1- mavzu: Natural sonlarning o`qilishi va yozilishi


№ 1 Quyida berilgan sonlarning barcha bo`luvchilarini yozib chiqing



Yüklə 0,75 Mb.
səhifə7/17
tarix27.02.2023
ölçüsü0,75 Mb.
#85859
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   17
ccterblab

№ 1 Quyida berilgan sonlarning barcha bo`luvchilarini yozib chiqing:


1) 72,

3) 21,

5) 95 ,

7) 6,

9) 32,

2) 17,

4) 80,

6) 59,

8) 100,

10) 28

2 Quyidagi sonlarning barcha umumiy bo`luvchilarini toping.



1) 18 va 24

3) 15 va 55

5) 16 va 42

9) 38 va

57

2) 8 va 15

4) 60 va 35

6) 54 va 6

8) 12 va

25

3 Quyidagi sonlarning bo`luvchilari nechta



1) 22

3) 34

5) 58

7) 80

2) 23

4) 52

6) 72

8) 98



6- Mavzu: Sonlarning 2 ga , 5 ga, 10 ga bo'linish belgilari

      1. Sonlarning 2 ga bo'linish belgisini ayting?

Oxirgi raqami 0 yoki juft bo`lgan sonlar 2 ga qoldiqsiz bo'linadi.
Masalan: 1) 12, 28, 336 larning oxirgi raqami juft; 4570, 390 larning oxirgi raqami nol shuning uchun bu sonlar 2 ga qoldiqsiz bo'linadi.

      1. 5687, 25211, 489 larning oxirgi raqami toq shuning uchun bu sonlar 2 ga qoldiqsiz bo'linmaydi.




        1. Sonlarning 5 ga, bo'linish belgisini ayting?

Oxirgi raqami 0 yoki 5 bilan tugaydigan sonlar 5 ga qoldiqsiz bo'linadi.
Masalan: 450, 390, 60 larning oxirgi raqami nol; 175, 4985 larning oxirgi raqami 5 shuning uchun bu sonlar 5 ga qoldiqsiz bo'linadi.



        1. Sonlarning 10 ga bo'linish belgisini ayting? Oxirgi raqami 0 bo'lgan sonlar 10 gа qoldiqsiz bo'linadi.

Masalan: 450, 390, 200 larning oxirgi raqami nol shuning uchun bu sonlar 10 ga qoldiqsiz bo'linadi;
  1. Quyidagi sonlardan qaysilari 2 ga bo`linadi.


1) 252112

4) 56876

7) 2421586

10) 2548963

13) 4864123 16) 457118

2) 4578612

5) 457248

8) 847962

11) 1457862

14) 146698

3) 1486112

6) 44238

9) 148652

12)148118

15) 296636



2. Quyidagi



sonlardan qaysilari



5 ga bo`linadi.




1) 2521120

4) 56870

7) 24215800

10) 2548962

2) 1241235

5) 5676930

8) 4578615

11) 4886240

3) 847000

6) 1457865

9) 1486842695

12) 25722515



3. Quyidagi



sonlardan qaysilari



10 ga bo`linadi.




1) 25211220

4) 456875

7) 21215800

10) 2548965

2) 12412000

5) 15876900

8) 4578610

11) 45786288620

3) 847965

6) 31457862

9) 1480076920

12) 2579245200



7- Mavzu: Sonlarning 3 ga , 9 ga, bo'linish belgilari

    1. Sonlarning 3 ga bo'linish belgisini ayting?

Raqamlari yig'indisi 3 ga bo'linadigan sonlar 3 ga qoldlqsiz bo'linadi.
Masalan : 372; 3 +7 + 2 = 12;
Raqamlari yig'indisi 12 3 ga bo'linadi demak 372 ham 3 ga bo'linadi

    1. Sonlarning 9 ga bo'linish belgisini ayting?

Raqamlari yig'indisi 9 gа bo'linadigan sonlar 9 gа qoldiqsiz bo'linadi.
Masalan: 5058; 5 + 0 + 5 + 8 = 18
Raqamlari yig'indisi 18 9 ga bo'linadi demak 5058 ham 9 ga bo'linadi

1. Quyidagi

sonlardan qaysilari

3 ga bo`linadi.




1) 2521122

5) 56876

9) 24215862

13) 2548962

2) 1241232

6) 5676936

10) 4578612

14) 457862886249

3) 847962

7) 1457862

11) 148617842691

15) 257921445211

4) 348696117 8) 4455514239 12)148652 16) 44879244552


  1. Quyidagi sonlardan qaysilari 9 ga bo`linadi.


1) 25211224

5) 456876

9) 21215862

13) 2548962

2) 12412323

6) 15876936

10) 4578612

14) 457862886249

3) 847962

7) 31457862

11) 1486176921

15) 2579245200

4) 348696117

8) 48235142394

12) 148652

16) 498452354712




  1. Yulduzchalar o'rniga shunday raqamiarni qo'yingki, natijada hosil bo'lgan son 9 ga qoldiqsiz bo'linsin:

1) 235*; 2) 47* 2; 3) 5* 65; 4) *711; 5) 1**1.

8- Mavzu: Sonlarning 4 ga , 25 ga, 8 ga , 16 ga bo'linish belgilari


    1. Sonlarning 4 ga bo'linish belgisini ayting?

Berilgan sonning oxirgi ikkita raqamidan tashkil topgan son 4 ga bo`linsa , yoki oxirgi ikkita raqam 0 bo'lsa, berilgan son ham 4 ga bo'linadi.
Masalan. 1692. 92 4 ga bo'linadi berilgan son ham 4 ga bo'linadi

    1. Sonlarning 25 ga bo'linish belgisini ayting?

Oxirgi ikkita raqami 0 bo`lsa, yoki 25 gа bo'linsa, berilgan son ham 25 ga bo'linadi.
Masalan: 259500; 451625; 4892875.

    1. Sonlarning 8 ga bo'linish belgisini ayting?

Oxirgi uchta raqami 0 bo`lsa, yoki 8 ga bo'linsa, berilgan son ham 8 ga bo'linadi.
Masalan : 2048; 2000; 25983256



    1. Sonlarning 16 ga bo'linish belgisini ayting?

Berilgan sonning oxirgi to`rtta raqamidan tashkil topgan son 16 ga bo`linsa , yoki oxirgi to`rtta raqam 0 bo'lsa, berilgan son 16 ga bo'linadi.
  1. Quyidagi sonlardan qaysilari 4 ga bo`linadi.


1) 2521124

5) 56875

9) 24215800

13) 2548960

2) 82412300

6) 5676936

10) 2242784

14) 4578862463

3) 847900

7) 1457862

11) 140069100

15) 251445296

4) 878696100

8) 4455514239

12) 448654

16) 5478244500



2. Quyidagi



sonlardan qaysilari



8 ga bo`linadi.




1) 2521248

5) 56888

9) 24215816

13) 2548256

2) 1241160

6) 567618000

10) 4578328

14) 462886249

3) 847960

7) 145001232

11) 14784200

15) 251445208

4) 348696000

8) 44555142216

12) 148648

16) 44879244552



9- Mavzu: Sonlarning 6 ga , 11 ga bo'linish belgilari

    1. Sonlarning 6 ga bo'linish belgisini ayting?

  1. va 3 ga bo'linadigan sonlar 6 gа qoldiqsiz bo'linadi. Masalan : 18, 48.

    1. Sonlarning 11 ga bo'linish belgisini ayting?

3. Berilgan sonning toq o'rindagi raqamlari yig'indisidan juft o'rindagi raqamlari yig'indisini ayirganda 0 hosil bo'lsa, yoki 11 gа karrali son hosil bo'lsa, berilgan son 11 gа bo'linadi.
Masalan: 50457. (5 + 4 + 7) – (0 + 5) = 16 – 5 = 11.
  1. Quyidagi sonlardan qaysilari 6 ga bo`linadi.


1) 2521122

5) 56876

9) 148652

13) 448792452

2) 24215862

6) 2548962

10) 348696117

14) 4455514239

3) 1241232

7) 5676936

11) 4578612

15) 4578288248

4) 847962

8) 1457862

12) 1486742691

16) 257214214




  1. Quyidagi sonlardan qaysilari 11 ga bo`linadi.

1) 1529 3) 292831 5) 2915 7) 312928
2) 124120 4) 158769 6) 4578610 8) 45782862

10- Mavzu: Boshqa sonlarga bo'linish belgilari


    1. Sonlarning 12 ga bo'linish belgisini ayting?

  1. va 4 ga bo'lingan son 12 ga bo'linadi.




    1. Sonlarning 20 ga bo'linish belgisini ayting?

5 va 4 ga bo'lingan son 20 ga bo'linadi

    1. Sonlarning 14 ga bo'linish belgisini ayting?

2 va 7 ga bo'lingan son 14 ga bo'linadi

    1. Sonlarning 15 ga bo'linish belgisini ayting?

5 va 3 ga bo'lingan son 15 ga bo'linadi

    1. Sonlarning 36 ga bo'linish belgisini ayting?

9 va 4 ga bo'lingan son 36 ga bo'linadi

    1. Sonlarning 45 ga bo'linish belgisini ayting? 9 va 5 ga bo'lingan son 45 ga bo'linadi

    2. Sonlarning 35 ga bo'linish belgisini ayting? 7 va 5 ga bo'lingan son 35 ga bo'linadi

    3. Sonlarning 18 ga bo'linish belgisini ayting?

2 va 9 ga bo'lingan son 18 ga bo'linadi

11- Mavzu: Tub va murakkab sonlar





  1. Tub son deganda nimani tushunasiz?

Faqat o'ziga va birga bo'linadigan natural sonlarga tub sonlar deyiladi. Masalan. 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, ....



  1. Murakkab son deganda nimani tushunasiz?

Ikkitadan ortiq bo'luvchisi bo'lgan natural sonlarga murakkab sonlar deyiladi. Masalan. 4, 9, 21, 36, ... .


Bir soni tub ham, murakkab ham emas



  1. Eng kichik tub son qaysi? Birinchi – eng kichik tub son 2 ga teng

  2. Tub sonlar ichida juft sonlar bormi ? 2 – yagona juft tub son

Qolgan barcha tub sonlar toq



  1. O'zaro tub sonlar deganda nimani tushunasiz?

Birdan boshqa umumiy bo'luvchilarga ega bo'lmagan sonlarga o'zaro tub sonlar deyiladi.
Masalan. 15 va 8 o'zaro tub sonlardir chunki ular birdan boshqa umumiy bo'luvchilarga ega emas 15 ning bo`luvchilari ; 1, 3, 5, 15
8 ning bo`luvchilari ; 1, 2, 4, 8



  1. Berilgan a sonining natural bo'luvchilari soni ( NBS) qanday topiladi?

  1. Buning uchun son tub ko'paytiruvchilarga ajratiladi va tub ko'paytiruvchilar ko`paytmasi shaklida yoziladi

a = 2n • 3m • … • pk



  1. Natural bo'luvchilari soni ( NBS ) quyidagicha topiladi

NBS(a) = (n + 1) • (m + 1) • … • (p +1) Masalan. 24 sonining natural bo'luvchilari nechta?
1) Son tub ko'paytiruvchilarga ajratiladi va tub ko'paytiruvchilar ko`paytmasi shaklida yoziladi

24 2


12 2
6 2 24 = 23 • 31
3 3
1

2) NBS(24) = (1 + 3) • (1 + 1) = 8




7) Berilgan a sonining natural bo'luvchilari yig`indisi Y(a) qanday topiladi?



  1. Son tub ko'paytiruvchilarga ajratiladi va tub ko'paytiruvchilar ko`paytmasi shaklida yoziladi a = 2n • 3m • … • pk




  1. Y(a)

Masalan. 140 sonining natural bo'luvchilari yig`indisini topaylik





  1. Son tub ko'paytiruvchilarga ajratiladi va tub ko'paytiruvchilar ko`paytmasi shaklida yoziladi

140 2


70 2 140 = 22 51 71
35 5
7 7
1






  1. Y(a)



1 4 6

336


Yüklə 0,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin