Var olan veya olası doku hasarına eşlik eden veya bu hasar ile tanımlanabilen hoşa gitmeyen duysal ve emosyonel deneyim

- Var olan veya olası doku hasarına eşlik eden veya bu hasar ile tanımlanabilen hoşa gitmeyen duysal ve emosyonel deneyim.

• - Var olan veya olası doku hasarına eşlik eden veya bu hasar ile tanımlanabilen hoşa gitmeyen duysal ve emosyonel deneyim.

• IASP-International Association for the Study

• of Pain

• - Ağrı her zaman subjektiftir. Eğer hastalar bir duyuyu ağrı olarak tanımlıyorlarsa bu ağrı olarak kabul edilmelidir

Taksonomi: Canlı organizmaların sınıflandırıl- ması anlamına gelir. Klinik uygulamada ise nesnelerin sistematik olarak sınıflandırılmasıdır

• Taksonomi: Canlı organizmaların sınıflandırıl- ması anlamına gelir. Klinik uygulamada ise nesnelerin sistematik olarak sınıflandırılmasıdır

• -IASP 5 eksenli sınıflaması

• -Multi aksiyel sistem (Multi axiel assesment of pain –MAAP)

• -Tıbbi ağrı sınıflaması

Avantajları

• Avantajları

• Bulguların ve araştırma sonuçlarının kaydedilmesini

• Ağrı tedavi şekillerinin standardizasyonunu sağlar

Kronik ağrılı hastaların psikososyal durumlarının ve davranışlarının da göz önünde bulundurulduğu çok eksenli ve güvenli bir değerlendirme yöntemidir.

• Kronik ağrılı hastaların psikososyal durumlarının ve davranışlarının da göz önünde bulundurulduğu çok eksenli ve güvenli bir değerlendirme yöntemidir.

Nörofizyolojik mekanizma

• Nörofizyolojik mekanizma

• Nosiseptif

• Somatik

• Viseral

• Nöropatik (nonnosiseptif)

• Psikojenik

• Süre

• Akut

• Kronik

Etyoloji

• Etyoloji

• Kanser ağrısı

• Artrit

• Postherperik nevralji

• Bölgesel ağrı

• Baş ağrısı

• Yüz ağrısı

• Pelvik ağrı

• Bel ağrısı gibi

Nosiseptif ağrı:

• Nosiseptif ağrı:

• Nosiseptörler sinir sistemi dışında tüm doku ve organlarda bulunan reseptörlerdir. Ağrı olarak algılanan uyarıları ileten lifler omurilik vasıtasıyla talamusa ve oradan da serebral kortekse ulaşır

• Viseral ağrı:

• Sempatik liflerle taşınır, yaygın bir alanda hissedilir ve zor lokalize edilir

Somatik ağrı

• Somatik ağrı

• Duysal liflerle iletilir, daha yoğun ve acı vericidir ve daha iyi lokalize edilir

• Nöropatik ağrı

• Nörolojik bir yapı veya işlevin değişmesi ile ortaya çıkar

• Psikojenik ağrı

• Ağrı nörofizyolojisi

• Ağrılı uyaranın iletimi

• Nosiseptör

• Tahrip edici bir uyaran vücudun deri gibi hassas bir bölgesini uyardığında dokunun ağrıyı algılamasını sağlayan reseptörlere nosiseptör denir.

Nosiseptörlerce algılanan uyarının spinal korda kadar iletimi iki çeşit lifle sağlanır;

• Nosiseptörlerce algılanan uyarının spinal korda kadar iletimi iki çeşit lifle sağlanır;

• -Myelinli A delta lifleri

• Hızlı iletim, mekanik ve ısıya uyarımına hassas (Mekanotermal nosiseptörler)

• -Myelinsiz C lifleri

• Yavaş ileti, mekanik, termal ve kimyasal uyaranlara hassas (Polimodal)

Nörotransmitterler MSS ve periferik afferent sinirler arasındaki sinapslarda uyarı iletiminde rol oynayan kimyasal maddelerdir.

• Nörotransmitterler MSS ve periferik afferent sinirler arasındaki sinapslarda uyarı iletiminde rol oynayan kimyasal maddelerdir.

• Primer afferent sinapsta bulunmalıdır

• Ağrılı uyaranla serbestleşmelidir

• Primer afferent nöronda yaptığı etkiyi diğer nöronlarda da göstermelidir

• Antagonisti bulunmalıdır

Primer afferent nosiseptörler spinal arka boynuzunda 3 guruba ayrılır;

• Primer afferent nosiseptörler spinal arka boynuzunda 3 guruba ayrılır;

• Projeksiyon nöronları

• Bilgiyi daha üst merkezlere iletir

• Eksitatör nöronlar

• Ağrılı uyaranı spinal refleksleri uyaran motor nöronlara iletir

• İnhibitör nöronlar

• Nosiseptif uyarı kontrolü

Ağrılı uyaran A delta ve myelinsiz C lifleri ile arka köklerdeki spinal ganglionlarda bulunan birinci nörona gelir. 2 tür çıkan yol tanımlanmıştır;

• Ağrılı uyaran A delta ve myelinsiz C lifleri ile arka köklerdeki spinal ganglionlarda bulunan birinci nörona gelir. 2 tür çıkan yol tanımlanmıştır;

• 1-Spinotalamik yol

• Ağrının yer, şiddet ve zaman gibi boyutlarının algılanmasını sağlar

• 2-Paleospinotalamik yol

• Ağrının ızdırap verici özelliğinin algılanmasının temelini oluşturur

Ağrı iletiminde rol oynayan supraspinal sistemler;

• Ağrı iletiminde rol oynayan supraspinal sistemler;

• Medüller retiküler formasyo

• Mezensefalik retiküler formasyo

• Diensefalon

• Korteks

• 1-Ağrılı uyaranın duyulması ve algılanması

• 2-Ağrıya karşı reaksiyon ve ağrının bilinçli olarak

• algılanmasını sağlar

Spinal kord düzeyinde primer afferent nöronları deprese ederek ağrılı uyaranı kontrol altında tutan sistemler ‘inen kontrol sistemleri’ olarak adlandırılır.

• Spinal kord düzeyinde primer afferent nöronları deprese ederek ağrılı uyaranı kontrol altında tutan sistemler ‘inen kontrol sistemleri’ olarak adlandırılır.

• Bu sistemlerin çalışmasıyla çeşitli kimyasal maddeler salgılanır. MSS ile endokrin sistem arasında iletişimde rol oynayan bu maddelere ‘nöroregülatuar maddeler’ denir.

Nöroregülatuar maddeler

• Nöroregülatuar maddeler

• 1-Nörohormonlar (Vazopressin, oksitosin)

• Uzak mesafelere mesaj iletmek Sinir uçlarından

• salgılanır

• 2-Nörotransmitterler (Nöromediatörler)

• MSS de nöronlar arasındaki ilişkiden sorumludur

İçi boş organlarda distansiyon, aşırı düz kas kasılması, gerilme ve yırtılma

• İçi boş organlarda distansiyon, aşırı düz kas kasılması, gerilme ve yırtılma

• İçi dolu organlarda kapsülün gerilmesi ve yırtılması

• Viseral kasın akut anoksemisi

• Ağrıya yol açan maddelerin birikimi

• Kimyasal maddelerin doğrudan etkisi

• İnflamasyon

• Damar ve ligamanların gerilmesi ve baskısı

• Bazı dokularda nekroz (myokard, pankreas gibi)

Viseral ağrı başka bölgelere yansıma şeklinde ortaya çıkabilir.

• Viseral ağrı başka bölgelere yansıma şeklinde ortaya çıkabilir.

• 1-Primer afferentin dallanması

• 2-Nosiseptörlerin refleks aktivasyonu

• 3-Algılama-projeksiyon

• 4-Konverjans ve projeksiyon