1- dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari mavzusiga

boshlansin
a kiritilsin x:=l 
toki
xy:=ax
2
+20 x, у chiqarilsin x:=x+l 
oxiri 
tamomlansin.
8-masala.
Berilgan A va В musbat sonlarning qiymatlari teng bo‘lgunha bu sonlarni kattasini kattasidan 
kichigini ayirmasi bilan almashtirib boruvhi algoritm tuzing. 
Bu masalada A va B sonlarni kattasidan kichigini ayirish orqali tenglashtirish talab qilingan. Kattasidan 
kichigini ayirish jarayoni necha marta takrorlanishi avvaldan noma‘lum. Shuning uchun algoritmda 
shart bo‗yicha takrorlash tuzilmasidan foydalanish qulay.
 
boshlansin 
A, В kiritilsin 
toki
A>B 
agar
A>B 
u holda 
A:=A-B 
aks holda 
B:=B-A 
oxiri 
oxiri 
A, В chiqarilsin 
Tamomlansin. 
 
 
9-masala. “O„zbekiston - kelajagi buyuk davlat!” 
iborasini shu o‗quv yilida Vatanimiz 
mustaqilligining nishonlangan sonicha yozdi- rish algoritmini tuzing. 
Masaladan takrorlanishlar sonini aniqiash mumkin. Shuning uchun para- metrli takrorlash tuzilmasidan 
foydalanish qulay. 

---

M-l. Tezligi V km/soat bo‗lgan mashinaning T soatda bosib o‗tgan yo‗lini hisoblash algoritmini tuzing.
Masala algoritmi chiziqli bo‗ladi, 
chunki faqat qiy- mat berish, 
chiqarish va oddiy hisoblashdan 
iborat. 
Bosib 
o‗tgan 
yo‗lni 
formulasi: S=V-T. Algoritmni blok-
sxemasidagi 
bloklami 
tagma-tag 
yoki yonma-yon yozish mumkin. 
So„z orqali: 
boshlansin
V, T kiritilsin 
S:=VT 
S chiqarilsin 
tamomlansin 
M-2.
Radiuslari, mos ravishda, R\, R2, R3 ga teng doiralaming umumiy yuzini kvadratini hisoblash 
algoritmini tuzing. 
M-3. Tomonlari, mos ravishda, a va b bo‗lgan kvadratlarning yuzalari farqini modulini topuvchi 
algoritm tuzing. 
M-4. Ikkita a va b sonlar berilgan. Agar b son a dan kichik bo‗Isa, u holda b ni nol bilan almashtiruvchi, 
aks holda b o‗zgarishsiz qoldiruv- chi algoritm tuzing. 
Bu masala algoritmi tarmoqlanuvchi bo‗lib, faqat bir holatda, ya‘ni bbajarilishi talab etilmoqda. Shuning uchun tarmoqlanish tuzilmasini qisqa ko‘rinishda foydalanish 
qulay. 

---

M-5. a, b va с sonlar berilgan. Agar a son toq bo‗lsa uchchala sonni ko‗paytmasini, aks holda uchchala 
sonni yig‗indisining chorak qismini hisoblash algoritmini tuzing. 
M-6. a, b, с sonlar berilgan. a+b+c<0 shart bajarilsa y=a
2
– b
2
ni, aks holda y=a
2
+c
2
ni hisoblash 
algoritmini tuzing. 
M-7. -100 dan 50 gacha bo‗lgan sonlar oralig‗idagi toq sonlar ko‗paytmasini hisoblash algoritmini 
tuzing.
Masalani ikki xil usulda hal etamiz: 
1-usul. Masalada takrorlanishlar soni avvaldan ma‘lum, shuning uchun parametrli takrorlash 
tuzilmasidan foydalanish mumkin. 
2-usul. Shart bo‗yicha takrorlash tuzilmasidan foydalanish mumkin. Ko‗paytma hisoblanayotgani uchun 
ikkala usulda ham p ning boshlang‗ich qiymati 1 deb olinadi. 

---