1 A. X. O‘roqov
Yo‘l ta’mirlash bo‘limlarida yo‘llarni joriy ta’mirlash va saqlash
Yüklə 10,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
10.3. Yo‘l ta’mirlash bo‘limlarida yo‘llarni joriy ta’mirlash va saqlash
bilan shug’ullanuvchi brigadalarni shakllantirish va texnik qurollantirish Ishchi kuchiga, mashina va mexanizmlar ma’qul soniga bo‘lgan ehtiyojni aniqlash uchun yillik reja bilan aniqlangan ishlar hajmi, ta’mirlash ishlarini uni mexanizastiyalashni haqiqiy darajasini hisobga olgan holda ishlab chiqarish texnologiyasi, shu bilan birga texnologik jarayonlarni amalga oshirish kalendar muddati boshlang’ich ma’lumotlar hisoblanadi. Avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlar yillik hajmini 4-bo‘limga muvofiq aniqlash zarur. Rejalashtirilgan davrda bajarilishi lozim bo‘lgan hamma ishlar turi bo‘yicha quyidagi ko‘rsatkichlarni aniqlash bilan ishlarni ishlab chiqarish sxemasi yoki texnologik xaritalari ishlab chiqiladi: - brigadalar yillik yoki smenadagi ish unumdorligi; ishchilar soni; zarur bo‘lgan mashina va mexanizmlar; ishlarni amalga oshirish kalendar muddati; energiyani iste’mol qilish; texnologik kelishilgan bo‘sh turishlar. 406 Ko‘rsatilgan ko‘rsatkichlarni topish uchun oldin ishlab chiqilgan va qo‘llashga tavsiya qilingan texnologik xaritalar ham foydalanilishi mumkin. Joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlarni ishlab chiqish grafigi texnologik jarayonlarni amalga oshirish kalendar muddatlari asosida tuzish kuzatiladi. Bunda hamma ish turlari bajarilishiga ob-havo sharoitining ta’siri hisobga olinadi va unga ko‘ra ish vaqti oylik fondidan kelib chiqib yildagi (soatdagi) ta’mirlash ishlari davomiyligi aniqlanadi. Namuna sifatida Toshkent viloyati uchun ba’zi bir turlar bo‘yicha ishlarni tashkil qilish grafigi berilgan. Bitta hududdagi barcha yo‘l xo‘jaligi korxonalari uchun grafik deyarli bir xil bo‘lishi mumkin. Toshkent viloyati sharoiti uchun avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlarni ishlab chiqarish grafigi Ishlar turi Oylar Ish vaqti fondi, soat I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ishlar kalendar soati 198 184 184 200 190 200 208 198 192 198 192 200 2344 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Mustahkamlanmaga n yo‘l chetini pardozlash 1570 Yo‘l uchun ajratilgan mintaqani pardozlash 1372 Ko‘tarma va o‘yma yon qiyaliklarini pardozlash 1372 Qoplamani o‘yiq ta’mirlash 1720 Qoplama yoriqlarini quyma qilish 2097 G’adir-budurlikni tiklash 1720 Choklarni 2097 407 ta’mirlash va quyma qilish O‘tlarni o‘rish 796 Suv o‘tkazuvchi quvurlarni va ko‘priklarni tozalash 1296 Gerbistidalar bilan tuproq va o‘simliklarni ishlov berish 1165 Yo‘l belgilarini yuvish 1846 To‘siqlarni bo‘yash 1386 Yo‘l belgilarini almashtirish 2344 Qatnov qismiga yo‘l belgi chiziqlarini chizish 1946 va sh.o‘. Yo‘l mashinalarini, ishchi kuchlarini zarur bo‘lgan sonini aniqlash va butun yo‘l xo‘jaligi korxonasi bo‘yicha joriy ta’mirlash va saqlash ishlari bo‘yicha ularni ma’qul taqsimlash o‘ziga ichiga oladi: - ish yurituvchi mashinalar ish vaqti yillik balansini, mashina, mexanizmlar va ishchi kuchlarini zarur bo‘lgan miqdorini aniqlash; - ish turlari bo‘yicha taqsimlanishi. Ish yurituvchi mashinalar ish vaqti yillik balansini ishlar yig’indisi bo‘yicha hisoblash zarurdir, chunki ishlarni bajarishda qaysiki texnologiyani aniqlovchi sifatida xuddi usha ish yurituvchi mashina (mexanizm) qabul qilingan. Bunda ishlarning mavsumiyligiga, ob-havo sharoitiga, rejalashtirilgan ta’mirlashlarga, halokatlarga va boshqalarga bog’liq bo‘lgan bekor to‘xtab turishlar hisobga olinadi. (qar. 10.6-jadv). 408 10.6-jadval Avtogreyderning ish vaqti yillik balansi Ishlar turi Ishlarning mavsumiylig idan kelib chiqadigan bekor to‘xtab turishlar, soat/yil Ishlarning mavsumiylig idan kelib chiqadigan mashina vaqti fondi, soat/yil Ichki mashina vaqtida bekor to‘xtab turish Ish vaqti yillik balansi, soat/yil R ejala shti ril ga n ta’ mi rlas h va q ti , soa t/ yil H alokat h is obiga be kor to‘ xtab tur is h , soa t/ yil Ob -h av o s ha roit iga bo g’ liv be kor t o‘ xtab tur is h , soa t/ yil Yo‘l chetini pardozlash 774 1570 55 7 3 1505 Yo‘l uchun ajratilgan mintaqani pardozlash 972 1372 55 7 3 1307 Ko‘tarma va o‘yma yon qiyaligini pardozlash Va boshq. 972 1372 55 7 3 1307 Yo‘l mashinalari (mexanizmlari) sonini ish vaqti yillik balansidan, mashinalar ish unumdorligidan, yo‘llarni joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha yillik topshiriqdan kelib chiqib aniqlash kerak. 3-jadvalda avtogreyderlar soni hisobi keltirilgan. 10.7-jadval Mashina va mexanizmlar sonini aniqlash Ishlar turi Ish vaqti yillik balansi, soat/yil Mashinalar o‘rtacha soatlik ish unumdorligi, m 2 /soat Mashinalar o‘rtacha yillik ish unumdorlig i, ming m 2 /yil Alohida ish turlari uchun yillik topshiriq, ming m 2 Mashina lar zarur soni, dona Mashinalar qabul qilingan soni, dona 409 Yo‘l chetini pardozlash 1505 1200 1806 2880,0 1,59 2 Yo‘l uchun ajratilgan mintaqani pardozlash Ko‘tarma va o‘yma yon qiyaligini pardozlash Va boshq. 1307 1307 600 500 784,2 653,5 648,0 432,0 0,826 0,661 1 1 7-grafadan ma’lum bo‘ladiki, yo‘l xo‘jaligi korxonasiga ta’mirlash ishlari uchun 4 ta avtogreyder zarur. Mashinalar, ishchi kuchlaridan bir tekis foydalanish va transportda tashish va ko‘chirishni qisqartirish maqsadida tashkilotning yo‘l qurilish mashinalariga bo‘lgan umumiy ehtiyoji aniqlanadi (4-jadv.). Olingan ma’lumotlar va ta’mirlash ishlari uchun muvofiq keladigan texnologik ko‘rsatkichlar asosida ishchi kuchiga bo‘lgan ehtiyojni aniqlash zarur. 10.8-jadval Optimallashtirishgacha yo‘l qurilish mashinalariga bo‘lgan ehtiyoj Ishlar turi Avtogudr ona tor Avtogr eyde r Avtor emont er Ka to k lar Avtomobi l- sa mos va l C ha q iq tos h tar q atgi ch Va bos h q a mas hinala r O‘yiq ta’mirlash - - 5 - 1 - - Ustki yuza ishlov berish 3 - - 2 10 1 - Yo‘l chetini pardozlash - 2 - - - - - Yo‘l uchun ajratilgan mintaqani pardozlash - 1 - - - - - Ko‘tarma va o‘yma yon qiyaligini pardozlash - 1 - - - - - Va boshq. - - - - - - - Hammasi: 3 4 5 2 11 1 - 410 3-5 qatorlar avtogreyder bilan bajariladigan ishlar ruyxati. 7- qator ma’qul taqsimlanguncha ba’zi oylarda TYEK avtogreyderga bo‘lgan ehtiyoji. Ushbu ehtiyojdan kelib chiqib, ma’lum bir jarayonlarga band qilingan muayyan mashinani (mexanizmni) va ishchi kuchini, ularni texnologik jarayonlar oralig’ida ma’qul taqsimlashni amalga oshirish lozim. Mashinalarni ish turlari bo‘yicha taqsimlashni uslubiy xususiyatlari avtogreyder misolida ko‘rib chiqilgan (10.9-jadv.). 10.9-jadval Avtogreyderlarni ma’qul taqsimlash q ator lar N Ishlar turi Oylar Yildagi mash.- oy I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 Yo‘l chetini pardozlash 2 2 2 2 2 2 2 2 16 2 Yo‘l uchun ajratilgan mintaqani pardozlash 1 1 1 1 1 1 1 1 8 3 Yo‘l yon qiyaligini pardozlash 1 1 1 1 1 1 1 1 8 4 Taqsimlashdan oldingi ehtiyoj 4 4 4 4 4 4 4 4 32 5 Oylik o‘rtacha ehtiyoj 4 4 4 4 4 4 4 4 32 Mashinalar taqsimlanishi 6 Yo‘l chetini pardozlash 2 2 2 2 2 2 2 2 16 7 Yo‘l uchun ajratilgan mintaqani 1 1 1 1 1 1 1 1 8 411 pardozlash 8 Yo‘l yon qiyaligini pardozlash 1 1 1 1 1 1 1 1 8 9 Taqsimlashdan keyingi ehtiyoj 4 4 4 4 4 4 4 4 32 Ma’qul taqsimlashga erishilgan deb hisoblash mumkin, agar mart oyidan oktyabr oxirigacha avtogreyderlardan bir tekis foydalanish ta’minlangan bo‘lsa. 5-qator – oyiga 4 ta mashina bo‘lganda bir tekis foydalanishga erishiladi. 6-9 qator – oylar bo‘yicha avtogreyderlarni ma’qul taqsimlash (qar. 10.9-jadv.). Bunda kalendar muddatga muvofiq ta’mirlashni amalga oshirish imkoniyatida ishlarni bajarish majburiy shart hisoblanadi. Avtogreyderni ma’qul taqsimlash uchun yo‘l chetini va ko‘tarma, o‘yma yon qiyaligini pardozlash bo‘yicha ishlarni amalga oshirish muddatlarini aniqlashtirish lozim. Mazkur texnologik jarayonlar uchun kalendar davri mart oyidan oktyabr oxirigacha bo‘lgan davrga to‘g’ri keladi va bunda muddatlarni tuzatish ushbu vaqtinchalik davrlar chegarasida olib borildi. 5-jadval asosida ishchi kuchlarini ma’qul taqsimlashni amalga oshirish zarurdir. Shunday qilib, avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlashga band qilingan mashina va mexanizmlar, TYEK ishchilarining aniqlangan ma’qul soni 5-10 yil davomida o‘zgarmasdan saqlanishi mumkin, chunki muvofiq keluvchi ko‘rsatkichlar yoxud umumiy qabul qilingan texnologik sxemalar asosida, yoxud mazkur korxona uchun keyingi yillarda tavsifli bo‘lgan ishlar asosida hisoblandi. Ishlarni yillik rejalashtirish. Avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha yo‘l xo‘jaligi korxonasining yillik rejasini tuzishning quyidagi ketma-ketligi tavsiya qilinadi: - davriylik ko‘rsatkichi asosida xizmat ko‘rsatilayotgan har bir yo‘l bo‘yicha ishlarning talab qilinadigan yillik hajmini hisoblash; - ishlarning talab qilinadigan hajmini bajarish uchun mehnat sarfini va ishchilar mehnatiga to‘lov haqini aniqlash; - ish hajmini qiymatlardagi ifodasini hisoblash; 412 - xizmat ko‘rsatiladigan hamma yo‘llar bo‘yicha ishlar talab qiladigan yillik hajmini umumlashtirish; - yo‘llarni joriy ta’mirlash va saqlash bilan shug’ullanuvchi xizmatchilar sonini va ish haqi fondini hamda ish hajmlarining rejaviy ko‘rsatkichlarini yuqori tashkilot bilan kelishish va tasdiqdan o‘tkazish; - xizmat ko‘rsatilayotgan yo‘llar bo‘yicha ishlar rejali hajmining tasdiqlangan ko‘rsatkichlariga muvofiq, yil mavsumlari va bo‘linmalar bo‘yicha rejali topshiriqlarni taqsimlash; - rejalashtirilgan ishlarni bajarish uchun material-texnik resurslarga bo‘lgan talabni hisoblash. Avtomobil yo‘llarini joriy ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlar yillik hajmi 4 bo‘limda bayon qilingan uslubiy tavsiyalarga muvofiq davriylik ko‘rsatkichlari yordamida aniqlanilishi lozim. Davriylik ko‘rsatkichlarini aniqlashda yo‘llarni kuzgi ko‘rik ma’lumotlari va joriy hamda ilgarigi yillarda bajarilgan ishlarni hisobga olish materiallaridan foydalaniladi. Ba’zi bir holatlarda ish hajmi bahorgi ko‘rik natijalari bo‘yicha aniqlashtirilishi mumkin. Ishlar nomenklaturasi “1” noyabr 2006 yilda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining №226 farmoyishi bo‘yicha tasdiqlangan “Umumiy foydalanishdagi yo‘llarni ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlar klassifikastiyasi bo‘yicha qo‘llanma”, Yüklə 10,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|