Ў збекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги



Yüklə 2,25 Mb.
səhifə57/109
tarix19.12.2023
ölçüsü2,25 Mb.
#185065
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   109
Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

3. Ozon qatlamining siyraklanishi. Ozonosfera atmosferaning muxim tarkibiy qismi xisoblanib, u iqlimga va Er yuzasidagi barcha tirik organizmlarni nurlanishdan saqlab turadi. Atmosferadagi ozonning eng muxim xususiyati uning doimo xosil bo‘lib va parchalanib turishidir. Ozon quyosh nurlari ta’sirida kislorod, azot oksidi va boshqa gazlar ishtirokida xosil bo‘ladi. Ozon kuchli ultrabinafsha nurlarini yutib qolib Er yuzidagi tirik organizmlarni ximoya qiladi. Ultrabinafsha nurlar ta’sirida nurlanish odamlarda terini kuyishiga sabab bo‘ladi. Bugungi kunda teri raki bilan kasallanish ushbu nurlar ta’sirida kelib chiqayotganligi aniqlandi. Xozirgi davrda xlorftormetanlar (freonlar) dan keng foydalanish tufayli xamda azotli ug‘itlar, aviatsiya gazlari, atom bombalarini portlatishlar atmasferv etarli miqdorda azon to‘planishiga imkon beradi. SHuning uchun mayishiy turmushda sovutgichlarda ishlatiladigan freondan foydalanishna qisqartirish va 2000 yilga borib butunlay ishlab chiqarishni to‘xtatish ko‘zda tutilgan.
4. CHuchuk suv muammosi. Quruqlikda chuchuk suv va uning biosferadagi roli nixoyatda katta. Gidrosferada chuchuk suv miqdori juda oz (2-2,5 %). CHuchuk suv zaxirasi asosan qutublardagi muzliklardir. Jamiyatning rivojlanishi bilan axolining chuchuk suvga bo‘lgan talabi ortib bormoqda. Bizning asrimizda chuchuk suvdan foydalanish 7 marta ortgan. Yiliga 3-3,5 ming km2 suv saflanadi. Asrimizning oxirida ushbu ko‘rsatkich 1,5-2 marta ortsa kerak. Daryolarning umumiy yillik oqimi er yuzi bo‘yicha 50000 km2. Ammo bunday foydalanishda chuchuk suv etishmasligi aniq.
Qurg‘oqchil zonalarda daryolardan to‘zliq foydalanilganda xatto ularning suvi etmay qoladi. 1980 yillar boshlarida bunday xolat, Afrika, Avstraliya, Italiya, Ispaniya, Meksika, Nil, Sirdaryo, Amudaryo va ba’zi bir boshqa daryolarda kuzatila boshlandi. Daryolarning sanoat va maishiy zaxarli moddalar bilan zaxarlanishi (ifloslanishi) o‘sib bormoqda. Sanoat yiliga 160 km3 sanoat oqova suvlarini daryoga tashlaydi. Bu kursatkich daryolarning umumiy suv miqdorining 10% ni, ba’zi rivojlangan davlatlarda 30% ni tashkil etadi. Daryolardagi toza suvlarda yildan-yilga xar xil erigan moddalar va bakteriyalarning miqdori ortib bormokda.

Yüklə 2,25 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   109




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin