Nazariy tushuncha: O‘quvchilarning jismoniy rivojlanishi antropometrik, ya’ni samotometriya, samatoskopiya, fiziometriya (tibbiy tekshirish)usullar yordamida aniqlanadi (1-rasm).
1-rasm. O’quvchilarning jismoniy rivojlanishini o’rganish usullari 1. Somatometrik ko‘rsatkichlar quyidagicha aniqlanadi: 1. Bo’yning o’lchamini olish uchun bo’yning balandligi rostomer – bo’y o’lchash asbobi yordamida o’lchanadi. Tekshiriluvchi orqasi bilan rostomerga turadi. Bunda tekshiriluvchining Bo‘yning o‘lchamini olish uchun bo‘yning balandligi rostomer - bo‘y o‘lchash asbobi yordamida o‘chanadi. Tekshiriluvchi orqasi bilan rostomerga turadi. Bunda tekshiriluvchining kuraklari, dumbasi va tavoni rostomerga tegib turishi kerak. Tik turganda bo‘y rostomer shkalasining chap qismidan aniqlanadi. O‘tirgan holda o‘lchanganda tekshiriluvchining kuraklari rostomerga tegib turishi kerak.
2.Ko‘krak qafasi aylanasi. Ko‘krak qafasining aylanasi uchta holatda –maksimal nafas olganda, maksimal nafas chiqarganda va pauzada o‘lchanadi. Bunda tekshiriluvchi qo‘llarini yonga ochib turadi. Erkaklarda ko‘krak aylanasi o‘lchanganda santimetr lenta kurakning pastki uchiga va ko‘krak bezini o‘rtasiga qo‘yiladi.Ayollarda santimetr lenta yordamida ko‘krakning yuqori qismidan aylantirib o‘lchanadi.
3. Bosh aylanasi santimetr lenta yordamida peshona usti bilan aylantirib o‘lchanadi.
4. Vazn tibbiyot tarozisida kiyimlarni yengillashtirilgan holda o‘lchanadi.
5. O’lchash natijalari jadvalga kirtiladi (1-jadval).
2-rasm. Odam tana o’lchamlarini somatometrik usullar yordamida olish: a-bo’yni o’lchash, b-vaznni o’lchash, v-ko’krak qafasi o’lchamini olish
6. O’lchash natijalari 2 va 3-jadvaldagi ma’lumotlar bilan solishtiriladi va bolalarning o’sish va rivojlanish darajasi aniqlanadi.
