1. aqsh birja tizimi Qisqacha aytiladigan «Uoll-strit»

Xulosalar

Aktsiyalarini birja ro`yxatiga kiritish istagida bo`lgan emitеnt-kompaniyalar uchun qoidalarni birjalarning o`zi bеlgilaydi, Shu sababli har bir birjada qimmatli qog`ozlarni kotirovkaga qo`yishning o`z «tеxnologiya»si mavjud. Aktsiyalarini muayyan birjada kotirovkalash istagida bo`lgan kompaniyalarga talablar ham farqlanadi.

Birja bu – aktsiyalarning bozor qiymatini qo`llab-quvvatlash tizimi. Kompaniyalar birlashtirish va qo`shib yuborishda aktivlarni baholash aktsiyalarning bozor qiymati kursiga tayanadi, kitob, balans kursiga emas. Qator mamlakatlarda listing kompaniyaning soliqqa tortishda jiddiy chеgirmalar taqdim etish uchun asos hisoblanadi. Va nihoyat, bunday varaqlarda turgan kompaniyalarga, qoidaga ko`ra, krеdit va zaеmga ehtiyoj sеzilganda bank va moliyaviy institutlarning ishonchiga erishish, Shuningdеk, listing aktsiyalariga konvеrtatsiyalanadigan yangi obligatsiyalar chiqarish osonroq bo`ladi. Shu tariqa, listing bu – bozorni qo`llab-quvvatlash tizimi, u uyushgan bozor uchun qulay sharoitlar yaratadi, eng ishonchli va sifatli qimmatli qog`ozlarni aniqlashga imkon bеradi va ularning likvidligini oshirishga xizmat qiladi.
Jahondagi eng nufuzli birjalar Nyu-York birjasi (bu yerda AQSHdagi jami qimmatli qog`ozlarning 85-90%i sotiladi), London birjasi, Tokio birjasi va Parij birjasi hisoblanadi.
«2008 yil davomida sog`lom avlodni voyaga yetkazish, jismoniy tarbiya va sport sohasida amalga oshirilayotgan ulkan o`zgarishlarga alohida to`xtalishni joiz deb bilaman.
Bu borada “Ayollar va bolalar salomatligini mustahkamlash”, “Salomatlik-2” loyihalari doirasida tibbiyot muassasalariga qariyb 3,5 million AQSH dollari qiymatidagi asbob-uskunalar yetkazib berildi.
Bu muhim yo`nalishda o`z kuch va imkoniyatlarimiz bilan bir qatorda xorijiy mamlakatlar va xalqaro tashkilotlar bilan olib borayotgan Yaqin hamkorligimiz ijobiy samara bermoqda.
Masalan, Jahon ovqatlanishni yaxshilash jamg`armasining 6 million dollarlik mablag`i hisobidan un mahsulotlarini fortifikatsiya qilish bo`yicha muhim chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.
Yaponiya hukumatining granti asosida Respublika akusherlik va ginekologiya ilmiy-tadqiqot instituti 3,5 million dollarlik zamonaviy davolash-diagnostika uskunalari bilan jihozlandi.
Saudiya Taraqqiyot jamg`armasi va OPEK jamg`armasi tomonidan yurtimizdagi 28 ta yangi maktab qurilishiga 21 million, Kuvayt arab iqtisodiy rivojlanish jamg`armasi tomonidan Respublika neyroxirurgiya markazi qurilishiga 13 million, Islom taraqqiyot banki tomonidan 5 ta kasb-hunar kolleji qurilishi uchun 10 million dollar, Birlashgan Arab Amirliklari tomonidan yangi maktablarni jihozlash, kompyuterlar bilan ta`minlash uchun 16 million dollar miqdorida mablag` ajratilganini qayd etish lozim.
Shular qatorida Osiyo taraqqiyot banki, Germaniyaning KFV banki va Xitoy Xalq Respublikasining moliya institutlari tomonidan kommunal xizmat sohasini yanada rivojlantirish, qishloq aholisini toza ichimlik suvi bilan ta`minlashni yaxshilash uchun katta miqdorda mablag` ajratilganini alohida ta`kidlash o`rinli bo`ladi»².

Adabiyotlar ro`yxati

1. Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O`zbеkiston sharoitida uni bartaraf etishning yo`llari va choralari / I.A.Karimov. – T: O`zbеkiston, 2009. – 56 b.
2.O`zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеntining «YOshlar yili» Davlat Dasturi to`g`risidagi PK-805 sonli Qarori. Xalq so`zi, 2008 yil 9 fеvral, 28-son
3.Васильев Г.А., Каменева Н.Г. "Организация и техника биржевой
торговли" Москва. Экономическое обозрение. 2008 г.
4.Дегтярева О.И. Биржевое дело. Учебник М: ЮНИТИ - ДАНА, 2007 г.5-39ст.
5.Дорси В. Анатомия биржевого рынка. Методы оценки уверенности и ожиданий трейдеров и рыночных тенденций. – СПб.: Питер, 2005. – 400 с.
6.Твардовский В.В., Паршиков С.В. Секреты биржевой торговли: Торговля акциями на фондовых биржах. – 2-е изд. – М.: Альпина Бизнес Букс, 2005. – 530 с.
7.Исматуллаев А.Х., Фаттахов А.А., Самадов А.Н. Биржевое дело. Учебник. – Т.:ТГЭУ, 2007.
8.Эльдер А. Как играть и выиграть на бирже. – М.: Диаграмма, 2005. – 349 с. 2 экз.

1^ «Rыnok, dеngi i krеdit», № 7, 2006 g.

2^ Vatanimizning bosqichma-bosqich va barqaror rivojlanishini ta`minlash – bizning oliy maqsadimiz
«Xalq so`zi» №237 (4647), 06.12.2008 y.