Ózbekstan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiriw ministirligi
Yüklə 485,16 Kb.
|
|
ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI Ózbekstan mámleketlik kórkem óner hám mádeniyat instituti Nókis filiali ____________________________________páninen “ Menejerdiń qarar qabıl qılıw modeli hàm basqarıw qararları” temasında jazǵan ÓZ BETINSHE JUMISI Qabıllaǵan: ______________ Orınlaǵan: ______________ Menejerdiń qarar qabıl qılıw modeli hàm basqarıw qararları Joba: Kirisiw Basqarıw qararları hàm tùrleri Basshınıń qarar qabıl qılıw modeli Strategiyalıq qararlardı islep shıģıw hám qabil etiw Paydalanilģan àdebiyatlar. Kirisiw
Qarar - bul qadaǵalaw subyektiniń qadaǵalaw ob'ektine salıstırǵanda qadaǵalaw háreketi ámelge asırilatuǵın forma. Sol sebepli basqarıw qararlarınıń sapası menejer natiyjeliliginiń kriteryası esaplanadı. Sheshim bir qatar talaplarǵa juwap beriwi kerek. Olardıń túpkiliklileri tiykarlılıq, sózdiń ayqınlıǵı, ámelge asırılıwı múmkinligi, waqıtındalıǵı, puxtalıǵı, natiyjeliligi (resursların jumsaw menen salıstırǵanda maqsetke erisiw dárejesi. Qaǵıyda jol menende, mashqalalı jaǵday júzege kelip qararlar qabıl etiliwi kerek, onıń ushın tiyisli dárejedegi basshılarǵa tiyisli kepillikler beriliwi, usınıń menen birge olardı basqarılatuǵın ob'ektdegi islerdiń jaǵdayı ushın juwapkershilik júklewi kerek. Qarardıń shólkem jumisına unamlı tásiriniń júdá zárúrli shárti bul onıń ilgeri qabıl etilgen qararlarǵa (da vertikal, da gorizontal ) muwapıqlıǵı bolıp tabıladı. Bul álbette, wazıypanı tupten ózgertiw zárúr ekenligin anglatmaydi.pútkil rawajlanıw siyasatı. Basqarıw qararlarınıń klassifikaciyası shólkem qabıl etedi úlken muǵdarda sheshimlerdiń keń assortimenti olar mazmunı, dawam etiw waqti hám rawajlanıwı, tásir baǵdarı hám kólemi, qabıllaw dárejesi, informaciya qawipsizligi hám basqalar menen parıq etedi. Klassifikaciyalaw járdeminde olardı ámelge asırıw procesi hám usıllarına basqasha jantasıwdı talap etetuǵın qararlar klassların ajıratıw múmkin. qabıllaw, olar waqıt hám basqa resurslar tárepinen birdey emes. Shólkemde qabıl etilgen qararlardıń klassifikaciyası programmalastırılatuǵın sheshimler tákirarlanatuǵın hám anıq belgilengen mashqalalardi sheshiw bolıp tabıladı. Qaǵıyda jol menende, bular shólkemde qayta-qayta payda bolatuǵın standart wazıypalar bolıp, olar haqqında etarlicha isenimli hám isenimli maǵlıwmatlar, sonıń menen birge, aldınan tayarlanǵan, islep shıǵılǵan hám tabıslı qollanılatuǵın qaǵıydalar hám tártipler bar. Tártip qarar qabıllaw processinde óz-ara munasábetler qatnasıwshılarınıń háreketleriniń rejimin, izbe-izligin, huqıqların, minnetlemelerin belgileydi. Mısal jol menende kárxana ustaxonalaridan biri ushın inventarizatsiyaga udayı tákirarlanatuǵın buyırtpa beriw wazıypasın keltiriwimiz múmkin. Programmalastırılatuģın sheshimlerdi islep shıǵıw hám optimallastırıw ushın paydalanıladı rásmiylestirilgen usıllar, olar ekonomikalıq hám matematikalıq modeller kórinisinde mashqalanı sheshiwdiń anıq algoritmına, maǵlıwmatlardı analiz qılıw hám esaplaw usıllarına, islep shıǵılıp atırǵan variantlardı muǵdarlıq bahalawda joqarı anıqlıqtı támiyinleytuǵın kompyuter programmalarına iye. Programmalastırılmaģan sheshimler jańa, quramalı, hesh qashan kórilmegen, traditsiyaǵa tán bolmaǵan, aldınan aytıp bolmaytuǵın mashqalalardi óz ishine aladı. Qaǵıyda jol menende, olardı anıqlaw hám dúziw qıyın, olar maqsettiń uǵımsız qáliplestiriliwi, maǵlıwmatlardıń uǵımsızlıǵı hám uǵımsızlıǵı, anıq qaǵıydalar hám qarar qabıllaw tártipleriniń joq ekenligi menen xarakterlenedi. Programmalastırılnmaytuģın sheshimlerdi islep shıǵıwda evristik usıllar qollanıladı. Olar alternativ sheshimlerdi islep shıǵıwda anıq esap -kitaplarǵa emes, bálki logika, oy-pikirler hám juwmaqlarǵa tıykarlanıwı menen ajralıp turadı. Onıń ushın professional bilim, joqarı ilmiy tájriybe, Dóretiwshilik qábiletler túrli tarawlar daǵı qánigeler. Programmalastırıstırılmaǵan qararlar maqsetlerdi belgilew hám shólkemdiń rawajlanıw strategiyasın qáliplestiriw, onıń strukturasın ózgertiw, jańa bazarlarda islerdi prognozlaw hám basqalar menen baylanıslı qararlardı óz ishine aladı. Bunday qararlar sanı shólkemdiń kólemi hám quramalılıǵı ósiwi, onıń dinamikligi hám uǵımsızlıǵı asıwı menen artadı.. sırtqı ortalıq. Menejer iskerliginiń tiykarǵı kórsetkishlerinen biri onı tuwrı qarar qabıllaw qábileti bolıp tabıladı, sebebi ol basqarıwdıń tórtew funktsiyasın orınlaw processinde: joybarlaw, shólkemlestiriw, motivlaw hám qadaģalaw— mudami qararlar aǵımı menen jumıs alıp baradi. Qarar islep shıǵıw — basshılar iskerliginde dòretiwshilik process bolıp tabıladı. Ol ádetde tómendegi basqıshlardı óz ishine aladı : — maqsetti qoyıw hám islep shıǵıw — mashqalanı úyreniw — qabıl qılınıp atırǵan qarardıń múmkin bolǵan aqıbetleri hám de nátiyjelilik kriteryaların tańlaw hám tiykarlash — qarar variantların kórip shıǵıw — qarardı atqarıwshılarǵa jetkiziw — qarar atqarılıwın baqlaw basqarıw sheshimi degende mashqalalı jaǵdaynı sheshiwge. Basqarıw sheshimi degende mashqalalı jaǵdaynı sheshiwge jòneltirilgen akt: alternativ (eki hám kóp varianttan birin tańlaw ) tańlap alıw túsiniledi. Keń mániste basqarıw sheshimi óz-ara baylanıslı maqsetke jóneltirilgen hám basqarıw máseleleri realızatsiyasini támiyinleytuǵın logikalıq izbe-izliktegi basqarıw háreketleri kompleksin ańlatatuǵın basqarmaq miynetiniń tiykarǵı turi bolıp tabıladı. Basqarıw qararları hàm tùrleri Qarardı túrli belgiler menen klassifikatsiyalash múmkin. Ádetde qarar anıqlıq hám táwekelshilik sharayatinda qabıl etiledi. Anıqlıq sharayatında menejer nátiyjelerge ishonadi, táwekelshilik sharayatında ol muwapliģin itimallıǵın seziwi múmkin tek. Basqarıw qararları tómendegishe klassifikatsiyalanadi. — múddeti hám aqıbetleri boyınsha : uzaq, orta hám qısqa múddetli qararlar — qabıllaw chastotası boyınsha : bir retlik, tákirarlanıwshı — qamtıp alıw boyınsha : ulıwma, qısqa qánigelesken — tayarlaw forması boyınsha : birden-bir, gruppalı hám jàmààtliq — múddetiniń qatańlıǵı boyınsha : konturlı, strukturalangan hám algoritmik. Shólkemlestirilgen qararlar — bul baslıqtıń lawazımı menen belgilengen wazıypalardı orınlaw ushın variant tańlaw. Shólkemlestirilgen qararlardıń maqseti — shólkem óz aldına qoyılǵan wazıypalar háreketin támiyinlew. Shólkemlestirilgen qararlardı eki gruppaǵa bolıw mumkin ashıw : programmalanǵan hám programmalanbaǵan. Qarar qabıl etiwge jantasıw 1. Qarar qabıllaw ádetde ańsat, biraq jaqsı qarar qabıllaw qıyın. 2. Qarar qabıllaw — bul psixologiyalıq process bolıp tabıladı, sol sebepli baslıq tárepinen qarar qabıllaw óz-ózinen joqarı logikalıq dárejesineshe bolıwı múmkin. Induktiv qararlar — bul baslıq tárepinen sezimge tıykarlanıp tuwrı dep qabıl etilgen qararlar bolıp tabıladı. Qarar qabıllaw procesi. Ol bir qansha basqıshlar hám operatsiyalardı óz ishine aladı : 1. Wazıypanı anıqlastırıw. Mısalı tsexga jańa buyımdı islep shıǵarıw wazıypası qoyıldı. Bunda tsex baslıǵınıń sheshimi jańa buyımdı islep shıǵarıw kólemi, onıń mánisi, san hám sapa kórsetkishleri nátiyjelerin oydinlashtirish menen baylanıslı boladı. 2. Wazıypalardıń hár túrlı variantların talqılaw qılıw, olardıń kúshli hám hálsiz táreplerin anıqlaw, bul máseleni sheshiwde usınıs etilgen hám vriantlarina ekonomikalıq analiz qılıw zárúrli áhmiyetke iye. Berilgen varianttı sheshiwde matematikalıq, grafik, logikalıq hám basqa modeller qollanıladı. 3. Qararlardı tańlaw hám olardı úzil-kesil qabıl qılıw. Bul basshılar tárepinen ámelge asıriladı hám qararlar kompaniya prezidenti hám menejer tárepinen óz basınshalıq tiykarında áshkara usılda qabıl etiledi. Basqarıw qararların qabıllaw Q arar — baslıq miynetiniń tiykarǵı jemisi bolıp tabıladı. Bul direktiv akt bolıp, qoyılǵan maqsetlerge erisiw ushın o'nlab, júzlegen, geyde bolsa kóp mińlaǵan kisiler dıń birgeliktegi háreketlerin quraydı, jolǵa salıp turadı hám xoshametlentiredi. Áne sol sebepli de olardıń tiykarlanǵan, balanslasqan hám tásirli bo'lishiga barǵan sayın úlken talaplar qóyılmoqtsa. Paydalı qararlar ishinde de eń keń tarqalǵan eki túrin ajıratıw múmkin. Birinshisine stereotip, kóbinese operativ qararlar kirediki, olar ba'zan kúndelik, geyde keskin máseleler boyınsha qabıl etiledi, lekin ózgerisler tiykarınan múddetlerge, ayrim sapa parametrlerine, atqarıwshılarǵa tiyisli bolıp, ulıwma sistema bolsa (sonday eken islep turǵan korxananiń sapası da aldınǵı sıyaqlı qalatuģin jaǵday da qabıl etiledi. Bunda gáp aslini alǵanda xojalıq ob'ekti islewiniń júzege kelgen mexanizmin saqlap qalıw haqqında baradı. Stereotip qararlardı baslıq ádetde talay tez, kóp tayarlıq kórmesten turıp qabıl etedi. Kadrlardı qabıllaw hám bosatıw haqqındaǵı, kárxananı jumısqa tayarlaw hám taǵı basqalar haqqındaǵı buyrıqlardı sonday qararlar gápine kirgiziw múmkin. Qararlardıń ekinshi túrine óz xarakterine kóre novatorlarcha, mazmunına kóre strategiyalıq bolǵan qararlar kiredi. Olar óndiristegi hám tiyisli ràwishte onıń nátiyjelerindegi tek miqtsor ózgerislerine emes, bálki jidtsiy sapa ózgerislerin de názerde tutadı. Bunday qararlar qıyqımlıq menen tiykarlanǵan hám balanslastırılgan jámáátlik háreketler programmasınan ibarat bolıp, belgilengen mudtsatlar- de atqarılıwı májburiy bolıp tabıladı hám basqarılatuǵın ob'ekgni sistema tárepten, tupten qayta qurıw jolı menen konkret zidtsiyatlarni saplastırıwǵa qara -tilgen bolıp tabıladı. Hàzirgi waqıtta strategiyalıq qararlar tek texnologiyada emes, bálki xojalıq mexanizminde, islep shiqariwdi shólkemlestiriwde, kárxanada social hámziyatda da sapa ózgerisleriniń bas quralı bolıp tabıladı. Joybarlastırılǵan qarar — texnikalıq, ekonomikalıq jáne social rawajlanıw ilimiy tiykarlanǵan shamaniń, jumısqa sın kózqarastan jantasıwdıń, konstruktiv ızleniwdiń nátiyjesi bolıp tabıladı. Bul, ádetde, salıstırmalı hám faktor analizlerdiń, hár tárepleme tiykarlash hám esaplap shıǵıwlarınıń jemisi bolıp tabıladı. Ol teoriyalıq bilimlerge hám aldıńǵı tájiriybege tiykarlanadı. Uzaq keleshekti esapqa alǵan halda mashqalalardi sheshiwge jantasıw, waqıyalardiń barıwın tek aldınan kóriwgine emes, bálki olardıń kerekli jónelisten barıwına aktiv tásir kórsetiwge de múmkinshilik beredi. Áyne shaqta hareket qılıwdıń ádetdegi sxemasına jańasha qaray biliw uqıpı oǵada zárúrli bolıp tabıladı. Qararlardıń túrli variantların islep shıǵıw Olardı salıstırmalı analiz qılıw menen jetkiziledi. Hár bir varianttıń natiyjeliligine muǵdar ; sipat hám mudtsatlarni, ekonomikalıq jáne social nátiyjelerin optimal qosıw kózqarasınan puqta baha berilgennen keyin ǵana úzil-kesil qararlar qabıl etiledi. Qararlar qabıllaw geyde qarar qabıllaw procesin sıyqası shıqqan tárzde tek eń jaqsı varianttı tańlaw retinde, yaǵnıy aslini alǵanda qanday da tex-nikabiy yamasa rásmiy háreket retinde túsiniledi. Le-ashıw bul nadurıs bolıp tabıladı, sebebi qararlardı qabıllaw abstraktlıqtan konkretlik tárep, tikkeley xojalıq ámeliyatı tárep úlken adım taslanadı. Qarardı tayarlawdıń aldınǵı basqıshlarında eń principial máseleler islep shıǵılǵan edi. Endi, hámme materiallar taxt etip qoyılǵan vaqgda olardı joybarshilardiń sózleri menen aytqanda, mákanǵa «baylaw» dárkar. Áne bulmanda baslıqtıń uqıp kórsetikshi talap etiledi. Qarar óz mazmunına kóre qısqasha, tereń bolıwı, keskin jaǵdaylardı chetlab topırlıǵı hám de hár bir atqarıwshı ushın túsinikli bolıwı kerek. Basshınıń qarar qabıl qılıw modeli Qarardı qabıllaw forması óz basınshalıq menen yamasa jámáátlik tárzide qabıl etilgenligi menen de úlken áhmiyetke iyelik etiw. Bunda jámáátlik hám óz basınshalıq formasında ulıwma juwmaqlar islep shiģiladi. Administraciya bunday juwmaqqa kelgennen keyin, shólkemlestirilgen formalarnin: onı tayarlawda kim qatnasıwı, qanday materiallar kerekligi, tayarlaw mudtsatlari qashanliginin belgileydi. Shınıǵıwalalardi unamli sheshio' qәbiletinen júdá shókkishn basliq, yeң jaqsisi basshiliq qilip atirģan shөlkemdiң yevolyudion rao'ajlanio'in jaqsi qadag'alaw'in әmelge asirio'i mùmkin, biraq oniń dәrejesine júdá kóprio'g'a qәbiletli yemes. Ijodiy pikirleytug'in basliq, jag'daydiң xojayini baladı hàm optimal qararlar qabil etedi. Màseleler boyinsha basliqtiń qarar qabillao' modeli tөmendegishe boladı : 1. Qarardıń ilimiy tiykarliģi. Qararlardi muayyan islep júdá kóprio' sharayatin shamal etiwden ketip shig'ip, ekonomikaliq, sotsial hәm basqa hàzirgi zaman pәn jetiskenlikleri tiykarinda qabil etiliw kerek. 2. Qararlardiń birligi. Àdette tiykarg'i mәselelerdi sheshiw' menen birge kisi mәselelerdi de sheshiwge tuwri keledi. 3. Qararlardi әdalatlilig'i — shinlig'i. Qararar tek basshilarg'a berilgen huqiq dәrejesinde kòp qabil etiliwii mùmkin. 4. Qarardiń tùri jòneltirilgenligi. Hàr qaysı qarar өz atqario'shilarina tүsinikli hәm kimga mòljelegenligin anıq boliwi kerek. 5. Qararlardiң qısqalig'i. Informatsiyalar menen jumislaw waqtıni tejew' maqsetinde qısqa anıq qararlar qabil etiledi. 6. Qararlardiń vaqg boyinsha anıqlig'i. Basliq өz qoli astindag'ilarg'a tapsirmaparning orinlao' muddetinin anıq kөrsetpesten beriw mùmmkin emes. 7. Qararlardiң operativligi. Bunday qararlar bir minutada, yag'niy islep júdá kóprio' jag'dayi talap etkende qabil yetilio'i mүmkin.: Strategiyalıq qararlardı islep shıģıw hám qabil etiw Q ararlardi tayarlaow hәm qabillaw boyinsha jumistiń logikasi basshiliq dàrejesine, waziypalardiń xarakterine hәm qarar qabil etińip atirg'an jag'dayg'a baylanisli halda bir-birinen ádewir pariq etedi. Usinińmenen birge konkret jantasio'lardiң jùdà tùrli-tumanlıg'inan basliq hàreketleriniń uliwma belgilerin hàm izbe-ızligini bөlek etip kөrsetiow mùmkin: Konkret sotsial -iqgisodiy protsessler hàm hàdiyselerdi analiz Qılıw tiykarında mashqalanı anıqlaw; bul mashqalanı sheshiw ushın maqsetlerdi, sonıń menen birge onı sheshiw múddetleri, quralları hám jolların belgilew; ehtimoli tuwılǵan alternativlardı islep shıǵıw ; kriteryalar (kapital aqshalardı tejew, múddetlerdi qısqartiriw hám basqalar ) ni anıqlaw hám eń qolay varianttı tańlaw ; qarardı qabıllaw ; onıń atqarılıwın shólkemlestiriw. Ayqınki, bunday sxemanı shamalıq dep bilmek kerek. Ol jaǵdaydıń qásiyetlerine hám hal qılınıp atırǵan jaǵdaydıń kórinisine qaray ózgeriwi múmkin. Sonıń menen birge, anıq, analitik hám uǵımsız jaǵdaylar bolǵan sharayatlarda matritsa sistemalı joba tiykarında qararlar qabıl etiledi, ol jaǵdayda basqarıw sheshimin túrli sisteması ámeldegi bolıp, qıyın máselelerge teysili bolǵan quramalılasıp atırǵan táwekelshilik sharayatlarında baslıqǵa sızıqlı basqarıw boyınsha ma'lim qararlar qabıllaw imkaniyatın beredi. Qarar orinlaniwin shòlkemlestırıw hàm qadaģalaw Qararlar atqarılıwın shólkemlestiriw hàm orinlaw ciklı juwmaqlawshı baslıqtıń ayriqsha aktiviya bolıp tabıladı. Bul orında baslıq óz jumısın emes, basqa adamlar miynetin qurap atırǵanlıǵın esapqa alıwı kerek. Shólkemlestirilgen basqarıw qararları buyrıq formasında yamasa buyrıq menen rásmiylestirilgandan keyin nızam kórinisine kiredi. Menejerdiń bas wazıypası bunday qarardı saz ásbapları hám baqlawdıń atqarılıwın támiyinlewden ibarat esaplanadi. Sonday etip, qararlar atqarılıwın támiyinlew qadaǵalawsız oyda sawlelendiriw etip bolmaydı. Qararlar atqarılıwın baqlaw basqarıw ciklınıń eń sońǵı bólegi bolıp tabıladı. Ol qayta baylanıslar quramı bolıp onıń jardeminde shólkem maqsetine bolıwı ushın qararlardı atqarılıwı haqqında informaciya bolıwı múmkin. Qadaǵalawdıń bas wazıypası qararlardı realizatsiyasiniń berilgen programmalardan múmkin bolǵan waqıtında seziw jáne onı saplastırıw ushın sharalar belgilew bolıp tabıladı. Qadaǵalawdıń tómendegi funktsiyaları ámeldegi: — diagnostik funktsiya — qayta baylanıslar funktsiyası — qadaǵalawdı móljellı funktsiyası — xoshametlentiretuǵın funktsiya — ońlawshı funktsiya — pedagogikalıq funktsiya Sonday etip qadaǵalaw ob'ektiv zárúrat bolıp tabıladı, sebebi eń optimal jobalar da óz atqarıwshılarına jetip barmasa, olardı orınlaw haqqında ob'ektiv hám turaqlı qadaģalaw bolmasa olar ámelge aspay qalıwı múmkin. Baslıqtıń tahpili kóbinese global xarakterge iye bolıp, texnologiya, xojalıq esabı, ózinen-ózi aqsha menen támiyinlew jáne social processlerdi tolıq kompleks halda óz-ara baylanıslılıǵı hám bir-birin talap etiwin qamtıp alıw hám túsiniw zárúriyatın ifodalaydi. Baslıq analitik iskerliginiń bazar ekonomikası na ótiw sharayatında kúsheyip ketken taǵı bir bólek belgisi kárxana yamasa basqa ob'ekt islep shıǵarıw hám xojalıq iskerliginiń natiyjeliligine tuwrı baha beriw zárúrligi bolıp tabıladı. Nátiyjelilili alınǵan natijeler menen islep shıǵarıw ǵárejetleriniń nisbati bolıp tabıladı. Ekonomikalıq analizde, firmanıń balans sisteması keltirilib odaǵı aktivler hám kapitallar konkret nomerlerde kórsetilgennen keyin, kárxana alatuǵın paydası anıqlanadı, sebebi bazar reformaları sharayatinda zálel menen islew firmanı bankrot bolıwına alıp keledi. Zıyansiz islew analizi firma alatuǵın payda hám qárejetler analizi arqalı alınadı. Tómende «Ekorn grefiks» firması ushın payda yamasa zıyansiz islew grafigi keltirilgen. Basqarıw — basqalardı óziń tuwrı dep esaplagan zattı orınlawǵa úndew emes, bul anıq maqset tárepke basqalardı háreketke qozǵaw bolıp tabıladı. Bunı basqarish procesi suwretlengen 4-suwretden anıqlaw mum ashıw. Bul process múmkinshiliklerdi tabıw hám maqset qoyıw ga tiykarlanadı. Basqarıw baslamashıları aldınan joybarlastırılǵan, qanday erisiw jolların biliwni oylamaǵan halda, kúnine millionlap telefon gáplashuvlarini ámelge asıradılar. Waqit hám pul bıykarǵa sarplanadı. Úlken hám kishi qáteler qımbatqa túsedi. Tek kim joybarlawtirsa, ol uyımlastırıwı múmkin. Ol kim nege juwap beriwin basqarıw jarayoni sisteması qanday izbe-izlilikde baslawdı (process ti biliw), onıń ushın qanday qurallar zárúrligini (processni támiyinleniwi) anıqlawı zárúr. Bunda basqarıw procesin rawajlandırıw, muhim bóliniwge jetip keledi. Bul punktte basqarıwdıń «ishlab shıǵaruvchidan» ajırasıwı bolıp tabıladı. Islep shıǵarıw iskerligi menen shuǵıllanıw kóbirek ózbetinshe islewge umtılıwdı talap etedi. Bunı islep shıǵarıw masalalarini ilgeri súrgen qánigelik ózgesheligi te orin etedi. «Kim islep shıǵarsa ol basqarmaydı, kim basqarsa islep shıǵarmaydi» — degen princip barlıq hallar - de tastıyıqlanadi. Basqarıwdı amerikalıqlar ápiwayı etip tómende gishe tariyplaydi: «Qandayda bir jumıstı basqalar qolı menen orınlaw». Kim basqarsa anıq maqsetler qoyıwı hám onı kóriwi kerek. Orınlawshı eger ol jumıs hátte onıń sawlıgına ziyan jetkezse de, tolıq qaǵazlı portfeli menen uyge ketsa da, ekshembi kúnleri jumısqa kelse de, hámme zattı ózi sheshiwge háreket etedi, sebebi hámme zat ni hámmeden jaqsı biladi hám haqıyqatqa da tuwrı keleddi, basqarıwshı «ishlab shıǵaruvchi»den ayrıqsha ravishda óz «vakolatlarini» basqalarǵa beredi. «Óndiriwshi» ózi ushın eń jaqsı xızmetker bolıp tabıladı. Nemis ekonomikasınıń urıstan keyingi úlken tabıslarga málim dárejede sonday «ishlab shıǵaruvchi» larning bar kúshin sarplap islewi arqalı eriwil gan edi. Biraq olar bir zattı bilmaydi: olar basqalarning ósiwi ushın sharayat jaratmaydilar. «Islep shıǵaruvchi» basqarıwdı bilmaydi, sebebi ol kim nimaga qábiletli ekenligin kórsetiwge múmkinshilik bermeydi, ol tabıslardı tek ozıniki etip, basqalardı bunday xoshametten juda etedi. Basqarıw procesi — mudami dóretiwshilik process, ol jańa ideyalardı jetilistiriwge tayarlıqtı ta- orin etedi. Basqasha sóz menen aytqanda basqarıw bul ılım. Kim onıń tastıyıqsız qaǵıydalarına ámel qilsa, ol málim dane- erinler qóyadı. Bul talaplarǵa ol sáykes keliwi kerek, hákis halda hár bir qáte pul menen olshenedi, odan da jamanı ol sizge ısengen kisilerdi ıqtıqatın so'ndiredi. Qáteler soǵan alıp kelediki, kisiler óz imkaniyatlerin ochmaydilar, islewdi qálemeydiler, kelspewshilik payda boladı. Hár bir kisi óz jumıs jayına Óz energiyasın alıp keledi. Bul energiyanıń potentsiali baslıqtıń óz xızmetkerleri múmkinshiliklerin ámelge shıǵarıwı ushın tolıq sharayat jaratıp beriwine baylanıslı bolıp tabıladı. Basqarıwdıń wazıypası bul energiyanı qaniqish payda etetuǵın anıq nátiyjeler alıwǵa jibesh bolıp tabıladı. Kópshilik óz iskerligin kúnlik (aylıq, jıllıq ) joybarlawtiradi, keyin onı ámelge asırıw ushın resurslar quraydı. Bunday kúndegilik jumıslar qatar basqariw funktsiyalarınan dúziledi. Yüklə 485,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|