1 A. X. O‘roqov
Yo‘llarni qordan tozalash usullari
Yüklə 10,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4.5. Yo‘llarni qordan tozalash usullari
Qor tozalash ishlarining quyidagi turlari mavjud: patrul qor tozalash; * Miller olib tashlash; * * kichik qalinlikdagi qor konlari va qor ko‘chatlarini tozalash; * katta qalinlikdagi qor yog’ishini tozalash; ko‘chki qoldiqlarini tozalash. Avtomobil yo‘llarini qordan tozalash maxsus qor tozalash mashinalari tomonidan amalga oshiriladi, ulardan foydalanish shartlari jadvalda keltirilgan. 15.5 va rasm bo‘yicha ishchi organlar. 15.18. Qor tozalash mashinalarining foydalanish shartlari 4.4-jadval Q or ning maks im al z ichligi , g / sm 3 Qor qatlamining maksimal qalinligi, m Tegishli dastur maydoni Mashina to‘ li q tut q ich ke ngli gi bil an to‘ li q b o‘ lm aga n tut q ich ke ngli gi bil an Asosiy vozmojnaya Bir martalik qor tozalash vositasi 0,3 0,3 0,7 Patrul qor tozalash Strip tozalash kengaytirish 100 Bir tomonli qor tozalash vositasi 0,3 0,3 Patrul qor tozalash paytida strip tozalash kengaytirish Patrul qor tozalash O‘rta pichoq bilan bitta pistonli qor tozalash vositasi 0,5 0,1 0,3 Uning shakllanishining dastlabki bosqichida qor qoplamini yo‘q qilish Bundan tashqari Patrul qor tozalash. Avtomobil yo‘llarini qordan tozalashning asosiy turi- patrul qor tozalash 4.6-jadvalning davomi Mashina Q or ning maks im al zichligi , g / sm 3 Qor qatlamining maksimal qalinligi, m Tegishli dastur maydoni to‘ li q tut q ich ke ngli gi bil an to‘ li q b o‘ lm aga n tut q ich ke ngli gi bi lan Asosiy vozmojnaya Avtomobil shassisida ikki pog’onali qor tozalash vositasi 0,4 0,4 0,8 Qor ko‘chatlarini 0,5 m ga tozalash Strip tozalash kengaytirish Traktor shassisida ikkita qor tozalash vositasi 0,6 1,0 1,2 Qorga chidamli xandaqlarni yotqizish; autostart qurilmasi Tozalash skidlar; shlangi ustunyo‘llar Rotorli va frezeleme-rotorli qor tozalash vositasi 0,6 1,5 1,5 Qor ko‘chkilari yoki katta qalinlikdagi qor qatlamlarini tozalash; qor shaftlarini olib tashlash; ko‘chki qoldiqlarini tozalash Avtogreyder 0,6 0,5 0,6 Qor qoldiqlari va o‘rta qalinlikdagi qor qatlamlarini tozalash Buldozer 0,7 1,0 1,0 Tozalash qor depozitlar katta qalinligi Shlangi qor xandaklar 101 Tarqatuvchi 0,6 1,5 1,5 Qor uqini olib tashlash qor bo‘roni yoki qor yog’ishi uchun belgilangan maydon bo‘ylab qor tozalash mashinalarining vaqti-vaqti bilan o‘tadi. Patrullik qor tozalash vositasi 30 oralig’ida harakatlanadigan yagona qor parchalari yoki piston-cho‘tka qor tozalash qurilmalari tomonidan ishlab chiqariladi...60 m yo‘l tizmasidan qor ko‘chishi bilan yo‘lning yon tomoniga 0,3 m balandlikda iz qoldiradi... 0,5 m. 4.15-rasm. Qor tozalagichlarining ishchi organlari: a-freze; b-rotor; b-vint-rotor; g-frezeleme va qaytib Tozalash qor yoki qor bo‘roni paytidan boshlab darhol boshlanishi kerak. Qor tozalash mashinalari transport tezligiga bog’liq bo‘lgan yo‘l chegarasidan tashqarida qorni olib tashlash samaradorligini va oralig’ini oshirish uchun kamida 30 km/soat tezlikda ishlashi kerak: Harakat tezligi qor tozalovchi, km/ soat............. 30 35 40 45 50 60 102 Chiqish oralig’i qor, m............................ 6,7 9,2 10,2 12,1 12,8 17,0 YO‘lda qor qalinligining oshishi bilan 10dan 30 santimetrgacha qor tozalash mashinalarining tezligi 50dan 35 km/soatgacha kamayadi. (Polunasypi yoki polunasypi-poluvemke yilda) şaşılık o‘tib yo‘llar uchastkalarida, qor tozalovchilar yuqori yon bag’irlari dan boshlash va pastki qiyaligi tomon qor ketma-ket oyatlarni harakat tavsiya etiladi. Patrul mashinalarining texnologik sxemasi yo‘lning tozalangan yuzasi kengligi, shamol yo‘nalishi va tezligiga bog’liq. Qor tozalash mashinalarining aloqasi tanlanadi, shuning uchun bir yo‘nalishda bir yo‘l davomida yo‘lning yarmidan tozalanadigan yuzadan qorni olib tashlash uchun yo‘l chetida ruxsat etilgan qalinlikda shaftlar hosil bo‘lmaydi. Jadvalda turli toifadagi yo‘llar uchun kerakli miqdordagi qor tozalagichlari ko‘rsatilgan. 15.1. Kuchli yon shamol bo‘lmasa, ikki yo‘lli yo‘llarni tozalash o‘qdan yo‘l tomonlarga (15.19-rasm) bitta pervazli qor tozalash moslamasining ketma-ket dairesel yo‘laklari bilan, qor qoplamasidan tashqariga olib tashlanadi. 103 4.16-rasm. Qordan yo‘llarni tozalashning texnologik sxemalari: a-o‘qdan yo‘llarga; b-shamol yo‘nalishi bo‘yicha bir tomondan boshqasiga; 1-qor tozalash mashinalarining harakat yo‘nalishi; 2-qor tushirish yo‘nalishi; 3- shamol yo‘nalishi Tozalangan yuzaning kengligi 9 m ga teng bo‘lsa, tozalash qo‘shimcha yon tomonga ega bo‘lgan kuchli tezkor qor tozalagich bilan amalga oshirilishi mumkin. 6 tezlikda yon shamolda... 10 m / s tozalash shamoldan shamol tomon yo‘nalgan qor ko‘chishi bilan bir qavatli qor tozalagichlarining yo‘llari bilan amalga oshiriladi. Ushbu texnologiyada tozalangan tutqichning oxirida portlashning o‘rnini o‘zgartirish yoki qor tozalovchilarni burilish teshiklari bilan ishlatish kerak. Shuni esda tutish kerakki, qorning bir tomonlama harakatlanishi bilan, qor qoplamasining oxirgi o‘tishidan keyin tozalanadigan chiziqning butun kengligi bo‘ylab qorning yon tomonida qor mili paydo bo‘lishi mumkin. Uni olib tashlash uchun qor tozalash mashinalarining aloqasi valorazbras-vatelni o‘z ichiga olishi kerak. 104 Kichkina qalinlikdagi qor tozalash yoki tozalash. Kuchli qor bo‘ronlari va qor yog’ishi paytida, yo‘llarning ayrim qismlarida qor tupurish va chayqalishlar paydo bo‘lganda yoki 20 dan ortiq qalinlikdagi qor konlari to‘plangan...30 sm, yo‘llarni tozalash liniyasi o‘z ichiga yo‘lning o‘qi bo‘ylab harakatlanadigan va taroq va chayqalishlarni to‘xtatuvchi ikki tomonlama qor tozalagichni o‘z ichiga oladi va undan keyin keladigan qor tozalovchilar qorni yo‘llarga siljitib, yo‘lni to‘liq kenglikda tozalaydi. Qor shaftlari qaytib qor tozalash moslamalari yordamida olib tashlanadi. Şaftlar küvetlere ko‘chirilsa, ularni olib tashlash uchun tırtıllar yoki valorazbra- serumlar uzoq ishchi organ bilan qaytib qor tozalash vositalaridan foydalaning. Qorlarni qordan tozalash paytida to‘siqlar o‘rnatilgan joylarda, yo‘l-yo‘riq ustunlari, shuningdek, qor tushmasligi mumkin bo‘lgan yo‘l o‘tkazgichlar va ko‘priklarda katta to‘siq paydo bo‘ladi. Qor tozalash yuqori tezligini ta’minlash va ayniqsa, kuchli qor bo‘roni faoliyati bilan joylarda, uning butun kengligi uchun höyüğün yuqori qismini tozalash ta’minlash maqsadida, u 30 masofada hidoyat ilgaklar bir vaqtning o‘zida o‘rnatish bilan (ko‘prik va yo‘l o‘tkazgichlarga yondashuvlar saytlar bundan mustasno) olinadigan xavfsizlik qilichbozlik tuzilmalarni demontaj qilish tavsiya etiladi...50 m bir-birining qoshida tuproq tuvali. Qorlarni tashlab yuborishingiz mumkin bo‘lgan to‘siqlar bo‘lgan joylarda bu vazifa avtogreyder va rotorli qor tozalash vositasi yoki valorazbraserni o‘z ichiga olgan holda hal etiladi. Qor qor tozalovchilar qorni devorga o‘tkazadilar, avtogreyder uni chetga suradi va milni hosil qiladi va qaytib qor tozalash vositasi uni tuproqdan tashqariga tashlaydi. Qilichbozlik ostidan qorni yakuniy tozalash patrul qorini tozalash vositalarini kichik mexanizatsiyalash yoki qo‘lda tugatgandan so‘ng amalga oshirilishi kerak. YO‘l o‘tkazgichlar, yo‘l o‘tkazgichlar va ko‘priklarning qor qatlamlarini tozalashda ikkita variant qo‘llaniladi: * qor yon to‘siqlarga yoki chegaralarga o‘tadi va keyin buldozerlar ko‘prik bo‘ylab harakatlanadi; 105 • qor qor qor tozalovchilar yon to‘siqlarga o‘tishadi, keyin otogreyder undan uzoqlashadi va shaft shaklida shakllanadi, undan keyin shengkorotor qor tozalash vositasi transport vositalariga botiriladi va eksport qilinadi. Shu kabi texnologiya, shuningdek, qorning tuproq bargidan tashqariga chiqmasligi mumkin bo‘lgan to‘siqlar yoki chuqur chuqur chuqurliklarga ega bo‘lgan höyüğün saytlarida ham qo‘llaniladi. Katta qalinlikdagi qor ko‘chatlarini tozalash. 1 m qalinlikdagi chuqurliklarni tozalashda ikki tomonlama va qaytib qor tozalash moslamalari qo‘llaniladi. Birinchi o‘tish ikki tomonlama traktorli qor tozalash vositasi bilan amalga oshiriladi. Bir o‘tish vaqtida u 3,5 kenglikdagi ipni tozalaydi...4,0 m, avtomobillarning bir tomonga o‘tishini ta’minlaydi, keyin halqa sxemasi tozalash chizig’ini kengaytiradi. Pistondan so‘ng, qorni hosil bo‘lgan mildan olib tashlaydigan va kerakli kenglikka o‘tish chizig’ini kengaytiradigan aylanadigan qor tozalagich harakat qiladi (shakl. 15.20). 1 m dan ortiq qalinlikdagi chig’anoqlarni tozalash barcha mavjud texnika yordamida amalga oshiriladi. Buldozerni burilish pichog’i bilan eng samarali ishlatish, bu ketma-ket yo‘llar bilan qorni chetga surib qo‘yadi, bu erda uning qaytib qor tozalovchilari tuvaldan tashqariga tashlanadi. Qor tozalovchilar yo‘q bo‘lganda, buldozerlar o‘z o‘qiga o‘tkir burchak ostida yo‘lning bir tomoniga va boshqa tomoniga muqobil yo‘llar bilan qor qatlamlarini tozalash uchun qo‘pol damping bilan ishlatiladi. Qor 15 masofada harakatlanadi... Tuproq barglaridan 20 m. Ko‘chki qoldiqlarini tozalash. Juda katta skidlar bilan, yo‘lning bir qismi butunlay 2 qalin qor bilan qoplangan... 3 m yoki undan ko‘p, tozalash uchun faqat traktorlar ustida tirnoqli-ro-torli qor tozalagichlarini ishlatish mumkin. 106 4.17-rasm. Yo‘llari duchatellier bo‘yicha chuqur drifts omochda delme va haydash-aylanma qor blower: 1-2, 1’’ harakatining ketma-avtomobillar -3. Bu ish turi ko‘pincha tog‘ sharoitida qo‘llaniladi. Qor tozalovchilar ketma-ket yo‘llar bilan xandaqni 1,2 m balandlikda tozalashadi, dastlab ular bir yo‘l harakati uchun xandaqni tozalashadi va taxminan har bir 500 m yo‘lni tashkil qiladi. Keyin xandaq ikki yo‘l bilan kengaytiriladi. Bir va turli darajadagi kesishmalarni tozalash uchun qor tozalash mashinalarining maxsus harakatlanish davrlarini ishlab chiqish kerak. Cho‘kindilarning katta qalinligi (2 m dan ortiq) bo‘lgan chuqurliklar tırtıldagi qaytib qor tozalovchilar bilan tozalanadi. Qor chuqurchaga birga ketma-ket yo‘llar bilan qatlamlik olib tashlandi (15.21-rasm). Tırtıl çentiklerde qaytib qor tozalovchilar bo‘lmasa, çentiklerde qor konlari buldozerlar g’ildirak ustida qaytib qor tozalovchilar bilan birgalikda ishlab chiqilgan. Qor ko‘chkilaridan yo‘llarni tozalash bo‘yicha volumetrik ishlarni bajarish uchun mashinalarga bo‘lgan ehtiyoj formula bilan belgilanadi bu erda Nw-qor tozalash, birliklar uchun volumetrik ishlarni bajarish uchun mashinalarga bo‘lgan ehtiyoj.; W-bir tsiklda tozalanishi kerak bo‘lgan qor miqdori, m3 — Pe - bitta mashinaning ishlashi, m3 / s; tn-yo‘llarni tozalash uchun me’yoriy vaqt, soat. 107 Agar qor qoplamining miqdori haqida aniq ma’lumot bo‘lmasa, ular taxminan formula bilan aniqlanishi mumkin. 4.18-rasm. Paletli yo‘lda qaytib qor tozalash vositasi bilan chuqurliklarni tozalash sxemasi: I-qor tushirish yo‘nalishi; II-10 sm qalinlikdagi qorning xavfsizlik qatlami, avtogreyder tomonidan olib tashlanadi; 1-14-o‘tish joylari ketma-ketligi, bu erda n - kuchli skidlar bo‘lgan joylar soni; Wc.D-qor ko‘chkisi, m3/ m; f-qorlarni ushlab turish koeffitsienti, bo‘shliqlar uchun f = 0,9, nol belgilar uchun, past höyük, bog ‘ xonalari f = 0,4; Li-har bir uchastkaning uzunligi, m. Turli darajalarda, ayniqsa, kichik burilish radiusiga ega bo‘lgan uzoq muddatli konferentsiyalarda qorlarni tozalash qiyin. Bunday qurilishlarning egri ichki qismida tez-tez qor bo‘ronlari bo‘lgan joylarda qish boshlanishidan oldin olib tashlanadigan olinadigan to‘siqlar va hidoyat ustunlarini o‘rnatish tavsiya etiladi. YO‘lning qoridan qor qor ko‘chkisi yoki avtogreyderlarning egri chiziqlari orqali chiqariladi. Qorlarni to‘siqlar ostida tozalash uchun kichik traktorlar ishlatiladi, ular qorlarni to‘siqlar ostidan chiqarish uchun maxsus jihozlarga osib qo‘yilgan. Yüklə 10,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|