1 7-maruza. Tarmoqli tеxnologiyalar va Internet xizmatlari. Reja

sipb.mit.edu
xost kompyuteridagi 
anonim FTP serverining 
pub/whois
katalogidagi 
whois-senv-s.list
faylidan olish mumkin. 
Shuni ta’kidlab o’tish kerakki, ma’lumotlarni tezroq topish va olish maqsadida bir xil 
ma’lumotli serverlar dunyoning regionlari bo’yicha muqobil joylashtiriladi. Muqobil serverlardan 
foydalanish vaqtni ancha tejaydi. 
UNIX tizimlarida WHOISdan foydalanish uchun quyidagi buyruq kiritilishi kerak: 
whois [-h 
xost kompyuter nomi] foydalanuvchi nomi 
bunda 
xost kompyuter nomi
berilishi shart bo’lmagan 
parametr. Bu parametr ishlatilgan taqdirda 
whois 
kompyuter nomi bilan 
foydalanuvchi nomi
ni 
chalkashtirmaslik uchun oldida 
-h
kaliti bilan yozilgan. 
WHOIS tizimidan elektron pochta orqali ham ma’lumotlar olish mumkin. Buning uchun 
WHOIS serverlarining biriga xatning mavzusini ko’rsatmay so’rov yuborish kerak. Xatning o’zida 
WHOIS tizimidan foydalanishning UNIX buyrug’ini ko’rsatish lozim. 
Masalan, 
[e-mail] 
manziliga quyidagi mazmunli xatni jo’natamiz:
whois 
tparker. 
Agar tparker nomi oldiga nuqta (.) qo’yilsa, unda WHOIS tizimi bu so’rovni korxona nomi 
emas, balki foydalanuvchining nomi ko’rinishida qabul qiladi. Bunda xat quyidagi ko’rinishga ega 
bo’ladi:
whois.tparker.
 
WHOIS xizmatining kamchiligi shundan iboratki, unda foydalanuvchilarning hammasi 
tizimga kiritilmagan bo’lish ehtimoli bor. 
 
TELEKONFERENTSIYALAR INTERNIC - MA’LUMOTLAR MARKAZI 
 
 TIN 
dasturi
. 
Telekonferentsiyalarni 
tin
dasturi yordamida o’qish odatdagidek, ya’ni 
tin enter
buyrug’i orqali bajariladi. Shundan so’ng kompyuter ekranida obuna bo’lingan telekonferentsiya 
ro’yxatlari paydo bo’ladi. Ekranda telekonferentsiyalar o’qilgani va o’qilmagani (u-unread-
o’qilmagan) belgisi, telekonferentsiya mavzular raqami paydo bo’ladi. 
Ekranning pastki qismida shu ekranda bajarilishi mumkin bo’lgan buyruqlar ro’yxati 
keltiriladi. 
=set current to n, TAB=next unread, /= search pattern, ^K) ill/ select,a)uthor searh, c)at 
chup, j= line down, b) k=line up va boshqa so’zlar bo’lishi mumkin. 
Bular ekrandagi ma’lumot ustida bajarilishi mumkin bo’lgan amallarni bildiradi. Masalan, TAB - 
keyingi o’qilmagan formatga o’tish, i-pastga, k-tepaga qarab yurish va hokazo.
Hozirda Usenetning tarmoq yangiliklari uning e’lonlarining eng katta elektron doskasiga 
(taxtasiga) aylandi. Usenet va Internet orasida albatta farq bor. 
Sizning provayderingizda telekonferentsiya o’z nusxasiga ega server (news server) 
bo’lmasada, Internet o’zining xostidagi ixtiyoriy telekonferentsiya serveridan amalda 
foydalanishingiz mumkin.