­ O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

Takrorlash uchun savollar.

1. 
   Ekspert-auditorlar kim?
   
2. 
   Qanday sohalardagi ekspert-auditorlarni bilasiz?
   
3. 
   Ekspert-auditorlarga nisbatan qanday talablar qo‘yiladi?
   
4. 
   Sifat to‘garaklari ilk bora qaerda tashkil topgan?
   
5. 
   Sifat to‘garaklaridan ko‘zda tutilgan maqsadlar nimalardan iborat?
   

18-Ma’ruza. Mahsulotlar haqidagi ma’lumotlarni standartlashtirish va kodlash

Reja.
18.1. Mahsulot sifati va sifat boshqaruvi.
18.2. Mahsulotlar haqidagi ma’lumotlarni standartlashtirish va kodlash.


Tayanch so‘zlar: mahsulot sifati, sifatni o‘lchash, sifatni boshqarish, shtrix-kod.

18.1. Mahsulot sifati va sifat boshqaruvi

Belgilangan mahsulotning sifat ko‘rsatkichlarining nomenklaturasini tanlash, bu ko‘rsatkichlarining qiymatlarini aniqlash va ularni asos bo‘luvchi qiymatlar bilan taqqoslashni o‘z ichiga oluvchi ishlarning yig‘indisi mahsulot sifatining darajasini baholash deb ataladi. Mahsulot sifatining darajasini baholash uchun mahsulotlar ikkita turkumga bo‘linadi:

• 
  foydalanishda sarflanadigan mahsulot;
  
• 
  o‘z resursini sarflaydigan mahsulot.
  

Mahsulot sifatining ko‘rsatkichlar nomenkulaturasini tanlab olishni asoslash quyidagilarni inobatga olgan holda amalga oshiriladi:

• 
  mahsulotni ishlatilishidagi sharoitlarini va vazifasini;
  
• 
  iste’molchilar talablarining tahlilini;
  
• 
  mahsulot sifatining tavsiflanuvchi tarkibini va tuzilishini;
  
• 
  sifat ko‘rsatkichlariga bo‘lgan asosiy talablarni.
  

Mahsulot sifatiga ta’sir etuvchi omillarni to‘rt toifaga bo‘lish mumkin:

• 
  texnikaviy;
  
• 
  tashkiliy;
  
• 
  iqtisodiy;
  
• 
  ijtimoiy.
  

Texnikaviy omillarga uskunalarning jihozlanish, asboblarning hamda nazorat vositalarining, texnikaviy hujjatlarning holati; dastlabki materiallar, yarimfabrikat-larning sifati va shunga o‘xshashlar kiradi.
Tashkiliy omillarga rejalik, bir maromda ishlash, texnikaviy xizmat va uskunalarni ta’mirlash; materiallar, komplektlanuvchi buyumlar, jihozlanishi, asboblarni texnikaviy hujjatlar va nazorat vositalari bilan ta’minlanganligi, ishlab chiqarish madaniyati; mehnatni ilmiy asosda tashkil etish; ovqatlanish va ish vaqtida dam olishni tashkil etish va boshqalar kiradi.
Iqtisodiy omillarga mehnatga pul to‘lash shakllari, oylik maoshning miqdori; yuqori sifatli mahsulotni va ishni moddiy rag‘batlantirish; mahsulotning yaroqsizligi uchun oylik maoshidan ushlab qolish; uning sifat darajasi; tannarxi; mahsulotning bahosi va shunga o‘xshashlar kiradi.
Ijtimoiy omillarga kadrlarni tanlash, joy-joyiga qo‘yish; malaka oshirishni tashkil qilish; ilmiy-texnikaviy ijodni, ijodkorlik va ixtirochilikni tashkil etish, turmush sharoitlari, o‘zaro munosabatlar, jamoadagi psixologik iqlim va tarbiyaviy ishlar kiradi.