1. Aktiv quvvat va uning ahamiyati. Elektr energetikasida aktiv quvvat «maxsulot»

Aktiv, reaktiv va to‘la quvvat.
Reja:


1. Aktiv quvvat va uning ahamiyati.
2. Reaktiv quvvat va uni to‘ldirish.
3. To‘la quvvat.


1. Aktiv quvvat va uning ahamiyati.
Elektr energetikasida aktiv quvvat «maxsulot» bo‘lib hisoblanadi. Biz aktiv quvvatdan foydalanamiz, uni sotamiz, uni ishlab chiqamiz, uni masofoga o‘zatamiz.
Ta’rif: Elektr zanjiridagi tebranuvchan jarayonlarda R aktiv quvvat deb, to‘liq tebranish davridagi quvvatning o‘rtacha qiymatiga aytiladi :

bu yerda: P = U i oniy quvvat.
Agarda zanjirning U va i kattaliklari vaqtning sinusoidal funksiyalari ekanini hisobga olinsa:
U =U_m  sin  t; i = I_m sin( t –)
u holda, quyidagiga ega bo‘lamiz:

quyidagini hisobga olib:
cos (2t - ) dt = 0
Sinusoidal jarayonlardagi aktiv quvvatni topish ifodasiga ega bo‘lamiz:
P = U I  cos 
(3.8.5) tenglik bir fazali zanjir uchundir. Uch fazali zanjir uchun
P = UIcos 
Aktiv quvvatning qiymati va uning iste’mol qilish shakli cos  ko‘paytuvchining qiymatiga bog‘liq. Bu haqda batafsilroq keyingi ma’ruzalarda to‘htaladi. sos qancha katta bo‘lsa, iste’molchiga keltirilayotgan elektr energiyasining bajarayotgan foydali ish hajmi ham shuncha katta bo‘ladi. Tarmoqdagi isroflarni bartaraf etib bo‘lmaydi. Elektr energiyasini ishlab chiqarish va iste’mol qilishning yana bir xususiyati shundan iboratki, uni saqlab bo‘lmaydi. Shuning uchun quyidagi tezis o‘rinlidir; elektr energiyasini ishlab chiqarmasdan iste’mol qilib bo‘lmaydi va aksincha: iste’mol qilmasdan ishlab chiqarib bo‘lmaydi. Kursatilgan jarayonlar vaqt bo‘yicha bir vaqtning o‘zida sodir etiladi. (Elektromagnit to‘lqinlarning tarqalish tezligi yorug‘lik tezligiga teng va S=310⁸ m/sek. ni tashkil etadi). Iste’molchilarda doimo aktiv quvvatning vattlarda, qilovattlarda ulchanadigan qiymati kursatiladi.