İÇ TÜZÜK
(Tercüme İnsan Hakları Daire Başkanlığı
Tarafından Yapılmıştır)
1 Haziran 2015
Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü
Strazburg
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Yazı İşleri Müdürlüğünün Notu
Mahkeme İç Tüzüğünün bu yeni baskısı Mahkeme genel kurulu tarafından 1 Haziran 2015 tarihinde yapılan
değişiklikleri içermektedir.
Bu yeni baskı 1 Haziran 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Ek metinler ve güncellemeler Mahkeme’nin internet sitesinden kamuya duyurulacaktır (www.echr.coe.int).
İçindekiler
Madde 1 ‒ Tanımlar
Başlık I – Mahkeme Teşkilatı ve İşleyişi
Bölüm I – Yargıçlar
Madde 2 ‒ Görev Süresinin Hesaplanması
Madde 3 ‒Yemin Etme veya Ant İçme
Madde 4 ‒ Görevle Bağdaşmayan Faaliyetler
Madde 5 ‒ Kıdem
Madde 6 ‒ İstifa
Madde 7 ‒ Göreve Son Verme
Bölüm II – Mahkeme Başkanlığı ve Başkanlık Kurulu’nun Rolü
Madde 8 ‒ Mahkeme Başkanı ve Başkan Yardımcıları ile Bölüm
Başkanları ve Bölüm Başkan Yardımcıları’nın Seçilmesi
Madde 9 ‒ Mahkeme Başkanı’nın Görevleri
Madde 9A ‒ Başkanlık Kurulu’nun Rolü
Madde 10 ‒ Mahkeme Başkan Yardımcıları’nın Görevleri
Madde 11 ‒ Mahkeme Başkanı’nın veya Başkan Yardımcıları’nın Yerine Geçme
Madde 12 ‒ Bölüm ve Daire Başkanlıkları
Madde 13 ‒ Başkanlık Yapamama
Madde 14 ‒ Cinsiyetlerin Dengeli Temsili
Bölüm III– Yazı İşleri Müdürlüğü
Madde 15 ‒ Yazı İşleri Müdürü’nün Seçilmesi
Madde 16 ‒ Yazı İşleri Müdür Yardımcıları’nın Seçilmesi
Madde 17 ‒ Yazı İşleri Müdürü’nün Görevleri
Madde 18 ‒ Yazı İşleri Müdürlüğü’nün Teşkilatı
Madde 18A ‒ Yargıç Olmayan Raportör
Madde 18B – Hukukçu
Bölüm IV – Mahkeme'nin Çalışması
Madde 19 ‒ Mahkeme'nin Çalışma Yeri
Madde 20 ‒ Mahkeme Genel Kurulu’nun Toplantıları
Madde 21 ‒ Mahkeme'nin Diğer Toplantıları
Madde 22 ‒ Müzakereler
Madde 23 ‒ Oylama
Madde 23A ‒ Zımni Anlaşmayla Verilen Karar
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm V – Mahkeme’nin Oluşumu
Madde 24 ‒ Büyük Daire’nin Oluşumu
Madde 25 ‒ Bölümlerin Kuruluşu
Madde 26 ‒ Dairelerin Oluşumu
Madde 27 ‒ Komiteler
Madde 27A ‒ Tek Yargıçlı Oluşum
Madde 28 ‒ Katılamama, Çekilme veya Muaf Tutulma
Madde 29 ‒ Ad Hoc Yargıçlar
Madde 30 ‒ Ortak Menfaat
Başlık II – Usul
Bölüm I – Genel Kurallar
Madde 31 ‒ İçtüzük Hükümlerinden Ayrılma
Madde 32 ‒ Uygulama Yönergeleri
Madde 33 ‒ Belgelerin Aleni Niteliği
Madde 34 ‒ Kullanılacak Diller
Madde 35 ‒ Sözleşmeci Tarafların Temsil Edilmesi
Madde 36 ‒ Başvuranların Temsil Edilmesi
Madde 37 ‒ Bildirim, Tebliğ Ve Celpler
Madde 38 ‒ Yazılı Görüşler
Madde 38A ‒ Usul Sorunlarının İncelenmesi
Madde 39 ‒ Geçici Tedbirler
Madde 40 ‒ Bir Başvurunun Acil Bildirimi
Madde 41 ‒ Ele Alınacak Davaların Sırası
Madde 42 ‒ Başvuruların Birleştirilmesi
ve Eş Zamanlı Olarak İncelenmesi
Madde 43 ‒ Davanın Kayıttan Düşürülmesi
ve Yeniden Kayda Alınması
Madde 44 ‒ Üçüncü Tarafın Müdahalesi
Madde 44A ‒ Mahkeme İle İşbirliği Yapma Yükümlülüğü
Madde 44B ‒ Mahkeme’nin Bir Emrine Uymama
Madde 44C ‒ Etkin Bir Şekilde Katılmama
Madde 44D ‒ Taraflardan Birinin Uygunsuz Bildirimi
Madde 44E ‒ Başvuruyu İzlememe
Bölüm II – Yargılamaların Başlatılması
Madde 45 ‒ İmzalar
Madde 46 ‒ Devletlerarası Başvuruların İçeriği
Madde 47 ‒ Bireysel Başvurunun İçeriği
Bölüm III – Raportör Yargıçlar
Madde 48 ‒ Devletlerarası Başvurular
Madde 49 ‒ Bireysel Başvurular
Madde 50 ‒ Büyük Daire Davaları
Bölüm IV – Kabul Edilebilirlikle İlgili Yargılamalar
Devletlerarası Başvurular
Madde 51 ‒ Başvuruların Havalesi ve Sonrasında İzlenecek Usul
Bireysel Başvurular
Madde 52 ‒ Başvuruların Bölümlere Havalesi
Madde 52A ‒ Tek Yargıç Önündeki Usul
Madde 53 ‒ Komite Önündeki Usul
Madde 54 ‒ Daire Önündeki Usul
Madde 54A ‒ Kabul edilebilirlik ve Esasın Birlikte İncelenmesi
Devletlerarası ve Bireysel Başvurular
Madde 55 ‒ Kabul edilemezlik İtirazları
Madde 56 ‒ Daire Kararı
Madde 57 ‒ Kararların Dili
Bölüm V - Başvurunun Kabul Edilmesinden Sonraki Yargılama
Madde 58 ‒ Devletlerarası Başvurular
Madde 59 ‒ Bireysel Başvurular
Madde 60 ‒ Adil Tazminat Talepleri
Madde 61 – Pilot-Karar Usulü
Madde 62 ‒ Dostane Çözüm
Madde 62A – Tek taraflı deklarasyon
Bölüm VI – Duruşmalar
Madde 63 ‒ Duruşmaların Aleniliği
Madde 64 ‒ Duruşmaların Yürütülmesi
Madde 65‒ Duruşmaya Gelmeme
Madde 66-69
Madde 70 ‒ Duruşma Tutanakları
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm VII – Büyük Daire Önündeki Yargılama
Madde 71 ‒ Usul Hükümlerinin Uygulanabilirliği
Madde 72 ‒ Yargılama Yetkisinin Büyük Daireye Bırakılması
Madde 73 ‒ Tarafın Davanın Büyük Daireye Gönderilmesi Talebi
Bölüm VIII – Son Kararlar
Madde 74 ‒ Son Kararın İçeriği
Madde 75 ‒ Adil Tazminata İlişkin Karar
Madde 76 ‒ Son Kararın Dili
Madde 77 ‒ Son Kararın İmzalanması, Açıklanması ve Tebliği
Madde 78 ‒ Son Kararların ve Diğer Belgelerin Yayınlanması
Madde 79 ‒ Son Kararın Yorumlanması Talebi
Madde 80 ‒ Son Kararın Düzeltilmesi Talebi
Madde 81 ‒ (Karar ve Son Kararlardaki Hataların Düzeltilmesi)
Bölüm IX – İstişari Mütalaalar
Madde 82
Madde 83
Madde 84
Madde 85
Madde 86
Madde 87
Madde 88
Madde 89
Madde 90
Bölüm X – Sözleşmenin 46 §§ 3,4 ve 5 Maddeleri Doğrultusundaki Yargılamalar
Alt Bölüm I ‒ Sözleşme'nin 46 § 3 Maddesi Uyarınca Yapılacak Yargılama
Madde 91
Madde 92
Madde 93
Alt Bölüm II ‒ Sözleşme'nin 46 § § 4 ve 5. Maddeleri
Doğrultusundaki Yargılamalar
Madde 94
Madde 95
Madde 96
Madde 97
Madde 98
Madde 99
Bölüm XI– Adli Yardım
Madde 100
Madde 101
Madde 102
Madde 103
Madde 104
Madde 105
Başlık III – Geçici Maddeler
Madde 106 ‒ Mahkeme ve Komisyon Arasındaki İlişkiler
Madde 107 ‒ Daire ve Büyük Daire Yargılamaları
Madde 108 ‒ Adli Yardım Verilmesi
Madde 109 ‒ Son Kararın Düzeltilmesi Talebi
Başlık IV – Son Hükümler
Madde 110 ‒ Bir Hükmün Değiştirilmesi veya Uygulanmaması
Madde 111 - Maddelerin Yürürlüğe Girmesi
İçtüzük Eki (Soruşturmalara İlişkin)
Ek Madde A1 ‒ Soruşturma Tedbirleri
Ek Madde A2 ‒ Soruşturma Tedbirleri Konusunda
Tarafların Yükümlülükleri
Ek Madde A3 ‒ Heyet Karşısına Çıkmama
Ek Madde A4 ‒ Heyet Önünde Yargılamanın Yürütülmesi
Ek Madde A5 ‒ Tanık, Bilirkişi ve Diğer Kişilerin
Heyet Önüne Çağrılmaları
Ek Madde A6 ‒ Heyetin Dinleyeceği Tanıkların
veya Bilirkişilerin Yeminleri
Ek Madde A7 ‒ Heyetin Tanık, Bilirkişi veya Diğer Kişileri Dinlemesi
Ek Madde A8 ‒Heyet Önündeki Yargılama Tutanakları
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Uygulama Yönergeleri
Geçici Tedbir Talepleri
Yargılamaların Başlatılması
Yazılı Görüşler
Adil Tazminat Talepleri
Hükümetler Tarafından Güvenli Elektronik Dosyalama
İsim Gizliliği Talepleri
Başvuranlar Tarafından Elektronik Dosyalama
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme ve
Protokolleri dikkate alarak,
Mevcut İçtüzüğü oluşturmuştur:
Madde 1
1
‒ Tanımlar
Bu tüzüğün uygulanması esnasında, madde içeriklerinden aksi anlaşılmadıkça:
(a)
“Sözleşme” terimi, İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme ve Protokolleri;
(b)
“Mahkeme Genel Kurulu” ifadesi, genel kurul halinde toplanan Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi’ni;
(c)
“Büyük Daire” ifadesi, Sözleşme'nin 26 § 1 maddesi uyarınca oluşturulan on yedi yargıçtan oluşan
Büyük Daireyi;
(d)
“Bölüm” terimi, Sözleşme'nin 25 (b) maddesi uyarınca belirli bir dönem için Mahkeme genel kurulu
tarafından oluşturulan bir Daireyi ve “Bölüm Başkanı” ifadesi de Sözleşme'nin 25 (c) maddesi
uyarınca Mahkeme genel kurulu tarafından Bölüm Başkanı olarak seçilen yargıcı;
(e)
“Daire” terimi, Sözleşme'nin 26 § 1 maddesi uyarınca oluşturulan yedi yargıçtan oluşan bir Daireyi ve
“Daire Başkanı” ifadesi de bu tür bir “Daire”ye başkanlık eden yargıcı;
(f)
“Komite” terimi, Sözleşme'nin 26 § 1 maddesi uyarınca kurulan üç yargıçtan oluşan bir Komiteyi
ve “Komite Başkanı” ifadesi de “Komite”ye başkanlık eden yargıcı;
(g)
“Tek yargıçlı oluşum” ifadesi, Sözleşme'nin 26 § 1 maddesi uyarınca görev yapan tek bir yargıcı;
(h)
“Mahkeme” terimi, Mahkeme genel kurulunu, Büyük Daireyi, bir Bölümü, bir Komiteyi veya
Sözleşme'nin 43 § 2 maddesinde öngörülen tek yargıçtan veya beş yargıçtan oluşan kurulu;
(i)
“ad hoc yargıç” ifadesi, Sözleşme'nin 26 § 4 ve İçtüzüğün 29. maddeleri gereğince Büyük Daire veya
bir Daire üyesi olarak görevlendirilmiş herhangi bir kimseyi;
(j)
“yargıç” veya “yargıçlar” terimleri, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafından seçilmiş
yargıçları veya ad hoc yargıçları;
(k)
“Raportör Yargıç” ifadesi, İçtüzüğün 48 ve 49. maddelerindeki görevleri yerine getirmek üzere
görevlendirilmiş bir yargıcı;
(l)
“yargıç olmayan raportör” terimi, Sözleşme'nin 24 § 2 maddesi uyarınca tek yargıçlı oluşumlara
yardımcı olmak üzere görevlendirilen Yazı İşleri Müdürlüğünün bir üyesini;
(m)
“delege” terimi, Daire tarafından bir heyette görevlendirilmiş bir yargıcı ve “heyet başkanı” ifadesi,
Daire tarafından heyete başkanlık yapmak üzere görevlendirilmiş delegeyi;
(n)
“heyet” terimi, delegelerden, Yazı İşleri mensuplarından ve Daire tarafından heyete yardımcı olmak
üzere görevlendirilmiş diğer kişilerden oluşan bir organı;
(o)
“Yazı İşleri Müdürü” terimi, yerine göre Mahkeme Yazı İşleri Müdürünü veya Bölüm Yazı
İşleri Müdürünü;
(p)
“
taraf” veya “taraflar” terimleri:
-
başvuranı veya davalı Sözleşmeci Tarafları;
-
Sözleşme'nin 34. maddesi uyarınca şikayette bulunan başvuranı (kişi, sivil toplum örgütü veya
kişi grubu);
(q)
“üçüncü taraf” ifadesi, Sözleşme'nin 36 §§ 1, 2 ve 3 maddesinde öngörülen ve bir duruşmaya katılma
veya yazılı mütalaa verme hakkını kullanan veya bunları yapmaya davet edilen bir Sözleşmeci
Devleti, ilgili kişiyi ya da Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri’ni;
(r)
“duruşma” ve “duruşmalar” terimleri, bir başvurunun kabul edilebilirliği ve/veya esası bakımından ya
1
7 Temmuz 2003 ve 13 Kasım 2006 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
da gözden geçirme veya istişari mütalaa talebiyle veya bir taraf ya da Bakanlar Komitesi tarafından
yorumlanması talebiyle veya Sözleşme'nin 46 § 4 maddesine istinaden Mahkeme’ye sevk edilebilen
bir yükümlülüğün yerine getirilip getirilmediği konusuyla bağlantılı olarak yapılan sözlü yargılamaları;
(s)
“Bakanlar Komitesi” ifadesi, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'ni;
(t)
“eski Mahkeme” ve “Komisyon” terimleri, Sözleşme'nin eski 19. maddesi uyarınca kurulmuş olan,
sırasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ni ve Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'nu
ifade eder.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Başlık I – Mahkeme Teşkilatı ve İşleyişi
Bölüm I – Yargıçlar
Madde 2
1
‒ Görev süresinin hesaplanması
1.
Yargıç seçimleri sırasında, seçilecek hâkimin görev alacağı üyeliğin boş olduğu durumlarda, ya da
seçimlerin üyeliğin boş kalmasından üç aydan daha az bir süre önce gerçekleşmesi halinde, görev süresi,
seçim tarihinden itibaren üç aydan daha geç olmamak üzere göreve başlama tarihinden itibaren
hesaplanır.
2.
Yargıç seçimlerinin üyeliğin boş kalmasından üç aydan daha fazla bir süre önce gerçekleştiği durumlarda,
görev süresi üyeliğin boş kaldığı tarihten itibaren hesaplanır.
3.
Sözleşme'nin 23 § 3 maddesi uyarınca, seçilmiş bir yargıç, İçtüzüğün 3. maddesine göre halefinin yemin
etmesine veya ant içmesine kadar görevini sürdürür.
Madde 3 ‒Yemin etme veya ant içme
1.
Seçilen her yargıç göreve başlamadan önce, kendisinin de katıldığı Mahkeme genel kurulunun ilk
oturumunda, gerekirse Mahkeme Başkanının önünde, aşağıdaki yemini eder veya ant içer:
“Bir yargıç olarak görevlerimi şerefli, bağımsız ve tarafsız bir biçimde yerine getireceğime ve bütün
müzakerelerin gizliliğini koruyacağıma yemin ederim – veya‒ ant içerim”.
2.
Bu işlem tutanağa geçirilir.
Madde 4
2
‒ Görevle bağdaşmayan faaliyetler
1.
Sözleşme'nin 21 § 3 maddesi uyarınca yargıçlar, görevleri süresince herhangi bir siyasi veya idari
faaliyette veya bağımsızlıkları ya da tarafsızlıklarıyla veya tam gün çalışma esasının gerekleriyle
bağdaşmayan mesleki bir faaliyette bulunamazlar. Her yargıç, bütün ek faaliyetlerini Mahkeme Başkanına
bildirir. Mahkeme Başkanı ve ilgili yargıç arasında uyuşmazlık çıkması halinde, ortaya çıkan herhangi bir
sorun hakkında Mahkeme genel kurulu karar verir.
2.
Eski bir yargıç, kendisinin görevi bırakmasından önce yapılmış bir başvuruya ilişkin olarak Mahkeme
önündeki dava işlemlerinde, herhangi bir sıfatla bir tarafı ya da üçüncü bir tarafı temsil edemez. Daha
sonra yapılmış başvurulara ilişkin olarak, eski bir yargıç görevi bırakmasından itibaren iki yıl geçmedikçe
Mahkeme önündeki yargılamalarda herhangi bir sıfatla bir tarafı ya da üçüncü bir tarafı temsil edemeyebilir.
Madde 5
3
‒ Kıdem
1.
Seçilmiş yargıçlar, Mahkeme Başkanı ve Başkan Yardımcıları ile Bölüm Başkanlarından sonra, 2 §§1
ve 2 maddeleri uyarınca göreve başlama tarihlerine göre kıdem alırlar.
2.
Mahkeme Başkan Yardımcılığı görevine aynı gün seçilenler, yargıç olarak görev yaptıkları sürenin
uzunluğuna göre kıdem alırlar. Yargıç olarak görev yaptıkları süre aynı ise, yaşlarına göre kıdem alırlar. Aynı
kural, Bölüm Başkanları için de uygulanır.
3.
Aynı süre görev yapan yargıçlar, yaşlarına göre kıdem alırlar.
4.
Ad hoc yargıçlar, seçilmiş yargıçlardan sonra yaşlarına göre kıdem alırlar.
Madde 6 ‒ İstifa
Yargıcın istifası, bu istifayı Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği’ne iletecek olan Mahkeme Başkanına
sunulur. İçtüzüğün 24 § 4 ile 26 § 3 maddelerine tabi olarak istifa, görevin boşalması sonucunu
doğurur.
Madde 7 ‒ Göreve son verme
Genel kurul halinde toplanan hâlihazırda görevine devam etmekte olan seçilmiş diğer yargıçlar tarafından
gerekli koşulları taşımadığına üçte iki çoğunlukla karar verilmedikçe, hiç bir yargıcın görevine son verilemez.
Bu yargıç önce Mahkeme genel kurulu tarafından dinlenir. Göreve son verme usulü herhangi bir yargıç
1
13 Kasım 2006 ve 2 Nisan 2012 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
29 Mart 2010 tarihinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
3
14 Mayıs 2007 tarihinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
tarafından başlatılabilir.
Bölüm II
1
– Mahkeme Başkanlığı ve Başkanlık Teşkilatının Görevleri
Madde 8
2
‒ Mahkeme Başkanı ve Başkan Yardımcıları ile Bölüm Başkanları ve Bölüm Başkan
Yardımcılarının seçilmesi
1.
Mahkeme genel kurulu, Mahkeme Başkanını, iki Başkan Yardımcısını ve Bölüm Başkanlarını, bu
süre yargıç olarak görev aldıkları sürelerini aşmamak koşuluyla, üç yıllık bir dönem için seçer.
1. mükerrer Bu hükmün yürürlüğe girmesinin
3
ardından 2015 yılında gerçekleşen her seçim hakkında şu
geçici madde uygulanır: Bu dönem içerisinde seçilen her Bölüm Başkanının görev süresi, bu tarihten önce
yargıcın görev süresinin sona ermemesi koşuluyla iki yıldır.
2.
Her Bölüm, aynı şekilde, Bölüm Başkanının görevini yerine getiremeyecek durumda olması halinde
yerine geçecek olan bir Başkan Yardımcısını üç yıllık bir dönem için seçer.
3.
Yukarıda belirtilen 1. ve 2. fıkralar uyarınca seçilen bir yargıç, yeniden seçilebilir ancak sadece bir defa
aynı düzeyde göreve getirilebilir. Görev sayısındaki bu sınırlama, mevcut 8. madde değişikliğinin
yürürlüğe girdiği tarihte
4
yukarıda tanımlanan göreve getirilmiş bir yargıcın aynı düzeyde bir göreve
yeniden seçilmesine engel oluşturmaz.
4.
Başkanlar ve Başkan Yardımcıları, halefleri seçilinceye kadar görevlerini sürdürmeye devam ederler.
5.
Bu maddenin birinci fıkrasında sözü edilen seçimler gizli oyla yapılır. Sadece hazır bulunan seçilmiş
yargıçlar oy kullanabilir. Hiç bir yargıcın, hazır bulunan seçilmiş yargıçların mutlak çoğunluğunun
oyunu sağlayamaması halinde, bir aday mutlak çoğunluğu sağlayana kadar ek oylama turu ya da turları
gerçekleştirilir. Her tur sonunda beşten daha az oy alan aday elenir ve ikiden fazla adayın beş veya daha fazla
oy alması durumunda, en az sayıda oyu alan aday da elenir. Eğer birden fazla en az oyu alan aday olursa, 5.
madde uyarınca sadece kıdemi en düşük olan aday elenir. Son turda iki aday arasında beraberlik olması
halinde 5. madde uyarınca kıdemli yargıca öncelik verilir.
6.
Bir önceki fıkrada belirtilen maddeler, bu maddenin ikinci fıkrasında sözü edilen seçimler için uygulanır.
Ancak, adaylardan biri mutlak çoğunluk oyuna ulaşana kadar bir turdan fazla oylama yapılması gereken
durumlarda, her bir tur sonrasında yalnızca en az oyu alan aday elenir.
Madde 9 ‒ Mahkeme Başkanının görevleri
1.
Mahkeme Başkanı, Mahkeme'nin çalışmasını ve idaresini sağlar. Başkan Mahkeme'yi temsil eder ve
özellikle Mahkeme'nin Avrupa Konseyi makamlarıyla olan ilişkilerinden sorumludur.
2.
Başkan, Mahkeme genel kurulu toplantılarına, Büyük Daire toplantılarına ve beş yargıçlı kurul
toplantılarına başkanlık eder.
3.
Başkan, nezdinde seçildiği Sözleşmeci Devletle ilgili davalar dışında, Dairelerin bakmakta olduğu
davalara katılmaz.
Dostları ilə paylaş: |