VII-IX əsrlərdə mədrəsələrdə və məktəblərdə tədris ərəb dilində aparılırdı. Ərəb dilixilafətin bütün ərazisində rəsmidövlət dili idi. Dini ibadətlər yalnız bu dildə icra edilirdi. Bu dövrdə milli-etnik sərhədlər zəifləyir, dini mənsubiyyət əsas amiləçevrilirdi. Lakin, bütün təzyiqlərə baxmayaraq, xilafətin əsarətində olan xalqların milli dilinin inkişafını dayandırmaq mümkün olmadı.
Bəhs edilən dövrdə Azərbaycan mütəfəkkirlərinin yaratdıqları əsərləri ilə İslam mədəniyyətini zənginləşdirirdilər. Azərbaycandan onlarla istedadlı gənclər Ərəb Şərqinin mədəniyyət mərkəzləri hesab edilən Bağdad, Kufə, Nəcəf, Bəsirə, Mədinə və Qahirə şəhərlərinətəhsil almağa gedirdi. Azərbaycanın Ərdəbil, Marağa, Təbriz, Şamaxı və s. şəhərlərində təhsil ocaqları, kitabxanalar, məscidlər, əzəmətli abidələr yaranmaqda və inkişaf etməkdə idi.
