Transport logistika fakulteti tvm yoʻnalishi k-98-21 Guruhi talabasi Xamidjonov Azizbekning elektronika va elektrotexnika fanidan tayyorlagan mustaqil taʼlim uchun 1-chi ishi

Transport logistika fakulteti TVM yoʻnalishi K-98-21 Guruhi talabasi Tursunov Uluģbekning elektronika va elektrotexnika fanidan tayyorlagan mustaqil taʼlim uchun 1-chi ishi.

Mavzu: Elektor zanjirining asosiy qonunlari.

Mavzu: Elektor zanjirining asosiy qonunlari.

Reja:

• Elektor zanjirlari nima.
• Elektor zanjirlari turlari .
• Elektor zanjirlaridan nima maqsadda foydalaniladi.

Elektr zanjiri — elektr energiyasi manbalari, qabul qilgichlari (isteʼmolchilari) va ularni bir-biriga tutashtiruvchi oʻtkazgichlar (simlar) majmui. Elektr zanjiri tarkibiga ulabuzgichlar (viklyuchatellar), qayta ulagichlar (pereklyuchatellar), saqlagichlar, himoyalash va kommutatsiya (uzibulash) apparatlari, oʻlchash va nazorat asboblari va boshqalar ham kiradi. Elektr zanjiri yordamida elektr energiyasi (elektromagnit energiya yoki zanjirida elektr toki, elektr yurituvchi kuch EYUK, potensiallar farqi mavjud boʻlgan boshqa tur energiya) uzatiladi, tarqatiladi hamda kuchlanishi pasaytiriladi yoki oshiriladi. Elekt energiyasi manbalarida biror turdagi energiya (suv, issiklik va boshqalar energiyasi) elektr energiyasiga, qabul qilgichlar (isteʼmolchilar)da elektr energiya issiqlik, mexanik va boshqalar energiyaga aylantiriladi.

Elektr zanjiri — elektr energiyasi manbalari, qabul qilgichlari (isteʼmolchilari) va ularni bir-biriga tutashtiruvchi oʻtkazgichlar (simlar) majmui. Elektr zanjiri tarkibiga ulabuzgichlar (viklyuchatellar), qayta ulagichlar (pereklyuchatellar), saqlagichlar, himoyalash va kommutatsiya (uzibulash) apparatlari, oʻlchash va nazorat asboblari va boshqalar ham kiradi. Elektr zanjiri yordamida elektr energiyasi (elektromagnit energiya yoki zanjirida elektr toki, elektr yurituvchi kuch EYUK, potensiallar farqi mavjud boʻlgan boshqa tur energiya) uzatiladi, tarqatiladi hamda kuchlanishi pasaytiriladi yoki oshiriladi. Elekt energiyasi manbalarida biror turdagi energiya (suv, issiklik va boshqalar energiyasi) elektr energiyasiga, qabul qilgichlar (isteʼmolchilar)da elektr energiya issiqlik, mexanik va boshqalar energiyaga aylantiriladi.

Ketma-ket ulash.
Parallel ulash usuli.

Kirxgofning birinchi qonuni (toklar uchun qonun) elеktr zanjir tugunlariga taalluqlidir. Bu qonunga muvofiq elеktr zanjirning istalgan tugunida tugundan yo’nalgan toklarning yig’indisi tugunga yo’nalgan toklarning yig’indisiga tеng.Istalgan berk elektr zanjiri ichki va tashqi qismlardan iborat. Elektr zaryadlari berk zanjir bo’ylab o’tayotganda faqat tashqi qismida emas, balki ichki qismida ham qarshilikka uchraydilar.Om qonuniga ko’ra, zanjirning tashqi qismining qarshiligi qancha kichik bo’lsa, tok kuchi shuncha katta bo’ladi. Bunda manba ichidagi elektrolit eritmasi ustunining uzunligi o’zgarganligidan, zanjirdagi tok kuchi o’zgarishi ichki uzunligi o’zgarganligidan, zanjirdagi tok kuchi o’zgarishi ichki qism qarshiligi o’zgarishi tufayli bo’ladi, deb xulosa chiqarish mumkin.

Kirxgofning birinchi qonuni (toklar uchun qonun) elеktr zanjir tugunlariga taalluqlidir. Bu qonunga muvofiq elеktr zanjirning istalgan tugunida tugundan yo’nalgan toklarning yig’indisi tugunga yo’nalgan toklarning yig’indisiga tеng.Istalgan berk elektr zanjiri ichki va tashqi qismlardan iborat. Elektr zaryadlari berk zanjir bo’ylab o’tayotganda faqat tashqi qismida emas, balki ichki qismida ham qarshilikka uchraydilar.Om qonuniga ko’ra, zanjirning tashqi qismining qarshiligi qancha kichik bo’lsa, tok kuchi shuncha katta bo’ladi. Bunda manba ichidagi elektrolit eritmasi ustunining uzunligi o’zgarganligidan, zanjirdagi tok kuchi o’zgarishi ichki uzunligi o’zgarganligidan, zanjirdagi tok kuchi o’zgarishi ichki qism qarshiligi o’zgarishi tufayli bo’ladi, deb xulosa chiqarish mumkin.