1- dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari mavzusiga
M-l. Turg‗un suvdagi tezligi 15 km/soat bo‗lgan qayiqning daryo oqimi bo‗ylab 2 soatdagi bosib o‗tgan
masofasi oqimga qarshi 3 soat- da bosib o‗tgan masofasiga teng bo'lsa, daryo oqimining
tezligini top-
ing (yo‗llanma: tezlik=yo‘l / vaqt).
Bu mavzudagi masalalarni hal etishda dasturlash bilan bog‗liq bosqichdan tashqari kompyuterda masala
yechishning barcha bosqichlarini ko‗rib chiqamiz.
Masalaning qo‗yilishi.
Berilgan:
Vt=15 km/soat {qayiqning turg‗un suvdagi tezligi}
T
0b
=2 soat {ob – oqim bo‗ylab}
T
oq
=3 soat {oq – oqimga qarshi}
Topish kerak: V
do
{daryo oqimining tezligi}
Masalaning modelini tuzish.
Shartga ko‗ra: S
ob
= S
oq
yoki (V
T
+V
da
)-T
ob
=(V
t
-V
do
)*T
oq
.
Bundan quyidagi model hosil bo-ladi:
Vdo=(Vr-T0q- -Vr-T0b)/( Tob+ Toq).
Algoritm tuzish. (Bajarilayotgan amallar aniq va tushunarli
bo‗lishi uchun A, B, D, E kabi belgilashlar kiritib olingan}
1)
A=VT-Toq;
2)
B=V
T
-T
ob
;
3)
D=T
ob
+ T
oq
;
4)
E=A-B;
5)
V
do
=E/D.
Natija olish va tahlil etish.
1)
A=15-3=45;
2)
B=15-2=30;
3)
D=2+3=5;
4) Е=45-30-15;
5) V
do
= 15/5=3.
Natijaning tahlili: S
ob
=(15+3)-2=36, S
oq
=(15-3)-3=36. Demak, natija to‗g‗ri.
Javob: V
do
=3 km/soat.
M-2.
To‗g‗ri burchakli to‗rtburchakning tomonlari,
mos ravishda, 4 sm va 3 sm bo‗Isa,
uning diagonali
uzunligini toping (yo‗Uanma: to‗g‗ri to‗rtburchakning diagonali to‗rtburchakni ikkita to‗g‗ri
burchakli
uchburchakka ajratadi, demak, diagonal gipotenuza bo‗ladi).
