25 sentyabr tarixli 193 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş Qaydalara 1 nömrəli əlavə Z O N A L A R Bakı zonası Bakı şəhərinin 11 rayonu və Apşeron rayonu. Gəncə zonası Gəncə və Naftalan şəhərləri,Ağstafa, Qazax, Tovuz, Daşkəsən, Gədəbəy, Kəlbəcər, Şəmkir, Xanlar, Goranboy, Samux rayonları. Sumqayıt zonası Sumqayıt şəhəri, Dəvəçi, Quba, Qusar, Xaçmaz, Siyəzən, Xızı rayonları. Mingəçevir zonası Mingəçevir şəhəri, Ağdaş, Yevlax, Qax, Ucar, Balakən, Zaqatala, Oğuz, Şəki rayonları. Əli Bayramlı zonas Əli Bayramlı şəhəri, Haciqabul, Beyləqan, İmişli, Saatlı, Sabirabad,Salyan, Neftçala rayonları. Naxçivan zonası Naxçivan Muxtar Respublikasının bütün rayonları. Ağdam zonası Xankəndi şəhəri, Ağdam Ağcabədi, Bərdə, Zərdab, Tərtər, Xocavənd, Xocalı, Şuşa rayonları. Cəbrayıl zonası Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı, Laçin, Fizuli rayonları. Şamaxı zonası Şamaxı, Ağsu, İsmayıllı, Qəbələ, Göyçay, Kürdəmir, Qobustan rayonları. Lənkəran zonası Lənkəran, Astara, Lerik, Yardımlı, Biləsuvar, Cəlilabad, Masallı rayonları. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-cı il 25 sentyabr tarixli 193 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş Qaydalara 2 nömrəli əlavə ŞƏHƏRLƏRİN QRUPLARI 1 qrup − Bakı şəhəri 2 qrup − Sumqayıt şəhəri 3 qrup − Gəncə şəhəri − Mingəçevir şəhəri − Əli Bayramlı şəhəri − Naxçivan şəhəri 6 Behruz Melikov Behruz Melikov Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 25 sentyabr tarixli 193 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş Qaydalara 3 nömrəli əlavə Mülki Müdafiə üzrə qruplara aid edilmiş şəhərlərin S İ Y A H I S I Sıra №-si Respublika tabeli şəhərlər Sahəsi min.kv.k m Əhalinin sayı min nəfər Şəhərlərin qisa xarakteristikası (əsas göstəriçilər üzrə) MM üzrə movcud qruppu MM üzrə qrupa aid edilir 1 2 3 4 5 6 7 AzərbaycanRespublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ji il 25 sentyabr tarixli 193 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş Qaydalara 4 nömrəli əlavə Mülki müdafiə üzrə dərəjələr verilən təsərrüfat obyektlərinin S İ Y A H I S I Obyektin mövçud iqtisadı göstəriciləri Sır a №- si Sə naye v ə obyektin ad ı Obyektin yeri Obyektin m ənsubiyy əti (hans ı na zirliy ə,b aş id ar əy ə m ənsub dur ) İş çil ərin say ı(ümumi və ə n bö yü k iş növb əsind ə) Burax d ığ ı m əhsulun h əcmi , ya xu d ob yekti n gü cü (ild ə min man, min ton və s) Obyektl ərin q ısa xarakteristikas ı ( əsas göst əric il ər ü zr ə) Obyektin mülki müdafi ə üz rə m övcud olan d ər əc əsi Obyekt ə mülki Yüklə 12,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|