Zerrin Çokaygil1, Rasime Demirel

PORTAKAL KABUĞU ATIKLARINDAN ÜRETİLEN VE SELÜLOZ ASETAT FTALAT İLE KAPLANMIŞ BİYOKOMPOZİT AMBALAJ FİLMİNİN AFLATOKSİNLERE KARŞI ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Zerrin Çokaygil¹, Rasime Demirel², Müfide Banar<sup>1

(1)</sup>Anadolu Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, 26555, Eskişehir

⁽²⁾ Anadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 26470, Eskişehir

e-mail: [e-mail]; [e-mail]; [e-mail]

ÖZET
Dünya çapında insan sağlığı ve gıda güvenliği açısından büyük tehdit oluşturan mikotoksinler, Türkiye’de de ciddi sorunlara yol açmaktadır. Uygun olmayan çevresel koşullarda kurutulan, depolanan ve ambalajlanan gıdalarda üreyen küfler mikotoksin üretimi açısından bir risk faktörü oluşturmaktadır. Mikotoksinlerin önemli bir grubu olan aflatoksinler Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus ve Aspergillus nomius türleri tarafından üretilmektedir. Tahıllar, yağlı tohumlar, baharatlar ve kuruyemişlerde aflatoksin türleri bulunabilmekte, maksimum limitleri geçen konsantrasyonlarda ise gıdaların piyasaya sürülmesine Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği uyarınca izin verilmemektedir. Ayrıca mikotoksin bulaşmış gıdalarda kimyasal kullanımı ile detoksifikasyon da yasaklanmıştır. O nedenle son yıllarda, ambalaj içerisinde mikotoksin oluşumunu inhibe etmek üzere, modifiye ambalaj atmosferi oluşturma teknikleri üzerine pek çok çalışma yapılmaktadır.

Bu çalışmada ise yenilikçi bir ürün olarak, portakal kabuğu atıklarından üretilen biyokompozit ambalaj filmine, aflatoksin önleyici özellik kazandırılması üzerinde durulmuştur. Biyokompozit filmin içeriğini portakal kabuklarından elde edilen pektin jeli, termoplastik nişasta ve kil oluşturmaktadır. Biyokompozit film, aflatoksinleri inhibe etmek üzere, enterik kaplamalarda kullanılan aktif bir ilaç malzemesi olan Selüloz Asetat Ftalat (CAP) ile daldırma yöntemiyle kaplanmıştır. Aflatoksin oluşumunun belirlenmesinde hedef gıda olarak kuru üzüm kullanılmış, sterilize edilen kuru üzüm örneklerinde toplam aflatoksin analizi (B1, B2, G1, G2) yapılarak, başlangıç aflatoksin miktarı (mg/g üzüm) belirlenmiştir. Aflatoksin konsantrasyonunun belirlenmesinde ekstraksiyon yöntemi kullanılmış ve analiz fluorometrik test cihazıyla yapılmıştır. Filmlerin kuru üzümde mevcut aflatoksinlere ve yeni aflatoksin oluşumuna etkisinin belirlenmesi için iki set deney yapılmış, yeni toksin oluşumunun belirlenebilmesi için Aspergillus parasiticus kullanılmıştır. Altı kuyucuklu mikroplate konulan kuru üzüm örneklerinin üzerleri biyokompozit film, CAP kaplanmış biyokompozit film ve karşılaştırma amaçlı olarak ticari ambalaj filmi ile kaplanmış ve 25°C’de 5 gün süre ile inkübe edilmiştir. İnkübasyon sonrası kuru üzümlerde de aflatoksin analizi yapılarak başlangıç değerleriyle birlikte irdelenmiştir.

Sonuçlara göre CAP ile kaplamanın biyokompozit ambalaj filminin aflatoksin ve üretimi üzerindeki inhibisyon etkisini arttırdığı belirlenmiş, CAP kaplı biyokompozit filmin yeni aflatoksin oluşumunun önlenmesi açısından ticari ambalaj filmine göre daha etkin olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Biyokompozit film, Aflatoksin, Portakal kabuğu, Selüloz Asetat Ftalat