1 – mа’ruzа. Elektr o’lchash usullari va asboblari bo’yicha umumiy ma’lumotlar. Rеjа

n

).  

Elektron  kalit.  Tranzistorli  elektron  kaliti.  (17.3  –  rasm)  ni  ekvivalent 

sxemasi.  

 

 

17.3 -  rasm. 

 

Kalit  bir  necha  o’n  Omlardagi  R

1

  qarshiligidan,  bir  necha  yuz 

millivoltlardagi  kuchlanish  generatoridan  (E),  I  –  mikroamperlardagi  tok 

generatoridan, R

p

 – bir necha yuz megaomdagi qarshilikli qilib ishlangan. Ulagich 

past holatga ulansa, kalit yopiq va yuqori holatga ulansa, u ochiq holatda bo’ladi. 

Indikatorlar.  Raqamli  o’lchash  asboblarida  o’lchanayotgan  kattalikni 

raqam  shaklida  ko’rsatilishi  uchun  maxsus  belgili,  segmentli  va  gazorazryadli 

indikatorlar ishlatiladi. 

---

Segmentli  indikatorlarda  0,  1,  2,  …  ,  9  raqamlarni  hosil  bo’lishi  uchun 

boshqaruvchi  kuchlanish  berilganda  yoritiladigan  7,  8,  9  va  undan  ko’p  sonli 

elementlar  elektroluminafor  tasmalaridan,  svetodiodlardan,  suyuq  kristallardan 

ishlanadi. 17.4.a – rasmda yetti elementli indikator ko’rsatilgan.  

 

17.4 – rasm. 

 

17.4  –  rasmda  gazorazryad  lampali  indikator  ko’rsatilgan.  Lampa  anodi, 

odatda,  to’r  shaklida,  katodi  esa  ketma  –  ket  joylachgan  0  dan  9  gacha  raqam 

shaklida  va  +,-,V,  A,  va  h.k.  belgilarni  hosil  qiluvchi  yupqa  o’tkazgich  (sim)dan 

ishlanadi.  Lampa  balloni  neon  bilan  to’ldirilgan  bo’lib,  kuchlanish  berilganda, 

katod atrofi yoritilib, indikatorda yorqin biron belgi, yorqin raqam hosil bo’ladi.