Xalqaro konferensiya — vakolatli davlat vakillarining xalqaro mikyosdagi muammolarni yechish maqsadida chakirilgan anjumanidir. Xalqaro konferensiyalar asosan hukumatlararo xususiyatga ega bo‘ladi. Hukumatlararo xalqaro konferensiya ko‘p tomonlama diplomatiyaning muhim shakli va xalqaro mo‘zokaralar vositasidir.
Xalqaro iqtisodiy tashkilotlar va ularning faoliyati
Xalqaro konferensiya — vakolatli davlat vakillarining xalqaro mikyosdagi muammolarni yechish maqsadida chakirilgan anjumanidir. Xalqaro konferensiyalar asosan hukumatlararo xususiyatga ega bo‘ladi. Hukumatlararo xalqaro konferensiya ko‘p tomonlama diplomatiyaning muhim shakli va xalqaro mo‘zokaralar vositasidir.
Zamonaviy xalqaro konferensiya ishtirokchi mustaqil davlatlarning kelishilgan maqsadlarning amalga oshirilishi uchun tashkil etilgan jamoa organidir. Har qanday xalqaro konferensiyaning maqsad va vazifalari xalqaro huquqning umum e’tirof qilingan tamoyillariga mos tushishi lozim.
Zamonaviy xalqaro konferensiya ishtirokchi mustaqil davlatlarning kelishilgan maqsadlarning amalga oshirilishi uchun tashkil etilgan jamoa organidir. Har qanday xalqaro konferensiyaning maqsad va vazifalari xalqaro huquqning umum e’tirof qilingan tamoyillariga mos tushishi lozim.
Xalqaro konferensiyalarning qanday nomlanishi (sezd, kongress, konferensiya, yigilish) yuridik ma’noga ega emas.
Katnashchilarning doirasiga ko‘ra hukumatlararo konferensiyalar umumiy (har qanday davlat ishtirok etishi mumkin) va mintaqaviy bo‘lishi mumkin. Ko‘pgina konferensiyalarga, ayniksa BMT tomonidan chakirilgan konferensiyalarga qiziqishlari mavjud davlat va nodavlat tashkilotlari va konferensiyada ishtirok etmayetgan davlatlarning vakillari ko‘zatuvchilar sifatida taklif etiladilar.z
Katnashchilarning doirasiga ko‘ra hukumatlararo konferensiyalar umumiy (har qanday davlat ishtirok etishi mumkin) va mintaqaviy bo‘lishi mumkin. Ko‘pgina konferensiyalarga, ayniksa BMT tomonidan chakirilgan konferensiyalarga qiziqishlari mavjud davlat va nodavlat tashkilotlari va konferensiyada ishtirok etmayetgan davlatlarning vakillari ko‘zatuvchilar sifatida taklif etiladilar.z
Muxokamaga qo‘yiladigan masalalarning muhimligi, muxokamaga tayyorligi darajasi bilan belgilanuvchi konferensiyaning utkazilish darajasiga ko‘ra xalqaro konferensiyaga yuboriluvchi delegatsiyaning raxbari davlat yoki hukumat boshligi, tashqi ishlar vaziri yoki boshqa rasmiy kishilar bo‘lishi mumkin.
Muxokamaga qo‘yiladigan masalalarning muhimligi, muxokamaga tayyorligi darajasi bilan belgilanuvchi konferensiyaning utkazilish darajasiga ko‘ra xalqaro konferensiyaga yuboriluvchi delegatsiyaning raxbari davlat yoki hukumat boshligi, tashqi ishlar vaziri yoki boshqa rasmiy kishilar bo‘lishi mumkin.
Xalqaro konferensiya xalqaro tashkilot doirasida u tomonidan yoki tashabbuskor davlat tomonidan chakirilishi mumkin. Xalqaro tashkilot tomonidan yoki uning doirasida xalqaro konferensiyaning chakirilishi uning ad hok mustaqil xalqaro organ xususiyatini o‘zgartirmaydi. Ba’zi konferensiyalar davriy bo‘ladi va bir necha yil davom etishi mumkin.
Xalqaro konferensiya xalqaro tashkilot doirasida u tomonidan yoki tashabbuskor davlat tomonidan chakirilishi mumkin. Xalqaro tashkilot tomonidan yoki uning doirasida xalqaro konferensiyaning chakirilishi uning ad hok mustaqil xalqaro organ xususiyatini o‘zgartirmaydi. Ba’zi konferensiyalar davriy bo‘ladi va bir necha yil davom etishi mumkin.
Chakirilish maqsadiga ko‘ra hukumatlararo konferensiyalar siyosiy, iqtisodiy, diplomatik, umumiy va tinchlik konferensiyalari bo‘lishi mumkin. Xalqaro konferensiyalar shartnomalarni va xalqaro tashkilotlar Ustavlarini tayyorlash va qabul qilish, ma’lum xalqaro muammolarni muxokama etish uchun chakiriladi.
Chakirilish maqsadiga ko‘ra hukumatlararo konferensiyalar siyosiy, iqtisodiy, diplomatik, umumiy va tinchlik konferensiyalari bo‘lishi mumkin. Xalqaro konferensiyalar shartnomalarni va xalqaro tashkilotlar Ustavlarini tayyorlash va qabul qilish, ma’lum xalqaro muammolarni muxokama etish uchun chakiriladi.
Hozirgi zamon xalqaro aloqalarida xalqaro tashkilotlar davlatlar hamkorligining shakllaridan biri sifatida muhim rol o‘ynaydi.
Hozirgi zamon xalqaro aloqalarida xalqaro tashkilotlar davlatlar hamkorligining shakllaridan biri sifatida muhim rol o‘ynaydi.
Xalqaro tashkilotlar tizimining murakkablashib borishi va vakolatlarining kengaytirilishi tabiiy tus olmokda. XXI asr boshida faoliyat ko‘rsatayotgan xalqaro tashkilotlarning soni 4 mingdan ortik. bo‘lib, 300 tasi hukumatlararo tashkilotlardir. Ular o‘rtasidagi aloqalar va olib borilayotgan hamkorlik ko‘lami xalqaro tashkilotlar tizimi haqida gapirishga imkon beradi.
«Xalqaro tashkilotlar» atamasi odatda davlatlararo (hukumatlararo) va nohukumat tashkilotlarga nisbatan qo‘llaniladi. Davlatlararo (hukumatlararo) tashkilot uchun quyidagi belgilar xarakterlidir:
«Xalqaro tashkilotlar» atamasi odatda davlatlararo (hukumatlararo) va nohukumat tashkilotlarga nisbatan qo‘llaniladi. Davlatlararo (hukumatlararo) tashkilot uchun quyidagi belgilar xarakterlidir:
birinchidan, davlatlarning a’zoligi;
ikkinchsdan, xalqaro ta’sis shartnomasining mavjudligi;
uchinchidan, doimiy organlarining mavjud bo‘lishi;
to‘rtinchidan, davlatlar suverenitetining xurmat qilinishi;
Xalqaro tashkilotlar xalqaro huquqning subektlari hisoblanadilar.
Xalqaro tashkilotlar xalqaro huquqning subektlari hisoblanadilar.
Nohukumat xalqaro tashkilotlarning asosiy farqli belgilari ularning davlatlararo shartnoma asosida tashkil etilmaganliklari, jismoniy va yuridik shaxslarni birlashtirganliklari (masalan, Xalqaro huquq assotsiatsiyasi)dan iborat.
