ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

øàìàüà ìÿùêóì åäèáäèð. Ú.Ìÿììÿäãóëó-

çàäÿ. Ìÿùêóì îëìàã – ìÿùêÿìÿ òÿðÿôèí-

äÿí ìöÿééÿí úÿçà àëìàã. Ùÿáñÿ ìÿùêóì

îëìàã. – Ìÿùêóì îëìóø áèð úàíèòÿê; Àüëà-

éûðäû éàëâàðàðàã. Í.Ðÿôèáÿéëè. // Èñ. ìÿíà-

ñûíäà. Äóñòàã, ìÿùáóñ. Áåø äÿãèãÿ ñîíðà

ìÿùêóìëàð áèð-áèð äàíûøäûðûëûá êå÷äèëÿð.

Ù.Íÿçÿðëè.  Íþêÿðëÿð õàíûí ÿìðèëÿ áèð ìÿù-

êóìó ýþçöíö ÷ûõàðìàã ö÷öí ÷ÿêÿ-÷ÿêÿ ìåé-

äàíà ýÿòèðäèëÿð. ß.Ñàäûã.

2. ìÿú. Èòàÿò àëòûíäà îëàí, àñûëû âÿçèééÿòäÿ

îëàí; ùöãóãñóç, òàáå. Áàêûäà äà ãàäûíëàð

äþðä äèâàð àðàñûíäà ìÿùêóì, ìÿçëóì, àâàì

âÿ úàùèë áèð ùàëäà éàøàéûðäûëàð. Ù.Ñàðàáñêè.

Î, ÿçèëÿí, ìÿùêóì ÿðÿá äåéèë, àðòûã; Î äà ÷îõ-

äàí àéûëìûø! Á.Âàùàáçàäÿ. 

Ìÿùêóì åò-

ìÿê – èòàÿò àëòûíà àëìàã, òàáå åòìÿê, àñûëû

åòìÿê. [Êàìðàí:] Áóíëàðû áèð äÿ ìÿùêóì åò-

ìÿê ìöìêöí äåéèëäèð. Ù.Íÿçÿðëè. Ìÿùêóì

îëìàã – èòàÿò àëòûíà àëûíìàã, òàáå åäèëìÿê.

Ìÿùêóì îëìóø õàëãëàð.

3. Ìÿùâè, ùÿëàêû, éàõóä èôëàñû, ïèñ ýÿëÿúÿéè

ëàáöä îëàí. Ìÿùâÿ ìÿùêóì. – ßìÿê ïÿðèñè

ìóíèñäè ùÿð ýÿíúÿ, ùÿð èõòèéàðÿ; Èøñèç ãàëàí-

ëàð, øöáùÿ éîõ, ìÿùêóì èäè ñÿôàëÿòÿ. Ù.Úàâèä.

Ýþçÿëëèê áèð ÷è÷ÿê, ìÿùêóì ñîëìàüà; Ñîë-

äóðìà áîø éåðÿ ñÿí îíó, ýÿëèí! ß.Úàâàä.

ÌßÙÊÓÌÈÉÉßÒ

[ÿð.]  á à õ ìÿùêóì-

ëóã 2-úè ìÿíàäà. Ìÿùêóìèééÿò ñþçöíö äöí-

éà òàðèõèíäÿí; Ñèëìÿê èñòÿéèðÿì ìÿí. Ì.Äèë-

áàçè.

ÌßÙÊÓÌËÓÃ

èñ. 1. Åòäèéè úèíàéÿòÿ ýþðÿ

ìÿùêÿìÿ úÿçàñû àëìà. Ìÿùêóìëóüóí ýþ-

òöðöëìÿñè ùàããûíäà ôÿðìàí.

2. Ìÿùêóì îëìà, èòàÿòäÿ, àñûëû âÿçèééÿòäÿ

ãàëìà; àñûëûëûã, òàáåëèê, ÿñàðÿò. Ýåòäèêúÿ Ìèðçÿ

Âàëåù áèð àñûëûëûã, áèð ìÿùêóìëóã ùèññ åäèðäè.

Ñ.Ðÿùèìîâ.

3. Ìÿùêóì (3-úö ìÿíàäà) àäàìûí ùàë âÿ

âÿçèééÿòè.

ÌßÙËÈÃÀ

á à õ ìàùëèãà.  Âàãèôà, áèð

ìÿùëèãàéè-ìåùðèáàíÿ ìåéèë ãûë; Òà êÿìàëè-

åøãÿ îíäàí çÿððÿ íþãñàí îëìàéà! Ì.Ï.Âàãèô.

ÌßÙËÓË

èñ. [ÿð.] Áÿðê âÿ éà äóðó ìàä-

äÿíèí ñóäà âÿ éà áàøãà áèð ìàéåäÿ ùÿëë îëóí-

ìàñû íÿòèúÿñèíäÿ àëûíàí åéíèúèíñëè äóðó ìàääÿ.

Äÿðìàí ìÿùëóëó. Ìàðãàíåñ ìÿùëóëó. // Ìöõ-

òÿëèô ìàääÿëÿðèí éåêúèíñ, õÿìèðÿ îõøàð ãàòû-

øûüû.  ßùÿíý ìÿùëóëó. – Àéäûí õöñóñè ìÿù-

ëóëëà ñîâõîç èø÷èëÿðèíèí åâëÿðèíè äåçèíôåêñèéà

åëÿìÿéÿ áàøëàäû. Ù.Ñåéèäáÿéëè. [Ëàëÿíèí] òóô-

ëèñè âÿ òóìàíû ýèë ìÿùëóëóíäàí ëÿêÿ-ëÿêÿ îë-

ìóøäó. Ì.Ùöñåéí.

ÌßÙËÓËÃÀÐÛØÄÛÐÀÍ

èñ. õöñ. Ìÿùëóëó

ãàðûøäûðìàüà ìÿõñóñ ìàøûí, úèùàç. // Ñèô. ìÿ-

íàñûíäà. Ìÿùëóëãàðûøäûðàí ìàøûí.

ÌßÙËÓËËÓ

ñèô. Ìÿùëóë ãàðûøûãëû, ìÿùëóëó

îëàí.

ÌßÙÏÀÐß

á à õ ìàùïàðÿ. Ãÿì àëûá êþí-

ëöìö, ÷ÿêèð çöëìÿòÿ; Òà ýÿëìÿñÿ î ìÿùïàðÿ

õÿáÿð âåð. Àøûã Àðèç.

ÌßÙÐßÁÀ

èñ. Äÿñìàë. Áàéðàìÿëè áÿé äà-

õèë îëóð, àéàüûíäà ÷óñò, ÿëèíäÿ ìÿùðÿáà, áàøû-

à÷ûã, àúûãëû ÿòðàôà áàõûð. Í.Âÿçèðîâ. Ãûçõàíûì

íÿíÿ ñòÿêàíëàðû òÿìèç àü ìÿùðÿáà èëÿ ñèëÿ-ñèëÿ

[Àëìóðàäûí] ñþçöíö êÿñäè. È.ßôÿíäèéåâ.

ÌßÙÐßÌ

ñèô.  âÿ èñ.  [ÿð.] 1. ×îõ éàõûí

ñàéûëàí, éàõûí äîñò ñàéûëàí; ñèðäàø. Î ýåäÿí-

äÿí áÿðè áèð ìÿùðÿìèì éîõ; Ëÿççÿòèì éîõ,

ñþùáÿòèì éîõ, äÿìèì éîõ. Ã.Çàêèð. [Ìèðçÿ

Ùåéäÿð:] ßëáÿòòÿ, ýÿðÿê ùå÷ áèð øåé ýèçëÿìÿ-

éÿñÿí. ×öíêè áèç ìÿùðÿìèê. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

Ìÿùðÿì îëìàã – éàõûí îëìàã, ñèðäàø

îëìàã.  Íÿ êþíëöì à÷ûëàð, íÿ öçöì ýöëÿð;

Ñÿýðÿãèáÿ ìÿùðÿì îëàíäàí áÿðè. Ã.Çàêèð.

Ðÿùèì áÿé âÿ Ñÿëèì áÿé Ùöñåéíãóëó àüàíûí

àèëÿñèíÿ ìÿùðÿì îëäóãëàðû ö÷öí îíëàðû ñàêèò

åòìÿéÿ ýåòäèëÿð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

2. Éàõûí ãîùóì îëäóãëàðûíà ýþðÿ èçäèâàú-

ëàðû øÿðÿí ùàðàì âÿ ãàäàüàí îëàí, áóíà ýþðÿ

äÿ áèð-áèðèíäÿí ãà÷ûíìàñû ëàçûì ýÿëìÿéÿí

(ãàäûí-ãûç âÿ êèøè). Äàéû áàúûãûçûéà ìÿùðÿì-

äèð.

Ìÿùðÿì åòìÿê – éàõûí åòìÿê, åâ-

ëÿíäèðìÿê. [Ùÿìçÿ Àõóíäà:] Ìÿí õàùèø

åòìÿê èñòÿéèðÿì êè, èêè ãóëáå÷ÿíèçè áèð-áèðèíÿ

ìÿùðÿì åäÿñèíèç. Ú.Úàááàðëû. Ìÿùðÿì îë-

ìàã – éàõûí îëìàã, åâëÿíìÿê. [Êÿðáÿëàéû

Íÿáè:] Èíäè ýÿðÿê .. áèç áèð-áèðèìèçÿ ìÿùðÿì

îëàã. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

3. Ýèçëè. Áÿäÿíèí ìÿùðÿì éåðëÿðè.

324

ÌßÙÊßÌßËÈÊ

ÌßÙÐßÌ

ÌßÙÐßÌÀÍß

çÿðô [ÿð. ìÿùðÿì âÿ ôàðñ.

...àíÿ] 1. Éàõûí àäàì êèìè, ÷îõ éàõûí äîñò

êèìè; äîñòéàíà.

2. Ýèçëèúÿ, ýèçëè-ýèçëè. Î ýöë úàìàëûíà ìÿí

àøèã îëìàñàéäûì ÿýÿð; Ôÿãàíè-áöëáöëÿ ÷îõ

ìÿùðÿìàíÿ áàõìàç èäèì. ß.Âàùèä.

ÌßÙÐßÌËÈÊ

èñ. Éàõûíëûã, äîñòëóã, ñèð-

äàøëûã.

ÌßÙÐÓÌ

ñèô.  [ÿð.] Íÿñèáè, ùèññÿñè, ïàéû

îëìàéàí; íÿñèáñèç. Èñòåäàääàí ìÿùðóì áèð

àäàì. Áèëèêäÿí ìÿùðóì. – Ðóùíÿâàç ýþçÿë

äåéèë èäè, íÿøÿëè òÿáèÿòäÿí ìÿùðóìäó.. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè. 

Ìÿùðóì åòìÿê (ãûëìàã) – áè-

íÿñèá åòìÿê, áèðèíèí ÿëèíè áîøà ÷ûõàðìàã, áèð

øåéè ÿëèíäÿí àëìàã. Ãûëìà ßëÿñýÿðè ìÿùðóìè-

äèäàð; Òÿðÿùùöì åò ìÿíÿ áèð áóñÿ, åé éàð!

Àøûã ßëÿñýÿð. [Øåéõ Ñÿíàí äÿðâèøÿ:] Áàáà

äÿðâèø! Ãûëìàéûí ëöòôÿí; Áèçè ìÿùðóì ôåéçè-

ñþùáÿòäÿí. Ù.Úàâèä. Ìÿùðóì îëìàã – áèíÿ-

ñèá îëìàã, ÿëèíäÿí ÷ûõìàã, ÿëè áîø ãàëìàã,

ÿëè ÷ûõìàã. [Äîñòÿëè:] ..Ùÿðýàù ëÿçèç òààìäàí

ìÿùðóì îëìàã èñòÿìèðñÿíñÿ, ñÿí äÿ òåç îë,

ýåò, îíäàí õþðÿê àë, éå. Ö.Ùàúûáÿéîâ. Ãÿòè-

áÿíèí ÷þùðÿñè þç àðçó âÿ ÿìÿëèíäÿí ìÿùðóì

îëàí ãûçûí ÷þùðÿñèíÿ áÿíçÿéèðäè. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè. // Õÿáÿð øÿêèë÷èñè èëÿ: ìÿùðóìäóð –

éîõäóð, ìàëèê äåéèë. Áó éåðëÿð áèòêèäÿí ìÿù-

ðóìäóð. – [Ôèðèäóíà] åëÿ ýÿëèðäè êè, ãàäûí íÿ-

âàçèøè âÿ ìÿùÿááÿòèëÿ èñèíìÿéÿí áèð ãÿëá ñÿà-

äÿòäÿí ìÿùðóìäóð. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌßÙÐÓÌÈÉÉßÒ

èñ. [ÿð.] 1. Ìÿùðóì îëìà,

áèíÿñèá îëìà, ÿëè áîøäà ãàëìà; áèíÿñèáëèê,

íÿñèáñèçëèê.

2. Åùòèéàú.  Ñèç .. àúëûüà âÿ ìÿùðóìèééÿòÿ

ãàðøû ñèíÿíèçè ýÿðÿí òÿáðèçëèëÿðñèç. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè.

ÌßÙÐÓÌËÓÃ

èñ. Ìÿùðóì îëìà; íÿñèá-

ñèçëèê.

ÌßÙÑÓË

èñ.  [ÿð.] 1. Òîðïàãäà éåòèøäèðè-

ëÿí òàõûë, ìåéâÿ, òÿðÿâÿç âÿ ñ. Ìÿùñóë éûüûìû.

Áóüäà ìÿùñóëó. Öçöì ìÿùñóëó. Ïàìáûã ìÿù-

ñóëó. – Áàùàð éàüûíòûëû êå÷äèéèíäÿí ìÿùñóë

ýþçëÿíèëäèéèíäÿí ãàò-ãàò àðòûã îëìóøäóð.

Ì.Ðçàãóëóçàäÿ. Èíäè ìÿùñóëóí ìöãÿääÿðàòû

ÿêèíè âàõòëû-âàõòûíäà ñóâàðìàãäàí àñûëû èäè.

ß.Ñàäûã.

2. Àäÿòÿí úÿì øÿêëèíäÿ: ìÿùñóëëàð – èñ-

òåùñàë åäèëÿí éåéèëÿúÿê âÿ è÷èëÿúÿê øåéëÿð,

ãèäà øåéëÿðè. Ñöä ìÿùñóëëàðû. Áàëûã ìÿùñóë-

ëàðû. ßò ìÿùñóëëàðû.

3. Ñÿíàéåíèí ùàçûðëàäûüû ìöõòÿëèô øåéëÿð.

Ôàáðèêèí ìÿùñóëó. Ìÿùñóëóí êåéôèééÿòè.

4. Áèð øåéèí òþðÿäèéè íÿòèúÿ, áèð øåéèí íÿòè-

úÿñèíäÿ ùàñèë îëàí øåé. ßñÿð ýÿðýèí ÿìÿéèí

ìÿùñóëóäóð. Èíñàí ìöùèòèí ìÿùñóëóäóð.

– Ãÿùðÿìàíëûã áèð õàëãûí ìÿäÿíè âÿ ñèéàñè

ñÿâèééÿñèíèí ãèéìÿòëè ìÿùñóëóäóð. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè. 

Ìÿùñóë îëìàã êëàñ.  – éåòèøìÿê,

÷àòìàã, ÿëÿ ýÿëìÿê, ùàñèë îëìàã. Íÿ ö÷öí áèç

âåðÿê áó áàðÿäÿ ïóë; Áèçÿ áóíäàí íÿ õåéèð

îëóð ìÿùñóë? Ñ.ß.Øèðâàíè.

ÌßÙÑÓËÀÒ

òîï. [ÿð. “ìÿùñóë” ñþç. úÿìè]

Èñòåùñàë îëóíàí, ÿëäÿ åäèëÿí, ùàñèë åäèëÿí ìÿù-

ñóëóí ìÿúìóñó. Íåôò ìÿùñóëàòû. – Éûüûëûð ùÿð

òÿðÿôäÿ ìÿùñóëàò; Ñàõëàíûð àíáàð è÷ðÿ ìÿêó-

ëàò. À.Ñÿùùÿò.  ..Éöêñÿê äàø êþðïö öñòöíäÿ

äàéàíûá ÿòðàôäàí øÿùÿðÿ ÿðçàã âÿ áîñòàí ìÿù-

ñóëàòû ýÿòèðÿí êèðÿ÷èëÿðè ñåéðÿ äàëìûøäûì.

Ñ.Ùöñåéí.

ÌßÙÑÓËÄÀÐ

ñèô.  [ÿð. ìÿùñóë âÿ ôàðñ.

...äàð] 1. ×îõ ìÿùñóë âåðÿí; ìÿùñóëëó, ìöí-

áèò, áÿðÿêÿòëè. Ìÿùñóëäàð òîðïàã. – Óúó-

áóúàüû ýþðöíìÿéÿí .. ìÿùñóëäàð ÷þëëÿð éîðóë-

ìàäàí âÿ èíàäëà ÷àëûøàí èíñàíëàðëà äîëóäóð.

Ì.Èáðàùèìîâ.

2. ×îõ áàð âåðÿí; ýÿëèðëè, õåéèðëè. Ìÿùñóë-

äàð ÷àé íþâö. Ìÿùñóëäàð àðû úèíñè.

3. Ãèéìÿòëè øåéëÿð éàðàäàí, èñòåùñàë åäÿí.

Ìÿùñóëäàð ÿìÿê. // ×îõ ìÿùñóë èñòåùñàë åäÿí,

éàõøû èøëÿéÿí. Ìÿùñóëäàð ôÿùëÿ. – Îíà åëÿ

ýÿëèðäè êè, èíñàíëàð ùå÷ áèð çàìàí èíäèêè ãÿäÿð

ìÿùñóëäàð (ç.) èøëÿìÿìèøëÿð. Ìèð Úÿëàë.

4. ìÿú. ×îõ ÿñÿð éàçàí, ÷îõ éàðàäàí, éàðà-

äûúûëûã ìÿùñóëó ÷îõ îëàí. Ìÿùñóëäàð àëèì.

Ìÿùñóëäàð éàçû÷û.

5.  äèë÷. Èíäè äÿ èøëÿíÿí, éåíè ñþçëÿð äö-

çÿëòìÿ èìêàíû âåðÿí. Ìÿùñóëäàð øÿêèë÷èëÿð.

Ìÿùñóëäàð ôîðìàëàð.

◊ Ìÿùñóëäàð ãöââÿëÿð èãò. – ìàääè íå-

ìÿòëÿð èñòåùñàë åòìÿê ö÷öí àëÿòëÿð âÿ îíëàðû

èøëÿäèá ìàääè íåìÿòëÿð èñòåùñàë åäÿí àäàìëàð.

ÌßÙÑÓËÄÀÐËÀØÄÛÐÌÀ

“Ìÿùñóëäàð-

ëàøäûðìàã”äàí ô.èñ.

ÌßÙÑÓËÄÀÐËÀØÄÛÐÌÀÃ

ô.  Äàùà äà

ìÿùñóëäàð åòìÿê, ìÿùñóë âåðìÿê ãàáèëèééÿ-

òèíè àðòûðìàã. ßìÿéè ìÿùñóëäàðëàøäûðìàã.

325

ÌßÙÐßÌÀÍß

ÌßÙÑÓËÄÀÐËÀØÄÛÐÌÀÃ

ÌßÙÑÓËÄÀÐËÀØÌÀ

“Ìÿùñóëäàðëàø-

ìàã”äàí ô.èñ.

ÌßÙÑÓËÄÀÐËÀØÌÀÃ

ô. Äàùà äà ìÿù-

ñóëäàð îëìàã, ìÿùñóëäàðëûüû àðòìàã. Èñòåùñàë

ãöââÿëÿðè äÿéèøèð, ÿìÿê ìÿùñóëäàðëàøûð. Ìèð

Úÿëàë.

ÌßÙÑÓËÄÀÐËÛÃ

èñ. Ìÿùñóë âåðìÿ ãàáè-

ëèééÿòè, áîë ìÿùñóë âåðìÿ. Êÿíä òÿñÿððöôàòû

áèòêèëÿðèíèí ìÿùñóëäàðëûüû. Ìÿùñóëäàðëûã ïëà-

íûíû éåðèíÿ éåòèðìÿê. – [Ãîúàëàð] ìÿùñóë-

äàðëûãäàí, ÿìÿê ýöíëÿðèíäÿí ñþùáÿò à÷ûðëàð.

Ñ.Ðöñòÿì.

ÌßÙÑÓËËÓ

á à õ ìÿùñóëäàð 1 âÿ 2-úè

ìÿíàëàðäà. Ìÿùñóëëó éåð. Ìÿùñóëëó èë. – Ýÿðÿê

áóðàäà ýþçÿë âÿ ìÿùñóëëó áàüëàð îëñóí..

Ù.Íÿçÿðëè. Ùàìû òÿçÿäÿí áàü÷àëàðûíû ýöëëö,

àüàúëàðûíû ìåéâÿëè, òàðëàëàðûíû ìÿùñóëëó (ç.)

ýþðìÿê èñòÿäè. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

ÌßÙÑÓËËÓËÓÃ

á à õ ìÿùñóëäàðëûã.

ÌßÙÑÓËÑÓÇ

ñèô. Ìÿùñóëó îëìàéàí. Ìÿù-

ñóëñóç èë. // Ãåéðè-ìöíáèò, ìÿùñóë âåðìÿéÿí;

áÿðÿêÿòñèç. Ìÿùñóëñóç éåðëÿð.

ÌßÙÑÓËÑÓÇËÓÃ

èñ. Ìÿùñóëóí îëìàäûüû

ùàë; ãûòëûã, áÿðÿêÿòñèçëèê. Òîðïàüûí ìÿùñóë-

ñóçëóüó.

ÌßÙÑÓËÂÅÐÈÚÈ

á à õ ìÿùñóëäàð 1-úè

ìÿíàäà.

ÌßÙØßÐ

[ÿð.] 1. Á à õ ãèéàìÿò 1-úè âÿ

3-úö ìÿíàëàðäà. Âàãèôÿì, ùèúðàíäûð ìÿíèì

ìÿùøÿðèì; Ýåúÿ-ýöíäöç úàíàí îëìóø ÿçáÿ-

ðèì. Ì.Ï.Âàãèô. [Øàùïÿðè:] Âàëëàù, áèð òóôàí

âàð, áèð ãèéàìÿò ãîïóð êè, åëÿ áèë ìÿùøÿðäèð!

Á.Áàéðàìîâ. 

ßðÿñàòè-ìÿùøÿð –  á à õ

ÿðÿñàò.

◊ Ìÿùøÿð àéàüûíà ÷ÿêìÿê – áÿðê ñûõûø-

äûðìàã, ñîðüó-ñóàëà ÷ÿêìÿê, ùàãã-ùåñàá òÿ-

ëÿá åòìÿê. Èêè ìÿëÿê Ùÿñÿíè äàðòà-äàðòà ìÿù-

øÿð àéàüûíà ÷ÿêèð. Ñ.Ðÿùìàí. Ìÿùøÿð ãîï-

ìàã –  á à õ ãèéàìÿò ãîïìàã (“ãèéà-

ìÿò”äÿ).  ßçèçèíÿì éàä ÿëè; Éà äèâàíÿ, éà

äÿëè; Ìÿùøÿðèì î ýöí ãîïàð; Éàðà äÿéñÿ éàä

ÿëè. (Áàéàòû). Ñÿíñèç âÿòÿíäÿ áèð ãÿðèáÿì, ãàí

îëóð êþíöë; Ìÿùøÿð ãîïàð áàøûìäà, õóðóøàí

îëóð êþíöë. À.Ñÿùùÿò. Ìÿùøÿð ãóðóëìàã –

äàâà-ãàëìàãàë, ìÿðÿêÿ ãîïìàã; ÷àõíàøìà,

âóðùàâóð áàøëàíìàã. Éûüûëñà ìÿõëóãàò, ãóðóë-

ñà ìÿùøÿð; Èñðàôèë ñóðóíó ÷àëà, ãîéìàðàì.

“Êîðîüëó”.

ÌßÙÂ

èñ. [ÿð.] Éîõ åòìÿ, îðòàäàí ãàëäûðìà,

òÿëÿô åòìÿ, ïó÷ åòìÿ, ìÿùâèíÿ ñÿáÿá îëìà.

Ìÿùâ åòìÿê – éîõ åòìÿê, ïó÷ åòìÿê,

òÿëÿô åòìÿê, ãûðìàã. Ñè÷àíëàðû ìÿùâ åòìÿê.

Ùÿøÿðàòû ìÿùâ åòìÿê. Ìöùàðèáÿ ìèëéîíëàðëà

àäàìû ìÿùâ åòäè. Ìÿùâ îëìàã – 1) éîõ îëìàã,

éåð öçöíäÿí ñèëèíèá ýåòìÿê. Ìèíëÿðúÿ àäàì

îäëó ýöðçÿëÿðèí úÿíýèíÿ äöøöá ìÿùâ îëìàãäà

èäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè; 2) ïó÷ îëìàã, éîõà ÷ûõ-

ìàã, ùå÷ÿ ÷ûõìàã. Öìèäëÿðè ìÿùâ îëäó.

ÌßÙÂÅÄÈÚÈ

ñèô.  Ìÿùâ åäÿí, éîõ åäÿí,

òÿëÿô åäÿí; ìÿùâ åòìÿéÿ ãàäèð îëàí, äàüûäûúû.

Ìÿùâåäèúè àòÿø. Ìÿùâåäèúè òÿáèè ôÿëàêÿò. Ìÿùâ-

åäèúè çÿðáÿ.

ÌßÙÂÅÄÈËÌßÇ

ñèô.  Ìÿùâ åäèëìÿñè

ìöìêöí îëìàéàí, éîõ åäèëÿ áèëìÿéÿí. Ìà-

òåðèéàíûí ùÿðÿêÿòè âÿ èíêèøàôû ÿáÿäè îëäóüó

êèìè, çèääèééÿòëÿðèí ìöáàðèçÿñè, êþùíÿ èëÿ éå-

íèíèí ìöáàðèçÿñè ãàíóíó äà ÿáÿäèäèð, ìÿùâ-

åäèëìÿçäèð. (Ãÿçåòëÿðäÿí).

ÌßÙÇ

ÿä. [ÿð.] Þçöíäÿí ñîíðà ýÿëÿí ñþçö

ýöúëÿíäèðèð, íÿçÿðÿ ÷àðïäûðûð, àéûðûð; àíúàã,

éàëíûç, òÿê, òÿêúÿ, øöáùÿñèç, áóíà ýþðÿ äÿ.

[Ìîëëà Ùÿìèä:] Ùÿëÿ áóéóðóí ýþðÿê, çÿùìÿò

÷ÿêìÿéèíèçäÿí ãÿðÿç ìÿùç î úÿíàáûí çèéà-

ðÿòèäèð, éà áàøãà áèð ìÿðàìûíûç äÿõè âàð?

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [Ðÿøèä:] ..×öíêè äåäèéèì

ñèððèí èçàùû ìÿùç ùÿìèí ýöíäÿí áàøëàíäû.

Ñ.Ùöñåéí.

ÌßÙÇßÍ

êëàñ. á à õ ìÿùç.

ÌßÙÇßÐ

èñ. [ÿð.] êþùí. 1. Ùàçûð îëìà.

2. Éûüûíúàã.

3. Úÿìèééÿò.

4. Àêò, ïðîòîêîë.

ÌßÙÇÓÍ

ñèô.  [ÿð.] Ùöçíëö, ùÿçèí, êÿ-

äÿðëè, ãÿìëè, ìÿëóë, äÿðäëè. Ùöñàìÿääèí áàø

åíäèðèá äóðäó, Ãÿòèáÿ èñÿ ãàðà âÿ ìÿùçóí áà-

õûøëû ýþçëÿðèíè îíà òÿðÿô ÷åâèðäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

[Äÿðâèø:] Ðóãèééÿ ìÿëóë âÿ ìÿùçóí (ç.) åâÿ

ýåòäè. À.Äèâàíáÿéîüëó. Ãûç ìÿùçóí áàõûø-

ëàðûíû [Àãèëèí] öçöíäÿí ÷ÿêìÿäÿí éåíÿ äÿ áà-

øûíû éûðüàëàäû. Ã.Èëêèí. 

Ìÿùçóí åòìÿê –

êÿäÿðëÿíäèðìÿê, ãöññÿëÿíäèðìÿê. Øàä èêÿí

áó ñþç èëÿ êþíëöìö ìÿùçóí åòäèí. Ôöçóëè.

Ýöëìÿýèíäÿ ãàíëû-ãàíëû ýèðéÿëÿð; Ùÿð ìöñÿë-

ìàí êþíëöíö ìÿùçóí åäÿð. À.Ñÿùùÿò. Ìÿù-

çóí îëìàã – ãÿìëÿíìÿê, êÿäÿðëÿíìÿê, ãöñ-

ñÿëÿíìÿê.  Ýþðäö íàçèê àéàüûí îë äèëõóí;

Òóòóëóá êþíëö, îëäó ÷îõ ìÿùçóí. Ñ.ß.Øèðâàíè.

326

ÌßÙÑÓËÄÀÐËÀØÌÀ

ÌßÙÇÓÍ

ìÿùçóí-ìÿùçóí çÿðô  Êÿäÿðëè-êÿäÿðëè,

ùÿçèí-ùÿçèí; ãöññÿëè, êÿäÿðëè. ..Êþëýÿ áó éàí-

äàí ãà÷ûá, î áèðè òÿðÿôäÿ ëàë-ìàò äóðóá ìÿù-

çóí-ìÿùçóí Íàäèðèí öçöíÿ áàõûðäû. Á.Òàëûáëû.

Ãûçàðìûø ýþçëÿð ìÿùçóí-ìÿùçóí èíòèçàðëû áà-

õûøëàðëà ÿòðàôà íÿçÿð éåòèðèðäè. ß.Âÿëèéåâ.

ÌßÙÇÓÍÀÍß

ñèô.  [ÿð. ìÿùçóí âÿ ôàðñ.

...àíÿ] Ìÿùçóí, ãöññÿëè, ãÿìëè, êÿäÿðëè.

Ìÿùçóíàíÿ áàõûø. // çÿðô Ìÿùçóí-ìÿùçóí,

ùöçíëÿ.  Ìÿøÿäè Ùåéäÿðÿëè âÿ îíóí àðâàäû

Áÿäèðíèñÿ îòóðóáëàð éàí òÿðÿôäÿ, Íàäèðãóëóéà

ìÿùçóíàíÿ áàõûðëàð. Ì.ßëèéåâ.

ÌßÙÇÓÍËÓÃ

èñ. Ìÿùçóí îëìà; ãöññÿëèëèê;

ùöçí, êÿäÿð, ãÿì, ãöññÿ. [Ãûçûí] ãàðà èïÿê

÷àäðàñû àëòûíäà à÷ûã áóðàõäûüû öçöíäÿ áèð

ìÿùçóíëóã ùèññ åäèëèðäè. Ñ.Ùöñåéí. [Àõóíä]

ñÿñèíÿ áèð ìÿëàùÿò, áèð ìÿùçóíëóã âåðìÿéÿ

÷àëûøäû. Ã.Ãàíòÿìèð. Éåìÿê ýÿëäè, òîïëàíäû-

ëàð ñöôðÿéÿ; Àðàëûãäà ýÿçèðäè áèð ìÿùçóíëóã.

Ì.Ìöøôèã.

ÌßÕÀÐÈÚ

èñ.  [ÿð. “ìÿõðÿú” ñþç. úÿìè]

×ûõàð (ìÿäàõèë ÿêñè).  Êÿíäèí ìÿäàõèëè ìÿ-

õàðèúèíäÿí àçäûð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. [Äàøäÿìèð

Éóñèôÿ:]  – ..Êå÷ÿí èë áîñòàíäàí ýÿëÿí ïóëó

éîõëàìàã, íåúÿ ìÿäàõèë îëäóüóíó, ùàðà ìÿ-

õàðèú îëäóüóíó áèëìÿê ëàçûìäûð. Á.Áàéðàìîâ.

ÌßÕßÇ

èñ. [ÿð.] 1. Áèð øåéèí àëûíäûüû éåð,

ÿñèë éåðè; ìÿíáÿ.

2. õöñ. Åëìè òÿäãèãàòûí ÿñàñëàíäûüû éàçûëû

àáèäÿ, ñÿíÿä, ÿñÿð âÿ ñ.; ìÿíáÿ. Òàðèõè ìÿ-

õÿçëÿðäÿí èñòèôàäÿ åòìÿê. – Áàøãà ìÿõÿçëÿðäÿ

Íàõ÷ûâàíûí áó äþâðäÿ ÿí ýþçÿë øÿùÿðëÿðäÿí

áèðè îëäóüó ãåéä åäèëèð. (Ãÿçåòëÿðäÿí).

ÌßÕÔÈ

ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] 1. Ýèçëè, ýèçëèúÿ,

õÿëâÿòè. Ìÿõôè äåìÿê. – [Äîñòóì] ìÿõôè øåé-

ëÿð äàíûøûðìûø êèìè ãóëàüûìà ÿéèëäè. Ìèð Úÿëàë.

[Ãÿäèð] íÿ ãÿäÿð ìÿõôè ñþç äàíûøûð äàíûøñûí, ö÷

àüàúëûãäàí åøèäèëèðäè. È.ßôÿíäèéåâ. 

Ìÿõôè

ãàëìàã – ýèçëè ñàõëàíìàã, áàøãàñû áèëìÿ-

ìÿê, ýèçëè ãàëìàã, àøêàð åäèëìÿìÿê. Áÿëè,

áó èø ýÿðÿê ìÿõôè ãàëà. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

[ßìèð Àñëàí àüà:] Î äà ìÿõôè ãàëìàñûí êè,

ùÿð êèì ìÿíèì ÿìðèìäÿí áàø ãà÷ûðàðñà, ýöëëÿ

ãàáàüûíà ãîéóëàúàãäûð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Ìÿõôè

ñàõëàìàã (òóòìàã) – ýèçëè ñàõëàìàã, áàø-

ãàñûíà äåìÿìÿê, áàøãàëàðûíäàí ýèçëÿòìÿê.

[Øåéõ Ñÿíàí:] Òÿáèè, ñÿíäÿ âàð áèð õåéëè ÿñðàð;

Íå÷èí ìÿõôè òóòàð, ãûëìàçñàí èçùàð? Ù.Úàâèä.

2. Ýåíèø ñóðÿòäÿ éàéûëìàñûíà èúàçÿ âåðèë-

ìÿéÿí, ýèçëè ãàëìàëû îëàí, ýèçëè ñàõëàíûëàí.

Áó ÿñêè ãÿçà [èäàðÿñèíèí]  ìÿõôè àðõèâèíäÿí

÷ûõàðûëìûø áèð èø èäè. Ù.Íÿçÿðëè. Êîñà, Ñöá-

ùàíâåðäèçàäÿíèí ñþéëÿäèéèíäÿí, áó êàññàíûí

ìÿõôè êàüûçëàð ö÷öí îëäóüóíó éàõøûúà

áèëèðäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.

3.  Ìÿõôèäèð øÿêëèíäÿ  ðÿñ. – ýèçëè, ìÿõôè

ñàõëàíûëìàëû îëàí ñÿíÿä, ìÿêòóá âÿ ñ.-íèí

öçÿðèíäÿ éàçûëàí ãåéä.

ÌßÕÔÈËÈÊ

èñ. Ìÿõôè øåéèí ùàë âÿ êåéôèé-

éÿòè. Ìÿêòóáóí, õÿáÿðèí ìÿõôèëèéè.

ÌßÕËßÑ

àðà ñ. [ÿð.] Ìöõòÿñÿð, ñþçöí

ãûñàñû, õöëàñÿ. Ìÿõëÿñ, Íÿáèýèë Ãàçàíýþëäÿ

Õîúàùàí áÿéëÿðèíè òàìàì øèë-êöò åëÿéèá ãîâ-

ëàäûëàð. “Ãà÷àã Íÿáè”.

ÌßÕËÓÃ

òîï. [ÿð.] 1. Úàíëû âàðëûã, úàíëû

âöúóä (èíñàí, ùåéâàí). Ìöñÿëìàíûí òÿñÿââö-

ðöíäÿ .. øåéòàí ùèéëÿýÿð ìÿõëóãäóð, áàøûíäà

áèð òàñêöëàù âàð.. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ëàêèí

èíñàí ìöñòÿñíà áèð ìÿõëóãäóð. Ìèð Úÿëàë.

[Õàíûí] éóõóäà ýþðäöéö ãîðõóíú ìÿõëóãëàð

éàäûíà äöøäö. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

2. Õàëã, úàìààò, åë, àäàìëàð. [Èìàìéàð:]

Ìÿõëóã ÷àëûá-îéíàéûð.. Ú.Úàááàðëû. [Ùöñåéí:]

Äàéû! Íÿ ö÷öí ìÿõëóãó éûüìûñûíûç áèçèì ãà-

ïûìûçà? Ñ.Ðÿùìàí.

3. “Àäàì, èíñàí” ìÿíàñûíäà. Àù, àíà! Ñÿí

íÿ ãÿäÿð áþéöê ìÿõëóãñàíìûø!.. Ì.Ùöñåéí.

ÌßÕËÓÃÀÒ

[ÿð. “ìÿõëóã” ñþç. úÿìè] êëàñ.

á à õ ìÿõëóã 1 âÿ 2-úè ìÿíàëàðäà. Êöëëè-

ìÿõëóãàò éûüûëà; ×ÿòèíäè ñåâäàì äàüûëà..

“Êîðîüëó”. ßúàèá ìÿõëóãàò ýþðöíöðäö, .. êèìè

áóéíóçëó âÿ àò àéàãëû èäè, áÿçèñè éàðû þêöç,

éàðû àäàì èäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

ÌßÕËÓÒ

èñ. [ÿð.] êþùí. Ãàðûøûã, õÿëèòÿ.

ÌßÕÌßÐ

èñ. [ÿð.] Öçö ãûñà õîâëó ïàðëàã

èïÿê ïàð÷à. [ßñýÿð:] ×èò, èïÿê, ìÿõìÿð, áàôòà,

òàôòà... ùÿð øåéèì âàð. Ö.Ùàúûáÿéîâ. // Ìÿõ-

ìÿðäÿí òèêèëìèø, ìÿõìÿðäÿí îëàí, öçöíÿ

ìÿõìÿð ÷ÿêèëìèø. Ìÿõìÿð äþøÿê. Ìÿõìÿð

ïÿðäÿ. – Àáû èïÿê äîí ýåéìèø ãàðàáÿíèç õàíûì

éàøûë ìÿõìÿð äèâàíäà áþéðö öñòÿ óçàíûá ..

îõóéóðäó. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Äÿìèðîâ àñòàðñûç

ìÿõìÿð ïåíúÿéèíè äöéìÿëÿäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.

Ìÿõìÿð êèìè – ýþðöíöøúÿ âÿ éà ÿë âó-

ðàíäà ìÿõìÿðè õàòûðëàäàí øåé ùàããûíäà. Éàøûë

ìÿõìÿð êèìè äþøÿíäè éîíúà; Âÿòÿí ãûçëàðûíûí

327

ÌßÙÇÓÍÀÍß

ÌßÕÌßÐ

àéàã àëòûíà. Ñ.Âóðüóí. ..Ìÿõìÿð êèìè îòëàðûí

àðàñûíäàí áöëëóð ñóëàð ñöçöëöð, ãþí÷ÿëÿðÿ,

äöéìÿ÷ÿëÿðÿ ïàðëàã èíúèëÿð äöçöëöðäö. Ì.Ðçà-

ãóëóçàäÿ.

ÌßÕÌßÐßÊ

èñ.  [ÿð. ìÿõìÿð âÿ ôàðñ.

...ÿê]  òèá. Ãûðìûçû ñÿïêè øÿêëèíäÿ éîëóõóúó

óøàã õÿñòÿëèéè.

ÌßÕÌßÐÝÖËÖ

èñ. áîò. Ãûðìûçû ðÿíýëè,

òîïëÿ÷ÿêëè áèð ýöë. Áó éåðëÿðäÿ íÿ èñòÿñÿí òà-

ïàðñàí: ñàðìàøûüûìû, äÿâÿ÷è÷ÿéèíèìè, ìÿõ-

ìÿðýöëöíöìö, äàüëàëÿñèíèìè äåéèì, ùàíñû áè-

ðèñèíè äåéèì? Ìèð Úÿëàë.

ÌßÕÌßÐÈ

ñèô.  [ÿð.] Ìÿõìÿðÿ îõøàð,

ìÿõìÿð êèìè; çÿðèô, éóìøàã. Ìÿõìÿðè îò.

– Ìÿõìÿðè îðìàíëàðäà ÷è÷ÿê äÿðäèéèí éåðäÿ;

Áàõàðñàí, ÷è÷ÿêëÿð âàð, à÷àð êþëýÿëèêëÿðäÿ.

ß.Úàâàä. 

Ìÿõìÿðè áÿíþâøÿ áîò. – áÿíþâ-

øÿíèí áèð íþâö. [Úåéðàí õàëà:] Ýþð íÿ ãÿäÿð

ìÿõìÿðè áÿíþâøÿ ÿêìèøÿì? Ñ.Ðÿùìàí. Ìÿõ-

ìÿðè ÷àé – òöíä, ÿòèðëè ÷àé. Êÿðèì .. ìÿõìÿðè

÷àéû ãàáàüûíà ÷ÿêäè. Ì.Èáðàùèìîâ. [Ãà÷àé:]

Åëÿ èñÿ áèð ñòÿêàí ìÿõìÿðè ÷àéäàí! – Îëäó?

Ç.Õÿëèë.

ÌßÕÌßÐËÈ

ñèô. 1. Ìÿõìÿðëÿ þðòöëìöø,

öçÿðèíÿ ìÿõìÿð ÷ÿêèëìèø. Ìÿõìÿðëè äèâàí.

– [Ãóðáàí] ìöâàçèíÿòèíè ñàõëàìàã ö÷öí ýþé

ìÿõìÿðëè éàçû ñòîëóíà ñþéêÿíäè. Ì.Ùöñåéí.

[Íàçëû:]  Òåàòðäà ìÿõìÿðëè åéâàíäà îòóðóá,

“ßñëè-Êÿðÿì”ÿ áàõàúàüûã. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

2. Á à õ ìÿõìÿðè. Öôöãäÿ áàøû ãàðëû, äþø-

ëÿðè, ÿòÿêëÿðè ñàðûìòûë-éàøûë ìÿõìÿðëè äàüëàð

áàõûøëàðû îõøàéûðäû. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ÌßÕÐßÚ

èñ. [ÿð.] 1. ðèéàç. Êÿñðäÿ âàùè-

äèí íå÷ÿ ùèññÿéÿ áþëöíäöéöíö ýþñòÿðÿí ÿäÿä.

Êÿñðèí ìÿõðÿúè. Ñóðÿò âÿ ìÿõðÿú.

2. äèë÷. á à õ àðòèêóëéàñèéà. Ñàèòëÿðèí ìÿõ-

ðÿúè.

ÌßÕÑÓÑ

ñèô. [ÿð.] 1. Éàëíûç áèðèíÿ àèä îëàí.

Ìÿíÿ ìÿõñóñ. Þçöíÿ ìÿõñóñ. Òÿëÿáÿéÿ ìÿõ-

ñóñ. // Õàñ îëàí. [Ìèðçàüàíûí] þçöíÿ ìÿõñóñ

áèð ÿõëàã âÿ òÿáèÿòè, áèð äöøöíúÿñè âàðäû.

Ñ.Ùöñåéí. [Êÿðèì áàáà] ..óøàãëàðà ìÿõñóñ

áèð ñåâèíúëÿ ñöìñöíö èðè äîäàãëàðû àðàñûíà

ãûñûá ÷àëìàüà áàøëàäû. À.Øàèã.

2. çÿðô Õöñóñè îëàðàã, àéðûúà. Ìÿí áó ñþç-

ëÿðè ìÿõñóñ ñÿíÿ äàíûøûðàì. Î, ìÿõñóñ ìÿíèì

ö÷öí ýÿëìèøäè. – Áó ïóë èëÿ ñÿí þçöí ö÷öí

ìÿõñóñ áèð àëûø-âåðèø à÷à áèëÿðñÿí. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ.

ÌßÕÑÓÑßÍ

[ÿð.] 1. Á à õ ìÿõñóñ 1-úè

ìÿíàäà.

2. Õöñóñè îëàðàã, ãÿñäÿí, áèëÿ-áèëÿ. Î, ìÿõ-

ñóñÿí áåëÿ åäèð.

ÌßÕÑÓÑÈ

[ÿð.] ñèô.  âÿ çÿðô  1. Àíúàã áèð

øåéÿ âÿ éà áèð øÿõñÿ àèä îëàí, ìÿõñóñ îëàí;

õöñóñè.  Ìÿõñóñè éåð. Ìÿõñóñè ïàëòàð. – Ãûç

åâèíäÿí áÿé ö÷öí ìÿõñóñè áÿé õîí÷àñû ýÿëèð.

Ð.ßôÿíäèéåâ.

2. Àéðûúà îëàðàã, àéðûëûãäà, õöñóñè ñóðÿòäÿ.

Ìÿõñóñè äàíûøìàã. Ìÿõñóñè ýþðöøìÿê.

ÌßÕÑÓÑÈÉÉßÒ

èñ.  [ÿð.] Ìÿõñóñ îëìà,

àèä îëìà; àèäèééÿò, õöñóñèééÿò.

ÌßÈØßÒ

èñ. [ÿð.] 1. Öìóìè éàøàéûø òÿðçè;

éàøàéûø, éàøàìà, ùÿéàò. Êèíî ìÿèøÿòèìèçÿ

ìþùêÿì ñóðÿòäÿ äàõèë îëìóøäóð. Éåíè ìÿèøÿò

óüðóíäà ìöáàðèçÿ. – [Çåéíàë] ýåò-ýåäÿ ìÿèøÿò

ïîçüóíëóüóíóí ÷èðêàáû è÷èíÿ éóâàðëàíûðäû.

Ñ.Ùöñåéí. [Äÿðâèø:] Äàéû, áèð àç äà ãàë, øÿ-

ùÿð ìÿèøÿòèíÿ èñèíèøÿðñÿí. À.Äèâàíáÿéîüëó.

2. Äîëàíàúàã, ýöçÿðàí, çèíäÿýàíëûã. Áèç

ýÿðÿê ñÿé åäÿê ìÿèøÿò ö÷öí; Ñÿíÿòö êÿñá ö÷öí,

çèðàÿò ö÷öí. Ñ.ß.Øèðâàíè.  Ìèðçÿíèí ìÿèøÿòè

àüûð îëäóüóíäàí ìÿêòÿá íÿçäèíäÿ îëàí úÿ-

ìèééÿòè-õåéðèééÿ îíóí óøàãëàðûíû äÿðñ ïóëóí-

äàí àçàä åòìèøäè. ß.Ùàãâåðäèéåâ. 

Ìÿèøÿò

êå÷èðìÿê – ýöçÿðàí êå÷èðìÿê, ùÿéàò ñöðìÿê,

äîëàíìàã. ..Áèðúÿ Óñòà Àüàáàëà ãÿäèìëèéèíäÿ

ñàáèò ãàëûá, îòóç èë èäè êè, áó ãÿðàð èëÿ ìÿèøÿò

êå÷èðèðäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

ÌßÈØßÒ×ÈËÈÊ

èñ. äàí. Èúòèìàè ùÿéàòäàí

óçàãëàøûá áöòöí ôèêðèíè þç éàøàéûøûíà, ùÿéà-

òûíà âåðìÿ.

ÌßÈÉÉßÒ

èñ.  [ÿð.] êèò.  Áþéöê âÿçèôÿëè

øÿõñè ìöøàéèÿò åäÿí ùåéÿò. ×àð êîíñóëó þç

äîñòëàðûíû âÿëèÿùäèí ìÿèééÿòè è÷ÿðèñèíäÿ àðà-

ìàüà áàøëàìûøäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÌßÊÀÍ

èñ. [ÿð.] 1. Áèð àäàìûí, øåéèí ñà-

êèí îëäóüó éåð, îòóðóëàí éåð; éóðä. [Àüà Ñàë-

ìàí:] Î ñÿðáàçëàðûí àäû âÿ ìÿêàíû ñèçÿ ìÿ-

ëóìäóðìó? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Ýþðöðÿì ìÿí

éóõóäà ùÿð àõøàì; Î ìöáàðÿê ìÿêàíû ÷îõ

ñåâèðÿì. À.Ñÿùùÿò. // Öìóìèééÿòëÿ, éåð. Ãÿ-

ðèá-ãÿðèá, ãÿìýèí-ãÿìýèí þòÿðñèç; Öç òóòóá-

ñóç íÿ ìÿêàíà, äóðíàëàð! Ì.Â.Âèäàäè.

2. ôÿëñ. Ìàòåðèéàíûí âàðëûüûíûí, ùÿúì âÿ

þë÷ö èëÿ ñÿúèééÿëÿíÿí ÿñàñ öìóìè îáéåêòèâ

ôîðìàëàðûíäàí áèðè. Ìÿêàí âÿ çàìàí êàòå-

ãîðèéàñû.

328

ÌßÕÌßÐßÊ

ÌßÊÀÍ

ÌßÊÀÍÑÛÇ

ñèô. Ìÿêàíû, éåðè, éóðäó îëìà-

éàí; éåðñèç-éóðäñóç. Ëÿòèô çàðà ýÿëìèø áèð

ìÿêàíñûç ãóø; Ïöíùàí ñèðð è÷èíäÿ îëóáäó

áèùóø. “Ëÿòèô øàù”.

ÌßÊß, ÌßÊßÁÓÜÄÀÑÛ

èñ.  Ãàðüûäàëû,

ïåéüÿìáÿðè.

ÌßÊßÐß

èñ. [ðóñ. “éàðìàðêà”äàí] 1917-úè

èë èíãèëàáûíäàí ÿââÿë àçÿðáàéúàíëûëàð Íèæíè-

Íîâãîðîä øÿùÿðèíäÿ ùÿð èë êå÷èðèëÿí éàðìàð-

êàíû áó úöð àäëàíäûðàðäûëàð.

ÌßÊÈÊ

èñ. 1. Òèêèø ìàøûíûíäà: àëòäàêû ñà-

ïûí ÷ûõìàñû ö÷öí êÿñèúè àëÿò, ìåõàíèçì. ßë

ìàøûíûíûí ìÿêèêè.

2. Òîõóúó äÿçýàùûíäà: àðüàú êèìè èøëÿäèë-

ìÿê ö÷öí èïëèê ñàðûíàí óçóíñîâ îâàë ãóòó

âÿ éà ãÿëèá øÿêëèíäÿ àëÿò. Äÿçýàùûí ìÿêèêè.

ÌßÊÐ

èñ. [ÿð.] Ùèéëÿ, áèúëèê, êÿëÿê. [Âÿ-

çèð:] Àé ëÿ÷ÿð, áó íåúÿ ìÿêðäèð ìÿíèì áàøûìà

ýÿòèðèðñÿí? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [Áÿùðàì:] Ìà-

äàì êè, áöòöí èíñàíëàð ìÿêð âÿ òÿçâèð èëÿ þç

ìÿãñÿäëÿðèíÿ éåòèøèðëÿð, íÿ ñÿáÿáÿ ìÿí ùèéëÿ