|
O’lchash jarayonida qo’pol (o’tkinchi) xatolik yoki yanglishuv xatolik
ham hosil bo’lishi mumkin-ki, bu xatolik ham tasodifiy xatolikning bir turkumi
hisoblanadi.
Qo’pol xatolik asosan operator (kuzatuvchi) ning xatosi bilan yoki uning
asbob ko’rsatishini noto’g’ri kuzatib yozib olishdan, hamda o’lchashni o’tkazish
sharotini keskin o’zgarishidan kelib chiqadi:
Qo’pol xatolikni ko’pincha o’lchash natijalarini qayta ishlashda hisobga
olinmaydi.
O’lchash vositalarining absolyut xatoligi o’lchanadigan kattalikning
o’zgarishiga bog’liq, shuning uchun ham absolyut xatolik ifodasi ikki tashkil
etuvchidan iborat deb qaraladi. Masalan: absolyut xatolikning qiymati quyidagicha
ifodalanadi:
bx
a
max
Xatolikning birinchi tashkil etuvchisi o’lchanadigan kattalikning qiymatiga
bog’liq bo’lmaydi va u additiv xatolik deyiladi. Ikkinchi tashkil etuvchisi esa
o’lchanadigan kattalikning qiymatiga (o’zgarishiga) bog’liq bo’lib, multiplikativ
xatolik deb ataladi.
Mumtazam xatolik
Sababi, kelib chiqish
harakteriga qarab
O`zgarish harakteriga qarab
O
`z
g
ar
m
as
P
ro
g
re
ss
iv
D
av
ri
y
M
u
ra
k
k
ab
q
o
n
u
n
iy
at
b
o
`y
ic
h
a
U
sl
u
b
iy
A
sb
o
b
iy
S
u
b
’y
ek
ti
v
| 
