1 – mа’ruzа. Elektr o’lchash usullari va asboblari bo’yicha umumiy ma’lumotlar. Rеjа

3. Induksion hisoblagichning xususiyatlari va xatoliklari. 

---

  

  Hisoblagichning nisbiy xatoligi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: 

%

100

%

100

W

W

W

C

C

C

x

x

n















 

Agar 

hisoblagichning 

doimiyligi 

nominal 

miqdoridan 

katta 

bo‘lsa,hisoblagich kamroq ko‘rsatadi,ya’ni kam bo‘ladi va aksincha. 

 Yo‘l 

qo‘yiladigan 

xatolikning 

miqdoriga 

qarab 

elektr 

energiya 

hisoblagichlar  uchta  aniqlik  sinfiga  bo‘linadi:  1;2  va  2;5.Bu  raqamlar  

hisoblagichning  nominal  yuklamasida  uning  yo‘l  qo‘yilishi  mumkin  bo‘lgan  eng 

katta  nisbiy  xatoligini  ko‘rsatadi.  13.3-  rasmda  bir  faza  induksion  hisoblagichi 

xatoligini o‘zgarishi grafigi ko‘rsatilgan. 

 

 

13.3 – rasm. 

 

Bir  fazali  induksion  hisoblagichlarida  xatolik  asosan  kichik  yuklamalarda 

podshipniklardagi  ,  hisoblash  mehanizmidagi  va  diskning  havoga  ishqalanishi, 

hamda elektromagnit o’zagining magnit singdiruvchanligini kichikligi sababli hosil 

bo’ladi. 

Bir  fazali  hisoblagichlarida  yuk  zanjiridan  tok  o’tmaganda  disk  qo’yilgan 

kuchlanish  ta’siridan  aylanadi.  Buni  hisoblagichda  o‘z  -  o‘zidan  yurish  hodisasi 

deyiladi. Bundan qutilish uchun diskning o’qiga po’lat ilgak K  mahkamlanadi. Bu 

ilgak magnitlangan plastinka orqali tortilib turadi.  

Hisoblagichni  muhim  xususiyatlaridan  biri,  uning  sezgirligidir,  to’g’rirog’i 

uni  sezgirlik  ostonasi  deyiladi.  Disk  bir  tekis  (turg’un)  tezlikda  aylana 

boshlaganidagi  minimal  tokning  nominal  tokka  bo’lgan  nisbati  hisoblagichning 

sezgirligi ostonasi deyiladi va u quyidagicha ifodalanadi: 

%

100

min

nom

I

I

S 

 

Sezgirlik  ostonasi  hisoblagichning  aniqlik  sinfiga  qarab  0,5  ?   0,1  foizdan 

kam bo’lishi kerak.