1 A. X. O‘roqov
Avtomobil yo‘llarini muxofaza qilish
Yüklə 10,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
8.5. Avtomobil yo‘llarini muxofaza qilish
Yo‘llarda yaxshi yo‘l harakati sharoitini saqlash uchun yo‘llardan foydalanish, yo‘l va yo‘l inshootlarini muhofaza qilish qoidalariga rioya qilish muhim ahamiyatga ega. Umumfoydalanuvdagi avtomobil yo‘llarini muhofaza qilish tegishli yo‘l tashkilotlari, ichki ishlar organlari va mahalliy tashkilotlar tomonidan ta’minlanadi. Ushbu qoidalarning asosiy talabi yo‘l harakati xavfsizligini, yo‘llar va yo‘l qurilishlari xavfsizligini kafolatlovchi transport vositalarining avtomobil yo‘llarida harakatlanish ruxsatnomasidir. Eng ko‘p qoidabuzarlik kuzatilgan yo‘l qoplamasi va yoqasi, yo‘l to‘shamasidagi buzilishlar traktorlarning jamoat yo‘llarida harakatlanishidir. Qoidabuzarliklarga yana bir misol, IIV YHXBB maxsus kuzatuvi ostida umumfoydalanuvdagi avtomobil yo‘llarida katta o‘lchamli qishloq xo‘jaligi vositalari ketishi, xavfli transport sharoitlari yaratishi hisoblanadi. Yo‘l inshootlari uchun katta o‘lchamli og’ir transport vositalarining harakati katta xavf tug’diradi. Shuning uchun yo‘l qoidalari bunday transport vositalarining qatnov yo‘li va vaqtini majburiy muvofiqlashtirishni nazarda tutadi. O‘tish uchun katta xavfli bo‘lgan yuklar ularning belgilari bilan maxsus to‘siqlar va uskunalari bilan tovarlar yo‘llarda tashiladi, shuning uchun u tovarlarni tashish uchun yo‘l chetidan foydalanish taqiqlanadi. Yo‘l qoidalariga ko‘ra, yo‘l xizmatlari bilan tasmadagi erdan foydalanish imkoniyatini muvofiqlashtirish kerak, ularning egalari yo‘l xizmatlari hisoblanadi. Avtomobil yo‘llarini muhofaza qilish qoidalarining barcha talablariga qat’iy rioya qilish yo‘l to‘shamalari va qoplamalarini eng zaiflashgan holatda bo‘lgan bahor davrida ta’minlanishi kerak. Xarakterli qattiq 377 qish sovuqlari va yomg’irli kuz bilan joylarda joylashgan yo‘l poyida namlik sezilarli darajada qayta taqsimlanishi mavjud. Pastdan yuqoriga yuqori haroratdan (tuproqning erigan qatlamlaridan) pastgacha (yo‘l to‘shamasi asosigacha) harakatlanuvchi suv tuproqda muz kristallari shaklida to‘planadi. Muzlagan tuproqdagi suvning harakati tuproq zarrachalarini o‘rab turuvchi plyonkalarda, iliqroq zarrachalardan sovuqroq, suv bug’ining sovigan tuproq zarrachalari yuzasida kondensastiyalanish yo‘li bilan yupqa kapillyarlarda sodir bo‘ladi. Bu davrda og’ir transport vositalarining o‘tishi yo‘l yuzasida ko‘pchish, yoriqlar va hatto yo‘l to‘shamasini buzilishlariga olib kelishi mumkin. Cho‘kishlar odatda gruntni namlanishi, muzlashi, namning jadal harakatlanishi oqibatida sodir bo‘ladi. Bu omillardan biri bo‘lmasa, cho‘kish hosil bo‘lmaydi. Bu cho‘kishlar yo‘llarda harakat jadalligi va oqim tarkibida yuk avtomobillar bo‘lishi oqibatida butun qoplamani sezilarli darajada buzilishiga olib keladi. Yo‘llarning xavfsizligini ta’minlash maqsadida yo‘l harakati texnik xizmat ko‘rsatish va yo‘l harakatini boshqarish xizmatlari yo‘ldagi yo‘l harakati jadalligi va yo‘l cheklovlari imkoniyatidan kelib chiqqan holda bir qator chora-tadbirlarni nazarda tutadi. Vaqtinchalik chora-tadbirlar yo‘l to‘shamasini eng namlangan davrida harakatni cheklash yoki og’ir yuk mashinalari uchun harakatni yopish, shuningdek yo‘l yuzasiga tushadigan yuklarni kamaytirish uchun muhandislik chora-tadbirlar ishlab chiqiladi. Keskin choralarga yo‘l to‘shamasini ko‘pchigan joylarini to‘liq qayta qurish kiradi. Bahor davrida yo‘l to‘shamalirini saqlanganligini ta’minlash bo‘yicha chora- tadbirlarni tanlash, yo‘l to‘shamalarining va yo‘l poyi gruntlarining mustahkamlik xususiyatlarini tekshirish natijalariga ko‘ra amalga oshiriladi. Bunday tekshirishlar asosida yo‘lning haqiqiy(amaldagi) elastik modulini Yüklə 10,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|