1 – mа’ruzа. Elektr o’lchash usullari va asboblari bo’yicha umumiy ma’lumotlar. Rеjа



Yüklə 1,42 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə117/126
tarix02.01.2022
ölçüsü1,42 Mb.
#36994
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   126
elektr olchash usullari va asboblari fanining xalq xojaligi fan texnika rivojidagi roli ahamiyati.

f

x

 =N/ t 

Raqamli  chastotomerni  yaxshi  tomoni  shundaki,avvalo  asbobni  ko’rsatishi  



f

2

  ga    proporsional  va  bunday  asbob  yordamida  chastota  (10MHz  gacha 

diapazonda); 0,1Hz - 1MHz diapazonda davr va 10 mks dan to 10 s gacha bo’lgan 

vaqt intervalini o’lchash mumkin. 



Raqamli fazometr. 

a)       

 

b)  


 

17.6-rasm. 

                         



U

x1

  va  U



x2

    kuchlanishlari  orasidagi  faza  farqi  vaqt  intervali  t

x

  ga 

o’zgartiriladi .F



1

  va  F

2

  lar yordamida U



x1

  va U



x2

  lar noldan o’tgan momentida 



start  va  stop    impulslarini  ishlab  beradi,  hamda  VIAB  (vaqt  intervalini 

ajratuvchi  qurilma(bloki)  impulslar  seriyasidan  faqat  ikkita  impuls  ajratadi.Mana 

shu  impulslar  orasidagi  vaqt  intervali  o’lchanadi  va  asbobning  ko’rsatishi 

quyidagicha ifodalanadi 

 

N= t



/ T



= t

x

 f



= φ

x

 (T

x

 / 2π)٭ f

0

 = φ



(1/2π)٭( f

0

/ f

0

), 

 

bu yerda T



x

= 1/ f



 - U

x1 

va U



x2  

kuchlanishlarning davri 

 

Vaqt intervalini o’lchovchi raqamli asbob.  

 



 

17.7-rasm. 

 

SCHIG - stabil chastotali impulslar generatori, 



EK - elektron kalit  

TG - trigger 

H - hisoblagich. 

 

17.7-rasmda ko’rsatilgan asbob ketma-ket hisob metodiga asoslangan siklik 

rejimda ishlaydigan vaqt intervalini o’lchovchi asbobdir. 

Sxemani  ishga  tushirish  triggerni,  hisoblagichni  “0”  xolatga  qo’yishdan 

boshlanadi.Trigger  “start”  impulsi  berilganda  kalit  (EK)  ochiladi,  shu  momentdan 

stabil chastotali  impulslar  generatoridan  f



0

 - chastotali  impulslar  hisoblagich  (IH

ga    o’ta    boshlaydi.  “Stop”  impulsi  berilishi  bilan  trigger  boshlang’ich  holatiga 

qaytadi  va  kalit  uziladi,ya’ni  yoniq  xolatiga  keladi  va  hisoblagichga    impulslar 

o’tishi to’xtaydi.  

   Kalit    ochiq  bo’lgan  holatida  undan  o’tgan  impulslar  soni  N=t



x

/T

0

 

(T

0

=1/f

0

), yoki t

x

=N/f

0 

ga teng. 

 Albatta,  bu  asbobning  o’ziga  xos  afzallik  tomonlari  ham  bor  va 

kamchiliklardan ham xoli emas.Kamchiligi shundan iboratki, kvantlash xatoligi T



0

  

va  t



x

    larga  bo’lib,  T



0

  /t

x

    qanchalik  kichik  bo’lsa,  xatolik  ham  shunchalik  kam 

bo’ladi.  Bundan  xatolik  f

ga  bog’liq:  “start”,  “stop”  impulslarini  aniq 



berilmasligidan kelib chiqadigan xatolikdir. 

 

4.Raqamli vaqt-impulsli vol’tmetrlar. 

 

a)    



 

 

b) 

 

17.8-rasm. 

 

O’lchanadigan  kuchlanish  solishtiruvchi  qurilmaning  bir  uchiga  beriladi 

(17.8-rasm). Sxemaning ishlashi boshqaruvchi blok (BB) orqali boshqariladi, ya’ni 

o’lchash  siklining  boshlang’ich  t

0

    momentida  u  kompensatsion  kuchlanish 



generatorini  ishga  tushiradi,  xuddi  shu  momentda  elektron  kalit  (EK)  ochiladi. 

Kompensatsiyalovchi  kuchlanish  generatori  (KKG)dan  chiziqli  o’zgaruvchan 

kuchlanish  solishtiruvchi  qurilmaning  ikkinchi  uchiga  beriladi.  Qachonki,  chiziqli 

o’zgaruvchan  kuchlanish  U



K

    o’lchanadigan  kuchlanish  U



X 

ga  tenglashsa  kalit 

uziladi  va  hisoblagichga  impulslar  generatori  orqali  (aniq  T

0

  chastotali)  impulslar 

o’tishi  to’xtaydi.  Kalit  ochiq  vaqt  mobaynida,  ya’ni  t

x

    vaqt  ichida  (17.8.b-rasm

hisoblagichdan  olingan  impulslar  soni  bo’yicha  noma’lum  (o’lchanadigan) 

kuchlanish quyidagicha aniqlanadi: 

 


Yüklə 1,42 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   126




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin