format rat
|
Sonlar ketma-ketligining yaqinlashuvchi qiymati
|
format long
|
Sonlar ketma-ketligining barchasini oladi
|
sqrt(x)
|
Ildizdan chiqrish
|
pow2(x)
|
2x darjaga ko‘taradi
|
pi
|
π ning qiymatini beradi
|
primes(x)
|
x gacha bo‘lgan sonlar qatorini chiqaradi
|
rat(x)
|
x ni kasr ko‘rinishda chiqaradi
|
factorial(x)
|
x faktorialni hisoblaydi
|
abs(x)
|
Modulga olish
|
inf
|
Cheksizlik
|
NaN
|
aniqmaslik 0/0 yoki -∞/+∞
|
1.2-jadval. Trigonometrik funksiya elementlari.
Funksiya
|
Funksiyaning sintaksisi
|
sin(x)
|
Sinusni hisoblash;
|
cos(x)
|
Kosinusni hisoblash;
|
tan(x)
|
Tangensni hisoblash;
|
asin(x)
|
Arksinusni hisoblash;
|
acos(x)
|
Arkkosinusni hisoblash;
|
atan(x)
|
Arktangensni hisoblash;
|
atan2(y, x)
|
Arktangensni koordinata nuqtalari orqali hisoblash.
|
1.3-jadval. Kompleks sonlar.
Funksiya
|
Funksiyaning sintaksisi
|
abs(z)
|
kompleks sonning modulini olish
|
angle(z)
|
kompleks sonning fazasini olish
|
real(z)
|
haqiqiy son z
|
imag(z)
|
mavhum son z
|
conj(z)
|
kompleks z sonni hisoblash
|
complex(a,b)
|
kompleks son a+ib ni hisoblash
|
isreal(z)
|
orqaga qaytish, agar z –haqiqiy bo‘lsa.
|
1.4-jadval. Taqqoslash va mantiqiy ifodalar.
Funksiya
|
Funksiyaning sintaksisi
|
<
|
dan kichik
|
<=
|
kichik yoki teng
|
>
|
katta
|
>=
|
katta yoki teng
|
==
|
teng
|
~=
|
teng emas
|
&
|
va
|
|
|
yoki
|
~
|
emas
|
1.5-jadval. Son qiymatlarni yaxlitlash bloki.
Funksiya
|
Funksiyaning sintaksisi
|
fix(x)
|
kasr qismini tashlab yuborish yo‘li bilan yaxlitlash;
|
floor(x)
|
kichik eng yaqin butun songacha yaxlitlash;
|
ceil(x)
|
katta eng yaqin butun songacha yaxlitlash;
|
round(x)
|
eng yaqin butun songacha yaxlitlash;
|
mod(x,y)
|
birinchi kirish signalini ikkinchisiga bo‘lishdan qoladigan qoldiqni ishorani hisobga olgan holda hisoblaydi;
|
rem(x,y)
|
birinchi kirish signalini ikkinchisiga bo‘lishdan qoladigan qoldiqni hisoblaydi.
|
1.7-jadval. Matritsa ustida bajariluvchi funksiyalar.
Funksiya
|
Funksiyaning sintaksisi
|
zeros (m, n)
|
Nolli matritsa hosil qiladi
|
eye (m, n)
|
Birlik matritsa hosil qilsih
|
rand (m, n)
|
0,1 oraliqdagi sondan iborat tasodifiy matrisa hosil qiladi
|
hadamard(n)
|
N˟N o‘lchamdagi Adamar matrisa hosil qilish
|
hild(n)
|
N˟N o‘lchamdagi Gilbert matrisa hosil qilish
|
invhild(n)
|
N˟N o‘lchamdagi teskari Gilbert matritsa
|
tril(A)
|
Pastki uchburchak matritsani tanlash
|
triu(A)
|
Yuqori uchburchak matritsani tanlash
|
diag(A,n)
|
Diagonal matrisa
|
inv(A)
|
Teskari matrisa
|
det(A)
|
Aniqlovchi
|
sum(A)
|
Ustun bo‘yicha barcha elementlar yig’indisi
|
mean(A)
|
Matritsa ustuni o‘rtacha qiymati
|
std(A)
|
Matritsaning o‘rta kvadratik og’ishi
|
sort(A)
|
O‘sish tartibida joylashtirish
|
Izoh: Matlab tizimi ma’lumotnomasida barcha Toolboxlar, ularning buyruqlari va ularni ishlatishga doir ayrim ko’rsatma hamda namunaviy misollar berilgan bo’lib, foydalanuvchini o’ziga kerakli bilimlarni mustaqil egallashida muhim ahamiyatga ega. Quyidagi jadvalda asosiy standart funksiyalar va ularning Matlab dagi yozilish qoidalari keltirilgan.
1.8-jadval. Matlabning standart funksiyalari
Matematik yozuvda
|
Matlabdagi yozuvda
|
Matematik yozuvda
|
Matlabdagi yozuvda
|
e x
|
exp(x)
|
arcsin x
|
asin(x)
|
ln x
|
log(x)
|
cos x
|
acos(x)
|
lg (x)
|
log10(x)
|
arctg x
|
atan(x)
|
log2 x
|
log2(x)
|
arcctg x
|
acot(x)
|
X
|
sqrt(x)
|
shx
|
sinh(x)
|
|x|
|
abs(x)
|
chx
|
cosh(x)
|
sin x
|
sin(x)
|
cthx
|
tanh(x)
|
cos x
|
cos(x)
|
thx
|
coth(x)
|
tg x
|
tan(x)
|
arcch
|
acosh(x)
|
ctg (x)
|
cot(x)
|
arccth
|
acoth(x)
|
sec (x)
|
sec(x)
|
arccosech
|
acsch(x)
|
cosec x
|
csc(x)
|
arcsech
|
asech(x)
|
Izoh: Matlabda bundan tashqari turli-tuman maxsus funksiyalarni qiymatlarini hisoblash uchun mo’ljallangan buyruqlar ham mavjud. Bu buyruqlarni hisoblashda ASPEN tizimining maxsus funkiyalaridan (ASPEN tizim yadrosida mavjud) foydalaniladi. Bu buyruqlarni >>help elfin va>> help mfunlist kabi buyruqlarini berish orqali batafsil ko’rish mumkin.
Matlab muhitida ikki o’lchovli grafika. Matlab tizimining eng katta xususiyatlaridan biri, unda grafik chizish imkoniyatini mavjudligidir. Matlabda grafiklarni har xil koordinata sistemalarda qurish mumkin. Bulardan to’g’ri burchakli dekart koordinatalari sistemasi, polyar koordinatalari, sferik va silindrik sistemalarni keltirish mukin. Undan tashqari koordinatalrni bir sistemadagi ko’rinishidan boshqa ko’rinishga o’tkazish mumkin.
Biror bir sistemada grafik chizish uchun umumiy bo’lgan ba’zi koordinatalarni keltiramiz:
1.9-jadval. ikki o’lchovli grafik funksiyalar.
Funksiya
|
Funksiyaning sintaksisi
|
plot(x,y)
|
x va y vektorlarning dekart tekisligidagi grafigini hosil qiladi;
|
plot(y)
|
y ning y-vektor elementlari nomerlarga nisbatan grafigini yasaydi;
|
semilogx (x, y)
|
“x”ni logarifmi grafigini “y”ga nisbatan grafigini yasaydi;
|
semilogy (x, y)
|
“x”ning grafigini “y”ning logarifmiga nisbatan grafigini yasaydi;
|
loglog (x, y)
|
“x”ni logarifmini “y”ni logarifmiga nisbatan grafigini yasaydi;
|
polar (x, y)
|
qutb koordinatalaridagi grafik
|
stem (x, y)
|
y massiv elementlarini vertikal chiziqlar sifatida x massivida aniqlangan o'rinlarda chizadi
|
stairs (x, y)
|
y massivning elementlarini x massivida ko'rsatilgan o'rinlarda qadam funksiyasi sifatida chizadi
|
title(‘matn’)
|
matnni grafikning ustiga joylashtiradi.
|
xlabel(‘matn’)
|
“matn”ni “x” o’qi ostiga yozadi;
|
ylabel(‘matn’)
|
“matn”ni “y” chap tomoniga yozadi;
|
zlabel(‘matn’)
|
matnni 3D chizma o'qi bo'ylab joylashtiradi.
|
text (x, y,’matn’)
|
“matn”ni (x,y) nuqtaga yozadi;
|
legend ('matn1', 'matn2', ...)
|
joriy diagrammaga ko'rsatilgan matn satrlari ko'rinishida tushuntirish qo'shadi.
|
meshgrid (x, y)
|
xy tekisligidagi to‘rni ikki o‘lchovli X, Y massivlar sifatida o‘rnatadi
|
axis ([xmin, xmax, ymin, ymax])
|
faol grafik oynasi uchun x, y masshtabini o'rnatadi.
|
grid (on yoki off)
|
koordinatalar sistemasida to’rni hosil qiladi yoki o’chiradi;
|
hold (on yoki off)
|
joriy chizmani va o'qlar ob'ektining xususiyatlarini saqlash rejimini yoqadi yoki o’chiradi;
|
subplot (m, n, p)
|
grafik oynani bir nechta pastki oynalarga bo'lib, yangi o'qlar ob'ektlarini yaratadi; m qiymati oynaning gorizontal ravishda nechta qismga bo'linganligini, n - vertikal va p - keyingi diagramma ko'rsatiladigan pastki oyna raqamini ko'rsatadi.
|
Dekart koordinatalar sistemasida grafik chizish (x,y) juftligini qiymatlafini berib, hosil bo’lgan nuqtalarni kesmalar bilan tutashtirish orqali hosil qilinadi. Demak (x,y) juftliklar soni qanchalik ko’p bo’lsa grafik ham shunchalik silliq va aniqroq bo’ladi. Juftliklar avvaldan berilgan bo’lishi yoki ma’lum funksiyaning argumenti va qiymatlaridan hisoblab hosil qilinishi mumkin. Masalan, funksiyaning xє[0,2] dagi grafigini chizish kerak bo’lsa, u holda quyidagi komadalar ketma-ketligi yetarli bo’ladi:
>> x=0:1:2;
>> y=exp(x);
>> plot(x,y)
>>
Plot(x,y)- komandasi grafik oynani ochadi. Yangi komandani e’lon qilish kursorni komandalar darchasiga o’tkazishimiz kerak.Darcha qayta chizmaslik uchun … (qatorni davomi) belgisini ishlatish mukin.
>> plot(x,y)...
>> grid,...
>> title('korsatkichli funksiya'),...
>> xlabel('x'),...
>> ylabel('exp(x)'),...
Ko’pincha grafik komandalar M-faylga joylashtiriladi (Ishchi fayl yoki fayl funksiyalar). Bu usul xatoliklarni to’g’rilash uchun yaxshi imkoniyat beradi.
x:0.:1:10;
loglog(x,sin(x),’--ob’);
grid on
Bu yerda ‘--’ -liniya turi, ‘0’-aylana tugun nuqta turi, ‘b’-havorang liniya rangi.
>> x=0:0.5:10;
>> semilogy(x,sin(x),'--or')
>> grid on
Namuna:
t = [0:.1:2*pi];
sig = sin(t)
Dostları ilə paylaş: |
